ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 10 : PALI ROMAN Ma.A. (papa–ca.4)

                      8. Anapanassatisuttavannana
     [144] Evamme sutanti anapanassatisuttam. Tattha annehi cati
thapetva paliyam agate dasa there annehipi abhinnatehi bahuhi savakehi
saddhim. Tada kira mahabhikkhusamgho ahosi aparicchinnaganano.
@Footnote: 1 Ma. vayabhinnati vayo ca bhinna cati
     Ovadanti anusasantiti amisasangahena dhammasangahena cati dvihi
sangahehi sanganhitva kammatthanovadanusasanihi ovadanti ca anusasanti ca.
Te cati cakaro agamasandhimattam. Olaram pubbenaparam visesam pajanantiti
silaparipuranadito  pubbavisesato ularataram aparam kasinaparikammadivisesam
janantiti attho.
     [145] Araddhoti tuttho. Appattassa pattiyati appattassa
arahattassa papunanattham. Sesapadadvayepi ayameva attho. Komudim catumasininti
pacchimakattikacatumasapunnamam. Sa hi kumudanam atthitaya komudi, catunnam
vassikanam masanam pariyosanatta catumasiniti vuccati. Agamessamiti
udikkhissami, ajja apavaretva yava sa agacchati, tava katthaci agantva
idheva vasissamiti attho. Iti bhikkhunam pavaranasangaham anujananto evamaha.
     Pavaranasangaho nama nattidutiyena kammena diyyati. Kassa panesa
diyyati, kassa na diyyatiti. Akarakassa tava balaputhujjanassa na diyyati,
tatha araddhavipassakassa ceva ariyasavakassa ca. Yassa pana samatho va taruno
hoti vipassana va, tassa diyyati. Bhagavapi tada bhikkhunam cittavaram 1-
parivimamsanto samathavipassananam tarunabhavam natva "mayi ajja pavarente
disasu vassam vuttha bhikkhu idha osarissanti. Tato ime bhikkhu vuddhatarehi
bhikkhuhi senasane gahite visesam nibbattetum na sakkhissanti. Sacepi carikam
pakkamissami, imesam vasanatthanam dullabhameva bhavissati. Mayi pana apavarente
bhikkhupi imamsavatthim na osarissanti, ahampi carikam na pakkamissami, evam
imesam bhikkhunam vasanatthanam apalibuddham bhavissati. Te attato attano
vasanatthane phasu viharanta samathavipassana thamajata katva visesam
nibbattetum sakkhissanti"ti so tamdivasam apavaretva kattikapunnamayam
pavaressamiti bhikkhunam pavaranasangaham anujani. Pavaranasangahasminhi laddhe
yassa nissayapatipannassa acariyupajjhaya pakkamanti, sopi "sace patirupo
@Footnote: 1 cha.Ma. cittacaram
Nissayadayako agamissati, tassa santike nissayam ganhissami"ti yava gimhanam
pacchimamasa vasitum labhati. Sacepi satthivassa bhikkhu  agacchanti, tassa
senasanam gahetum  na labhanti. Ayanca pana pavaranasangaho ekassa dinnopi
sabbesam dinnoyeva hoti.
     Savatthim osarantiti bhagavata pavaranasangaho dinnoti sutasutatthaneyeva
yathasabhavena ekamasam vasitva kattikapunnamaya uposatham katva osarante
sandhaya idam vuttam. Pubbenaparanti idha tarunasamathavipassanasu kammam katva
samathavipassana thamajata akamsu. Ayam pubbe viseso 1- nama. Tato samahitena
cittena sankhare sammasitva keci sotapattiphalam .pe. Keci arahattaphalam 2-
sacchikarimsu,  ayam aparo olaro 3- viseso nama.
     [146] Alanti yuttam. Yojanaganananiti ekam yojanam  yojanameva,
dasapiyojanani yojananeva,  tato uddham yojanaganananiti vuccanti. Idha pana
yojanasatampi yojanasahassampi adhippetam. Putosenapiti putosam vuccati
patheyyam, tam patheyyam gahetvapi upasankamitum  yuttamevati attho. Putamsenatipi
patho, tassattho:- puto amse assati putamso, tena putamsena, amse
patheyyaputam vahantenapiti vuttam hoti.
     [147] Idani evarupehi caranehi 4- samannagata ettha bhikkhu atthiti
dassetum santi bhikkhavetiadimaha. Tattha catunnam satipatthananantiadini tesam
bhikkhunam abhinivitthakammatthanadassanattham vuttani. Tattha sattatimsa bodhipakkhiyadhamma
lokiyalokuttara kathita. Tatra hi ye bhikkhu tasmim khane maggam bhaventi, tesam
lokuttara honti. Araddhavipassakanam lokiya. Aniccasannabhavananuyoganti
ettha sannasisena vipassana kathita. Yasma panettha anapanakammatthanavasena
abhinivitthava 5- bahu bhikkhu, tasma sesakammatthanani sankhepena kathetva
anapanakammatthanam vittharena kathento anapanassati bhikkhavetiadimaha.
@Footnote: 1 Si. pubbaviseso  2 cha.Ma. arahattam   3 cha.Ma. ularo   4 ka. ca gunehi
@5 Si. abhinivittha, Ma. abhinivittha ca
Idam pana anapanakammatthanam sabbakarena visuddhimagge vittharitam, tasma
tattha vuttanayenevassa paliattho ca bhavananayo ca veditabbo.
     [149] Kayannataranti pathavikayadisu catusu kayesu annataram vadami,
vayo kayam vadamiti attho. Athava rupayatanam .pe. Kabalinkaro 1- aharoti
pancavisati rupakotthasa rupakayo nama. Tesu anapanam photthabbayatane
sangahitatta kayannataram hoti, tasmapi evamaha. Tasma tihati yasma catusu
kayesu annataram vayokayam, pancavisatirupakotthase va 2- rupakaye annataram
anapanam anupassati, tasma kaye kayanupassiti attho. Evam sabbattha
attho veditabbo. Vedanannataranti tisu vedanasu annataram, sukhavedanam
sandhayetam vuttam. Sadhukam manasikaranti pitipatisamveditadivasena uppannam
sundaramanasikaram. Kim pana manasikaro sukhavedana hotiti. Na hoti, desanasisam
panetam. Yatheva hi "aniccasannabhavananuyogamanuyutta"ti ettha sannanamena
panna vutta, evamidhapi manasikaranamena vedana vuttati veditabba.
Etasmim catukke 3- pathamapade pitisisena vedana vutta, dutiyapade sukhanti
sarupeneva vutta. Cittasankharapadadvaye "sanna ca vedana ca cetasika,
ete dhamma cittapatibaddha cittasankhara"ti 4- vacanato "vitakkavicare thapetva
sabbepi cittasampayuttaka dhamma cittasankhare sangahita"ti vacanato
cittasankharanamena vedana vutta. Tam sabbam manasikaranamena sangahetva idha
"sadhukam manasikaran"ti aha.
     Evam santepi yasma esa vedana arammanam na hoti, tasma
vedananupassana na yujjatiti. No na yujjati, satipatthanavannanayampi hi
"tam tam sukhadinam vatthum arammanam katva vedanava vedayati, tam pana
vedanapavattim upadaya `aham vedayami'ti voharamattam hoti"ti vuttam. Apica
@Footnote: 1 cha.Ma. kabalikaro     2 Ma. ayam saddo na dissati     3 Si. ekasmim hi catukke
@4 khu. pati. 31/175/203
Pitipatisamveditiadinam atthavannanayametassa pariharo vuttoyeva. Vuttanhetam
visuddhimagge:-
     "dvihakarehi piti patisamvidita hoti arammanato ca asammohato ca.
Katham arammanato piti patisamvidita hoti? sappitike dve jhane samapajjati,
Tassa samapattikkhane jhanapatilabhena arammanato piti patisamvidita hoti
arammanassa patisamviditatta. Katham asammohato (piti patisamvidita hoti)? 1-
sappitike dve jhane samapajjitva vutthaya jhanasampayuttam pitim jayato
vayato sammasati, tassa vipassanakkhane lakkhanappativedha asammohato piti
patisamvidita hoti. Vuttampi cetam patisambhidayam `digham assasavasena cittassa
ekaggatam avikkhepam pajanato sati upatthita hoti, taya satiya tena nanena
sa piti patisamvidita hoti'ti. 2- Eteneva nayena avasesapadanipi atthato
veditabbani"ti.
     Iti yatheva jhanapatilabhena arammanato pitisukhacittasankhara patisamvedita
honti, evam iminapi jhanasampayuttena vedanasankhatamanasikarapatilabhena
arammanato vedana patisamvedita hoti. Tasma suvuttametam hoti "vedanasu
vedananupassi tasmim samaye bhikkhu viharati"ti.
     Naham bhikkhave mutthassatissa asampajanassati ettha ayamadhippayo:-
yasma cittapatisamvedi assasissamitiadina nayena pavatto bhikkhu kincapi
assasapassasanimittam arammanam karoti, tassa pana cittassa arammane
satinca sampajannanca upatthapetva pavattanato citte cittanupassiyeva namesa
hoti. Na hi mutthassatissa asampajanassa anapanasatibhavana atthi. Tasma
arammanato cittapatisamveditadivasena citte cittanupassi tasmim samaye bhikkhu
viharatiti. So yam tam abhijjhadomanassanam pahanam, tam pannaya disva
sadhukam ajjhupekkhita hotiti ettha abhijjhavasena kamacchandanivaranam,
domanassavasena byapadanivaranam dassitam. Idam hi catukkam vipassanavaseneva
@Footnote: 1 () natthi visuddhimagge  2 Si., ka. hoti, hoti .pe. evam sa piti
@patisamvidita hotiti (?)
Vuttam, dhammanupassana ca nivaranapabbadivasena chabbidha hoti, tassa
nivaranapabbam adi, tassapi idam nivaranadvayam adi, iti dhammanupassanaya
adim dassetum "abhijjhadomanassanan"ti aha. Pahananti aniccanupassanaya
niccasannam  pajahatiti evam pahanakarananam adhippetam. Tam pannaya disva
disvati tam aniccaviraganirodhapatinissaggananasankhatam pahanananam aparaya
vipassanapannaya, tampi aparayati evam vipassanaparamparam dasseti.
Ajjhupekkhita hotiti yanca samathapatipannam ajjhupekkhati, yanca ekato
upatthanam ajjhupekkhatiti dvidha ajjhupekkhati nama. Tattha sahajatanampi
ajjhupekkhana hoti arammanassapi ajjhupekkhana, idha arammanaajjhupekkhana
adhippeta. Tasma tiha bhikkhaveti yasma aniccanupassi assasissamitiadina
nayena pavatto na kevalam nivaranadidhamme, abhijjhadomanassasisena pana
vuttanam dhammanam pahanananampi pannaya disva ajjhupekkhita hoti, tasma
"dhammesu dhammanupassi tasmim samaye bhikkhu viharati"ti veditabbo.
       [150] Pavicinatiti aniccadivasena pavicinati. Itaram padadvayam etasseva
vevacanam. Niramisati nikkilesa. Passambhatiti kayikacetasikadarathapatipassaddhiya
kayopi cittampi passambhati. Samadhiyatiti samma thapiyati, appanapattam viya
hoti. Ajjhupekkhita hotiti sahajataajjhupekkhanaya ajjhupekkhita hoti.
     Evam cuddasavidhena kayapariggahakassa bhikkhuno tasmim kaye sati
satisambojjhango, satiya sampayuttam nanam dhammavicayasambojjhango, tamsampayuttameva
kayikacetasikaviriyam viriyasambojjhango, piti, passaddhi, cittekaggata
samadhisambojjhango, imesam channam sambojjhanganam anosakkanaanativattanasankhato
majjhattakaro upekkhasambojjhango. Yatheva hi  samappavattesu assesu
sarathino "ayam oliyati"ti tudanam va, "ayam atidhavati"ti  akaddhanam va
natthi, kevalam evam passamanassa thitakarova hoti, evameva imesam
channam sambojjhanganam anosakkanaanativattanasankhato majjhattakaro
Upekkhasambojjhango nama hoti. Ettavata kim kathitam? ekacittakkhanika
nanarasalakkhana vipassanasambojjhanga nama kathita.
     [152] Vivekanissitantiadini vuttatthaneva. Ettha pana anapanapariggahika
sati lokiya hoti, lokiya anapana 1- lokiyasatipatthanam
paripurenti, 2- lokiya satipatthana lokuttarabojjhange paripurenti, lokuttara
bojjhanga vijjavimuttiphalanibbanam paripurenti. Iti lokiyassa agatatthane
lokiyam kathitam, lokuttarassa kathitanti. Thero panaha "annattha evam hoti,
imasmim pana sutte lokuttaram upari agatam, lokiya anapana 3- lokiye
satipatthane paripurenti, lokiya satipatthana lokiye bojjhange paripurenti,
lokiya bojjhanga lokuttaram vijjavimuttiphalanibbanam paripurenti,
vijjavimuttipadena hi idha vijjavimuttiphalanibbanam adhippetanti.
                    Papancasudaniya majjhimanikayatthakathaya
                    anapanassatisuttavannana nitthita.
                      --------------------



             The Pali Atthakatha in Roman Book 10 page 97-103. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=10&A=2495&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=10&A=2495&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=14&i=282              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=14&A=3924              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=14&A=3779              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=14&A=3779              Contents of The Tipitaka Volume 14 http://84000.org/tipitaka/read/?index_14

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]