ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 11 : PALI ROMAN Sam.A. (sarattha.1)

                       9. Yannasuttavannana
      [120] Navame thunupanitaniti thunam upanitani, thunaya baddhani honti.
Parikammani karontiti ettavata tehi bhikkhuhi ranna 5- araddhayanno tathagatassa
arocito. Kasma pana ranna ayam yanno araddho? dussupinapatighataya.
Ekadivasam kira raja sabbalankarapatimandito hatthikkhandhavaragato nagaram anusan-
caranto vatapanam vivaritva olokayamanam ekam itthim disva tassa patibaddhacitto
tato 6- patinivattitva antepuram pavisitva ekassa purisassa  tamattham arocetva
"gaccha tassa sassamikabhavam va assamikabhavam va janahi"ti pesesi. So tam 7-
gantva pucchi. Sa "eso me samiko apane nisinno"ti dassesi. Rajapuriso
ranno tamattham acikkhi, raja tam purisam pakkosapetva "mam upatthaha"ti aha.
Naham deva upatthatum 8- janamiti ca vutte "upatthanam nama na acariyasantike
@Footnote: 1 cha.Ma., i. iti so       2 cha.Ma., i. mahapanna   3 cha.Ma. sakaranam
@4 cha.Ma., i. puthusattanampi   5 cha.Ma., i. ranno       6 cha.Ma., i. tatova
@7 cha.Ma., i. tam-saddo na dissati    8 cha.Ma. upatthahitum

--------------------------------------------------------------------------------------------- page135.

Uggahetabban"ti balakarena avudhaphalakam gahapetva upatthakam karesi. 1- Upattha- hitva geham gatamattameva ca nam puna pakkosapetva "upatthakena nama ranno vacanam kattabbam, gaccha ito yojanamagge 2- amhakam sisadhovanapokkharani atthi, tato arunamattikanca lohituppalamalanca ganhitva ehi. Sace ajjeva nagacchasi, rajanante 3- karissami"ti vatva pesesi. So rajabhayena nikkhamitva gato. Rajapi tasmim gate dovarikam pakkosapetva "ajja sayanheyeva dvaram pidahitva `aham rajaduto va uparajaduto va'ti 4- bhanantanampi ma vivari"ti aha. So puriso mattikanca uppalani ca gahetva dvare pidahitamatte agantva bahum vadantopi dvaram alabhitva parissayabhayena jetavanam gato. Rajapi balavaparilahena 6- abhibhuto kale nisidati, kale titthati, kale nipajjati, sannitthanam 7- alabhanto yattha katthaci nisinnakova makkataniddaya niddayati. Pubbepi 8- tasmimyeva nagare cattaro setthiputta paradarakakammam 9- katva nandopanandaya nama lohakumbhiya nibbattimsu. Te phenudehakam pacamana timsa vassasahassani hettha gacchanta kumbhiya talam papunanti, timsa vassasahassani upari gacchanta matthakam papunanti. Te tam divasam alokam oloketva attano dukkatabhayena ekekam gatham vattukama vattum asakkonta ekekam akkharameva ahamsu. Eko sakaram, eko sokaram, eko nakaram, eko dukaram aha. Raja tesam nerayikasattanam saddam sutakalato patthaya sukham avindamano 10- tam rattavasesam vitinamesi. Arune utthite purohito agantva tam sukhaseyyam pucchi. So "kuto me acariya sukhan"ti vatva "supine evarupe sadde assosin"ti acikkhi. Brahmano "imassa ranno imina supinena vuddhi va hani va natthi, apica kho pana @Footnote: 1 cha.Ma., i. akasi 2 cha.Ma., i. yojanamatte 3 cha.Ma., i. rajadandam @4 cha.Ma., i. rajaduto'ti va `uparajaduto'ti va 5 cha.Ma. pihitamatte @6 cha.Ma. ragaparilahena 7 Si. nisinnatthanam 8 cha.Ma., i. pubbe ca @9 cha.Ma. paradarikakammam, Si. paradarakammam 10 cha.Ma., i. avindamanova

--------------------------------------------------------------------------------------------- page136.

Yam imassa gehe atthi, tam samanassa gotamassa hoti, gotamasavakanam hoti, brahmanapi 1- kinci na labhanti, brahmananam bhikkham uppadessami"ti "bhariyo 2- maharaja supino tisu janisu eka pannayati, rajjantarayo va bhavissati jivitantarayo va, devo va na vassissati"ti aha. Katham sotthi bhaveyya acariyati. Mantetva natum sakka maharajati. Gacchatha acariyehi saddhim mantetva amhakam sotthim karothati. So sivikasalayam brahmane sannipatetva tamattham arocetva "visum visum gantva evam vadatha"ti tayo vagge akasi. Brahmana pavisitva rajanam sukhaseyyam pucchimsu. Raja purohitassa kathitaniyameneva kathetva "katham sotthi bhaveyya"ti pucchi. Mahabrahmana "sabbapancapancasatam 3- yannam yajitva etassa kammassa sotthi bhaveyya, evam maharaja acariya kathenti"ti ahamsu. Raja tesam sutva anabhinanditva apatikkositva tunhi ahosi. Atha dutiyavaggabrahmanapi agantva tatheva kathesum. Tatha tatiyavaggabrahmanapi. Atha raja "yannam karontu"ti anapesi. Tato patthaya brahmana usabhadayo pane aharapesum, nagare mahasaddo udapadi. Tam pavattim natva mallika rajanam tathagatassa santikam pesesi. So gantva bhagavantam vanditva ekamantam nisidi. Atha nam bhagava "handa kuto nu tvam maharaja agacchasi divadivassa"ti aha. Raja "ajja me bhante supinake 4- cattaro sadda suta, soham brahmane pucchim, brahmana `bhariko 5- maharaja supino, sabbapancapancasatam 3- yannam yajitva patikammam karoma'ti araddha"ti aha. Kinti te maharaja sadda sutati. So yathasutam arocesi. Atha nam bhagava aha:- pubbe maharaja imasmimyeva nagare cattaro setthiputta paradaraka 6- hutva nandopanandaya lohakumbhiya nibbatta satthivassasahassamatthake ummujjimsu. 7- @Footnote: 1 cha.Ma., i. brahmana 2 cha.Ma., i. bhariyo ayam 3 cha.Ma., i. sabbapancasatam @4 Ma. supinaka 5 cha.Ma., i. bhariyo 6 cha.Ma., i. paradarika @7 cha.Ma., i. uggacchimsu, Ma. uppajjimsu

--------------------------------------------------------------------------------------------- page137.

Tattha eko:- "satthivassasahassani paripunnani sabbaso niraye paccamananam kada anto bhavissati"ti 1- ekam 2- gatham vattukamo ahosi. Dutiyo:- "soham nuna ito gantva yonim laddhana manusim vadannu silasampanno kahami kusalam bahun"ti 1- imam. Tatiyo:- "natthi anto kuto anto na anto patidissati tada hi pakatam papam mama tuyhanca marisa"ti 1- imam. Catuttho:- "dujjivitamajivimha *- ye sante na dadamhase vijjamanesu bhogesu dipannakamha attano"ti 1- imam. Te ima gatha vattum asakkonta ekekam akkharam vatva tatheva nimmugga. Iti maharaja te nerayikasatta yathakammena viravimsu. Tassa saddassa sutapaccaya tuyham hani va vuddhi va natthi. Ettakanampana pasunam ghatanakammam nama bhariyanti nirayabhayena tajjitva 3- dhammakatham kathesi. Raja dasabale pasiditva "muncami, nesam jivitam dadami, haritani ceva tinani khadantu sitalani ca paniyani pivantu, sito ca nesam vato upavayatu"ti vatva "gacchatha haretha"ti manusse anapesi. Te gantva brahmane palapetva panasangham 4- bandhanato mocetva nagare dhammabherincarapesum. 5- Atha raja dasabalassa santike nisinno aha "bhante ekaratti nama tiyama hoti, mayhampana ajja dve rattiyo ekato ghatita viya ahesun"ti. Sopi puriso tattheva nisinno aha "bhante yojanam nama catugavutam hoti, mayhampana ajja dve yojanani ekato katani viya ahesun"ti. Atha bhagava @Footnote: *1 pali. jivamha, khu. peta. 26/852-5/255 setthiputtapetavatthu, khu. ja. catukka. @27/554-7/137 lohakumbhijataka (sya) 2 cha.Ma., i. imam 3 cha.Ma., i. tajjetva @4 cha.Ma., i. tam panasangham 5 cha.Ma., i.....carapesum

--------------------------------------------------------------------------------------------- page138.

"jagarassa tava rattiya dighabhavo pakato, santassa yojanassa dighabhavo pakato, vattapatitassa pana balaputhujjanassa anamataggam samsaravattam ekantam dighameva"ti rajananca tanca purisam nerayikasatte ca arabbha dhammapade imam gatham abhasi:- "digha jagarato ratti digham santassa yojanam digho balana samsaro saddhammam avijanatan"ti. 1- Gathapariyosane sopi 2- itthisamiko puriso sotapattiphale patitthahi. Etamattham viditvati etam karanam janitva. Sassamedhanti 3- poranarajakale kira sassamedham purisamedham sammapasam vaja- peyyanti 4- cattari sangahavatthuni ahesum, yehi rajano lokam sanganhimsu. Tattha nipphannasassato dasamabhagaggahanam sassamedham nama, sassasampadane medhavitati attho. Mahayodhanam chamasikabhativetananuppadanam 5- purisamedham nama, purisasanganhane medhavitati attho. Daliddamanussanam hatthato 6- lekham gahetva tini vassani vinapi vaddhiya sahassadavisahassamattadhananuppadanam sammapasam nama. Tam hi samma manusse paseti, hadaye bandhitva viya thapeti, tasma sammapasanti vuccati. "tata matula"tiadina nayena pana 7- sanhavacabhananam vajapeyyam nama, piyavacati attho. Evam catuhi sangahavatthuhi sangahitam rattham iddhanceva hoti phitanca pahutannapanam khemam nirabbudam, manussa muda modamana ure putte naccenta aparutagharadvara viharanti. Idam gharadvaresu aggalanam abhavato niraggalanti vuccati. Ayam poranika paveni. Aparabhage pana okkakarajakale brahmana imani cattari sangahavatthuni imanca ratthasampattim parivattetva uddham mulakam katva assamedham purisamedhantia- dike panca yanne nama akarimsu. Tesu assamettha medhanti vadhantiti assamedho. Dvihi pariyannehi yajitabbassa ekavisatiyupassa ekasmim majjhimadivaseyeva sattanavutipanca- pasusataghatabhimsanassa thapetva bhuminca purise ca avasesasabbavibhavadakkhinassa yannassetam @Footnote: 1 khu. dhamMa. 25/60/27 annatarapurisavatthu 2 cha.Ma., i. so @3 cha.Ma., i. assamedhantiadisu pali. assamedham 4 cha.Ma. vacapeyyanti. evamuparipi @5 cha.Ma., i. chamasikam bhattavetananuppadanam 6 Ma.potthake @7 cha.Ma., i. pana-saddo na dissati

--------------------------------------------------------------------------------------------- page139.

Adhivacanam. Purisamettha medhantiti purisamedho. Catuhi pariyannehi yajitabbassa saddhim bhumiya assamedhe vuttavibhavadakkhinassa yannassetam adhivacanam. Sammamettha pasentiti sammapaso. Divase divase yugacchiggale pavesanadandakasankhatam 1- sammam khipitva tassa patitokase vedam 2- samharimehi yupadihi sarassatiya nadiya nimuggokasato pabhuti patilomam gacchantena yajitabbassa sattayagassetam 3- adhivacanam. Vajamettha pivantiti vajapeyyo. Ekena pariyannena sattarasahi pasuhi yajitabbassa veluvayupassa sattarasadakkhinassa 4- yannassetam adhivacanam. Natthi ettha aggalanti 5- niraggalo. Navahi pariyannehi yajitabbassa saddhim bhumiya ca purisehi ca assamedhe vuttavibhavadakkhinassa sabbamedhapariyayanamassa assamedhavikappassevetam adhivacanam. Maha- rambhati mahakicca mahakaraniya. Sammaggatati samma patipanna buddhadayo. Nirarambhati appattha appakicca. Yajanti anukulanti anukulesu yajanti, niccabhattadim pubbapurisehi patthapitam, tam aparaparam anupacchinnatta manussa dadantiti attho. Navamam.


             The Pali Atthakatha in Roman Book 11 page 134-139. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=11&A=3504&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=11&A=3504&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=15&i=349              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=15&A=2426              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=15&A=2100              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=15&A=2100              Contents of The Tipitaka Volume 15 http://84000.org/tipitaka/read/?index_15

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]