|
อรรถกถา ขุททกนิกาย อปทาน ภาค ๑ เถราปทาน ๑๕. ฉัตตวรรค๑. อธิฉัตติยเถราปทาน (๑๔๑) อรรถกถาฉัตตวรรคที่ ๑๕ ๑๔๑. อรรถกถาอติฉัตติยเถราปทาน๑-
____________________________
๑- บาลีเป็น อธิฉัตติยเถราปทาน.
อปทานของท่านพระอติฉัตติยเถระมีคำเริ่มต้นว่า ปรินิพฺพุเต ภควติ ดังนี้.
พระเถระแม้นี้ก็ได้เคยบำเพ็ญกุศลมาแล้วในพระพุทธเจ้าพระองค์ก่อนๆ ทุกๆ ภพนั้น จะสั่งสมแต่บุญอันเป็นอุปนิสัยแห่งพระนิพพานเป็นประจำเสมอ.
ในกาลแห่งพระผู้มีพระภาคเจ้าทรงพระนามว่าอัตถทัสสี ท่านได้บังเกิดในเรือนอันมีสกุลแห่งหนึ่ง เพราะไม่ได้เห็นพระผู้มีพระภาคเจ้าขณะยังทรงพระชนม์อยู่ ในกาลที่พระองค์ปรินิพพานแล้ว จึงคิดว่า โอ้ เราเสื่อมแล้วหนอ แล้วทำการตกลงใจว่า เราจักทำชาติคือความเกิดของเราให้มีผล แล้วให้ช่างทำฉัตรซ้อนกันเป็นชั้นๆ บูชาห้องบรรจุพระธาตุอันเป็นพระบรมสารีริกธาตุของพระผู้มีพระภาคเจ้าพระองค์นั้น.
ในกาลต่อมา ให้ช่างทำฉัตรดอกไม้ บูชาห้องพระธาตุนั้นนั่นแล. ด้วยบุญกรรมนั้นนั่นแล เขาจึงได้ท่องเที่ยวไปในเทวโลกและมนุษยโลก ได้เสวยสมบัติในโลกทั้งสองจนครบถ้วนแล้ว.
ในพุทธุปบาทกาลนี้ เขาได้เกิดในตระกูลคฤหบดี บรรลุนิติภาวะแล้ว มีความเลื่อมใสในพระศาสดา บวชแล้วเล่าเรียนกรรมฐาน พยายามอยู่ไม่นานนัก ก็ได้บรรลุพระอรหัต.
ท่านระลึกถึงบุพกรรมของตนได้ เกิดความโสมนัส เมื่อจะประกาศถึงเรื่องราวที่ตนเคยได้ประพฤติมาแล้วในกาลก่อน จึงกล่าวคำเริ่มต้นว่า ปรินิพฺพุเต ภควติ ดังนี้.
บรรดาบทเหล่านั้น บทว่า ฉตฺตาติฉตฺตํ ความว่า ชื่อว่าฉัตร เพราะย่อมปกปิด ป้องกันแดดเป็นต้นได้.
ฉัตรยิ่งกว่าฉัตร คือฉัตรที่ทำไว้บนฉัตร ชื่อว่า ฉตฺตาติฉตฺตํ.
อธิบายว่า ฉัตรที่ซ้อนกันเป็นชั้นๆ.
บทว่า ถูปมฺหิ อภิโรปยึ ความว่า ชื่อว่าถูโป เพราะเขาก่อขึ้น คือทำให้เป็นกอง.
อีกอย่างหนึ่ง ชื่อว่าถูโป เพราะเขาก่อขึ้น คือตั้งขึ้นจนถึงความเจริญงอกงามไพบูลย์โดยความมั่นคง.
อธิบายว่า ฉัตรที่เราทำไว้บนสถูปแล้ว เราก่อขึ้นบูชาโดยพิเศษ ด้วยวิธีการซ้อนกันเป็นชั้นๆ.
บทว่า ปุปฺผจฺฉทนํ กตฺวาน ความว่า เราทำเครื่องมุงด้วยดอกไม้หลายๆ ชนิดมีกลิ่นหอมอย่างดีที่แย้มบานแล้ว ให้เป็นเพดานเบื้องบนฉัตรแล้วบูชา.
คำที่เหลือในที่ทุกแห่งมีเนื้อความง่ายทั้งนั้นแล.
จบอรรถกถาอติฉัตติยเถราปทาน ----------------------------------------------------- .. อรรถกถา ขุททกนิกาย อปทาน ภาค ๑ เถราปทาน ๑๕. ฉัตตวรรค ๑. อธิฉัตติยเถราปทาน (๑๔๑) จบ.
อ่านเนื้อความในพระไตรปิฎก https://84000.org/tipitaka/attha/v.php?B=32&A=4096&Z=4107 อ่านอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=50&A=4002 The Pali Atthakatha in Roman https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=50&A=4002 - -- ---- ----------------------------------------------------------------------------
ดาวน์โหลด โปรแกรมพระไตรปิฎก
บันทึก ๑๓ มิถุนายน พ.ศ. ๒๕๕๐
หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]
|