|
| บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ |
 |
| |
    
คฤหบดีมีชื่ออย่างนี้ว่า วัชชิยมาหิตะ. บทว่า สพฺพํ ตปํ ความว่า มีการกระทำกิจที่ทำได้ยากเป็นตบะทุกอย่าง. บทว่า สพฺพํ ตปสฺสึ ได้แก่ ผู้อาศัยตบะทุกอย่าง. บทว่า ลูขาชีวึ ได้แก่ ประกอบเนืองๆ ซึ่งการเลี้ยงชีพด้วยการกระทำกิจที่ทำได้ยาก. บทว่า คารยฺหํ แปลว่า ผู้ควรติเตียน. บทว่า ปสํสิยํ แปลว่า ผู้ควรสรรเสริญ. บทว่า เวนยิโก ได้แก่ ผู้ที่ตนเองมิได้แนะนำ แต่บุคคลอื่นแนะนำ. บทว่า อปฺปญฺญตฺติโก ความว่า ไม่อาจบัญญัติสิ่งไรๆ. อีกนัยหนึ่ง บทว่า เวนยิโก แปลว่า ผู้ทำสัตว์ให้พินาศ. บทว่า อปฺปญฺญตฺติโก ได้แก่ บัญญัติพระนิพพานที่ไม่ประจักษ์ ไม่อาจบัญญัติสิ่งไรๆ ในสัสสตทิฏฐิเป็นต้น. บทว่า น โส ภควา เวนยิโก ความว่า พระผู้มีพระภาคเจ้านั้นทรงรู้ตามความเป็นจริงอย่างนี้ ทรงบัญญัติกุศลอกุศล ไม่ใช่ผู้อื่นจะพึงแนะนำ ไม่ใช่ผู้อื่นให้ศึกษา. อธิบายว่า พระผู้มีพระภาคเจ้ามิใช่ผู้ทำสัตว์ให้พินาศ ทรงแนะนำด้วยดี ทรงให้ศึกษาด้วยดี ทรงแนะนำสัตว์ เพราะทรงบัญญัติธรรมที่ทรงอาศัยบัญญัติอย่างมีสติ. ท่านแสดงว่า ข้อบัญญัติของพระผู้มีพระภาคเจ้านั้นเป็นข้อบัญญัติที่ดีทั้งนั้น. บทว่า วิมุตฺตึ วิมุจฺจโต อกุสลา ธมฺมา ความว่า อกุศลธรรมทั้งหลาย ชื่อว่าย่อมเจริญแก่จิตที่น้อมไปสู่อธิมุตติ คือมิจฉาทิฏฐิ. ทรงหมายเอาข้อนั้นจึงตรัสคำนี้. แต่ความหลุดพ้นแห่งจิตในพระศาสนา ย่อมไม่แล่นไปสู่สังขตธรรม เพราะเหตุนั้น วิมุตติความหลุดพ้นจึงเป็นปัจจัยแก่กุศลธรรมเท่านั้น. จบอรรถกถาวัชชิยสูตรที่ ๔ ----------------------------------------------------- .. อรรถกถา อังคุตตรนิกาย ทสกนิบาต ทุติยปัณณาสก์ อุบาสกวรรคที่ ๕ ๔. วัชชิยสูตร จบ. |