ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ  พระวินัยปิฎก  พระสุตตันตปิฎก  พระอภิธรรมปิฎก  ค้นพระไตรปิฎก  ชาดก  หนังสือธรรมะ 
 
อ่านอรรถกถา 18 / 1อ่านอรรถกถา 18 / 317อรรถกถา เล่มที่ 18 ข้อ 320อ่านอรรถกถา 18 / 322อ่านอรรถกถา 18 / 803
อรรถกถา สังยุตตนิกาย สฬายตนวรรค สฬายตนสังยุตต์ อาสีวิสวรรคที่ ๔
๓. กุมมสูตร

               อรรถกถากุมมสูตรที่ ๓               
               ในกุมมสูตรที่ ๓ มีวินิจฉัยดังต่อไปนี้.
               บทว่า กุมฺโม แปลว่า เต่ามีกระดอง.
               บทว่า กจฺฉโป นี้ เป็นไวพจน์แห่งบทว่า กุมฺโม นั่นแล.
               บทว่า อนุนทีตีเร แปลว่า ที่ริมฝั่งแห่งแม่น้ำ.
               บทว่า โคจรปสุโต ความว่า เต่าคิดว่า ถ้าเราจักได้ผลไม้น้อยใหญ่ก็จักกิน จึงขยันคือขวนขวาย สืบกันมาตามประเพณี.
               บทว่า สโมทหิตฺวา ได้แก่ เหมือนใส่เข้าในกล่อง.
               บทว่า สงฺกสายติ แปลว่าย่อมปรารถนา.
               บทว่า สโมทหํ ได้แก่ ตั้งไว้ คือวางไว้.
               ท่านกล่าวอธิบายไว้ดังนี้ว่า เต่าตั้งอวัยวะทั้งหลายไว้ในกระดองของตน ไม่ให้โอกาสแก่สุนัขจิ้งจอก และสุนัขจิ้งจอกก็ทำร้ายเต่าไม่ได้ฉันใด ภิกษุตั้งมโนวิตก (ความตรึกทางใจ) ของตนไว้ในกระดอง คืออารมณ์ของตน ไม่ให้โอกาสแก่กิเลสมาร มารก็ทำร้ายภิกษุนั้นไม่ได้ฉันนั้น.
               บทว่า อนิสฺสิโต ได้แก่ ผู้อันนิสสัย คือตัณหาและทิฏฐิไม่อาศัยแล้ว.
               บทว่า อญฺญมเหฐยาโน ได้แก่ ไม่เบียดเบียนบุคคลไรๆ อื่น.
               บทว่า ปรินิพฺพุโต ได้แก่ ดับสนิท ด้วยการดับกิเลสได้สนิท.
               บทว่า น อุปวเทยฺย กญฺจิ ความว่า ไม่พึงว่าร้ายบุคคลไรๆ อื่น ด้วยศีลวิบัติหรือด้วยอาจารวิบัติ ด้วยประสงค์จะยกตน หรือด้วยประสงค์จะข่มผู้อื่น โดยที่แท้ ภิกษุตั้งธรรม ๕ เข้าไว้ในตน อยู่ด้วยทั้งจิตที่ตั้งอยู่ในสภาวะ อันยกขึ้นพูดอย่างนี้ว่า เราจะกล่าวตามกาล จะไม่กล่าวโดยมิใช่กาล กล่าวด้วยคำเป็นจริง ไม่กล่าวด้วยคำไม่เป็นจริง กล่าวด้วยคำอ่อนหวาน ไม่กล่าวด้วยคำหยาบ กล่าวด้วยคำอันประกอบด้วยประโยชน์ ไม่กล่าวคำที่ไม่ประกอบด้วยประโยชน์. มีเมตตาจิต ไม่มากด้วยโทสจิตกล่าว.

               จบอรรถกถากุมมสูตรที่ ๓               
               -----------------------------------------------------               

.. อรรถกถา สังยุตตนิกาย สฬายตนวรรค สฬายตนสังยุตต์ อาสีวิสวรรคที่ ๔ ๓. กุมมสูตร จบ.
อ่านอรรถกถา 18 / 1อ่านอรรถกถา 18 / 317อรรถกถา เล่มที่ 18 ข้อ 320อ่านอรรถกถา 18 / 322อ่านอรรถกถา 18 / 803
อ่านเนื้อความในพระไตรปิฎก
https://84000.org/tipitaka/attha/v.php?B=18&A=4881&Z=4907
อ่านอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย
https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=13&A=1876
The Pali Atthakatha in Roman
https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=13&A=1876
- -- ---- ----------------------------------------------------------------------------
ดาวน์โหลด โปรแกรมพระไตรปิฎก
บันทึก  ๔  ธันวาคม  พ.ศ.  ๒๕๔๙
หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]

สีพื้นหลัง :