ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ  พระวินัยปิฎก  พระสุตตันตปิฎก  พระอภิธรรมปิฎก  ค้นพระไตรปิฎก  ชาดก  หนังสือธรรมะ 
 

อ่าน อรรถกถาหน้าต่างที่ [หน้าสารบัญ] [๑] [๒] [๓] [๔] [๕] [๖] [๗] [๘] [๙] [๑๐] [๑๑]อ่านอรรถกถา 25 / 1อ่านอรรถกถา 25 / 22อรรถกถา เล่มที่ 25 ข้อ 23อ่านอรรถกถา 25 / 24อ่านอรรถกถา 25 / 440
อรรถกถา ขุททกนิกาย คาถาธรรมบท โลกวรรคที่ ๑๓

หน้าต่างที่ ๖ / ๑๑.

               ๖. เรื่องพระอังคุลิมาลเถระ [๑๔๒]               
               ข้อความเบื้องต้น               
               พระศาสดา เมื่อประทับอยู่ในพระเชตวัน ทรงปรารภพระอังคุลิมาลเถระ ตรัสพระธรรมเทศนานี้ว่า "ยสฺส ปาปํ กตํ กมฺมํ" เป็นต้น.

               ต้นคดปลายตรงใช้ได้               
               เนื้อเรื่องบัณฑิตพึงทราบด้วยสามารถแห่งอังคุลิมาลสูตร๑- นั่นแล.
____________________________
๑- ม. ม. เล่ม ๑๓/ข้อ ๕๒๑

               ก็พระเถระบวชในสำนักของพระศาสดา บรรลุพระอรหัตแล้ว. ครั้งนั้นแล ท่านพระอังคุลิมาลไปแล้วในที่ลับหลีกเร้นอยู่ เสวยวิมุตติสุขแล้ว เปล่งอุทานนี้ในเวลานั้นว่า :-
                         ก็ผู้ใด ประมาทแล้วในก่อน ภายหลังไม่ประมาท,
                         ผู้นั้นย่อมยังโลกนี้ให้สว่าง เหมือนดวงจันทร์พ้น
                         แล้วจากหมอกฉะนั้น ฯ

               ครั้นเปล่งอุทานแล้ว ก็ปรินิพพานด้วยอนุปาทิเสสนิพพานธาตุ.
               ภิกษุทั้งหลายสนทนากันในโรงธรรมว่า "ผู้มีอายุ พระเถระบังเกิดแล้ว ณ ที่ไหนหนอแล?
               พระศาสดาเสด็จมาแล้ว ตรัสว่า "ภิกษุทั้งหลาย บัดนี้ พวกเธอเป็นผู้นั่งประชุมกันด้วยถ้อยคำอะไรหนอ?" เมื่อภิกษุทั้งหลายกราบทูลว่า "ด้วยถ้อยคำปรารภถึงที่บังเกิดของพระอังคุลิมาลเถระ พระเจ้าข้า"
               จึงตรัสว่า "ภิกษุทั้งหลาย บุตรของเราปรินิพพานแล้ว"
               เมื่อภิกษุทั้งหลายทูลถามว่า "พระอังคุลิมาลเถระฆ่ามนุษย์มีประมาณเท่านี้ ปรินิพพานแล้วหรือ? พระเจ้าข้า"
               จึงตรัสว่า "อย่างนั้น ภิกษุทั้งหลาย เพราะอังคุลิมาลนั้นไม่ได้กัลยาณมิตรสักคนหนึ่ง จึงได้ทำบาปมีประมาณเท่านี้ในกาลก่อน แต่ภายหลังเธอได้กัลยาณมิตรเป็นปัจจัย จึงได้เป็นผู้ไม่ประมาท เหตุนั้น บาปกรรมนั้นอันบุตรของเราละได้แล้วด้วยกุศล"
               ดังนี้แล้ว จึงตรัสพระคาถานี้ว่า:-
                         ๕. ยสฺส ปาปํ กตํ กมฺมํ    กุสเลน ปิถียติ
                         โส อิมํ โลกํ ปภาเสติ    อพฺภา มุตฺโตว จนฺทิมา.
                         บุคคลใด ละบาปกรรมที่ตนทำไว้แล้วได้ด้วยกุศล,
                         บุคคลนั้น ย่อมยังโลกนี้ให้สว่าง เหมือนดวงจันทร์
                         พ้นแล้วจากหมอก ฉะนั้น.

               แก้อรรถ               
               บรรดาบทเหล่านั้น บทว่า กุสเลน พระศาสดาตรัสหมายเอาพระอรหัตมรรค.
               คำที่เหลือ มีเนื้อความตื้นทั้งนั้น.
               ในเวลาจบเทศนา ชนเป็นอันมากบรรลุอริยผลทั้งหลาย มีโสดาปัตติผลเป็นต้น.

               เรื่องพระอังคุลิมาลเถระ จบ.               
               -----------------------------------------------------               

.. อรรถกถา ขุททกนิกาย คาถาธรรมบท โลกวรรคที่ ๑๓
อ่านอรรถกถาหน้าต่างที่ [หน้าสารบัญ] [๑] [๒] [๓] [๔] [๕] [๖] [๗] [๘] [๙] [๑๐] [๑๑]
อ่านอรรถกถา 25 / 1อ่านอรรถกถา 25 / 22อรรถกถา เล่มที่ 25 ข้อ 23อ่านอรรถกถา 25 / 24อ่านอรรถกถา 25 / 440
อ่านเนื้อความในพระไตรปิฎก
https://84000.org/tipitaka/attha/v.php?B=25&A=721&Z=747
อ่านอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย
https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=23&A=542
The Pali Atthakatha in Roman
https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=23&A=542
- -- ---- ----------------------------------------------------------------------------
ดาวน์โหลด โปรแกรมพระไตรปิฎก
บันทึก  ๒๕  พฤศจิกายน  พ.ศ.  ๒๕๔๘
หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]

สีพื้นหลัง :