ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ  พระวินัยปิฎก  พระสุตตันตปิฎก  พระอภิธรรมปิฎก  ค้นพระไตรปิฎก  ชาดก  หนังสือธรรมะ 
 
อ่านอรรถกถา 37 / 1อ่านอรรถกถา 37 / 1809อรรถกถา เล่มที่ 37 ข้อ 1814อ่านอรรถกถา 37 / 1818อ่านอรรถกถา 37 / 1898
อรรถกถา กถาวัตถุปกรณ์
วรรคที่ ๒๐ ญาณกถา

               อรรถกถาญาณกถา               
               ว่าด้วยญาณ               
               บัดนี้ ชื่อว่าเรื่องญาณ.๑-
____________________________
๑- ไวพจน์ของญาณ คือปัญญา ความเข้าใจ ความวิจัย ความสอบสวน ความใคร่ครวญ ธัมมวิจยะ คือความพิจารณาธรรม ความกำหนด ความเข้าไปกำหนดเฉพาะ.

               ในเรื่องนั้น ญาณ ๒ คือโลกิยญาณและโลกุตตรญาณ ญาณในสมาบัติก็ดี กัมมัสสกตาญาณที่เป็นไปด้วยสามารถแห่งการให้ทานเป็นต้นก็ดี เรียกว่าโลกิยญาณ มัคคญาณอันกำหนดสัจจะก็ดี ผลญาณก็ดี เรียกว่าโลกุตตรญาณ.
               ก็ชนเหล่าใดไม่ทำวิภาคนี้ มีความเห็นผิดดุจลัทธินิกายเหตุวาทะว่า ญาณที่กำหนดสัจจะเท่านั้นมีอยู่ ญาณนอกจากนี้ไม่มี เพราะฉะนั้น ญาณของปุถุชนจึงไม่มี ดังนี้.
               คำถามของสกวาทีหมายถึงชนเหล่านั้น คำตอบรับรองเป็นของปรวาที.
               คำว่า ปัญญา เป็นต้น สกวาทีกล่าวเพื่อแสดงไวพจน์ของญาณ.
               อธิบายว่า สกวาทีย่อมแสดงซึ่งญาณนั้นด้วยปัญญานั้นว่า ถ้าว่า ญาณของบุคคลนั้นไม่มี แม้ปัญญาเป็นต้นก็ย่อมไม่มี ก็หรือปัญญาเป็นต้นมีอยู่ แม้ญาณก็มีอยู่ เพราะเหตุไร? เพราะความที่ปัญญาเป็นต้นมิใช่เป็นธรรม นอกจากญาณ.
               คำว่า ปุถุชนพึงเข้าปฐมฌาน เป็นต้น สกวาทีกล่าวเพื่อแสดงญาณในสมาบัติ.
               คำว่า ปุถุชนพึงให้ทาน เป็นต้น สกวาทีกล่าวเพื่อแสดงถึงกัมมัสสกตาญาณ คือญาณในความเป็นผู้มีกรรมเป็นของตน.
               ข้อว่า ปุถุชนกำหนดรู้ทั่วซึ่งทุกข์ ความว่า พระผู้มีพระภาคเจ้าย่อมทรงแสดงโลกุตตรมัคคญาณนั่นแหละ แต่มิได้ทรงแสดงโลกุตตรญาณเท่านั้น หมายความว่าแสดงโลกิยญาณด้วย ดังนี้แล.

               อรรถกถาญาณกถา จบ.               
               -----------------------------------------------------               

.. อรรถกถา กถาวัตถุปกรณ์ วรรคที่ ๒๐ ญาณกถา จบ.
อ่านอรรถกถา 37 / 1อ่านอรรถกถา 37 / 1809อรรถกถา เล่มที่ 37 ข้อ 1814อ่านอรรถกถา 37 / 1818อ่านอรรถกถา 37 / 1898
อ่านเนื้อความในพระไตรปิฎก
https://84000.org/tipitaka/attha/v.php?B=37&A=19260&Z=19291
อ่านอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย
https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=55&A=6995
The Pali Atthakatha in Roman
https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=55&A=6995
- -- ---- ----------------------------------------------------------------------------
ดาวน์โหลด โปรแกรมพระไตรปิฎก
บันทึก  ๙  เมษายน  พ.ศ.  ๒๕๕๗
หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]

สีพื้นหลัง :