ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ  พระวินัยปิฎก  พระสุตตันตปิฎก  พระอภิธรรมปิฎก  ค้นพระไตรปิฎก  ชาดก  หนังสือธรรมะ 
 
อ่านอรรถกถา 21 / 1อ่านอรรถกถา 21 / 86อรรถกถา เล่มที่ 21 ข้อ 87อ่านอรรถกถา 21 / 88อ่านอรรถกถา 21 / 274
อรรถกถา อังคุตตรนิกาย จตุกกนิบาต ทุติยปัณณาสก์ มจลวรรคที่ ๔
๗. ปุตตสูตร

               อรรถกถาปุตตสูตรที่ ๗               
               พึงทราบวินิจฉัยในปุตตสูตรที่ ๗ ดังต่อไปนี้ :-
               บทว่า สมณมจโล ได้แก่ สมณะไม่หวั่นไหว. อักษรทำบทสนธิต่อบท. อธิบายว่า นิจจลสมณะ. ทรงแสดงพระเสขะแม้ ๗ จำพวกด้วยบทนี้. พระเสขะนั้น ชื่อว่าไม่หวั่นไหว เพราะท่านตั้งมั่นด้วยศรัทธาอันเป็นมูลในพระศาสนา.
               บทว่า สมณปุณฺฑริโก ได้แก่ สมณะดังบัวขาว. ธรรมดาบัวขาวเกิดในสระมีใบ ๙๙ ใบ. ทรงแสดงพระขีณาสพสุกขวิปัสสกผู้บำเพ็ญวิปัสสนาล้วนด้วยบทนี้. ด้วยว่าพระขีณาสพสุกขวิปัสสกนั้น ชื่อว่าสมณะดังบัวขาว เพราะท่านยังมีคุณยังไม่บริบูรณ์ โดยที่ฌานและอภิญญาไม่มี.
               บทว่า สมณปทุโม ได้แก่ สมณะดังบัวหลวง. ธรรมดาบัวหลวงเกิดในสระมีใบครบร้อยใบ. ทรงแสดงพระขีณาสพผู้เป็นอุภโตภาควิมุตด้วยบทนี้. ด้วยว่าพระขีณาสพอุภโตภาควิมุตนั้น ชื่อว่าสมณะดังบัวหลวง เพราะท่านมีคุณบริบูรณ์โดยที่มีฌานและอภิญญา.
               บทว่า สมเณสุ สมณสุขุมาโล ความว่า บรรดาสมณะเหล่านั้นแม้ทั้งหมด สมณะสุขุมาลเป็นผู้มีกายและจิตอ่อนโยน เว้นความทุกข์ทางกายและทางจิต เป็นผู้มีสุขโดยส่วนเดียว. ทรงแสดงพระองค์และสมณะสุขุมาลเช่นกับพระองค์ ด้วยบทว่า สุขุมาลสมโณ นั้น.
               ครั้นทรงตั้งมาติกาหัวข้ออย่างนี้แล้ว บัดนี้ เมื่อจะทรงจำแนกไปตามลำดับ จึงตรัสว่า กถญฺจ ภิกฺขเว เป็นต้น.
               ในบทเหล่านั้น บทว่า เสกฺโข ได้แก่ พระเสขะ ๗ จำพวก.
               บทว่า ปฏิปโท ได้แก่ เป็นผู้ยังต้องปฏิบัติ.
               บทว่า อนุตฺตรํ โยคกฺเขมํ ปฏฺฐยมาโน วิหรติ ความว่า กำลังปรารถนาพระอรหัต.
               บทว่า มุทฺธาภิสิตฺตสฺส ความว่า เป็นผู้ได้รับน้ำรดบนพระเศียรคือกษัตริย์มูรธาภิเษก. อธิบายว่า ได้ทรงมุรธาภิเษกแล้ว.
               บทว่า อาภิเสโก ได้แก่ เป็นผู้ควรทำการอภิเษก.
               บทว่า อนภิสิตฺโต ได้แก่ เป็นผู้ยังไม่ได้อภิเษกก่อน.
               บทว่า มจลปฺปตฺโต ได้แก่ ถึงภาวะดุจตำแหน่งพระยุพราชมีความปรารถนามั่นคง (ไม่คลอนแคลน) เพื่อประโยชน์แก่การอภิเษกเพราะเป็นพระโอรสของพระราชาผู้เป็นกษัตริย์มุรธาภิเษก เพราะเป็นเชษฐโอรส บรรดาพระโอรสทั้งหลาย และเพราะยังไม่ได้อภิเษกก่อน.
                อักษรเป็นเพียงนิบาต.
               บทว่า กาเยน ผุสิตฺวา ความว่า ถูกต้องแล้วด้วยนามกาย.
               บทว่า ยาจิโตว พหุลํ จีวรํ ปริภุญฺชติ ความว่า สมณสุขุมาลโดยมากบริโภคจีวรที่ทายกน้อมเข้าไปถวายด้วยร้องขออย่างนี้ว่า ท่านเจ้าข้าโปรดบริโภคจีวรนี้ ดังนี้แล้ว เฉพาะจีวรที่เขาไม่ร้องขอก็น้อยเหมือนท่านพระพักกุลเถระ เฉพาะบิณฑบาต (อาหาร) ก็เหมือนท่านพระสิวลีเถระในทางไปป่าไม้ตะเคียน. เฉพาะเสนาสนะก็เหมือนพระอานนทเถระในอัฏฐกนาครสูตร เฉพาะคิลานปัจจัยก็เหมือนท่านพระปิลินทวัจฉเถระ.
               บทว่า ตฺยสฺส ตัดบทเป็น เต อสฺส.
               บทว่า มนาเปเนว ได้แก่ อันเป็นที่ต้องใจ.
               บทว่า สมุทาจรนฺติ ความว่า ทำหรือประพฤติกิจที่ควรทำ.
               บทว่า อุปหารํ อุปหรนฺติ ความว่า เพื่อนพรหมจารีทั้งหลาย ย่อมนำเข้าไป คือน้อมเข้าไปซึ่งสิ่งที่พอใจทั้งทางกายและทางจิต.
               บทว่า สนฺนิปาติกานิ ความว่า อันเกิดเพราะการประชุมกันเปลี่ยนแปลงแห่งฤดูคือแต่ฤดูที่หนาวเกินไหรือร้อนเกินไป.
               บทว่า วิสมปริหารชานิ ความว่า เกิดแต่การบริหารไม่สม่ำเสมอ ได้มีนั่งนานหรือยืนนานเป็นต้น.
               บทว่า โอปกฺกมิกานิ ความว่า เกิดเพราะถูกทำร้ายมีการฆ่าและการจองจำเป็นต้น.
               บทว่า กมฺมวิปากชานิ ความว่า เกิดด้วยสามารถแห่งวิบากของกรรมที่ทำแล้วในกาลก่อนอย่างเดียว แม้เว้นจากเหตุเหล่านี้.
               ในบทว่า จตุนฺนํ ฌานานํ นี้ท่านประสงค์กิริยาฌานเท่านั้น ทั้งของพระขีณาสพทั้งของพระพุทธเจ้าทั้งหลาย.
               บทที่เหลือมีเนื้อความง่ายทั้งนั้น.

               จบอรรถกถาปุตตสูตรที่ ๗               
               -----------------------------------------------------               

.. อรรถกถา อังคุตตรนิกาย จตุกกนิบาต ทุติยปัณณาสก์ มจลวรรคที่ ๔ ๗. ปุตตสูตร จบ.
อ่านอรรถกถา 21 / 1อ่านอรรถกถา 21 / 86อรรถกถา เล่มที่ 21 ข้อ 87อ่านอรรถกถา 21 / 88อ่านอรรถกถา 21 / 274
อ่านเนื้อความในพระไตรปิฎก
https://84000.org/tipitaka/attha/v.php?B=21&A=2363&Z=2420
อ่านอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย
https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=15&A=8410
The Pali Atthakatha in Roman
https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=15&A=8410
- -- ---- ----------------------------------------------------------------------------
ดาวน์โหลด โปรแกรมพระไตรปิฎก
บันทึก  ๒๓  มกราคม  พ.ศ.  ๒๕๕๐
หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]

สีพื้นหลัง :