ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 14 : PALI ROMAN An.A. (manoratha.1)

page104.

Anutappa 1- hotiti anutapakara hoti. Tattha cakkavattiranno kalakiriya ekacakkavale devamanussanam anutapakara hoti. Buddhanam kalakiriya dasasahassacakkavale 2- devamanussanam anutapakara hoti. Tena vuttam "bahuno janassa anutappa hoti"ti. [174] Pancame adutiyoti dutiyakassa 3- buddhassa abhava adutiyo. Cattaro hi buddha sutabuddho catusaccabuddho paccekabuddho sabbannubuddhoti. Tattha bahussuto bhikkhu sutabuddho nama. Khinasavo catusaccabuddho nama. Kappasatasahassadhikani dve asankhyeyyani paramiyo puretva samam patividdhapaccekabuddhanano paccekabuddho nama. Kappasatasahassadhikani cattari va attha va solasa va asankhyeyyani paramiyo puretva tinnam maranam matthakam madditva patividdhasabbannutanano sabbannubuddho nama. Imesu catusu buddhesu sabbannubuddhova adutiyo nama. Na hi tena saddhim anno sabbannubuddho nama uppajjati. Asahayoti attabhavena va patividdhadhammehi va sadiso sahayo nama assa natthiti asahayo. "laddhasahayo kho pana so bhagava sekkhasekkhananneva 4- patipadanan"ti imina pariyayena 5- sekkhasekkha buddhanam 6- sahaya nama honti. Appatimoti patima vuccati attabhavo, tassa attabhavasadisa anna patima natthiti appatimo. Yapi ca manussa suvannarajatadimaya patima karonti, tasu valaggamattampi okasam tathagatassa attabhavasadisam katum samattho nama natthiti sabbatthapi appatimo. Appatisamoti attabhavenevassa patisamo nama koci natthiti appatisamo. Appatibhagoti yena tathagatena 7- "cattaro satipatthana"tiadina nayena dhamma desita, tena puna "cattaro 8- satipatthana, tayo va panca va"tiadina nayena @Footnote: 1 Si. anutappa 2 cha.Ma....cakkavalesu 3 cha.Ma. dutiyassa @4 Si.,i.,cha.Ma. sekhananceva 5 cha.Ma.,i. imina pana pariyayena 6 cha.Ma. sekhasekha @buddhanam, i. sekhasekhabuddhanam 7 cha.Ma.,i. ye tathagatena 8 cha.Ma.,i. tesu na @cattaro

--------------------------------------------------------------------------------------------- page105.

Patibhagam katum samattho nama natthiti appatibhago. Appatipuggaloti anno koci "aham buddho"ti evam patinnam datum samattho nama puggalo 1- natthiti appatipuggalo. Asamoti appatipuggalattava sabbasattehi asamo. Asamasamoti asama vuccanti atitanagata sabbannubuddha, tehi asamehi samoti asamasamo. Dvipadanam 2- aggoti sammasambuddho apadanam dvipadanam catuppadanam bahup- padanam rupiarupisanniasanninevasanninasannisattanam aggova, kasma idha dvipadanam aggoti vutto? setthataravasena. Imasmim hi loke settho nama uppajjamano apadacatuppadabahuppadesu nuppajjati, dvipadesuyeva uppajjati. Kataradvipadesuti? manussesu ceva devesu ca. Manussesu ca 3- uppajjamano tisahassimahasahassilokadhatum vase vattetum samattho buddho hutva uppajjati. Devesu uppajjamano dasasahassiloka- dhatuvasavatti mahabrahma hutva uppajjati. So tassa kappiyakarako va aramiko va sampajjati. Iti tatopi setthataravaseneva 4- dvipadanam aggoti vutto. [175-186] Chatthadisu ekapuggalassa bhikkhave patubhava mahato cakkhussa patubhavo hotiti bhikkhave ekapuggalassa tathagatassa arahato sammasambuddhassa patubhavena mahantassa cakkhussa patubhavo hoti. Tasmim puggale patubhute tampi patubhutameva hoti, na vina tassa patubhavena patubhavati. Patubhavoti uppatti nipphatti. Katamassa cakkhussati? pannacakkhussati. Kivarupassati? sariputtat- therassa vipassanapannasadisassa mahamoggallanattherassa samadhipannasadisassati. Alokadisupi eseva nayo. Ubhinnam aggasavakanam pannaalokasadisoyevati ettha 5- aloko, pannaobhasasadisoyeva ca 6- obhaso adhippeto. "mahato cakkhussa, mahato alokassa, mahato obhasassa"ti imani tinipi 7- lokiyalokuttaramissakani kathitaniti veditabbani. @Footnote: 1 cha.Ma. katum samattho puggalo 2 pali.,Si.,i. dipadanam 3 cha.Ma.,i. ayam saddo na @dissati 4 cha.Ma.,i. setthataravasenesa 5 cha.Ma....sadisoyeva hi ettha 6 cha.Ma. ayam @saddo na dissati 7 cha.Ma.,i. imani ca pana tinipi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page106.

Channam anuttariyananti uttarivirahitanam 1- channam uttamadhammanam. Tattha dassananuttariyam savananuttariyam labhanuttariyam sikkhanuttariyam paricariyanuttariyam anussatanuttariyanti imani cha anuttariyani. Imesam patubhavo hotiti attho. Ayasma hi anandatthero sayam patam tathagatam cakkhuvinnanena datthum labhati, idam dassananuttariyam. Annopi sotapanno va sakadagami va anagami va anandatthero viya tathagatam dassanaya labhati, idampi dassananuttariyam. Aparo pana puthujjanakalyanako anandatthero viya dasabalam dassanaya labhitva tam dassanam vaddhetva sotapattimaggam papeti, idam dassanameva nama, muladassanam pana dassananuttariyam nama. Anandatthero viya ca abhinham 2- dasabalassa vacanam sotavinnanena sotum labhati, idam savananuttariyam. Annepi sotapannadayo anandatthero viya tathagatassa vacanam savanaya labhanti, idampi savananuttariyam. Aparo pana puthujjanakalyanako anandatthero viya tathagatassa vacanam sotum labhitva tam savanam vaddhetva sotapattimaggam papeti, idam savanameva nama, mulasavanam pana savananuttariyam nama. Anandatthero viya 3- dasabale saddham patilabhati, idam labhanuttariyam. Annepi sotapannadayo anandatthero viya dasabale saddhapatilabham labhitva 4- patilabham patilabhanti, 5- idampi labhanuttariyam. Aparo pana puthujjanakalyanako anandatthero viya dasabale saddhapatilabham labhitva tam labham vaddhetva sotapattimaggam papeti, ayam labhoyeva nama, mulalabho pana labhanuttariyam nama. Anandatthero viya ca dasabalassa sasane tisso sikkha sikkhati, idam sikkhanuttariyam. Annepi sotapannadayo anandatthero viya dasabalassa sasane @Footnote: 1 cha.Ma.,i. uttaritaravirahitanam 2 cha.Ma.,i. anandattheroyeva ca abhikkhanam @3 cha.Ma.,i. anandattheroyeva ca. evamuparipi 4 cha.Ma.,i. labhanti @5 cha.Ma.,i. patilabham patilabhantiti ime patha na dissanti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page107.

Tisso sikkha sikkhanti, idampi sikkhanuttariyam. Aparo pana puthujjanakalyanako anandatthero viya dasabalassa sasane tisso sikkha sikkhitva ta sikkha vaddhetva sotapattimaggam papeti, ayam sikkhayeva nama, mulasikkha pana sikkhanuttariyam nama. Anandatthero viya ca abhinham dasabalam paricarati, idam paricariyanuttariyam. Annepi sotapannadayo anandatthero viya abhinham dasabalam paricaranti, idampi paricariyanuttariyam. Aparo pana puthujjanakalyanako anandatthero viya dasabalam paricaritva tam paricariyam vaddhetva sotapattimaggam papeti, ayam paricariyayeva nama, mulaparicariya pana paricariyanuttariyam nama. Anandatthero viya ca dasabalassa lokiyalokuttaragune anussarati, idam anussatanuttariyam. Annepi sotapannadayo anandatthero viya dasabalassa lokiyalokuttaragune anussaranti, idampi anussatanuttariyam. Aparo pana puthujjanakalyanako anandatthero viya dasabalassa lokiyalokuttaragune anussaritva tam anussatim vaddhetva sotapattimaggam papeti, ayam anussatiyeva nama, mulanussati pana anussatanuttariyam nama. Imani cha anuttariyani, imesam patubhavo hoti. Imani ca pana cha anuttariyani lokiyalokuttaramissakani kathitaniti veditabbani. Catunnam patisambhidanam sacchikiriya hotiti catasso hi patisambhidayo atthapatisambhida dhammapatisambhida niruttipatisambhida patibhanapatisambhidati. Tattha atthesu nanam atthapatisambhida, dhammesu nanam dhammapatisambhida, atthadhammaniruttabhilape nanam niruttipatisambhida, nanesu nanam patibhanapatisambhida. Ayamettha sankhepo, vittharo panetasam abhidhamme 1- agatoyeva. Imasam catassannam patisambhidanam buddhuppade paccakkhakiriya hoti, na vina buddhuppada. Etasam sacchikiriya hotiti attho. 2- Imapi lokiyalokuttarava kathitati veditabba. @Footnote: 1 abhi.vi. 35/718/359 patisambhidavibhanga 2 cha.Ma.,i. sacchikiriyati attho

--------------------------------------------------------------------------------------------- page108.

Anekadhatupativedhoti "cakkhudhatu rupadhatu"tiadinam attharasannam dhatunam buddhuppadeyeva pativedho hoti, na vina buddhuppadenati attho. Nanadhatu- pativedho hotiti ettha ima ca 1- attharasa dhatuyo nanasabhavato nanadhatuyoti veditabba. Yo panetasam "nanasabhava ettha"ti 2- evam nanakaranato 3- pativedho, ayam nanadhatupativedho nama. Vijjavimuttiphalasacchikiriyati ettha vijjati phalananam, vimuttiti tadavasesa sotapattiphalasampayutta 4- dhamma. Sotapattiphalasacchikiriyati sototi pathamamaggo, tena sotena pattabbam phalanti 5- sotapattiphalam. Sakadagamiphaladini pakataneva. [187] Anuttaranti niruttaram. 6- Dhammacakkanti setthacakkam. Cakkasaddo hesa:- "catubbhi atthajjhagama atthabhi ceva 7- solasa solasabhi ca battimsa 8- atriccham cakkamasado icchahatassa posassa cakkam bhamati matthake"ti 9- ettha urucakke. 10- "cakkasamarulha janapada pariyayanti"ti 11- ettha iriyapathacakke. "athakho so bhikkhave rathakaro yantam cakkam chahi masehi nitthitam, tam pavattesi"ti 12- ettha darucakke. "addasa kho dono brahmano bhagavato padesu cakkani sahassarani"ti 13- ettha lakkhanacakke. "cattarimani bhikkhave cakkani, yehi samannagatanam devamanussanam catucakkam pavattati"ti 14- ettha sampatticakke. "dibbam cakkaratanam patubhavati"ti 15- ettha ratanacakke. Idha pana dhammacakke agato. @Footnote: 1 cha.Ma.,i. nanadhatupativedhoti ettha imava 2 cha.Ma.,i. etati @3 cha.Ma.,i. nanakaranato 4 cha.Ma. phasasampayutta, i. phalasampayuttaka @5 Si.,i. pavattaphalanti 6 Ma. anuttariyam 7 cha.Ma. atthahipi ca, i. itthahi ca @8 ka. chattimsa 9 khu.ja. 27/104/34 mittavindajataka (sya) 10 Ma. khuracakke @11 an.tika. 20/63/174 bhayasutta, an.pancaka. 22/54/75 nivaranavagga (sya) @12 an.tika. 20/15/106 sacetanasutta 13 an.catukka. 21/36/42 donasutta @14 an.catukka. 21/31/37 cakkasutta 15 di.Ma. 10/243/150 cakkaratana, Ma.u. @14/256/223 balapanditasutta

--------------------------------------------------------------------------------------------- page109.

Pavattitanti ettha ca dhammacakkam abhiniharati nama, abhinihatam nama, uppadeti nama, uppaditam nama, pavatteti nama, pavattitam namati ayam pabhedo veditabbo. Kuto patthaya dhammacakkam abhiniharati namati? yada sumedhabrahmano hutva kamesu Adinavam nekkhammeva 1- anisamsam disva sattasatakamahadanam 2- datva isipabbajjam pabbajitva panca abhinna attha samapattiyo nibbattesi, tato patthaya dhammacakkam abhiniharati nama. Kuto patthaya abhinihatam namati? yada attha dhamme samodhanetva Dipankarapadamule mahabodhimandatthaya manasam bandhitva "byakaranamaladdha na vutthahissami"ti viriyadhitthanam adhitthaya nipanno dasabalassa santika byakaranam labhi, tato patthaya dhammacakkam abhinihatam nama. Kuto patthaya uppadeti namati? tato patthaya danaparamim purentopi Dhammacakkam uppadeti nama. Silaparamim purentopi .pe. Upekkhaparamim purentopi dhammacakkam uppadeti nama. Dasa paramiyo dasa upaparamiyo dasa paramatthaparamiyo purentopi, panca mahapariccage pariccajantopi, natatthacariyam purentopi dhammacakkam uppadeti nama. Vessantarabhave thatva sattasatakamahadanam datva puttadaram danamukhe niyyadetva 3- paramikutam gahetva tusitapure nibbattitva tattha yavatayukam thatva devatahi ayacito patinnam datva pancamahavilokanam vilokentopi dhammacakkam uppadetiyeva nama. Matukucchiyam patisandhim ganhantopi, patisandhikkhane dasasahassacakkavalam kampentopi, matukucchito nikkhantadivase tatheva lokam kampentopi, sampatijato sattapadani gantva "aggohamasmi"ti sihanadam nadantopi, ekunatimsa samvaccharani agaramajjhe vasantopi, mahabhinikkhamanam nikkhamantopi, anomanaditire pabbajantopi, mahapadhane cha vassani viriyam karontopi, sujataya dinnam madhupayasam bhunjitva @Footnote: 1 cha.Ma.,i. nekkhamme ca 2 Si.,i. sattaham mahadanam 3 cha.Ma. niyyatetva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page110.

Suvannapatim nadiya pavahetva sayanhasamaye bodhimandavaram gato 1- puratthimalokadhatum olokento nisiditva suriye dharamaneyeva marabalam vidhametva pathamayame pubbenivasam anussarantopi, majjhimayame dibbacakkhum visodhentopi, paccusakale samanantare paccayakaram sammasitva sotapattimaggam pativijjhantopi, sotapattiphalam sacchikarontopi, sakadagamimaggam sakadagamiphalam anagamimaggam anagamiphalam sacchikarontopi, arahattamaggam pativijjhantopi dhammacakkam uppadetiyeva nama. Arahattaphalakkhane pana teneva ca dhammacakkam uppaditam nama. Buddhanam hi sakalo gunarasi 2- arahattaphaleneva saddhim ijjhati. Tasma tena tasmim khane dhammacakkam uppaditam nama hoti. Kada pavatteti nama? bodhimande sattasattaham vitinametva isipatane Migadaye annakondannattheram kayasakkhim katva dhammacakkappavattanasuttantam desento dhammacakkam pavatteti nama. Yada pana annakondannattherena dasabalassa desananananubhavanibbattam savanam labhitva sabbapathamam dhammo adhigato, tato patthaya dhammacakkam pavattitam nama hotiti veditabbam. 3- Dhammacakkanti cetam desanananassapi namam pativedhananassapi. Tesu desanananam lokiyam, pativedhananam lokuttaram. Kassa desanananam pativedhanananti 4- ? na annassa kassaci, sammasambuddhasseva desananananca pativedhananancati veditabbam. Sammadevati hetuna nayeneva 5- karaneneva. Anuppavattetiti yatha purato gacchantassa pacchato gacchanto tam anugacchati nama, evam pathamataram satthara pavattitam thero anuppavatteti nama. Katham? sattha hi "cattarome bhikkhave satipatthana, @Footnote: 1 cha.Ma.,i......varagato 2 cha.Ma. sakalalokiyalokuttaragunarasi, i. sakalagunarasi @3 i. natabbam 4 cha.Ma.,i. desanapativedhanananti 5 cha.Ma. nayena

--------------------------------------------------------------------------------------------- page111.

Katame cattaro"ti kathento dhammacakkam pavatteti nama, dhammasenapati sariputtat- theroyeva 1- "cattarome avuso satipatthana"ti kathento dhammacakkam anuppavatteti nama. Sammappadhanadisupi eseva nayo. Na kevalanca bodhipakkhiyadhammesu, "cattarimani bhikkhave ariyasaccani, cattarome bhikkhave ariyavamsa"tiadisupi eseva nayo netabbo. 2- Evam sammasambuddho dhammacakkam pavatteti nama, thero dasabalena pavattitam dhammacakkam anuppavatteti nama. Evam dhammacakkam anuppavattentena pana therena dhammo desitopi pakasitopi satthara desito pakasitova hoti. Yo koci 3- bhikkhu va bhikkhuni va upasako va upasika va devo va sakko va maro va brahma va dhammam desetu, sabbo 4- so satthara desito pakasito nama hoti, sesajano pana lekhaharakapakkhe 5- thitova nama hoti. Katham? yatha hi ranna dinnam pannam vacetva tam kammam karonti, yena kenaci tathakaritampi ranna karitanti pavuccati. 6- Maharaja viya hi sammasambuddho. Rajapannam viya tepitakam buddhavacanam. Pannadanam viya tepitakena nayamukhadanam 7- pannam vacetva kammanam 8- karanam viya catassannam 9- parisanam attano balena buddhavacanam ugganhapetva 10- paresam desana pakasana. Tattha yatha pannam vacetva yena kenaci katampi karitampi tam kammam ranna karitameva hoti, evameva yena kenaci desitopi pakasitopi dhammo sattharava desito pakasito nama hotiti veditabbo. Sesam sabbattha uttanatthamevati. Ekapuggalavannana nitthita. Terasamo vaggo. @Footnote: 1 cha.Ma. sariputtattheropi, i. sariputtatthero teyeva 2 cha.Ma.,i. adisupi ayam @nayo netabbova 3 cha.Ma.,i. yo hi koci 4 cha.Ma.,i. desetu pakasetu, sabbo @5 Si.,i. lekhaharakapakkhe nayamukhadane 6 cha.Ma. 1/187/96 thokam visadisam @7 cha.Ma.,i. tepitake nayamukhadanam 8 cha.Ma. tamtamkammanam, i. vacetva vacetva @kammanam 9 cha.Ma. catunnam, i. karanam viya catunnam 10 cha.Ma.,i. ugganhitva


             The Pali Atthakatha in Roman Book 14 page 104-111. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=14&A=2441&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=14&A=2441&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=20&i=139              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=20&A=585              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=20&A=572              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=20&A=572              Contents of The Tipitaka Volume 20 http://84000.org/tipitaka/read/?index_20

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]