AtthaPali Vol.14

4. Catutthavaggavaṇṇanā [322] Catutthassa ^1- paṭhame jambūdīpeti jambuyā paññāto pākaṭo dīpoti jambūdīPo. ^2- Imassa kira dīpassa paññāṇabhūtā ^3- yojanasatubbedhā paṇṇāsayojanasākhā pañcadasayojanavaṭṭakkhandhā himavantapabbate jātā kappaṭṭhāyinī mahājambū nāma atthi, tāya ayaṃ dīpo jambūdīpoti vuccati. Yathā ca imasmiṃ dīpe jambūrukkho kappaṭṭhāyi, tathā amaragoyāne ^4- kadambarukkho, uttarakurūsu kapparukkho, pubbavidehe sirīsarukkho, asurānaṃ cittapātalī, ^5- supaṇṇānaṃ simbalirukkho, devānaṃ pāricchattakoti imepi kappaṭṭhāyinova. Pātalī ^6- simbalī jambū devānaṃ pārichattako kadambo kapparukkho ca sirīsena bhavati sattamanti. ^7- Ārāmarāmaṇeyyakanti pupphārāmaphalārāmānaṃ rāmaṇeyyakaṃ veḷuvanajīvakambavana- jetavanapubbārāmasadisaṃ. Taṃ imasmiṃ jambūdīpe appamattakaṃ parittakaṃ, na ca ^8- bahukanti attho. Sesapadesupi eseva nayo. Ettha ca ^8- vanarāmaṇeyyakanti nāgavanasālavana- campakavanādisadisaṃ vaṅkapabbatahimavantapabbatappadesādīsu araññavanaṃ veditabbaṃ. Bhūmi- rāmaṇeyyakanti jetavanavihāramagadhakhettādisadisaṃ samabhūmiṭṭhānaṃ. Pokkharaṇīrāmaṇeyyakanti jeṭṭhapokkharaṇīmattapokkharaṇīsadisānaṃ ^9- vaṭṭacaturassadīghavaṅkādisaṇṭhānānaṃ pokkharaṇīnaṃ sannivesanaṭṭhānaṃ. Ukkūlavikūlanti ukkūlañca vikūlañca. Tattha ukkūlaṃ unnataṭṭhānaṃ, vikūlaṃ ninnaṭṭhānaṃ. ^10- Nadīvidugganti nadīnaṃ duggattā ^10- nadīvidugganti vuccati. Khāṇukaṇṭakaṭṭhānanti tattha ^11- jātimānānañceva āhariyamānānañca khāṇukaṇṭakānaṃ patitaṭṭhānaṃ. ^11- Pabbatavisamanti girivisamaṃyeva. ^12- Ye odakāti ye ca udake jāyanti, teyeva bahutaRā. @Footnote: ¹ cha.Ma. catutthavaggassa ² cha.Ma. jambudīPo. evamuparipi ³ cha.Ma. saññāṇabhūtā @⁴ Sī.,cha.Ma. aparagoyāne ⁵ Sī.,cha.Ma. cittapāṭalirukkho ⁶ cha.Ma. pāṭalī ⁷ cha.Ma. sirīso @bhavati sattamoti ⁸ cha.Ma. ayaṃ saddo na dissati @⁹ cha.Ma. jetavanapokkharaṇigaggarāpokkharaṇisadisānaṃ ^10-10 Sī.,cha.Ma. nadīvidugganti @nadīnaṃ bhinnaṃ ṭhānaṃ, taṃ duggamattā 11-11 Sī.,cha.Ma. jātakānañceva āhariyamānānañca @khāṇukaṇṭakādīnaṃ patiṭṭhānaṭṭhānaṃ ¹² cha.Ma. girivisamaṃ Ito kira suvaṇṇabhūmi sattamattāni yojanasatāni hoti, ekena vātena gacchantī nāvā sattahi ahorattehi gacchati. Athekasmiṃ samaye evaṃ gacchantī nāvā sattāhaṃpi nandiyāvaṭṭamacchapiṭṭheneva gatā. Evaṃ odakānaṃ sattānaṃ bahubhāvo veditabbo. Apica thalaṭṭhānassa parittabhāvena udakassa ca bahubhāvenāpi ayamettha attho ^1- veditabbo. Yathā hi mahātaḷāke ekova uppalagaccho assa, cattāreva paṇṇāni, majjheva ^2- ekaṃ uppalamakulaṃ assa. Evameva ^3- cattāri paṇṇāni viya cattāro dīpā, majjhe uppalamakulaṃ viya sinerupabbato, sesaudakaṃ viya udakaparikkhitto okāso. Tassa mahantabhāvo iddhimantānaṃ pākaṭo hoti. Tesaṃ hi ākāsena gacchantānaṃ cattāro mahādīpā cattāri paṇṇāni viya upaṭṭhahanti, sinerupabbato majjhe uppalamakulaṃ viya, sesaṃ udakaṃ viya udakaparikkhitto okāso. Evaṃ mahante udake jātattā odakāva bahutarā veditabbā. [323] Dutiyādīsu aññatra manussehīti idha cattāro apāyā aññatra manussehīti adhippetā. Majjhimesu janapadesūti "puratthimāya disāya kajaṅgalaṃ ^4- nāma nigamo, tassa parena mahāsālā, tato parā ^5- paccantimā janapadā, orato majjhe. Puratthimadakkhiṇāya disāya sallavatī ^6- nāma nadī, tato parā paccantimā janapadā, orato majjhe. Dakkhiṇāya disāya setakaṇṇikaṃ nāma nigamo, tato parā paccantimā janapadā, orato majjhe. Pacchimāya disāya thūnaṃ ^7- nāma brāhmaṇagāmo, tato parā paccantimā janapadā, orato majjhe. Uttarāya disāya usīraddhajo nāma pabbato, tato parā paccantimā janapadā, orato majjhe"ti evaṃ ^8- paricchinne janapadeti attho. Ayaṃ hi janapado mudiṅgasaṇṭhāno ujukena katthaci asītiyojano hoti, katthaci yojanasatiko, @Footnote: ¹ cha.Ma. ayamattho ² cha.Ma. tassa cattāri ca, majjhe ca ³ cha.Ma. evamevaṃ ⁴ cha.Ma. gajaṅgalaṃ @⁵ ka. paraṃ ⁶ ka. puratthimāya anudisāya sālavatī ⁷ ka. thunaṃ @⁸ vi.mahā. 5/259/24 cammakkhandhaka Majjhe pana ^1- tiyojanasatiko, pariyantaparikkhepena navamattayojanasatiko hoti. Ettake ṭhāne buddhapaccekabuddhabuddhupaṭṭhākabuddhasāvakā ^2- buddhamātā buddhapitā cakkavattirājāti ime sattā nibbattanti. Apica upādāyāpi ^3- majjhimappadese ^4- labbhati. Sakalopi hi jambūdīpo majjhimappadeso nāma, sesadīpā paccantimā janapadā. Tāmbapaṇṇidīpe ^5- anurādhapuraṃ majjhimappadeso nāma, seso paccantoti evaṃ nayo veditabbo. [324] Paññavanto ajaḷā aneḷamūgāti ettha kammassakatapaññā jhānapaññā vipassanāpaññā maggapaññā phalapaññāti etāhi samannāgatā paññavanto nāma, amūḷhā ajaḷā nāma. Yesaṃ eḷā mukhato na galati, te aneḷamūgā nāma, aneḷamukhā niddosamukhāti attho. Paṭibalāti samatthā, kāyabalena ceva ñāṇabalena ca samannāgatā. Atthamaññātunti ^6- atthānatthaṃ kāraṇākāraṇaṃ jānituṃ. Duppaññāti apaññā nippaññā. Jaḷāti mandā ^7- mohā. ^8- [325] Ariyena paññācakkhunāti saha vipassanāmaggena. ^9- Avijjāgatāti avijjandhakārena samannāgatā. [326] Ye labhanti tathāgataṃ dassanāyāti ye tathāgatassa guṇe jānitvā tathāgataṃ cakkhuviññāṇena passituṃ labhanti. [327] Tathāgatappaveditanti tathāgatena paveditaṃ pakāsetvā kathitaṃ. Savanāyāti sotaviññāṇena sotuṃ. [328] Dhārentīti taṃ na pamussanti. ^10- @Footnote: ¹ cha.Ma. katthaci dviyojanasatiko, majjhe pana ² cha.Ma. buddhapaccekabuddhā mahāsāvakā @buddhupaṭṭhākā buddhasāvakā ³ Sī. upādāya upādāyāpi, cha.Ma. upādāyupādāyāpi @⁴ cha.Ma. majjhimapadeso ⁵ Sī.,cha.Ma. tambapaṇṇidīpe ⁶ ka. aññātunti ⁷ Sī. dandhā @⁸ cha.Ma. momūhā ⁹ cha. sahavipassanena maggena ¹⁰ cha.Ma. pammussanti [329] Dhatānaṃ ^1- dhammānaṃ atthaṃ upaparikkhantīti paguṇāya pāliyā atthānatthaṃ upaparikkhanti. [330] Atthamaññāya dhammamaññāyāti aṭṭhakathañca pāliñca jānitvā. Dhammānudhammaṃ paṭipajjantīti anulomapaṭipadaṃ pūrenti. [331] Saṃvijanīyesu ṭhānesūti saṃvejanīyesu ^2- kāraṇesu. Saṃvijantīti saṃvegaṃ āpajjanti. [332] Yoniso padahantīti upāyena padhānaṃ viriyaṃ karonti. [333] Vavassaggārammaṇanti vavassaggo vuccati nibbānaṃ, taṃ ārammaṇaṃ karitvāti attho. Labhanti samādhinti maggasamādhiñca phalasamādhiñca pāpuṇanti. [334] Annaggarasaggānanti uttamannānaṃ ceva uttamarasānañca. Uñchena kapālābhatena ^3- yāpentīti uñchācārena vanamūlaphalāphalena vā kapālena vā ābhatābhatabhattena ^4- yāpenti. Ettha ca yo kassacideva khādanīyabhojanīyassa atthāya citte uppanne taṃkhaṇaṃyeva taṃ na labhati, ayaṃ annaggarasaggassa ^5- na lābhī nāma. Yassapi taṃkhaṇaṃyeva labhitvā olokentassa vaṇṇagandharasā amanāpā honti, ayaṃpi annaggarasaggānaṃ na lābhī nāma. Yassa pana vaṇṇagandharasā paṭilabbhanti ^6- manāpā honti, ayaṃ annaggarasaggānaṃ lābhī nāma. So uttamakoṭiyā cakkavattirājā, heṭṭhimakoṭiyā dhammāsoko veditabbo. Saṅkhepato hi yassa bhattassa ekā pāti satasahassaṃ agghati, idaṃ annaggarasaggannāma. Yaṃ pana bhikkhusaṃghaṃ piṇḍāya carantaṃ disvā manussā uttamappaṇītaṃ bhattaṃ denti, idaṃ kinnāmāti? idaṃ uñchena kapālābhatena yāpente upādāya annaggarasaggaṃ nāma vuccatīti. @Footnote: ¹ cha.Ma. dhātānaṃ ² cha.Ma. saṃvegajanakesu ³ ka. kapālabhattena @⁴ cha.Ma. ābhatabhattena vā ⁵ cha.Ma. annaggarasaggānaṃ ⁶ Sī. paṭilabhanti [335] Attharasassātiādīsu ^1- attharaso nāma cattāri sāmaññaphalāni, dhammaraso nāma cattāro maggā, vimuttiraso nāma amataṃ nibbānaṃ. Sesaṃ sabbattha uttānatthamevāti. Catutthavaggavaṇṇanā. Jambūdīpeyyālo niṭṭhito. ----------------- @Footnote: ¹ ka. attharasoti

The Pali Atthakatha in Roman Book 14 page 432-436. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=14&A=10315 อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=14&A=10315 อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=20&i=205 เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=20&A=1003 พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=20&A=943 The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=20&A=943 Contents of The Tipitaka Volume 20 http://84000.org/tipitaka/read/?index_20