บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ |
บทว่า นิชฺชรวตฺถูนิ ได้แก่ เหตุแห่งการเสื่อมไป. บทว่า มิจฺฉาทิฏฺฐิ นิชฺชิณฺณา โหติ ความว่า มิจฉาทิฏฐิที่ถึงความเสื่อมไป แม้เพราะวิปัสสนาอย่างต่ำ อันท่านละได้แล้วอย่างนี้. ถามว่า เพราะเหตุไร ท่านจึงถือเอาอีก. ตอบว่า เพราะมิจฉาทิฏฐินั้น ท่านยังถอนไม่ขาด. ด้วยมิจฉาทิฏฐิ แม้ยังถอนได้ไม่ขาดด้วยวิปัสสนาก็จริง ถึงอย่างนั้น มรรคเกิดขึ้นก็ถอนมิจฉาทิฏฐิได้ขาด คือไม่ให้เกิดขึ้นอีก เพราะฉะนั้น ท่านจึงถือเอาอีก. ในบททุกบทก็พึงทราบตามนัยอย่างนี้. อนึ่ง ในสูตรนี้ ธรรม ๖๔ ย่อมถึงความเจริญบริบูรณ์ เพราะสัมมาวิมุตติเป็นปัจจัย คือธรรม ๖๔ ได้แก่ ในขณะแห่งโสดาปัตติมรรคจิต สัทธินทรีย์ย่อมบริบูรณ์ เพราะอรรถว่าน้อมใจไป. วิริยินทรีย์บริบูรณ์ เพราะอรรถว่าประคองใจ. สตินทรีย์บริบูรณ์ เพราะอรรถว่าเข้าไปตั้งไว้. สมาธินทรีย์บริบูรณ์ เพราะอรรถว่าไม่ฟุ้งซ่าน. ปัญญินทรีย์บริบูรณ์ เพราะอรรถว่าเห็น. มนินทรีย์บริบูรณ์ เพราะอรรถว่ารู้แจ้ง. โสมนัสสินทรีย์บริบูรณ์ เพราะอรรถว่าไหลอาบไป. ชีวิตินทรีย์บริบูรณ์ เพราะอรรถว่ามีสันตติที่สืบต่อเป็นไปเป็นใหญ่ ฯลฯ ในขณะแห่งอรหัตผลจิต สัทธินทรีย์บริบูรณ์ เพราะอรรถว่าน้อมใจเชื่อ ฯลฯ ชีวิตินทรีย์บริบูรณ์ เพราะอรรถว่ามีสันตติที่สืบต่อเป็นไปเป็นใหญ่ ธรรม ๖๔ คือ มรรค ๔ ผล ๔ อย่างละ ๘ๆ ย่อมถึงความบริบูรณ์ด้วยประการดังกล่าวมาฉะนี้. จบอรรถกถานิชชรวัตถุสูตรที่ ๖ ----------------------------------------------------- .. อรรถกถา อังคุตตรนิกาย ทสกนิบาต ตติยปัณณาสก์ สมณสัญญาวรรคที่ ๑ ๖. นิชชรวัตถุสูตร จบ. |