ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ  พระวินัยปิฎก  พระสุตตันตปิฎก  พระอภิธรรมปิฎก  ค้นพระไตรปิฎก  ชาดก  หนังสือธรรมะ 
 

อ่าน อรรถกถาหน้าต่างที่ [หน้าสารบัญ] [๑] [๒] [๓] [๔] [๕] [๖] [๗] [๘] [๙]อ่านอรรถกถา 25 / 1อ่านอรรถกถา 25 / 30อรรถกถา เล่มที่ 25 ข้อ 31อ่านอรรถกถา 25 / 32อ่านอรรถกถา 25 / 440
อรรถกถา ขุททกนิกาย คาถาธรรมบท ปกิณณกวรรคที่ ๒๑

หน้าต่างที่ ๗ / ๙.

               ๗. เรื่องจิตตคฤหบดี [๒๒๐]               
               ข้อความเบื้องต้น               
               พระศาสดา เมื่อประทับอยู่ในพระเชตวัน ทรงปรารภจิตตคฤหบดี ตรัสพระธรรมเทศนานี้ว่า "สทฺโธ สีเลน สมฺปนฺโน" เป็นต้น.

               ลาภสักการะเกิดขึ้นแก่จิตตคฤหบดี               
               เรื่องข้าพเจ้าให้พิสดารแล้วในวรรณนาแห่งพระคาถาในพาลวรรคว่า
                         "อสนฺตํ ภาวมิจฺเฉยฺย" เป็นต้น.
               แม้พระคาถา (นี้) ก็มาแล้วในพาลวรรคนั้นเหมือนกัน.
               จริงอยู่ ในพาลวรรคนั้น ข้าพเจ้ากล่าวไว้ว่า
               (พระอานนทเถระทูลถามพระศาสดาว่า) "ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ ก็สักการะนี้เกิดขึ้นแก่คฤหบดีนั่น แม้ผู้มาสู่สำนักของพระองค์เท่านั้นหรือ? หรือแม้ไปในที่อื่นก็เกิดขึ้นเหมือนกัน?"
               พระศาสดาตรัสว่า "อานนท์ เมื่อจิตตคฤหบดีนั้นมาสู่สำนักของเราก็ดี ไปในที่อื่นก็ดี สักการะย่อมเกิดขึ้นทั้งนั้น เพราะอุบาสกนี้เป็นผู้มีศรัทธาเลื่อมใส สมบูรณ์ด้วยศีล, อุบาสกผู้เห็นปานนี้ ย่อมไปประเทศใดๆ ลาภสักการะย่อมเกิดแก่เขาในประเทศนั้นๆ ทีเดียว"
               ดังนี้แล้ว จึงตรัสพระคาถานี้ว่า :-
                         ๗.   สทฺโธ สีเลน สมฺปนฺโน    ยโสโภคสมปฺปิโต
                         ยํ ยํ ปเทสํ ภชติ    ตตฺถ ตตฺเถว ปูชิโต.
                                   ผู้มีศรัทธา สมบูรณ์ด้วยศีล เพียบพร้อมด้วย
                         ยศและโภคะ จะไปประเทศใดๆ, ย่อมเป็นผู้อันเขา
                         บูชาแล้ว ในประเทศนั้นๆ ทีเดียว.

               แก้อรรถ               
               บรรดาบทเหล่านั้น บทว่า สทฺโธ ได้แก่ ผู้ประกอบด้วยศรัทธาอันเป็นโลกิยะและโลกุตระ.
               บทว่า สีเลน ความว่า ศีลมี ๒ อย่าง คือ
                         ศีลสำหรับผู้ครองเรือน ๑
                         ศีลสำหรับผู้ไม่ครองเรือน ๑
               ใน ๒ อย่างนั้น ศีลสำหรับผู้ครองเรือน พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงประสงค์เอาในบทนี้, ความว่า ผู้ประกอบด้วยศีลสำหรับผู้ครองเรือนนั้น.
               บาทพระคาถาว่า ยโสโภคสมปฺปิโต ความว่า ผู้ประกอบแล้วด้วยยศสำหรับผู้ครองเรือน กล่าวคือความมีอุบาสก ๕๐๐ เป็นบริวาร เช่นของชนทั้งหลายมีอนาถบิณฑิกเศรษฐีเป็นต้นและด้วยโภคะ ๒ อย่าง (คือ) โภคะมีทรัพย์และข้าวเปลือกเป็นต้นอย่างหนึ่ง คืออริยทรัพย์ ๗ อย่างหนึ่ง.
               สองบทว่า ยํ ยํ เป็นต้น ความว่า กุลบุตรผู้เห็นปานนี้ ไปสู่ประเทศใดๆ ในทิศทั้งหลายมีทิศตะวันออกเป็นต้น ย่อมเป็นผู้อันเขาบูชาแล้วในประเทศนั้นๆ ด้วยลาภและสักการะเห็นปานนั้นเทียว.
               ในกาลจบเทศนา ชนเป็นอันมากบรรลุอริยผลทั้งหลาย มีโสดาปัตติผลเป็นต้น ดังนี้แล.

               เรื่องจิตตคฤหบดี จบ.               
               -----------------------------------------------------               

.. อรรถกถา ขุททกนิกาย คาถาธรรมบท ปกิณณกวรรคที่ ๒๑
อ่านอรรถกถาหน้าต่างที่ [หน้าสารบัญ] [๑] [๒] [๓] [๔] [๕] [๖] [๗] [๘] [๙]
อ่านอรรถกถา 25 / 1อ่านอรรถกถา 25 / 30อรรถกถา เล่มที่ 25 ข้อ 31อ่านอรรถกถา 25 / 32อ่านอรรถกถา 25 / 440
อ่านเนื้อความในพระไตรปิฎก
https://84000.org/tipitaka/attha/v.php?B=25&A=1035&Z=1079
อ่านอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย
https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=24&A=1721
The Pali Atthakatha in Roman
https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=24&A=1721
- -- ---- ----------------------------------------------------------------------------
ดาวน์โหลด โปรแกรมพระไตรปิฎก
บันทึก  ๓  ธันวาคม  พ.ศ.  ๒๕๔๘
หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]

สีพื้นหลัง :