|
| บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ |
 |
| |
    
บทว่า สมฺพาเธ ความว่า ในที่ๆ แออัดไปด้วยกามคุณทั้ง ๕. อนุสติ ๖ ท่านเรียกว่า โอกาส ในบทว่า โอกาสธิคโม นี้. การบรรลุเหตุแห่งอนุสติ ๖ เหล่านั้น. บทว่า วิสุทฺธิยา ความว่า เพื่อประโยชน์แก่ความบริสุทธิ์. บทว่า โสกปริเทวานํ สมติกฺกมาย ความว่า เพื่อประโยชน์แก่การก้าวล่วงซึ่งความเศร้าโศกและความรำพัน. บทว่า อตฺถงฺคมาย ความว่า เพื่อถึงความดับสูญ. บทว่า ญายสฺส อธิคมาย ความว่า เพื่อประโยชน์แก่การบรรลุมรรค พร้อมด้วยวิปัสสนาเบื้องต้น. บทว่า นิพฺพานาย สจฺฉิกิริยาย ความว่า เพื่อประโยชน์แก่การทำให้ประจักษ์ซึ่งพระปรินิพพานอันหาปัจจัยมิได้. บทว่า สพฺพโส ได้แก่ โดยอาการทั้งปวง. บทว่า อากาสสเมน ความว่า เช่นกับด้วยอากาศ เพราะหมายความว่า ไม่ติดขัด และเพราะหมายความว่า ไม่มีความกังวล. บทว่า วิปุเลน ความว่า ไม่ใช่นิดหน่อย. บทว่า มหคฺคเตน ความว่า ถึงความเป็นของใหญ่ อีกอย่างหนึ่ง. อธิบายว่า ถึงคือดำเนินไปกับด้วยพระอริยสาวกผู้ใหญ่. บทว่า อปฺปมาเณน ความว่า ชื่อว่าหาประมาณมิได้ เพราะว่า จิตนั้นมีการแผ่ไปหาประมาณมิได้. บทว่า อเวเรน ความว่า เว้นจากอกุศลธรรมที่เป็นเวร และบุคคลผู้เป็นเวร. บทว่า อพฺยาปชฺเฌน ความว่า เว้นจากทุกข์อันเกิดจากความโกรธ. คำทั้งหมดนี้ พระมหากัจจานะกล่าวหมายถึงจิตที่มีพุทธานุสติเป็นอารมณ์เท่านั้น. แม้ข้อความต่อไปก็มีนัยนี้เหมือนกัน. บทว่า วิสุทฺธิธมฺมา ได้แก่ มีความบริสุทธิ์เป็นสภาพ. แม้ในพระสูตรนี้ พระมหากัจจานะก็กล่าวเหตุแห่งอนุสติ ๖ ไว้คละกันไปเหมือนกันฉะนี้แล. จบอรรถกถากัจจานสูตรที่ ๖ ----------------------------------------------------- .. อรรถกถา อังคุตตรนิกาย ฉักกนิบาต ปฐมปัณณาสก์ อนุตตริยวรรคที่ ๓ ๖. กัจจานสูตร จบ. |