บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ |
บทว่า ทุกฺขสฺส ได้แก่ วัฎทุกข์ ทุกข์คือความเวียนว่ายตายเกิด. เหตุเกิดในบทว่า สมุทยํ มี ๒ อย่างคือ เหตุเกิดที่เป็นไปชั่วขณะ ๑ เหตุเกิดคือปัจจัย ๑. ภิกษุแม้เห็นเหตุเกิดคือปัจจัย ก็ชื่อว่าเห็นเหตุเกิดที่เป็นไปชั่วขณะ ถึงเห็นเหตุเกิดที่เป็นไปชั่วขณะ ก็ชื่อว่าเห็นเหตุเกิดคือปัจจัย. ความดับในบทว่า อฏฺฐงฺคโม มี ๒ อย่าง คือ ความดับสนิท ๑ ความดับคือการแตกสลาย ๑. ภิกษุแม้เห็นความดับสนิท ก็ชื่อว่าเห็นความดับคือการแตกสลาย ถึงเห็นความดับคือการแตกสลาย ก็ชื่อว่าเห็นความดับสนิท. บทว่า เทเสฺสามิ ได้แก่ เราจักแสดงความเกิดและความดับ ซึ่งชื่อว่าความบังเกิดและความแตกแห่งวัฏทุกข์นี้. อธิบายว่า พวกเธอจงฟังเหตุเกิดและความดับนั้น. บทว่า ปฏิจฺจ ได้แก่ เพราะความประชุมแห่งธรรม ๓ ประการ จึงเกิดผัสสะ เพราะทำให้เป็นปัจจัยด้วยอำนาจนิสสยปัจจัยและอารัมมณปัจจัย. บทว่า อยํ โข ภิกฺขเว ทุกฺขสฺส สมุทโย ได้แก่ นี้ชื่อว่าเป็นความบังเกิดแห่งวัฏทุกข์. ข้อว่า อฏฺฐงฺคโม แปลว่า ความแตกสลาย. วัฏทุกข์ย่อมเป็นอันถูกทำลายแล้ว หาปฏิสนธิมิได้ ด้วยประการฉะนี้แล. จบอรรถกถาทุกขนิโรธสูตรที่ ๓ ----------------------------------------------------- .. อรรถกถา สังยุตตนิกาย นิทานวรรค อภิสมัยสังยุตต์ คหบดีวรรคที่ ๕ ทุกขนิโรธสูตร จบ. |