ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 11 : PALI ROMAN Sam.A. (sarattha.1)

                       9. Yannasuttavannana
      [120] Navame thunupanitaniti thunam upanitani, thunaya baddhani honti.
Parikammani karontiti ettavata tehi bhikkhuhi ranna 5- araddhayanno tathagatassa
arocito. Kasma pana ranna ayam yanno araddho? dussupinapatighataya.
Ekadivasam kira raja sabbalankarapatimandito hatthikkhandhavaragato nagaram anusan-
caranto vatapanam vivaritva olokayamanam ekam itthim disva tassa patibaddhacitto
tato 6- patinivattitva antepuram pavisitva ekassa purisassa  tamattham arocetva
"gaccha tassa sassamikabhavam va assamikabhavam va janahi"ti pesesi. So tam 7-
gantva pucchi. Sa "eso me samiko apane nisinno"ti dassesi. Rajapuriso
ranno tamattham acikkhi, raja tam purisam pakkosapetva "mam upatthaha"ti aha.
Naham deva upatthatum 8- janamiti ca vutte "upatthanam nama na acariyasantike
@Footnote: 1 cha.Ma., i. iti so       2 cha.Ma., i. mahapanna   3 cha.Ma. sakaranam
@4 cha.Ma., i. puthusattanampi   5 cha.Ma., i. ranno       6 cha.Ma., i. tatova
@7 cha.Ma., i. tam-saddo na dissati    8 cha.Ma. upatthahitum
Uggahetabban"ti balakarena avudhaphalakam gahapetva upatthakam karesi. 1- Upattha-
hitva geham gatamattameva ca nam puna pakkosapetva "upatthakena nama ranno
vacanam kattabbam, gaccha ito yojanamagge 2- amhakam sisadhovanapokkharani atthi,
tato arunamattikanca lohituppalamalanca ganhitva ehi. Sace ajjeva nagacchasi,
rajanante 3- karissami"ti vatva pesesi. So rajabhayena nikkhamitva gato.
      Rajapi tasmim gate dovarikam pakkosapetva "ajja sayanheyeva dvaram
pidahitva `aham rajaduto va uparajaduto va'ti 4- bhanantanampi ma vivari"ti
aha. So puriso mattikanca uppalani ca gahetva dvare pidahitamatte
agantva bahum vadantopi dvaram alabhitva parissayabhayena jetavanam gato. Rajapi
balavaparilahena 6- abhibhuto kale nisidati, kale titthati, kale nipajjati,
sannitthanam 7- alabhanto yattha katthaci nisinnakova makkataniddaya niddayati.
      Pubbepi 8- tasmimyeva nagare cattaro setthiputta paradarakakammam 9- katva
nandopanandaya nama lohakumbhiya nibbattimsu. Te phenudehakam pacamana timsa
vassasahassani hettha gacchanta kumbhiya talam papunanti, timsa vassasahassani
upari gacchanta matthakam papunanti. Te tam divasam alokam oloketva attano
dukkatabhayena ekekam gatham vattukama vattum asakkonta ekekam akkharameva ahamsu.
Eko sakaram, eko sokaram, eko nakaram, eko dukaram aha. Raja
tesam nerayikasattanam saddam sutakalato patthaya sukham avindamano 10- tam rattavasesam
vitinamesi.
      Arune utthite  purohito agantva tam sukhaseyyam pucchi. So "kuto me
acariya sukhan"ti vatva "supine evarupe sadde assosin"ti acikkhi. Brahmano
"imassa ranno imina supinena vuddhi va hani va natthi, apica kho pana
@Footnote: 1 cha.Ma., i. akasi    2 cha.Ma., i. yojanamatte    3 cha.Ma., i. rajadandam
@4 cha.Ma., i. rajaduto'ti va `uparajaduto'ti va   5 cha.Ma. pihitamatte
@6 cha.Ma. ragaparilahena     7 Si. nisinnatthanam       8 cha.Ma., i. pubbe ca
@9 cha.Ma. paradarikakammam, Si. paradarakammam      10 cha.Ma., i. avindamanova
Yam imassa gehe atthi, tam samanassa gotamassa hoti, gotamasavakanam hoti,
brahmanapi 1- kinci na labhanti, brahmananam bhikkham uppadessami"ti
"bhariyo 2- maharaja supino tisu janisu eka pannayati, rajjantarayo va bhavissati
jivitantarayo va, devo va na vassissati"ti aha. Katham sotthi bhaveyya
acariyati. Mantetva natum sakka maharajati. Gacchatha acariyehi saddhim mantetva
amhakam sotthim karothati.
      So sivikasalayam brahmane sannipatetva tamattham arocetva "visum
visum gantva evam vadatha"ti tayo vagge akasi. Brahmana pavisitva rajanam
sukhaseyyam pucchimsu. Raja purohitassa kathitaniyameneva kathetva "katham sotthi
bhaveyya"ti pucchi. Mahabrahmana "sabbapancapancasatam 3- yannam yajitva etassa
kammassa sotthi bhaveyya, evam maharaja acariya kathenti"ti ahamsu. Raja tesam
sutva anabhinanditva apatikkositva tunhi ahosi. Atha dutiyavaggabrahmanapi
agantva tatheva kathesum. Tatha tatiyavaggabrahmanapi. Atha raja "yannam
karontu"ti anapesi. Tato patthaya brahmana usabhadayo pane aharapesum,
nagare mahasaddo udapadi. Tam pavattim natva mallika rajanam tathagatassa
santikam pesesi. So gantva bhagavantam vanditva ekamantam nisidi. Atha nam
bhagava "handa kuto nu tvam maharaja agacchasi divadivassa"ti aha. Raja
"ajja me bhante supinake 4- cattaro sadda suta, soham brahmane pucchim,
brahmana `bhariko 5- maharaja supino, sabbapancapancasatam 3- yannam yajitva
patikammam karoma'ti araddha"ti aha. Kinti te maharaja sadda sutati. So
yathasutam arocesi. Atha nam bhagava aha:- pubbe maharaja imasmimyeva nagare
cattaro setthiputta paradaraka 6- hutva nandopanandaya lohakumbhiya nibbatta
satthivassasahassamatthake ummujjimsu. 7-
@Footnote: 1 cha.Ma., i. brahmana     2 cha.Ma., i. bhariyo ayam    3 cha.Ma., i. sabbapancasatam
@4 Ma. supinaka            5 cha.Ma., i. bhariyo       6 cha.Ma., i. paradarika
@7 cha.Ma., i. uggacchimsu, Ma. uppajjimsu
     Tattha eko:-
             "satthivassasahassani       paripunnani sabbaso
              niraye paccamananam      kada anto bhavissati"ti 1-
ekam 2- gatham vattukamo ahosi. Dutiyo:-
            "soham nuna ito gantva    yonim laddhana manusim
             vadannu silasampanno       kahami kusalam bahun"ti 1-
imam. Tatiyo:-
            "natthi anto kuto anto   na anto patidissati
             tada hi pakatam papam       mama tuyhanca marisa"ti 1-
imam. Catuttho:-
            "dujjivitamajivimha *-      ye sante na dadamhase
             vijjamanesu bhogesu      dipannakamha attano"ti 1-
imam. Te ima gatha vattum asakkonta ekekam akkharam vatva tatheva nimmugga.
Iti maharaja te nerayikasatta yathakammena viravimsu. Tassa saddassa sutapaccaya
tuyham hani va vuddhi va natthi. Ettakanampana pasunam ghatanakammam nama
bhariyanti nirayabhayena tajjitva 3- dhammakatham kathesi. Raja dasabale pasiditva
"muncami, nesam jivitam dadami, haritani ceva tinani khadantu sitalani ca
paniyani pivantu, sito ca nesam vato upavayatu"ti vatva "gacchatha haretha"ti
manusse anapesi. Te gantva brahmane palapetva panasangham 4- bandhanato
mocetva nagare dhammabherincarapesum. 5-
      Atha raja dasabalassa santike nisinno aha "bhante ekaratti nama
tiyama hoti, mayhampana ajja dve rattiyo ekato ghatita viya ahesun"ti.
Sopi puriso tattheva nisinno aha "bhante yojanam nama catugavutam hoti,
mayhampana ajja dve yojanani ekato katani viya ahesun"ti. Atha bhagava
@Footnote: *1 pali. jivamha, khu. peta. 26/852-5/255 setthiputtapetavatthu, khu. ja. catukka.
@27/554-7/137 lohakumbhijataka (sya)  2 cha.Ma., i. imam   3 cha.Ma., i. tajjetva
@4 cha.Ma., i. tam panasangham       5 cha.Ma., i.....carapesum
"jagarassa tava rattiya dighabhavo pakato, santassa yojanassa dighabhavo pakato,
vattapatitassa pana balaputhujjanassa anamataggam samsaravattam ekantam dighameva"ti
rajananca tanca purisam nerayikasatte ca arabbha dhammapade imam gatham abhasi:-
               "digha jagarato  ratti     digham santassa yojanam
                digho balana samsaro     saddhammam avijanatan"ti. 1-
      Gathapariyosane sopi 2- itthisamiko puriso sotapattiphale patitthahi.
Etamattham viditvati etam karanam janitva.
     Sassamedhanti 3- poranarajakale kira sassamedham purisamedham sammapasam vaja-
peyyanti 4- cattari sangahavatthuni ahesum, yehi rajano lokam sanganhimsu. Tattha
nipphannasassato dasamabhagaggahanam sassamedham nama, sassasampadane medhavitati
attho. Mahayodhanam chamasikabhativetananuppadanam 5- purisamedham nama, purisasanganhane
medhavitati attho. Daliddamanussanam hatthato 6- lekham gahetva tini vassani vinapi
vaddhiya sahassadavisahassamattadhananuppadanam sammapasam nama. Tam hi samma
manusse paseti, hadaye bandhitva viya thapeti, tasma sammapasanti vuccati.
"tata matula"tiadina nayena pana 7-  sanhavacabhananam vajapeyyam nama, piyavacati
attho. Evam catuhi sangahavatthuhi sangahitam rattham iddhanceva hoti phitanca
pahutannapanam khemam nirabbudam, manussa muda modamana ure putte naccenta
aparutagharadvara viharanti. Idam gharadvaresu aggalanam abhavato niraggalanti
vuccati. Ayam poranika paveni.
         Aparabhage pana okkakarajakale brahmana imani cattari sangahavatthuni
imanca ratthasampattim parivattetva uddham mulakam katva assamedham purisamedhantia-
dike panca yanne nama akarimsu. Tesu assamettha medhanti vadhantiti assamedho. Dvihi
pariyannehi yajitabbassa ekavisatiyupassa ekasmim majjhimadivaseyeva sattanavutipanca-
pasusataghatabhimsanassa thapetva  bhuminca purise ca avasesasabbavibhavadakkhinassa yannassetam
@Footnote: 1 khu. dhamMa. 25/60/27 annatarapurisavatthu   2 cha.Ma., i. so
@3 cha.Ma., i. assamedhantiadisu pali. assamedham 4 cha.Ma. vacapeyyanti. evamuparipi
@5 cha.Ma., i. chamasikam bhattavetananuppadanam   6 Ma.potthake
@7 cha.Ma., i. pana-saddo na dissati
Adhivacanam. Purisamettha medhantiti purisamedho. Catuhi pariyannehi yajitabbassa saddhim
bhumiya assamedhe vuttavibhavadakkhinassa yannassetam adhivacanam. Sammamettha pasentiti
sammapaso. Divase divase yugacchiggale pavesanadandakasankhatam 1- sammam khipitva
tassa patitokase vedam 2- samharimehi yupadihi sarassatiya nadiya nimuggokasato
pabhuti patilomam gacchantena yajitabbassa sattayagassetam 3- adhivacanam. Vajamettha
pivantiti vajapeyyo. Ekena pariyannena sattarasahi pasuhi yajitabbassa
veluvayupassa sattarasadakkhinassa 4- yannassetam adhivacanam. Natthi ettha aggalanti 5-
niraggalo. Navahi pariyannehi yajitabbassa saddhim bhumiya ca purisehi ca assamedhe
vuttavibhavadakkhinassa sabbamedhapariyayanamassa assamedhavikappassevetam adhivacanam. Maha-
rambhati mahakicca mahakaraniya. Sammaggatati samma patipanna buddhadayo.
Nirarambhati appattha appakicca. Yajanti anukulanti anukulesu yajanti,
niccabhattadim pubbapurisehi patthapitam, tam aparaparam anupacchinnatta manussa
dadantiti attho. Navamam.



             The Pali Atthakatha in Roman Book 11 page 134-139. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=11&A=3504&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=11&A=3504&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=15&i=349              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=15&A=2426              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=15&A=2100              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=15&A=2100              Contents of The Tipitaka Volume 15 http://84000.org/tipitaka/read/?index_15

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]