ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ  พระวินัยปิฎก  พระสุตตันตปิฎก  พระอภิธรรมปิฎก  ค้นพระไตรปิฎก  ชาดก  หนังสือธรรมะ 
 
อ่านอรรถกถา 16 / 1อ่านอรรถกถา 16 / 685อรรถกถา เล่มที่ 16 ข้อ 686อ่านอรรถกถา 16 / 688อ่านอรรถกถา 16 / 725
อรรถกถา สังยุตตนิกาย นิทานวรรค ภิกขุสังยุตต์
โกลิตสูตร

               ภิกขุสังยุตต์               
               อรรถกถาโกลิตสูตรที่ ๑               
               ภิกขุสังยุต โกลิตสูตรที่ ๑ มีวินิจฉัยดังต่อไปนี้.
               บทว่า อาวุโส เป็นคำเรียกพระสาวก. จริงอยู่ พระผู้มีพระภาคผู้พุทธเจ้าทั้งหลาย เมื่อตรัสเรียกพระสาวก ย่อมตรัสเรียกว่า ภิกฺเว. ฝ่ายพระสาวกทั้งหลายคิดกันว่า พวกเราอย่าเป็นเหมือนพระพุทธเจ้าทั้งหลายเลย ทีแรกกล่าวว่า อาวุโส ภาคหลังกล่าวว่า ภิกฺขเว.
               ภิกษุสงฆ์ที่พระพุทธเจ้าทั้งหลายตรัสเรียก ย่อมตอบสนองพระดำรัสว่า ภนฺเต. ภิกษุสงฆ์ที่พระสาวกทั้งหลายเรียก ย่อมตอบว่า อาวุโส.
               ในคำว่า อยํ วุจฺจติ นี้ ประกอบความดังนี้ เพราะวิตกวิจารในทุติยฌานดับ สฬายตนะย่อมเป็นไปไม่ได้ ฉะนั้น ทุติยฌานนี้นั้น ท่านจึงเรียกว่า อริโย ตุณฺหีภาโว การนิ่งอย่างอริยะ
               แต่ในคำว่า ธรรมีกถาหรือดุษณีภาพอันประเสริฐนี้ การมนสิการกัมมัฏฐานก็ดี ปฐมฌานเป็นต้นก็ดี นับว่าเป็นดุษณีภาพอันประเสริฐทั้งนั้น.
               บทว่า วิตกฺกสหคตา ได้แก่ มีวิตกเป็นอารมณ์.
               บทว่า สญฺญา มนสิการา ได้แก่ สัญญาและมนสิการ.
               บทว่า สมุทาจรนฺติ ได้แก่ ย่อมเป็นไป.
               ได้ยินว่า ทุติยฌานของพระเถระยังไม่ช่ำชอง เมื่อเป็นเช่นนั้น พอท่านออกจากทุติยฌานนั้นแล้ว วิตกวิจารไม่ตั้งขึ้นโดยที่สงบไป. ทุติยฌานก็ดี สัญญาและมนสิการก็ดีของพระเถระนั้นได้เป็นไปในส่วนแห่งความเสื่อมทั้งนั้น. เมื่อจะทรงแสดงทุติยฌานนั้น จึงตรัสอย่างนี้.
               บทว่า สณฺฐเปหิ ได้แก่ ตั้งอยู่โดยชอบ.
               บทว่า เอโกทิภาวํ กโรหิ ได้แก่ กระทำให้มีอารมณ์เดียว.
               บทว่า สมาทห ได้แก่ ยกขึ้นตั้งไว้โดยชอบ.
               บทว่า มหาภิญฺญตฺตํ ได้แก่ อภิญญา ๖.
               ได้ยินว่า พระศาสดาทรงขยายสมาธิที่เป็นไปในส่วนแห่งความเสื่อมของพระเถระตลอด ๗ วัน โดยอุบายนี้ ให้พระเถระบรรลุอภิญญา ๖.

               จบอรรถกถาโกลิตสูตรที่ ๑               
               -----------------------------------------------------               

.. อรรถกถา สังยุตตนิกาย นิทานวรรค ภิกขุสังยุตต์ โกลิตสูตร จบ.
อ่านอรรถกถา 16 / 1อ่านอรรถกถา 16 / 685อรรถกถา เล่มที่ 16 ข้อ 686อ่านอรรถกถา 16 / 688อ่านอรรถกถา 16 / 725
อ่านเนื้อความในพระไตรปิฎก
https://84000.org/tipitaka/attha/v.php?B=16&A=7192&Z=7219
อ่านอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย
https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=12&A=5654
The Pali Atthakatha in Roman
https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=12&A=5654
- -- ---- ----------------------------------------------------------------------------
ดาวน์โหลด โปรแกรมพระไตรปิฎก
บันทึก  ๒๙  กันยายน  พ.ศ.  ๒๕๔๙
หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]

สีพื้นหลัง :