ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 13 : PALI ROMAN Sam.A. (sarattha.3)

                    4. Pathamadarukkhandhopamasuttavannana
    [241] Catutthe addasati gangatire pannattavarabuddhasane nisinno
addasa. Vuyhamananti caturassam tacchetva pabbatantare thapitam vatatapena
suparisukkham 2- pavussake meghe vassante udakena uplavitva anupubbena gangaya
nadiya sote patitam tena sotena vuyhamanam. Bhikkhu amantesiti "imina
darukkhandhena sadisam katva mama sasane saddhapabbajitam kulaputtam dassissami"ti
dhammam desetukamataya amantesi. Amum mahantam darukkhandham gangaya nadiya
@Footnote: 1 Si. ullampana...               2 ka. suparisukkam
Sotena vuyhamananti idam pana atthadosavimuttatta sotapatipannassa darukkhandhassa
apare samuddapattiya antarayakare attha dose dassetum arabhi.
    Tatrassa evam atthadosavimuttata veditabba:- eko hi gangaya nadiya
avidure pabbatatale jato nanavallihi parivethito pandupalasatam apajjitva
upacikadihi khajjamano tasmimyeva thane apannattikabhavam gacchati, ayam darukkhandho
gangam otaritva vankatthanesu 1- vilasamano sagaram patva manivanne umipitthe
sobhitum na labhati. (1)
    Aparo gangatire bahimulo antosakho hutva jato, ayam kincapi
kalena kalam olambinihi sakhahi udakam phusati, bahimulatta pana ganagam otaritva
vankatthanesu 2- vilasamano sagaram patva manivanne umipitthe sobhitum na
labhati. (2)
    Aparo majjhe gangaya jato, dalhamulena pana suppatitthito, bahiddha
cassa 3- gangavankasakha nanavallihi abaddha, ayampi dalhamulatta bahiddha
vallihi abaddhatta ca gangam otaritva .pe. Sobhitum na labhati. (3)
    Aparo patitatthaneyeva valikaya otthato putibhavam apajjati, ayampi
gangam otaritva .pe. Na labhati. (4)
    Aparo dvinnam pasananam antare jatatta sunikhato viya niccalo
thito, agatagatam udakam dvidha phaleti, ayam pasanantare suttha patitthitatta
suttha patitthitatta gangam otaritva .pe. Na labhati. (5)
    Aparo abbhokasatthane nabham puretva vallihi abaddho thito. Ekam
dve samvacchare atikkamitva agate mahoghe 4- sakim va dvikkhattum va temeti,
@Footnote: 1 Ma. bahithanesu               2 Ma. gangathanesu
@3 cha.Ma. bahi cassa              4 ka. mahameghe
Ayampi nabham puretva thitataya ceva ekassa va dvinnam va samvaccharanam accayena
sakim va dvikkhattum va temanataya ca gangam otaritva .pe. Na labhati. (6)
    Aparopi majjhe gangadipake jato mudukkhandhasakho 1- oghe agate
anusotam nipajjitva udake gate sisam ukkhipitva naccanto viya titthati.
Yassatthaya sagaro gangam evam viya vadati "bho gange tvam mayham
candanasarasalalasaradini nanadaruni aharasi, darukkhandham na 2- aharasi"ti. Sulabho
esa deva, puna vare janissamiti. Puna vare tambavannena udakena alingamana
viya agacchati. Sopi tatheva anusotam nipajjitva udake gate sisam ukkhipitva
naccanto viya titthati. Ayam attano mudutaya gangam otaritva .pe. Na labhati. (7)
    Aparo gangaya nadiya tiriyam patito valikaya ottharito antarasetu
viya bahunnam paccayo jato, ubhosu tiresu velunalakaranjakakudhadayo uppalavitva
tattheva lagganti. Tatha nanavidha gaccha vuyhamana bhinnamusalabhinnasuppa-
ahikukkurahatthiassadikunapanipi tattheva lagganti, mahagangapi nam asajja
bhijjitva dvidha gacchati, macchakacchapakumbhilamakaradayopi tattheva vasam kappenti.
Ayampi tiriyam patitva mahajanassa paccayattakatabhavena 3- gangam otaritva
vankatthanesu 4- vilasamano sagaram patva manivanne umipitthe sobhitum na labhati. (8)
    Iti bhagava imehi atthahi dosehi vimuttatta sotapatipannassa darukkhandhassa
apare samuddapattiya antarayakare attha dose dassetum amum mahantam darukkhandham
gangaya nadiya sotena vuyhamananti. Tattha na thale ussidissatiti 5- thalam
nabhiruhissati. Na manussaggaho gahessatiti "mahavatayam darukkhandho"ti disva
ulumpena taramana gantva gopanasiadinam atthaya manussa na ganhissanti.
@Footnote: 1 ka. mududarukkhandhasakho            2 cha.Ma. darukkhandham pana, mududarukkhandhe
@3 Si. paccayatthakatabhavena, ka. paccatthikabhavena   4 ka. pattatthanesu
@5 ka. ussadissati
Na amanussaggaho gahessatiti "mahaggho ayam candanasaro, vimanadvare nam
thapessama"ti mannamana na amanussa ganhissanti.
    Evameva khoti ettha saddhim bahirehi atthahi dosehi evam opammasamsandanam
veditabbam:- gangaya adure pabbatathale jato tattheva upacikadihi khajjamano
apannattikabhavam gatadarukkhandho viya hi "natthi dinnan"tiadikaya micchaditthiya
samannagato puggalo veditabbo. Ayam hi sasanassa duribhutatta ariyamaggam
oruyha samadhikulle nisinno nibbanasagaram papunitum na sakkoti. (1)
    Gangatire bahimulo antosakho hutva jato viya acchinnagihibandhano
samanakutumbikapuggalo datthabbo. Ayam hi "cittam nametam anibaddham, `samanomhi'ti
vadantova gihi hoti `gihimhi'ti vadantova samano hoti, ko janissati kim
bhavissati"ti mahallakakale pabbajjantopi gihibandhanam na vissajjeti.
Mahallakapabbajitananca sampatti nama natthi. Tassa sace civaram papunati, antacchinnakam
va jinnadubbannam va papunati. Senasanampi viharapaccante pannasala va
mandapo va papunati. Pindaya carantenapi puttanattakanam darakanam pacchato
caritabbam hoti, pariyante nisiditabbam hoti. Tena so dukkhi dummano assuni
muncanto 1- "atthi me kulasantakam dhanam, kappati nu kho tam khadantena 2- jivitun"ti
cintetva ekam vinayadharam pucchi 3- "kim bhante acariya attano santikam vicaretva
khaditum kappati, no kappati"ti. Natthettha doso, vattatetanti. 4- So attano
bhajamanake katipaye dubbace duracare bhikkhu gahetva sayanhasamaye antogamam
gantva gamamajjhe thito gamike pakkosapetva "amhakam payogato utthitam
ayam kassa detha"ti aha. Bhante tumhe pabbajita, mayam kassa dassamati.
@Footnote: 1 Ma. punchanto         2 Ma. khadanto
@3 cha.Ma. pucchati         4 cha.Ma. kappatetanti
Kim pabbajitanam attano santakam na vattatiti kudalapitakam gahapetva 1-
khettamariyadabandhanadini karonto nanappakaram pubbannaparannanceva phalaphale
ca sanganhitva hemantagimhavassanesu yam yam icchati, tam tam paccapetva
khadanto samanakutumbiko hutva jivati. Kevalamassa pancaculakena darakena saddhim
padaparicarikava eka natthi. Ayam puggalo kincapi olambinihi sakhahi udakam
phusamano antosakho rukkho viya cetiyanganabodhiyanganadisu bhikkhunam kayasamaggim
deti, gihibandhanassa pana icchinnataya bahimulatta ariyamaggam otaritva
samadhikulle nisinno nibbanasagaram papunitum na sakkoti. (2)
    Gangaya majjhe jato bahiddha vallihi abaddhavankasakho viya samghasantakam
nissaya jivamano bhinnajivapuggalo datthabbo. Ekacco gihibandhanam pahaya
pabajjantopi saruppatthane pabbajjam na labhati. Pabbajja hi namesa
patisandhiggahanasadisa. Yatha manussa yattha patisandhim ganhanti, tesamyeva kulanam
acaram sikkhanti, evam bhikkhupi yesam santike pabbajanti, tesamyeva acaram
ganhanti. Tasma ekacco asaruppatthane pabbajitva ovadanusasaniuddesa-
paripucchadihi paribahiro hutva patova mundaghatam gahetva udakatittham
gacchati, acariyupajjhayanam bhattatthaya khandhe pattam katva bhattasalam gacchati,
dubbacasamanerehi saddhim nanakilam kilati, aramikadarakehi samsattho viharati.
    So daharabhikkhukale attano anurupehi daharabhikkhuhi ceva aramikehi
ca saddhim samghabhogam katva 2- "ayam khinasavehi asukaranno santika
patiggahitasamghabhogo, tumhe samghassa idancidanca na detha, na hi tumhakam pavattim
@Footnote: 1 cha.Ma. gahetva            2 Si., patva, cha.Ma. gantva
Sutva raja va rajamahamatta va attamana bhavissanti, ettha dani
idancidanca karotha"ti kudalapitakani gahapetva hetthatalakamatikasu
kattabbakiccani karapetva bahupubbannaparannam viharam pavesetva aramikehi
attano upakarabhavam samghassa arocapesi. 1- Samgho "ayam daharo bahupakaro,
imassa satam va dvisatam va detha"ti dapeti. Iti so ito cito ca samghasantakeneva
vaddhanto bahiddha ekavisatividhahi anesanahi baddho ariyamaggam otaritva
samadhikulle nisinno nibbanasagaram papunitum na sakkoti. (3)
    Patitatthaneyeva valikaya ottharitva putibhavam apaditarukkho viya
alasiyamahagghaso veditabbo. Evarupam hi puggalam amisacakkhupaccayalolam
vissatthaacariyupajjhayavattam uddesaparipucchayonisomanasikaravajjitam sandhaya panca
nivaranani atthato evam vadanti "bho kassa santikam gacchama"ti 2- atha thinamiddham
utthaya evamaha "kim na passatha, eso asukaviharavasi kusitapuggalo asukam nama
gamam gantva yagumatthake yagum, puvamatthake puvam, bhattamatthake bhattam ajjhoharitva
viharam agamma vissatthasbbavatto uddesadivirahito mancam upagacchanto mayham
okasam karoti"ti.
    Tato kamacchandanivaranam utthayaha "tava 3- okase kate mayham katova
hoti, idaneva 4- niddayitva kilesanuranjitova pabujjhitva kamavitakkam
vitakkessati"ti. Tato byapadanivaranam utthayaha "tumhakam okase kate mayham
katova hoti, idaneva niddayitva utthito' vattapatipattim karohi'ti vuccamano
`bho ime attano kammam akatva amhesu byavata'ti nanappakaram pharusavacanam
vadanto akkhini niharitva vicarissati"ti. Tato uddhaccanivaranam utthayaha
@Footnote: 1 cha.Ma.  arocapeti     2 Ma. gacchathati
@3 cha.Ma. bho tava          4 cha.Ma. idaneva
"tumhakam okase kate mayham katova hoti, kusito nama vatahato aggikhandho
viya uddhato 1- hoti"ti. Atha kukkuccanivaranam utthayaha "tumhakam okase kate
mayham katova hoti, kusito nama kukkuccapakato hoti, akappiye kappiyasannam kappiye
ca akappiyasannam uppadeti"ti. Atha vicikicchanivaranam utthayaha "tumhakam
okase kate mayham katova hoti. Evarupo hi atthasu thanesu mahavicikiccham
uppadeti"ti. 2- Evam alasiyamahagghasam panca nivaranani candasunakhadayo viya
singacchinnam jaragavam ajjhottharitva ganhanti. Sopi ariyamaggasotam otaritva
samadhikulle nisinno nibbanasagaram papunitum na sakkoti. (4)
     Dvinnam pasananam antare nikhatamulakarena 3- thitarukkho viya ditthim
uppadetva thito ditthigatiko veditabbo. So hi "arupabhave rupam atthi, asannibhave
cittam pavattati, bahucittakkhaniko lokuttaramaggo, anusayo cittavippayutto,
te ca satta sandhavanti samsaranti"ti vadanto arittho viya kanthakasamanero
viya ca vicarati. Pisunavaco pana hoti, upajjhayadayo saddhiviharikadihi
bhindanto vicarati. Sopi ariyamaggasotam otaritva samadhikulle nisinno
nibbanasagaram papunitum na sakkoti. (5)
    Abbhokase nabham puretva vallihi abaddho thito ekam dve samvacchare atikkamitva
agate mahoghe sakim va dvikkhattum va temanarukkho viya mahallakakale pabbajitva
paccante vasamano dullabhasamghadassano ceva dullabhadhammassavano ca puggalo ekacco
hi vuddhakale pabbajito katipahena upasampadam labhitva pancavassakale veditabbo.
Patimokkham pagunam katva dasavassakale vinayadharatherassa santike vinayakathakale maricam
va haritakakhandam va mukhe thapetva vijanena mukham pidhaya niddayanto nisiditva
@Footnote: 1 Si. utthito          2 cha.Ma. uppadesiti     3 Ma. nikhatasulakarena
Lesakappena katavinayo nama hutva pattacivaram adaya paccantam gacchati. Tatra
nam manussa sakkaritva bhikkhudassanassa dullabhataya "idheva bhante vasatha"ti
viharam karetva pupphupagaphalupagarukkhe ropetva tattha vasenti.
    Atha mahaviharasadisa vihara bahussuta bhikkhu "janapade civararajanadini 1-
katva agamissama"ti tattha gacchanti. So te disva hatthatuttho vattapativattam
katva punadivase adaya bhikkhacaragamam pavisitva "asuko thero suttantiko,
asuko abhidhammiko, asuko vinayadharo, asuko tepitako, evarupe there kada
labhissatha, dhammassavanam karetha"ti vadati. Upasaka "dhammassavanam karessama"ti
viharamaggam sodhetva sappiteladini adaya mahatheram upasankamitva "bhante
dhammassavanam karessama, 2- dhammakathikanam vicaretha"ti vatva punadivase agantva
dhammam sunanti.
    Nevasikatthero agantukanam pattacivarani patisamento antogabbheyeva
divasabhagam vitinameti. Diva kathiko utthito sarabhanako 3- ghatena udakam vamanto viya
sarabhanam bhanitva utthito, tampi so na janati. Rattikathiko sagaram khobhento
viya rattim kathetva utthito, tampi so na janati. Paccusakathiko kathetva
utthasi, tampi so na janati. Pato pana utthaya mukham dhovitva theranam
pattacivarani upanametva bhikkhacaram upagacchanto mahatheram aha "bhante diva
kathiko kataram jatakam nama kathesi, sarabhanako kataram suttam nama bhani, rattikathiko
kataram dhammakatham nama kathesi, paccusakathiko kataram jatakam nama kathesi, khandha
nama kati, dhatuyo nama kati, ayatanam nama kati"ti. Evarupo ekam dve
samvaccharani atikkamitva bhikkhudassananceva dhammassavananca labhantopi oghe
@Footnote: 1 Si. vipassanadini        2 Ma. karissama         3 Si. padabhanako
Agate udakena temitasadiso 1- hoti. So evam samghadassanato ca dhammassavanato
ca patikkamma dure vasanto ariyamaggam otaritva samadhikulle nisinno
nibbanasagaram papunitum na sakkoti. (6)
    Majjhe gangaya dipake jato mudurukkho viya madhurasarabhanakapuggalo
veditabbo. So hi abhinnatani abhinnatani vessantaradini jatakani
ugganhitva dullabhabhikkhudassanam paccantam gantva tattha dhammakathaya pasaditahadayena
janena upatthiyamano attanam uddissa kate sampannapupphaphalarukkhe
nandanavanabhirame vihare vasati. Athassa bharaharabhikkhu tam pavattim sutva "asuko kira
evam upatthakesu patibaddhacitto viharati, pandito bhikkhu patibalo buddhavacanam
va ugganhitum, kammatthanam va manasikatum, anetva tena saddhim asukattherassa
santike dhammam ugganhissama, asukattherassa santike kammatthanan"ti tattha
gacchanti.
    So tesam vattam katva sayanhasamayam viharacarikam nikkhantehi tehi "imam
avuso cetiyam taya karitan"ti puttho "ama bhante"ti vadati. Ayam bodhi,
ayam mandapo, idam uposathagaram, esa aggisala, ayam cankamo taya karito,
ime rukkhe ropapetva taya nandanavanabhiramo viharo karitoti. Ama
bhanteti.
    So sayam therupatthanam gantva vanditva pucchati "kasma bhante
agatattha"ti. "avuso tam adaya gantva asukattherassa santike dhammam
ugganhitva asukattherassa santike kammatthanam asukasmim nama aranne samagga
samanadhammam karissamati imina karanena agatamha"ti. Sadhu bhante tumhe
@Footnote: 1 cha.Ma. udakena sakim va dvikkhattum va temitarukkhasadiso
Nama mayham atthaya agata, ahampi ciranivasena idha ukkanthito gacchami
pattacivaram ganhami bhanteti. Avuso samaneradahara magge kilanta, ajja
vasitva sve pacchabhattam gamissamati. Sadhu bhanteti punadivase tehi saddhim
pindaya pavisi 1- , gamavasino "amhakam ayyo bahu agantuke bhikkhu gahetva
agato"ti asanani pannapetva yagum payetva sukhanisinnakatham sutva bhattam
adamsu. Thera "tvam avuso anumodanam katva nikkhamma, mayam udakaphasukatthane
bhattakiccam karissama"ti nikkhanta.
    Gamavasino anumodanam sutva pucchimsu 2- "kuto bhante thera agata"ti.
Ete amhakam acariyupajjhaya samanupajjhaya sanditthasambhattati. Kasma
agatati. Mam gahetva gantukamatayati. Tumhe pana gantukamati. Ama avusoti.
Kim vadetha bhante, amhehi kassa uposathagaram karitam, kassa bhojanasala,
kassa aggisaladayo karita, mangalamangalesu kassa santikam gamissamati.
Mahaupasikayopi tattheva nisiditva assuni pavattayimsu. Daharo "tumhesu evam
dukkhitesu aham gantva kim karissami, there uyyojessami"ti viharam gato.
    Therapi katabhattakicca pattacivaranipi gahetva nisinna tam disvava "kim
avuso cirayasi, diva hoti, gacchama"ti ahamsu. Ama bhante, tumhe sukhita,
asukagehassa itthakamulam thitasanthaneneva thitam, asukagehadinam cittakammamuladini
atthi, gatassapi me cittavikkhepo bhavissati, tumhe purato gantva asukavihare
civaradhovanarajanadini karotha, aham tattha sampapunissamiti. Te tassa osakkitukamatam
patva tvam paccha agaccheyyasiti pakkamimsu.
    So there anugantva nivatto viharameva agantva bhojanasaladini
olokento viharam ramaneyyakam 3- disva cintesi "sadhu vatamhi na gato,
@Footnote: 1 cha.Ma. pavisati          2 Si. pucchanti      3 Ma. ramaneyyaramam
Sace gamissam, kocideva dhammakathiko agantva sabbesam manam bhinditva viharam
attano nikayasantakam kareyya, atha maya paccha agantva etassa pacchato
laddhapindam bhunjantena caritabbam bhavissati"ti.
    So aparena samayena sunati "te kira bhikkhu gatatthane ekanikaya-
dvenikayaekapitakadvepitakadivasena buddhavacanam ugganhitva atthakathacariya jata
vinayadhara jata sataparivarapi sahassaparivarapi caranti, ye panettha samanadhammam
katum gata, te ghatenta vayamanta sotapanna jata, sakadagamino
anagamino arahanto jata, mahasakkarena parinibbuta"ti. So cintesi "sace
ahampi agamissam, mayhampesa sampatti abhavissa, imam panatthanam muncitum
asakkonto ativiya parihinamhi"ti. Ayam puggalo attano mudutaya tam thanam
muncanto ariyamaggam otaritva samadhikulle nisinno nibbanasagaram papunitum
na sakkoti. (7)
    Gangaya nadiya tiriyam patitva valikaya otthatabhavena antarasetu viya
hutva bahunnam paccayo jatarukkho viya rathavinitamahaariyavamsacandopamadipatipadasu
annataram patipadam uggahetva thito olinavuttiko puggalo veditabbo. So hi
tam patipattinissitam dhammam uggahetva pakatiya manjussaro cittalapabbatadisadisam
mahantam thanam gantva cetiyanganavattadini karoti. Atha nam dhammassavanaggam
pattam 1- agantukadahara "dhammam kathehi"ti vadanti. So samma uggahitam
dhammam patipadam dipetva katheti. Athassa pamsukulikapindapatikadayo sabbe theranavamajjhima
bhikkhu "aho sappuriso"ti attamana bhavanti.
    So kassaci nidanamattam, kassaci upaddhagatham, kassaci gatham
upatthapento 2- ayapatakena abandhanto viya daharasamanere sanganhitva
@Footnote: 1 Si. dhammassavanattham patta           2 Si. upadahanto
Mahathere upasankamitva "bhante ayam pana poranakaviharo atthi, ettha koci
tatruppado"ti pucchati. Thera "kim vadesi avuso, catuvisati karisasahassani
tatruppado"ti. Bhante tumhe evam vadetha, uddhane pana aggipi na jalatiti.
Avuso mahaviharavasihi laddha nama evameva na santi, na koci patthapetiti. 1-
Bhante poranakarajuhi dinnam khinasavehi patiggahitam kasma ete nasentiti.
Avuso tadisena dhammakathikena sakka bhaveyya laddhunti. Ma evam vadetha,
amhe patipattidipakadhammakathika nama, tumhe mam "samghakutumbiko viharupatthako"ti
mannamana katukamati. Kim nu kho avuso akappiyametam, tumhadisehi pana
kathite amhakam uppajjeyyati. Tenahi bhante aramikesu agatesu amhakam
bharam karotha, ekam kappiyadvaram kathessamati.
    So patova gantva sannipatasalayam 2- thatva aramikesu agatesu
"upasaka asukakhette bhago kuhim, asukakhette kahapanam kuhintiadini
vatva annassa khettam gahetva annassa deti. 3- Evam anukkamena tam tam
patisedhento tassa tassa dento tatha akasi, yatha yaguhattha puvahattha
bhattahattha telamadhuphanitaghatadihattha ca attanova santikam agacchanti.
Sakalaviharo ekakolahalo hoti, pesala bhikkhu nibijja apakkamimsu.
    Sopi acariyupajjhayehi vissatthakanam 4- bahunnam dubbacapuggalanam upajjham
dento viharam puresi. Agantuka bhikkhu viharadvare thatvava "vihare ke
vasanti"ti pucchitva "evarupa nama bhikkhu"ti sutva bahireneva pakkamanti. Ayam
puggalo sasane tiriyam nipannataya mahajanassa paccayabhavam upagato ariyamaggam
otaritva samadhikulle nisinno nibbanasagaram papunitum na sakkoti. (8)
@Footnote: 1 cha.Ma. santhapetiti                  2 Si. sannipatavelayam
@3 Si. annassa hattha gahetva annassa hatthe deti      4 Si. anatthikanam
    Bhagavantam etadavocati "nibbanapabbhara"ti padena osapitam dhammadesanam
natva anusandhikusalataya etam "kim nukho bhanteti adivacanam avoca. Tathagatopi
hi imissam parisati nisinno "anusandhikusalo bhikkhu atthi, so mam panham
pucchissati"ti tasseva okasakaranatthaya imasmim thane desanam nitthapesi.
    Idani orimam tirantiadina nayena vuttesu ajjhattikayatanadisu
evam upagamananupagamanadini veditabbani. "mayham cakkhu pasannam, 1- aham
appamattakampi ruparammanam pativijjhitum sakkomi"ti etam nissaya cakkhum
assadentopi timirakavatadihi upahatappasado "amanapam mayham cakkhu, mahantampi
ruparammanam vibhavetum na sakkomi"ti domanassam apajjantopi cakkhvayatanam upagacchati
nama. Aniccam dukkham anattati tinnam lakkhananam vasena vipassanto pana na upagacchati
nama. Sotadisupi eseva nayo.
    Manayatane pana "manapam vata me mano, kinci vamato aggahetva
sabbam dakkhinatova ganhati"ti va "manena me cintitacintitassa alabho nama natthi"ti
va evam assadentopi, "ducintitacintitassa me mano appadakkhinaggahi"ti
evam domanassam uppadentopi manayatanam upagacchati nama. Itthe pana rupe
ragam, anitthe patigham uppadento rupayatanam upagacchati nama. Saddayatanadisupi
eseva nayo.
    Nandiragassetam adhivacananti yatha hi majjhe samsiditva thalam pattam
darukkhandham sanhathulavalika pidahati, so puna sisam ukkhipitum na sakkoti, evam
nandiragena abaddho puggalo catusu apayesu 2- patito mahadukkhena piliyati, 3-
so anekehipi vassasahassehi puna sisam ukkhipitum na sakkoti. Tena vuttam
"nandiragassetam adhivacanan"ti.
@Footnote: 1 Ma. sampannam         2 cha.Ma. mahaapayesu       3 cha.Ma. pidhiyati
    Asmimanassetam adhivacananti yatha hi thale arulho darukkhandho hettha
gangodakena ceva upari vassena ca temento anukkamena sevalapariyonaddho
"pasano nu kho esa khanuko"ti vattabbatam apajjati, evameva asmimanena
unnato puggalo pamsukulikatthane pamsukuliko hoti, dhammakathikatthane dhammakathiko,
bhandanakarakatthane bhandanakarako, 1- vejjatthane vejjopi pisunatthanepi
pisuno. So nanappakaram anesanam apajjanto tahi tahi apattihi palivethito
"atthi nu kho assa abbhantare kinci silam, udahu natthi"ti vattabbatam apajjati.
Tena vuttam "asmimanassetam adhivacanan"ti.
    Pancannetam kamagunanam adhivacananti yatha hi avatte patitadarukkhandho
antoyeva 2- pasanadisu ahatasamabbhahato bhijjitva cunnavicunnam hoti,
evam pancakamagunavatte patitapuggalo catusu apayesu kammakaranakhuppipasadidukkhehi
ahatasamabbhahato digharattam cunnavicunnatam apajjati. Tena vuttam "pancannetam
kamagunanam adhivacanan"ti.
    Dussiloti nissilo. Papadhammoti lamakadhammo. Asuciti na suci.
Sankassarasamacaroti "imassa manne imassa manne idam kamman"ti evam parehi
sankaya saritabbasamacaro. Sankaya va paresam samacaram caratitipi 3- sankassarasamacaro.
Tassa hi dve tayo jane kathente disva "mama dosam manne kathenti"ti
tesam samacaram sankassarati dhavatitipi 4- sankassarasamacaro.
    Samanapatinnoti salakaggahanadisu "kittaka vihare samana"ti gananaya
araddhaya "ahampi samano, ahampi samano"ti patinnam deti, salakaggahanadini
@Footnote: 1 Ma. bhandagarikatthane bhandagariko     2 Ma. darukkhandhoyeva
@3 cha.Ma. saratitipi                     4 cha.Ma. dhavatiti
Karoti. Brahmacaripatinnoti uposathapavaranadisu "ahampi brahmacari"ti patinnaya
tani kammani pavisati. Antoputiti vakkahadayadisu aputikassapi gunanam putibhavena
antoputi. Avassutoti ragena tinto. Kasambukajatoti ragadihi kilesehi
kacavarajato.
    Etadavocati goganam gangatirabhimukham katva parisapariyante thito adito
patthaya yava pariyosana satthu dhammadesanam sutva "sattha orimatiradinam
anupagacchantadivasena sakka patipattim puretunti vadati yadi evam puretum sakka,
aham pabbajitva puressami"ti cintetva etam "aham kho bhante"ti adivacanam
avoca.
    Vacchagiddhiniyoti vacchesu sanketathanehi 1- khirappaggharantehi vacchakasnehena
sayameva gamissantiti. Niyyatehevati niyyatehiyeva gavisu hi aniyyatitasu
gosamika agantva "eka gavi na dissati, eko gono, eko vacchako
na dissati"ti tuyham pitthito pitthito vicarissanti, iti te aphasukam bhavissati.
Pabbajja ca namesa sainassa na ruhati, anana 2- pabbajja ca buddhadihi
samvannitati 2- dassanattham evamaha. Niyyatati niyyatita. Imasmim sutte
vattavivattam kathitam.



             The Pali Atthakatha in Roman Book 13 page 87-101. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=13&A=1893&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=13&A=1893&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=18&i=322              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=18&A=4908              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=18&A=4535              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=18&A=4535              Contents of The Tipitaka Volume 18 http://84000.org/tipitaka/read/?index_18

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]