บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ |
๑- บาลีว่า สุสัญญกเถราปทาน. อปทานของท่านพระพุทธสัญญกเถระมีคำเริ่มต้นว่า ทุมคฺเค ปํสุกูลิกํ ดังนี้. พระเถระแม้นี้ได้บำเพ็ญกุศลสมภารไว้ในพระพุทธเจ้าองค์ก่อนๆ สั่งสมบุญทั้งหลายอันเป็นอุปนิสัยแห่งพระนิพพานในภพนั้นๆ ในกาลแห่งพระพุทธเจ้าพระนามว่าติสสะ บังเกิดในเรือนมีตระกูลแห่งหนึ่ง เจริญวัยแล้ว เกิดศรัทธา เห็นผ้าบังสุกุลจีวรของพระผู้มีพระภาคเจ้าคล้องไว้ที่ปลายไม้ มีจิตเลื่อมใสคิดว่านี้เป็นธงแห่งพระอรหันต์ จึงได้ทำสักการะมีการไหว้และบูชาเป็นต้น. ด้วยบุญกรรมนั้น ท่านจึงเสวยเทวสมบัติและมนุษย์สมบัติ. ในพุทธุปบาทกาลนี้ จึงบังเกิดในเรือนมีตระกูลแห่งหนึ่งอันสมบูรณ์ด้วยทรัพย์สมบัติ เกิดศรัทธาแล้ว บรรพชาไม่นานนักก็ได้เป็นพระอรหันต์. ท่านได้บรรลุพระอรหันต์แล้ว ระลึกถึงบุญกรรมของตนเกิดโสมนัส เมื่อจะประกาศ ในบทเหล่านั้นมีวิเคราะห์ดังต่อไปนี้. ชื่อว่าทุมะ เพราะอรรถว่ากำจัดคือหวั่นไหว. อีกอย่างหนึ่ง ชื่อว่าทุมะ เพราะอรรถว่าทำพื้นแห่งอากาศให้เต็ม. ชื่อว่าทุมัคคะ เพราะเป็นที่สุดคือปลายแห่งไม้. ในที่ปลายแห่งไม้นั้น. ชื่อว่าบังสุกุล เพราะอรรถว่าไป คือถึงภาวะที่น่าเกลียด คือภาวะที่น่าไม่พอใจ ประดุจกับฝุ่นฉะนั้น. บังสุกุลนั้นแลเป็นบังสุกุลิกะ อธิบายว่า ข้าพเจ้าได้เห็นผ้าบังสุกุลของพระศาสดาที่คล้องไว้ที่ปลายไม้ ประคองอัญชลี ได้ไหว้คือกระทำความนอบน้อมผ้าบังสุกุลนั้น. บทว่า ตํ เป็นเพียงนิบาต. คำที่เหลือในบททั้งปวงมีอรรถตื้นทั้งนั้นแล. ----------------------------------------------------- .. อรรถกถา ขุททกนิกาย อปทาน ภาค ๑ เถราปทาน ๘. นาคสมาลวรรค ๓. สุสัญญกเถราปทาน (๗๓) จบ. |