ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 13 : PALI ROMAN Sam.A. (sarattha.3)

                        9. Vinopamasuttavannana
    [246] Navame yassa kassaci bhikkhave bhikkhussa va bhikkhuniya vati idam
sattha yatha nama mahakutumbiko mahantam kasikammam katva nipphannasasso
gharadvare mandapam katva ubhatosamghassa danam pavatteyya. Kincapi tena
ubhatosamghassa danam patitthapitam, 1- dvisu pana parisasu santappitasu sesajanampi
santappetiyeva, evameva bhagava samadhikani cattari asankhyeyyani paramiyo
puretva bodhimande sabbannutananam adhigantva pavattitapavaradhammacakko
jetavanamahavihare nisinno bhikkhuparisaya ceva bhikkhuniparisaya ca mahadhammayagam yajanto
vinopamasuttam arabhi. Tam panetam kincapi dve parisa sandhaya araddham,
catunnampi pana parisanam avaritam. Tasma sabbehipi sotabbanceva saddhatabbanca,
pariyogahitva cassa attharaso vinditabboti.
    Tattha chandotiadisu chando nama pubbuppattika dubbalatanha, so
ranjetum na sakkoti. Aparaparam uppajjamana pana balavatanha rago nama,
so ranjetum sakkoti. Dandadanadini katum asamattho pubbuppattiko
dubbalakodho doso nama. Tani katum samattho aparaparuppattiko balavakodho patigham
nama. Moho pana mohanasampamohanavasena uppannam annanam. Evamettha
pancahipi padehi tini akusalamulani gahitani. Tesu gahitesu sabbepi tammulaka
kilesa gahitava honti. "../../bdpicture/chando rago"ti va padadvayena atthalobhasahagatacittuppada,
"doso patighan"ti padadvayena dve domanassasahagatacittuppada,
mohapadena lobhadosarahita dve uddhaccavicikicchasahagatacittuppada gahitati. Evam
sabbepi dvadasacittuppada dassitava honti.
@Footnote: 1 cha.Ma. patthapitam
    Sabhayoti kilesacoranam nivasatthanatta sabhayo. Sappatibhayoti vadhabandhanadinam
karanatta sappatibhayo. Sakantakoti ragadihi kantakehi sakantako.
Sagahanoti ragagahanadihi sagahano. Ummaggoti devalokam va manussalokam va nibbanam
va gacchantassa amaggo. Kummaggoti kucchitajegucchabhutatthanagamanaekapadikamaggo
viya apayasampapakatta kummaggo. Duhitikoti ettha ihititi iriyana,
dukkha ihiti etthati duhitiko. Yasmim hi magge mulaphaladikhadaniyam va sayaniyam 1-
va natthi, kasmim iriyana dukkha hoti, na sakka tam patipajjitva icchitatthanam
gantum. Kilesamaggampi patipajjitva na sakka sampattibhavam gantunti kilesamaggo
duhitikoti vutto. Dvihitikotipi patho, esevattho. Asappurisasevitoti
kokalikadihi asappurisehi sevito.
    Tato cittam nivarayeti tehi cakkhuvinneyyehi rupehi tam chandadivasena
pavattam cittam asubhavajjanadihi upayehi nivaraye. Cakkhudvarasmim hi ittharammane
rage uppanne asubhato avajjantassa cittam nivattati, anittharammane dose
uppanne mettato avajjantassa cittam nivattati, majjhattarammane mohe
uppanne uddesaparipuccham garuvasam avajjantassa cittam nivattati. Evam
asakkontena pana satthu mahattatam dhammassa svakkhatata samghassa supatipatti ca
avajjitabba. Satthu mahattatam paccavekkhatopi hi dhammassa svakkhatatam samghassa
supatipattim paccavekkhatopi cittam nivattati. Tena vuttam "asubhavajjanadihi upayehi
nivaraye"ti.
    Kitthanti kitthatthane uppannasassam. Sampannanti paripunnam sunipphannam.
Kitthadoti sassakhadako. Evameva khoti ettha sampannam kittham viya pancakamaguna
datthabba, kitthado gono viya kutacittam, kittharakkhassa pamadakalo viya
@Footnote: 1 Ma. asaniyam va
Bhikkhuno chasu dvaresu satim pahaya vicaranakalo, kittharakkhassa pamadamagamma
gonena gahitagabbhassa kitthassa khaditatta sassasamino sassaphalanadhigamo viya
chadvararakkhikaya satiya vippavasamagamma pancakamagunam assadentena cittena
kusalapakkhassa nasitatta bhikkhuno samannaphaladhigamabhavo veditabbo.
    Uparighatayanti dvinnam singanam antare. Suniggahitam nigganheyyati
ghatayam patitthite nasarajjuke sutthu niggahitam katva nigganheyya. Dandenati
muggarasadisena thuladandakena. Evam hi so bhikkhave gonoti evam so kittharakkhassa
pamadamanvaya yasmim yasmim khane kittham otaritukamo hoti, tasmim tasmim khane
evam nigganhitva taletva osajjanena 1- nibbisevanabhavam upanito gono.
    Evameva khoti idhapi sampannam kitthamiva pancakamaguna datthabba,
kitthado viya kutacittam, kittharakkhassa appamado viya imassa bhikkhuno chasu
dvaresu satiya avissajjanam, dando viya suttanto, gonassa kitthabhimukhakale
dandena talanam viya cittassa bahiddha puthuttarammanabhimukhakale
anamataggiyadevadutaadittaasivisupamaanagatabhayadisu tam tam suttam avajjetva
cittuppadassa puthuttarammanato nivaretva mulakammatthane otaranam veditabbam.
Tenahu porana:-
                 "subhasitam sutva mano pasidati
                  sameti 2- nam pitisukhanca vindati
                  tassa 3- arammane titthate mano
                  gonova kitthadako dandatajjito"ti.
    Udujitanti tajjitam. Sudujitanti sutajjitam, sujitantipi attho. Udu,
suduti idam pana nipatamattameva. Ajjhattanti gocarajjhattam. Santitthatitiadisu
@Footnote: 1 Ma.,ka. ossajjanena    2 cha.Ma. dameti    4 cha.Ma. tadassa
Pathamajjhanavasena santitthati, dutiyajjhanavasena sannisidati, tatiyajjhanavasena ekodi
hoti, catutthajjhanavasena samadhiyati. Sabbampi va etam pathamajjhanavasena veditabbam.
Ettavata hi sammasambuddhena samathanurakkhanaindriyasamvarasilam nama kathitam.
    Ranno vati kassacideva paccantaranno va. Saddam suneyyati paccusakale
pabuddho kusalena vinavadakena vadiyamanaya madhurasaddam suneyya. Rajaniyotiadisu
cittam ranjetiti rajaniyo. Kametabbataya kamaniyo. Cittam madayatiti madaniyo
cittam mucchitam viya karanato mucchiyatiti mucchaniyo. Abandhitva viya gahanato
bandhatiti bandhaniyo. Alam ghe bhoti vinaya santhanam disva tam anicchanto
evamaha. Upadharaneti vetthake 1- konanti caturassasaradandakam.
    So tam vinanti so raja "aharatha nam vinam, ahamassa saddam
passissami"ti tam vinam gahet va. Dasadha vatiadisu pathamam tava dasadha phaleyya,
athassa saddam apassanto sattadha phaleyya, tathapi apassanto sakalikam sakalikam kareyya,
tathapi apassanto "sakalika jhayissanti, saddo pana nikkhamitva palayissati,
tada nam passissami"ti aggina daheyya. Tathapi apassanto "sallahukani
masicunnani vatena bhassissanti, saddo saradhannam viya padamule patissati,
tada nam passissami"ti mahavate va ophuneyya. 2- Tathapi apassanto "masicunnani
yathodakam gamissanti, saddo pana param gacchanto puriso viya nikkhamitva
tarissati 3- , tada nam passissami"ti nadiya va sighasotaya pavaheyya.
    Evam vadeyyati sabbehipimehi upayehi apassanto te manusse evam
vadeyya. Asati kirayanti asati kira ayam vina, lamikati attho. Asatiti
lamakadhivacanametam. Yathaha:-
@Footnote: 1 Si.,ka. vedhike     2 Si. opuneyya       3 Ma. pavahissati
             "asa lokitthiyo nama      vela tasam na vijjati
              saratta ca pagabbha ca     sikhi sabbaghaso yatha"ti. 1-
    Yathevam 2- yankinci vina namati na kevalanca vinayeva lamika, yatheva
pana ayam vina nama, evam yankinci annampi tanti baddham, sabbam tam
lamakamevati attho. Evameva khoti ettha vina viya pancakkhandha datthabba, raja
viya yogavacaro, yatha so raja tam vinam dasadha phalanato patthaya vicinanto
saddam adisva vinaya anatthiko hoti, evam yogavacaro pancakkhandhe sammasanto
ahanti va mamanti va gahetabbam apassanto khandhehi anatthiko hoti. Tenassa
tam khandhasammasanam dassento rupam samanvesati yavata rupassa gatitiadimaha.
    Tattha samanvesatiti pariyesati. Yavata rupassa gatiti yattaka rupassa gati.
Tattha gatiti gatigati sanjatigati sallakkhanagati vibhavagati bhedagatiti pancavidha 3-
honti. Tattha idam rupam nama hettha avicipariyantam katva upari akanittham
brahmalokam anto katva etthantare samsarati vattati, ayamassa gatigati nama.
    Ayam pana kayo neva padumagabbhe, na pundarikaniluppaladisu sanjayati,
amasayapakkasayanam pana antare bahalandhakare duggandhapavanavicarite paramajegucche
okase putimacchadisu kimi viya sanjayati, ayam rupassa sanjatigati nama.
    Duvidham pana rupassa lakkhanam, "ruppatiti kho bhikkhave tasma rupan"ti 4-
evam vuttam ruppanasankhatam paccattalakkhananca aniccadibhedam samannalakkhananca,
ayamassa salakkhanagati nama.
             "gati miganam pavanam      akaso pakkhinam gati
              vibhavo gati dhammanam    nibbanam arahato gati"ti 5-
@Footnote: 1 khu.ja. 27/61/20 (sya)     2 Si. yatheva    3 Ma.ka. bahuvidha
@4 sam.kha. 17/79/71           5 vi.pa. 8/339/315
Evam vutto rupassa abhavo vibhavagati nama. Yo panassa bhedo, ayam bhedagati
nama. Vedanadisupi eseva nayo. Kevalam hettha upari yava bhavagga tesam
sanjatigati, salakkhanagatiyam ca vedayitasanjananaabhisankharanavijananavasena paccattalakkhanam
veditabbam.
    Tamhi tassa na hotiti yadetam rupadisu ahanti va mamanti va asmiti
va evam niddittham ditthitanhamanagahattayam, tampi tassa khinasavassa na hotiti
yathanusandhinava suttagatam. 1- Tena vuttam mahaatthakathayam:-
            "adimhi silam kathitam      majjhe samadhibhavana
             pariyosane ca nibbanam  esa vinupama katha"ti. 2-



             The Pali Atthakatha in Roman Book 13 page 124-129. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=13&A=2714&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=13&A=2714&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=18&i=343              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=18&A=5275              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=18&A=4933              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=18&A=4933              Contents of The Tipitaka Volume 18 http://84000.org/tipitaka/read/?index_18

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]