|
| บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ |
 |
| |
    
อธิบายบุคคล ๑๐ จำพวก ก็พระอริยบุคคลทั้งหลายมีสัตตักขัตตุปรมบุคคลเป็นต้น ที่อยู่ในกามาวจรภูมิ ท่านย่อมสำเร็จในกามาวจรภูมินี้นั่นแหละ หมายความว่า การบรรลุพระอรหัตก็ดี การบรรลุอนุปาทิเสสนิพพานก็ดี ย่อมมีในอัตภาพที่ท่านเกิดอยู่ในกามาวจรภูมินั่นเทียว. บทว่า "อิธ วิหาย" อธิบายว่า พระอนาคามีบุคคล ท่านละอัตภาพในกามาวจรภูมินี้แล้ว จึงสำเร็จเป็นพระอรหันต์ในอัตภาพ ณ ชั้นสุทธาวาสภูมิ. ก็พระอนาคามี ๕ ประเภทมีอันตราปรินิพพายีเป็นต้น ท่านบรรลุอนาคามิผลในกามภูมินี้ ครั้นจุติจากกามภูมิแล้วก็บังเกิดขึ้นในสุทธาวาสภูมิ จึงบรรลุพระอรหัต และอนุปาทิเสสนิพพานธาตุ. เพราะเหตุนั้น พระองค์จึงตรัสว่า "อิเมสํปญฺจนฺนํ วิหาย นิฏฺฐา" เป็นต้น ซึ่งแปลว่า พระอนาคามี ๕ จำพวกเหล่านี้ ละอัตภาพในกามมาวจรภูมินนี้แล้ว จึงจะสำเร็จพระอรหัตในสุทธาวาสภูมิแล. นิคมคาถา ทรงแสดงแล้วซึ่งคัมภีร์ปุคคลปัญญัติใดแล โดยมิได้ย่อนัก ในที่อยู่แห่ง เทวดาชาวไตรทส. ข้าพเจ้าถืออรรถกถาแห่งคัมภีร์นั้น ที่ท่านแต่งย่อไว้ด้วยภาษาชาว เกาะสิงหล และอรรถกถาอันมีที่มาทั้งหลายโดยไม่เหลือ. เนื้อความใดๆ ที่ท่านจำแนกไว้ดีแล้วไม่กระจัดกระจายมีอยู่ในคัมภีร์ ใดๆ ข้าพเจ้าละข้อความที่พิศดารเกินไปแล้ว จึงถือเอาเนื้อความนั้นจาก คัมภีร์นั้นๆ. ก็คำใด ที่ข้าพเจ้ากล่าวไว้แล้วในปกรณ์วิสุทธิมรรค ข้าพเจ้ามิได้ นำมากล่าวไว้ในที่นี้อีก และได้แต่งคัมภีร์อรรถกถาปุคคลปัญญัตินี้ไว้ โดยข้อความที่ไม่ย่อ และไม่พิศดารเกินไป. ได้แต่งไว้โดยแบบแผนมีประมาณ ๗ ภาณวาร เพื่อความตั้งมั่น แห่งพระสัทธรรมตลอดกาลนาน. อนึ่ง กุศลใดที่ข้าพเจ้าบรรลุแล้ว ด้วยเดชะกุศลผลบุญนั้น ขอให้สัตว์ทั้งหลายจงแลดูพระสัทธรรมอันสุขุมลึกซึ้ง อันเป็นศิริมงคลด้วยธรรมจักษุอันบริสุทธิ์เทอญ. จบอรรถกถาแห่งปุคคลปัญญัติปกรณ์. ----------------------------------------------------- .. อรรถกถา ปุคคลบัญญัติปกรณ์ บุคคลบัญญัติ ทสกนิทเทส จบ. |