|
| บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ |
 |
| |
    
บทว่า รูปา จ มนาปา ได้แก่ รูปที่น่าชอบใจมีอยู่. บทว่า จกฺขุวิญฺญาณญฺจ ได้แก่ จักขุวิญญาณมีอยู่. บทว่า สุขเวทนิยํ ผสฺสํ ได้แก่ ผัสสะอันเป็นปัจจัยแก่สุขเวทนาอันสัมปยุตด้วยจักขุวิญญาณในชวนกาล ด้วยอำนาจอุปนิสสยปัจจัย. บทว่า สุขา เวทนา ได้แก่ สุขเวทนา อาศัยผัสสะอย่างหนึ่งเกิดขึ้นในชวนะ. แม้ในบทที่เหลือ ก็นัยนี้เหมือนกัน ดังนั้น พระองค์จึงตรัสธาตุ ๒๓ ในพระสูตรนี้. อย่างไร. จริงอยู่ ในที่นี้ จักขุปสาทเป็นจักขุธาตุ อารมณ์อันกระทบจักขุปสาทนั้นเป็นรูปธาตุ จักขุวิญญาณเป็นวิญญาณธาตุ ขันธ์ ๓ ที่เกิดพร้อมกับจักขุวิญญาณธาตุ เป็น อาวัชชนจิต ท่านถือว่า มโนธาตุ ในมโนทวาร ด้วยประการฉะนี้. อารมณ์และหทัยวัตถุ เป็น ท่านแสดงไว้ว่า พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสความต่างแห่งธาตุ ด้วยอำนาจธาตุ ๒๓ ด้วยประการฉะนี้. จบอรรถกถาโฆสิตสูตรที่ ๖ ----------------------------------------------------- .. อรรถกถา สังยุตตนิกาย สฬายตนวรรค สฬายตนสังยุตต์ คหปติวรรคที่ ๓ ๖. โฆสิตสูตร จบ. |