|
| บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ |
 |
| |
    
๑- บาลีว่า นิสเสณีทายกเถราปทาน. อปทานของท่านพระนิสเสณิทายกเถระมีคำเริ่มต้นว่า โกณฺฑญฺญสฺส ภควโต ดังนี้. แม้พระเถระรูปนี้ก็ได้เคยบำเพ็ญกุศลมาแล้วในพระชิน ในกาลแห่งพระผู้มีพระภาคเจ้าพระนามว่าโกณฑัญญะ ท่านได้เกิดในตระกูล พระผู้มีพระภาคเจ้าได้เสด็จขึ้นไปยังปราสาท ในขณะที่เขากำลังมองเห็นอยู่นั่นแหละ เพื่อเป็นเครื่อ เขามีความเลื่อมใสยิ่งนัก ด้วยปีติโสมนัสอัน ในพุทธุปบาทกาลนี้ เขาได้เกิดในตระกูลแห่งหนึ่ง ได้ฟังพระ ท่านระลึกถึงบุพกรรมของตนได้เกิดความโสมนัสใจ เมื่อจะประกาศถึงเรื่องราวที่ตนเคยได้ประพฤติมาแล้วในกาลก่อน จึงกล่าวคำเริ่มต้นว่า โกณฺฑญฺญสฺส ภควโต ดังนี้. บรรดาบทเหล่านั้น บทว่า โกณฺฑญฺญสฺส มีวิเคราะห์ว่า ชื่อว่าโกณฑะ เพราะเป็นผู้คลอดจากครรภ์แล้วเป็นไป ได้แก่ลามกสัตว์. ชื่อว่าโกณฑัญญะ เพราะเป็นผู้อื่นจากคนที่ต่ำช้าเลวทรามคือโกณฑะ. อธิบายว่า ไม่เป็นผู้ลามก แต่เป็นบุรุษผู้สูงสุด. อีกอย่างหนึ่ง โกณฑัญญะนั้นเป็นชื่อโดยโคตร เพราะในบรรดาโคตรของพราหมณ์ทั้งหลาย พระ คำที่เหลือมีเนื้อความปรากฏชัดแล้วแล. ----------------------------------------------------- .. อรรถกถา ขุททกนิกาย อปทาน ภาค ๑ เถราปทาน ๑๘. กุมุทวรรค ๒. นิสเสณีทายกเถราปทาน (๑๗๒) จบ. |