|
อรรถกถา ขุททกนิกาย อปทาน ภาค ๑ เถราปทาน ๑๕. ฉัตตวรรค๘. ผลกทายกเถราปทาน (๑๔๘) ๑๔๘. อรรถกถาผลกทายกเถราปทาน
อปทานของท่านพระผลกทานยกเถระมีคำเริ่มต้นว่า ยานกาโร ปุเร อาสึ ดังนี้.
พระเถระแม้นี้ก็ได้เคยบำเพ็ญกุศลมาแล้วในพระพุทธเจ้าพระองค์ก่อนๆ ได้สั่งสมบุญมาแล้วในหลายอัตภาพ.
ในกาลแห่งพระผู้มีพระภาคเจ้าทรงพระนามว่าสิทธัตถะ ท่านได้เกิดในตระกูลช่างไม้ เลื่อมใสในพระรัตนตรัย ได้กระทำแผ่นกระดานด้วยไม้จันทน์ ถวายแด่พระผู้มีพระภาคเจ้าแล้ว.
พระผู้มีพระภาคเจ้าได้ทรงกระทำอนุโมทนาแก่เขาแล้ว.
ด้วยบุญกรรมนั้น เขาจึงได้ท่องเที่ยวไปในเทวโลกและมนุษยโลกเป็นผู้มีความสุขเอิบอิ่มใจในกาลทั้งปวง ได้เสวยสมบัติในโลกทั้งสองแล้ว.
ในพุทธุปบาทกาลนี้ เขาได้เกิดในเรือนอันมีสกุล บรรลุนิติภาวะแล้วได้ฟังพระธรรมเทศนาของพระศาสดาแล้ว เกิดความเลื่อมใสจึงบวชแล้ว พากเพียรพยายามอยู่ไม่นานนักก็ได้บรรลุพระอรหัตพร้อมด้วยปฏิสัมภิทา ๔ แล้วระลึกถึงบุพกรรมของตนได้ เกิดความโสมนัสใจ เมื่อจะประกาศถึงเรื่องราวที่ตนเคยได้ประพฤติมาแล้วในกาลก่อน จึงกล่าวคำเริ่มต้นว่า ยานกาโร ปุเร อาสึ ดังนี้.
บรรดาบทเหล่านั้น บทว่า ยานกาโร มีวิเคราะห์ว่า
ชื่อว่ายาน เพราะเป็นเครื่องทำให้ถึงยังสถานที่ที่ตนปรารถนาแล้วได้,
ชื่อว่ายานกาโร เพราะย่อมกระทำซึ่งยานนั้น.
อธิบายว่า เราได้กระทำยานในสมัยที่ได้พบเห็นพระพุทธเจ้าในเมือง.
บทว่า จนฺทนํ ผลกํ กตฺวา มีวิเคราะห์ว่า
ชื่อว่าจันทนะ เพราะย่อมให้เกิดความสุข คือระงับเสียได้ซึ่งความเร่าร้อน.
อีกอย่างหนึ่ง ชื่อว่าจันทนะ เพราะเป็นเครื่องทำให้สวยงาม คือเป็นเครื่องชโลมร่างกายเพื่ออบให้มีกลิ่นหอมฟุ้ง, กระทำแผ่นกระดานด้วยไม้จันทน์นั้น.
บทว่า โลกพนฺธุโน มีวิเคราะห์ว่า
ชื่อว่าโลกพันธุ เพราะทรงเป็นเผ่าพันธุ์ คือทรงเป็นญาติของชาวโลกทั้งสิ้น.
อธิบายว่า เราได้ถวายแด่พระศาสดาผู้ทรงเป็นเผ่าพันธุ์ของชาวโลกพระองค์นั้นแล้ว.
คำที่เหลือมีเนื้อความพอจะรู้ได้โดยง่ายทีเดียวแล.
จบอรรถกถาผลกทายกเถราปทาน ----------------------------------------------------- .. อรรถกถา ขุททกนิกาย อปทาน ภาค ๑ เถราปทาน ๑๕. ฉัตตวรรค ๘. ผลกทายกเถราปทาน (๑๔๘) จบ.
อ่านเนื้อความในพระไตรปิฎก https://84000.org/tipitaka/attha/v.php?B=32&A=4191&Z=4205 อ่านอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=50&A=4157 The Pali Atthakatha in Roman https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=50&A=4157 - -- ---- ----------------------------------------------------------------------------
ดาวน์โหลด โปรแกรมพระไตรปิฎก
บันทึก ๑๓ มิถุนายน พ.ศ. ๒๕๕๐
หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]
|