ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 11 : PALI ROMAN Sam.A. (sarattha.1)

                        9. Sundarikasuttavannana
       [195] Navame sundarikabharadvajoti sundarikaya nadiya tire aggijuhanena
evam laddhanamo. Sundarikayati evamnamikaya nadiya. Aggim juhatiti ahutim
pakkhipanena jaleti. Aggihuttam paricaratiti agyayatanam sammajjanupalepanabalikammadina
payirupasati. Ko nu kho imam habyasesam bhunjeyyati so kira brahmano
aggimhi hutavasesam payasam disva cintesi "aggimhi tava pakkhitapayaso
mahabrahmuna bhutto, ayam pana avaseso atthi, tam yadi brahmuno mukhato
jatassa brahmanassa dadeyyam, evam me pitara saha puttopi santappito bhaveyya,
suvisodhito cassa brahmalokamaggo"ti. 5- So brahmanassa dassanattham utthayasana
catuddisa anuvilokesi "ko nu kho imam habyasesam bhunjeyya"ti.
       Rukkhamuleti tasmim vanasande jetthakarukkhassa mule. Sasisam parutam nisinnanti
saha sisena parutakayam nisinnam. Kasma pana bhagava tattha nisidi? bhagava kira
paccusasamaye lokam olokento imam brahmanam disva cintesi:- ayam brahmano
evarupam aggapayasam gahetva "mahabrahmanam bhojemi"ti aggimhi jhapento
aphalam karoti .pe. Cattaro magge ceva cattari ca phalani demiti. Tasma
kalasseva vutthaya sarirapatijagganam katva pattacivaram adaya gantva vuttanayeneva 6-
tasmim rukkhamule nisidi. Atha kasma sasisam parupati? 7- himapatassa ca
sitavatassa ca patibahanattham, patibalova etam tathagato adhivasetum. Sace pana
parupetva 8- nisideyya, brahmano duratova sanjanitva nivatteyya, evam sati
katha nappavatteyya. Ita bhagava "brahmane    agate sisam vivarissami, atha mam
@Footnote: 1 cha.Ma. etam   2 Si. na tuyhamyeva, Ma. tuyhamyeva   3 cha.Ma., i. appepi bije
@4 cha.Ma., i. sukhettam  5 cha.Ma. brahmalokagamimaggoti        6 cha.Ma. vuttanayena
@7 cha.Ma. parupiti     8 cha.Ma. aparupetva
So disva katham pavattessati, tassaham kathanusarena dhammam desessami"ti
kathapavattanattham evamakasi.
        Upasankamiti brahmano "ayam sasisam parupitva sabbarattim padhanamayutto,
imassa dakkhinodakam datva imam habyasesam dassami"ti  brahmanasanni hutva
upasankami. Mundo ayam bhavam, mundako ayam bhavanti sise vivaritamatte nicakesantam
disva "mundo"ti 1- aha. Tato sutthutaram olokento pavattamattampi sikham
adisva hilento "mundako"ti aha. Tatovati yattha thito addasa, tamhava
padesa. Mundapi hiti kenaci karanena munditasisapi honti.
         Ma jatim pucchati yadi danassa mahapphalatam paccasimsasi, jatim ma
puccha. Akaranam hi dakkhineyyabhavassa jati. Carananca pucchati apica kho
siladigunabhedacaranam puccha. Etam hi dakkhineyyabhavassa karanam. Idanissa tamattham
vibhavento kattha have jayati jatavedotiadimaha. Tatradhippayo 2- :- idha
kattha aggi jayati, na ca so saladikattha jatova aggikiccam karoti,
pasanadoniadikattha jato na karoti, attano pana acciadigunasampattiya
yato va tato va jato karotiyeva. Evam pana 3- brahmanakuladisu jatova
dakkhineyyo hoti candalakuladisu jato na hoti, apica kho nicakulinopi
uccakulinopi khinasavamuni dhitima hirinisedho ajaniyo hoti, imaya
dhitihiripamukhaya 4- gunasampattiya jatima uttamadakkhineyno hoti. So hi dhitiya
gune dhareti, hiriya dose nisedhetiti. Apicettha muniti monadhammena samannagato.
Dhitimati viriyava. Ajaniyoti karanakaranajananako. Hirinisedhoti hiriya papani
nisedhetva thito.
       Saccena dantoti paramatthasaccena danto. Damasa upetoti indriyadamena
upagato. 5- Vedantaguti catunnam maggavedanam antam catuhi va maggavedehi kilesanam
antam gato. Vusitabrahmacariyoti maggabrahmacariyavasam vuttho. Yannupanitoti
@Footnote: 1 rassakesantanti tika     2 cha.Ma. tatrayam adhippayo     3 cha.Ma. na
@4 cha.Ma. dhitihiripamokkhaya   5 cha.Ma. upeto
Upanitayanno patiyaditayanno va. 1- Tamupavhayethati yena yanno patiyadito, so
tam paramatthabrahmanam avhayeyya. "indamavhayama, somamavhayama, varunamavhayama,
isanamavhayama, avhayamati 2- idam pana avhanam niratthakam. Kalenati avham
dassento 3- ca "kalo bhante nitthitam bhattan"ti anto majjhantikakaleyeva tam
upavhayeyya. So juhati dakkhineyyeti yo evam kale khinasavam amantetva
tattha catupaccayadakkhinam patitthapeti, so dakkhineyye juhati nama, na acetane
aggimhi pakkhipanto.
        Iti brahmano bhagavato katham sunanto pasiditva idani attano
pasadam avikaronto addha suyitthantiadimaha. Tassattho:- addha mama yidam
idani suyitthanca suhutanca bhavissati, pubbe pana aggimhi  jhapitam niratthakam
ahositi. Anno janoti "aham brahmano, aham brahmano"ti vadanto
andhabalaputhujjano. Habyasesanti  hutasesam. Bhunjatu bhavantiadi purimasutte
vuttanayeneva veditabbam.
       Na khvahanti na kho aham. Kasma panevamahati? tasmim kira bhojane
Upahatamatteyeva "sattha bhunjissati"ti sannaya catusu mahadipesu dvisu ca 4-
parittadipasahassesu devata pupphaphaladini ceva sappinavanitatelamadhuphanitadini ca
adaya madhupatalam piletva madhum ganhantiyo viya dibbanubhavena nibbattitojameva
gahetva pakkhipimsu. Tena tam sukhumattam gatam, manussananca olarikavatthunti 5- tesam
tava olarikavatthutaya samma parinamam na gacchati. Goyuse pana tini bijani 6-
pakkhipitva pakkatta olarikamissakam jatam, devananca sukhumavatthunti tesam
sukhumavatthutaya samma parinamam na gacchati. Sukkhavipassakakhinasavassapi kucchiyam na
parinamati atthasamapattilabhikhinasavassa pana samapattivasena 7- parinameyya. Bhagavato
pana pakatikeneva kammajatejena parinameyya.
@Footnote: 1 cha.Ma. ca   2 cha.Ma. yavamavhayamati  3 cha.Ma., i. avhayanto
@4 cha.Ma. ca-saddo na dissati  5 cha.Ma....vatthuti, evamuparipi
@6 cha.Ma., i tilabijani    7 cha.Ma. samapattibalena
     Appahariteti apaharite. 1-  Sace hi haritesu tinesu pakkhipeyya, siniddhapayasena
tinani putini bhaveyyum. Buddha ca bhutagamasikkhapadam na vitikkamanti,
tasma evamaha. Yattha pana galappamanani mahatinani, tadise thane pakkhipitum
vattati. Appanaketi sappanakasmim hi parittaudake pakkhitte panaka maranti,
tasma evamaha. Yam pana gambhiram mahaudakam hoti. Patisatepi patisahassepi
pakkhitte na alulati, tatharupe udake vattati. Opilapesiti suvannapatiya
saddhimyeva nimmujjapesi. 2- Vicitayati viticitayatiti 3- evarupam saddam karoti.
Kimpanesa payasassa anubhavo, udahu tathagatassati? tathagatassa. Ayam hi brahmano tam
Payasam opilapetva ummaggam aruyha satthu santikam anagantvava gaccheyya,
atha bhagava "ettakam acchariyam disva mama santikam agamissati, athassaham
dhammadesanaya micchaditthigahanam bhinditva sasane otaretva amatapanam
payessami"ti adhitthanabalena 4- evamakasi.
      Darusamadahanoti darum jhapayamano. Bahiddha hi etanti etam
darujjhapanam nama ariyadhammato bahiddha. Yadi etena suddhi bhaveyya, ye
davadahakadayo bahuni daruni jhapenti, te pathamataram sujjheyyum. Kusalati
khandhadisu kusala. Ajjhattameva jalayami jotinti niyakajjhatte attano
santanasmimyeva nanajotim jalemi. Niccagginiti avajjanapatibaddhena sabbannutananena
niccam pajjalitaggi. Niccasamahitattoti niccam samma  thapitcitto.
Brahmacariyam caramiti bodhimande caritam brahmacariyam gahetva evam vadati.
       Mano hi te brahmana kharibharoti yatha kharibharo khandhena
vuyhamano 5- upari thitopi akkantakkantatthane pathaviya saddhim phusati 6- viya,
evameva jatigottakuladini manavatthuni nissaya ussapito manopi tattha tattha
issam uppadento catusu apayesu samsidapeti. Tenaha "mano hi te
brahmana kharibharo"ti. Kodho dhumoti tava nanaggissa upakkilesatthena kodho
@Footnote: 1 cha.Ma. aharite  2 cha.Ma., i. nimujjapesi  3 cha.Ma. ciccitayati citicitayatiti
@4 Si. adhitthanavasena   5 cha.Ma. vayhamano   6 cha.Ma. phuseti
Dhumo. Tena hi te upakkilittho nanaggi na virocati. Bhasmanimmosavajjanti
nirojatthena 1- musavado charika nama. Yatha hi charikaya paticchanno aggi na
joteti, evam te musavadena paticchannam nananti dasseti. Jivha sujati yatha
tuyham suvannarajatalohakatthamattikasu annataramaya yagayajanatthaya 2- suja hoti, evam
mayham dhammayagayajanatthaya pahutajivha 3- sujati vadati. Hadayam jotitthananti yatha
tuyham naditire jotitthanam, evam mayham dhammayagayajanatthanatthena 4- sattanam hadayam
jotitthanam. Attati cittam.
        Dhammo rahadoti yatha tvam aggim paricaritva dhumaccharikasedakilitthasariro
sundarikam nadim otaritva nhayasi, evam mayham sundarikaya sadisena bahirena
rahadena attho natthi, atthangikamaggadhammo pana mayham rahado, tatraham panasatampi
panasahassampi caturasitipanasahassanipi ekappaharena nhapemi. Silatitthoti tassa
pana me dhammarahadassa catuparisuddhisilam titthanti dasseti. Anaviloti yatha tuyham
sundarika nadi catuhi pancahi ekato nhayantehi hetthupariyavalika alula
hoti, na evam mayham rahado, anekasahassesupi 5- panesu otaritva nhayantesu
so anavilo vippasannova hoti. Sabbhi satam pasatthoti panditehi panditanam
pasattho. Uttamatthena vaso sabbhiti vuccati, panditehi pasatthatta satam pasattho.
Taranti paranti nibbanaparam gacchanti.
       Idani ariyamaggarahadassa angani uddharitva dassento saccam dhammoti-
adimaha. Tattha saccanti vacisaccam. Dhammoti imina ditthisankappavayamasatisamadhayo
dasseti. Samyamoti imina kammantajiva gahita. Saccanti va imina maggasaccam
gahitam. Sa atthato sammaditthi. Vuttam hetam "sammaditthi maggo ceva hetu
ca"ti. 6- Sammaditthiya pana gahitaya tamgatikatta sammasankappo gahitova hoti.
Dhammoti imina vayamasatisamadhayo. Samyamoti imina vacakammantajiva. Evampi
@Footnote: 1 Ma. nijotatthena    2 Si. annatara mahayagam yajanatthaya   3 ka. bahujivha
@4 cha.Ma., i. dhammayagassa yajanatthanatthena      5 cha.Ma., i. anekasatasahassesupi
@6 abhi. sangani. 34/1039/247 nikkhepakanda
Atthangiko maggo dassito hoti. Athava saccanti paramatthasaccam, tam atthato
nibbanam. Dhammoti padena ditthi sankappo vayamo sati samadhiti pancangani
gahitani. Samyamoti vaca kammanto ajivoti tini. Evampi atthangiko maggo
dassito hoti. Brahmacariyanti evam 1- brahmacariyam nama. Majjhe sitati
sassatucchede vajjetva majjhe nissita. Brahmapattiti setthappatti. Sa
tujjubhutesu namo karohiti ettha takaro padasandhikaro, sa tvam ujubhutesu khinasavesu
namo karohiti attho. Tamaham naram dhammasariti brumiti yo evam patipajjati,
tamaham puggalam "eso dhammasari dhammasariya patipanno"ti 2- ca "kusaladhammehi
akusaladhamme haretva 3- thito"ti va 4- vadamiti. Navamam.



             The Pali Atthakatha in Roman Book 11 page 221-226. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=11&A=5735&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=11&A=5735&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=15&i=658              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=15&A=5411              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=15&A=4788              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=15&A=4788              Contents of The Tipitaka Volume 15 http://84000.org/tipitaka/read/?index_15

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]