ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ  พระวินัยปิฎก  พระสุตตันตปิฎก  พระอภิธรรมปิฎก  ค้นพระไตรปิฎก  ชาดก  หนังสือธรรมะ 
 
อ่านอรรถกถา 40 / 1อ่านอรรถกถา 40 / 347อรรถกถา เล่มที่ 40 ข้อ 380อ่านอรรถกถา 40 / 390อ่านอรรถกถา 40 / 1767
อรรถกถา มหาปัฏฐานปกรณ์ ภาค ๑
อนุโลมติกปัฏฐาน กุสลัตติกะ นิสสยวาร

               อรรถกถานิสสยวาระ               
               พึงทราบวินิจฉัยในนิสสยวาระ ต่อไป.
               คำว่า กุสลํ ธมฺมํ นิสฺสาย อาศัยกุศลธรรม อธิบายว่า เพราะทำกุศลธรรมให้เป็นที่อิงอาศัย โดยอรรถว่าเป็นปัจจัย. คำที่เหลือในนิสสยวาระนี้ ผู้ศึกษาพึงทราบตามนัยที่กล่าวแล้วในปัจจยวาระนั่นแล.
               ก็ในอวสานแห่งปัจจัยนี้ คำนี้ว่า อันอรรถว่าปัจจยะมีความหมายเท่ากับนิสสยะ อันอรรถว่านิสยะมีความหมายเท่ากับปัจจยะ ดังนี้ ท่านกล่าวไว้ เพื่อแสดงความไม่ต่างกันโดยใจความแห่งวาระทั้ง ๒ เหล่านี้.
               จริงอยู่ โดยใจความ วาระทั้ง ๒ นี้ไม่มีอะไรแตกต่างกัน เหมือนปฏิจจวาระกับสหชาตวาระฉะนั้น. แม้เมื่อเป็นอย่างนี้ ท่านก็กล่าวไว้เพื่อเน้นเนื้อความของกันและกัน.
               จริงอยู่ ในคำมีอาทิว่า อวิชฺชาปจฺจยา สงฺขารา สังขารเกิดเพราะอวิชชาเป็นปัจจัย พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสไว้ว่า ปัจจัยทั้งหลายแม้ไม่ต้องอาศัยนานักขณิกกัมมปัจจัย ที่กำลังเป็นไปอยู่ก็เกิดขึ้นได้.
               ก็บรรดาไม้ที่ตั้งพิงกันไว้เป็นต้น ไม้อันหนึ่งหาได้เป็นนิสสยปัจจัยแก่ไม้อันหนึ่งไม่ เช่นเดียวกับอุปาทารูป ก็ไม่เป็นนิสสยปัจจัยแก่มหาภูตรูปฉะนั้น. แม้วาระทั้ง ๒ นี้ พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสไว้เพื่อกำหนดความเป็นนิสสยปัจจัยโดยปัจจยวาระ และเพื่อกำหนดซึ่งความเป็นสหชาตะและปุเรชาตะ ของธรรมที่พระองค์ตรัสว่า "ปจฺจยา" โดยนิสสยวาระ.
               อีกประการหนึ่ง วาระทั้งสองนี้พึงทราบว่า พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสไว้โดยเป็๋นเทศนาวิลาสะ ด้วยอำนาจอัธยาศัยของเหล่าสัตว์ผู้จะตรัสรู้โดยประการนั้น และด้วยอำนาจพระปรีชาแตกฉานในนิรุตติปฏิสัมภิทา ดังนี้.

               อรรถกถานิสสยวาระ จบ.               
               -----------------------------------------------------               

.. อรรถกถา มหาปัฏฐานปกรณ์ ภาค ๑ อนุโลมติกปัฏฐาน กุสลัตติกะ นิสสยวาร จบ.
อ่านอรรถกถา 40 / 1อ่านอรรถกถา 40 / 347อรรถกถา เล่มที่ 40 ข้อ 380อ่านอรรถกถา 40 / 390อ่านอรรถกถา 40 / 1767
อ่านเนื้อความในพระไตรปิฎก
https://84000.org/tipitaka/attha/v.php?B=40&A=4651&Z=4814
อ่านอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย
https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=55&A=11182
The Pali Atthakatha in Roman
https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=55&A=11182
- -- ---- ----------------------------------------------------------------------------
ดาวน์โหลด โปรแกรมพระไตรปิฎก
บันทึก  ๑๙  เมษายน  พ.ศ.  ๒๕๕๗
หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]

สีพื้นหลัง :