บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ |
พระเถระแม้นี้ได้บำเพ็ญบุญญาธิการไว้ในพระพุทธเจ้าองค์ก่อนๆ ได้สั่งสมบุญทั้งหลายอันเป็นอุปนิสัยแห่งพระนิพพานในภพนั้นๆ ในกาลแห่งพระผู้มีพระภาคเจ้าพระนามว่าอโนมทัสสี บังเกิดในเรือนมีตระกูลแห่งหนึ่ง เจริญวัยแล้ว เจริญด้วยบุตรและภรรยา สมบูรณ์ด้วยสมบัติได้สร้างที่จงกรมอันงามเพื่อเป็นที่จงกรม ให้กระทำการฉาบโบกด้วยปูนขาว กระทำให้รุ่งเรืองเรียบราบดุจพื้นแว่น จัดแจงประทีป ธูปและดอกไม้เป็นต้น มอบถวายแด่พระผู้มีพระภาคเจ้า บูชาภิกษุสงฆ์มีพระพุทธเจ้าเป็นประธานด้วยอาหารอันประณีต. ท่านบำเพ็ญบุญจนตลอดชีวิตด้วยอาการอย่างนี้ จุติจากอัตภาพนั้นแล้วบังเกิดในเทวโลก. ท่านเสวยทิพยสมบัติ โดยนัยที่กล่าวแล้วในพระบาลีนั้น เป็นผู้ขวนขวายในตระกูลที่ปฏิสนธิในระหว่าง เพราะฉะนั้น เรื่องทั้งหมดนั้นพึงทราบโดยกระแส [ก็ในภพสุดท้ายท่านเกิดในโกลิยราชวงศ์ เจริญวัยแล้วปรากฏนามว่า ____________________________ ๑- ข้อความในวงเล็บไม่ควรมี เพราะพระเถระองค์นี้เป็นคนละองค์กับพระโสณโกฏิกัณณะ หรือโสณกฏิกัณณะ. ท่านเลื่อมใสในพระผู้มีพระภาคเจ้า ฟังธรรมได้ศรัทธาแล้ว บวชแล้ว เจริญวิปัสสนาไม่นานก็บรรลุพระอรหัต. ท่านได้เป็นพระอรหันต์แล้ว ระลึกถึงบุพกรรมของตน เกิดโสมนัส เมื่อจะประกาศ บรรดาบทเหล่านั้น บทว่า อโนมทสฺสิสฺส ความว่า การเห็นอันไม่ทราม ไม่ลามกคือดี ได้แก่พระสรีระอันเป็นทัสสนียะ เพราะประดับด้วยมหาปุริสลักษณะ ๓๒ และเพราะงดงามด้วยมณฑลแห่งพระรัศมีด้านละวา ของพระผู้มีพระภาคเจ้าใดมีอยู่. พระผู้มีพระภาคเจ้านั้นทรงพระนามว่าอโนมทัสสี อธิบายว่า แห่งพระผู้มีพระภาคเจ้าพระนามว่าอโนมทัสสีนั้น. บทว่า ตาทิโน ความว่า ผู้มีความไม่หวั่นไหวในอิฏฐารมณ์และอนิฏฐารมณ์. บทว่า สุธาย เลปนํ กตฺวา ความว่า กระทำที่จงกรมฉาบด้วยปูนขาว และประดับด้วยประทีปธูป ดอกไม้ธงชัยและธงแผ่นผ้าเป็นต้น. เนื้อความแห่งคาถาที่เหลือ มีเนื้อความรู้ได้ง่ายตามกระแสแห่งพระบาลีทีเดียว. ชื่อว่ายโสธระ เพราะทรงไว้ซึ่งยศ กล่าวคือบริวารสมบัติและทรัพย์สมบัติ. เชื่อมความว่า พระราชาทั้งหมดนั้น คือพระราชาผู้จักร บทว่า องฺคีรโส ความว่า รัศมีอันซ่านออกจากอวัยวะคือจากพระสรีระ ของพระพุทธเจ้าพระ ชื่อว่า นาคะ เพราะไม่ไปอบายทั้ง ๔ ด้วยฉันทาคติ โทสาคติ โมหาคติและภยาคติ หรือด้วยสามารถแห่งปาปสมาจาร. ชื่อว่า มหานาคะ เพราะอันเขาบูชาใหญ่ และเป็นผู้ประเสริฐ. คำที่เหลือมีอรรถง่ายทั้งนั้นแล. ----------------------------------------------------- .. อรรถกถา ขุททกนิกาย อปทาน ภาค ๑ เถราปทาน ๕. อุปาลีวรรค ๒. โสณโกฏิยเวสสเถราปทาน (๔๒) จบ. |