ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 14 : PALI ROMAN An.A. (manoratha.1)

                          15. Atthanapali
                         1. Pathamavaggavannana
     [268] Atthanapaliyam 1- atthananti hetupatikkhePo. Anavakasoti
paccayapatikkhePo. Ubhayenapi karanameva patikkhipati. Karananhi tadayattavuttitaya
attano phalassa thananti vuttam. 2- Yanti yena karanena. Ditthisampannoti
maggaditthisampanno sotapanno ariyasavako. Tassa hi ditthisampanno itipi,
dassanasampanno itipi, agato imam saddhammam itipi, passati imam saddhammam itipi,
sekkhena nanena samannagato itipi, sekkhaya vijjaya samannagato itipi,
dhammasotasamapanno itipi, ariyo nibbedhikapanno itipi, amatadvaram ahacca titthati
itipi 3- bahuni namani honti. Kanci sankharanti catubhumikesu sankharesu 4- kanci
ekam sankharampi. Niccato upagaccheyyati niccoti ganheyya. Netam thanam vijjatiti
etam karanam natthi na upalabbhati. Yam puthujjanoti yena karanena puthujjano. Thanametam
vijjatiti etam karanam atthi. Sassataditthiya hi so tebhumikesu sankharesu kanci
sankharam niccato ganheyyati attho. Catubhumikasankhara 5- pana tejussadatta
divasasantatto ayogulo viya makkhikanam, ditthiya va annesam va akusalanam arammanam
na honti. Imina nayena kanci sankharam sukhatotiadisu attho veditabbo.
     [269] Sukhato upagaccheyyati "ekantasukhi atta hoti arogo param marana"ti 6-
evam attaditthivasena sukhato gaham sandhayetam vuttam. Ditthivippayuttacittena pana
ariyasavako parilahabhibhuto parilahavupasamattham mattahatthiparitasito viya ca
sekkhabrahmano 7- gutham kanci sankharam sukhato nupagacchati. 8-
@Footnote: 1 cha.Ma. atthanapaliya 2 cha.Ma. thananti ca avakasoti ca vuccati  3 cha.Ma. itipiti
@4 cha.Ma. sanakhatasankharesu  5 cha.Ma. catutthabhumakasankhara
@6 di.Si. 9/76/31 brahmajalasutta, Ma.u. 14/22,27/18,22 pancattayasutta
@7 Si. vokkhabrahmano, cha.Ma. cokkhabrahmano  8 cha.Ma. sukhato upagacchati
     [270] Attavare kasinadipannattisangahattham "sankharan"ti avatva kanci dhammanti
vuttam. Idhapi ariyasavakassa catubhumikavasena paricchedo veditabbo, puthujjanassa
tebhumikavasena. Sabbavaresu va ariyasavakassapi tebhumikavaseneva paricchedo vattati.
Yamhi yamhi 1- puthujjano ganhati, tato tato ariyasavako gaham vinibbedheti. 2-
Puthujjano hi yam yam niccam sukham attati ganhati, tam tam ariyasavako aniccam dukkham
anattati ganhanto tam gaham vinibbedhetiti. 3- Imasmim 4- suttantanaye 5-
puthujjanagahavinibbedhanam 6- nama kathitam.
     [271] Matarantiadisu janika ca mata, janako ca pita, manussabhuto ca
khinasavo arahati adhippeto. Kim pana ariyasavako annam jivita voropeyyati?
etampi atthanam. Sace hi 7- bhavantare gatam ariyasavakam attano ariyasavakabhavam ajanantampi
koci evam vadeyya "imam kunthakipillikam jivita voropetva sakalacakkavalagabbhe
cakkavattirajjam patipajjahi"ti, tam neva so jivita voropeyya. Athapi nam evam
vadeyyum "sace hi nam 8- na ghatessasi, 9- sisam te chindissama"ti. Sisamevassa
chindeyyum, na ca so tam ghateyya. 10- Puthujjanabhavassa pana mahasavajjabhavadassanattham
ariyasavakassa ca baladipanatthametam vuttam, 11- ayam hettha adhippayo:- savajjo
puthujjanabhavo, yattha 12- hi puthujjano matughatadinipi anantariyani 13- karissati.
Mahabalo ca ariyasavako, yo 14- etani kammani na  karotiti.
     [274] Padutthacittoti 15- vadhakacittena padutthacitto. Lohitam uppadeyyati
jivamanakasarire khuddakamakkhikaya pivanamattampi lohitam uppadeyya.
     [275] Samgham bhindeyyati samanasamvasakam samanasimayam thitam pancahakarehi
@Footnote: 1 Si. yam hi yam, cha.Ma. yam yam hi  2 Si.,i. vinivatteti, cha.Ma. vinivetheti
@3 Si.,i. vinivatteti, cha.Ma. vinivetheti  4 cha.Ma. iti imasmim
@5 cha.Ma. suttattaye  6 cha.Ma. puthujjanattaggahavinivethanam  7 cha.Ma. sacepi  8 cha.Ma. sace
@imam  9 Si. na ghateyyasi  10 ka. ghateyya  11 cha.Ma. vuttham  12 cha.Ma. yatra
@13 cha.Ma. anantariyani. evamuparipi  14 Ma. so  15 Si.,i. dutthacittoti
Sigham bhindeyya. Vuttampi cetam "pancahi upali akarehi samgho bhijjati kammena
uddesena voharanto anussavanena salakaggahena"ti. 1-
     Tattha kammenati 2- catusu kammesu annatarena. 2- Uddesenati pancasu
patimokkhuddesesu annatarenuddesena. Voharantoti kathayanto, tahi tahi
va 3- uppattihi 4- adhammam dhammotiadini attharasa bhedakaravatthuni dipento.
Anussavanenati "kim 5- nanu tumhe janatha mayham uccakula pabbajitabhavanca
bahussutabhavanca, madiso nama uddhammam ubbinayam satthusasanam gaheyyati 6-
cittampi uppadetum na tumhakam yuttam, kim mayham avici niluppalavanam viya sitala,
kimaham apayato na bhayami"tiadina nayena kannamule vacibhedam katva anussavanena.
Salakaggahenati evam anussavetva tesam cittam upatthambhetva anivattidhamme
katva "ganhatha imam salakan"ti salakaggahena.
     Ettha ca kammameva uddeso va pamanam, voharanussavanasalakaggaha
pana pubbabhaga, attharasavatthudipanavasena hi voharantena tattha rucijananattham
anussavetva salakaya gahitayapi abhinnova hoti samgho. Yada pana evam cattaro
va atireka va salakam gahetva avenikam kammam 7- va uddesam va karonti,
tada samgho bhinno nama hoti. Evam ditthisampanno puggalo samgham bhindeyyati
netam thanam vijjati. Ettavata matughatadini panca anantariyakammani dassitani
honti, yani puthujjano karoti, na ariyasavako. Tesam avibhavattham:-
              kammato dvarato ceva       kappatthitiyato tatha
              pakato sadharanadihi 8-     vinnata bo vinicchayoti. 9-
@Footnote: 1 vi.pari. 8/458/409 upalipancaka  2-2 cha.Ma. apalokanadisu catusu kammesu annatarena
@kammena  3 cha.Ma. ayam saddo na dissati  4 Ma. upapattihi  5 cha.Ma. ayam patho na
@dissati  6 Ma. ganheyyati  7 Si.,i. avenikakammam  8 Si.,cha.Ma. pakasadharanadihi
@9 cha.Ma. vinicchayo
     Tattha kammato tava:-  ettha hi manussabhutasseva manussabhutam mataram va pitaram
va aparivattalingam 1- jivita voropentassa kammam anantariyam hoti, tassa vipakam
patibahissamiti sakalacakkavale 2- mahacetiyappamanehipi kancanathupehi 3- puretvapi
sakalacakkavalam puretva nisinnabhikkhusamghassa mahadanam datvapi buddhassa bhagavato
sanghatikannam amuncanto vicaritvapi kayassa bheda nirayameva upagacchati. 4- Yo pana
sayam manusso tiracchanabhutam mataram va pitaram va, sayam va tiracchanabhuto manussabhutam,
tiracchanabhutoyeva va tiracchanabhutam jivita voropeti, tassa kammam anantariyam na hoti,
kammam pana bhariyam, 5- anantariyam ahacceva titthati. Manussajatikanamva pana vasena ayam
panho kathito.
     Tattha elakacatukkam sangamacatukkam coracatukkanca kathetabbam. Elakam maremiti 6-
abhisandhinapi hi elakatthane thitam manussabhutam 7- mataram va pitaram va marento
anantariyam phusati. Elakabhisandhina matapitiabhisandhina va elakam marento
anantariyam na phusati, matapitiabhisandhina matapitaro marento phusateva. Esa
nayo itarasmimpi catukkadvaye. Yatha ca matapitusu, evam arahantepi etani catukkani
veditabbani. Manussaarahantameva ca maretva anantariyam phusati, na yakkhabhutam. Kammam
pana bhariyam, anantariyasadisameva. Manussaarahantam ca 8- puthujjanakaleyeva satthappahare
va vise va dinnepi yadi so arahattam patva teneva marati, arahantaghatako hotiyeva.
Yam pana puthujjanakale dinnam danam arahattam patva paribhunjati, puthujjanasseva
tam dinnam hoti. Sesaariyapuggale marentassa anantariyam natthi, kammam pana bhariyam,
anantariyasadisameva.
     Lohituppade tathagatassa abhijje kaye 9- parupakkamena cammacchedam katva
@Footnote: 1 cha.Ma. api parivattalingam 2 cha.Ma. sakalacakkavalam  3 cha.Ma. kancanathupehi
@4 cha.Ma. upapajjati  5 Si.,cha.Ma. bhariyam pana hoti  6 cha.Ma. maressamiti
@7 cha.Ma. manusso manussabhutam  8 cha.Ma. manussaarahantassa ca  9 cha.Ma. abhejjakayataya
Lohitassa paggharanannama natthi, sarirassa pana antoyeva tasmim 1- thane lohitam
samosarati. Devadattena paviddhasilato bhijjitva gata sakalika 2- tathagatassa padantam
pahari, pharasuna sampahato 3- viya pado antolohitoyeva ahosi. Tatha karontassa
anantariyam hoti. Jivako pana tathagatassa ruciya satthakeneva 4- cammam chinditva tamha
thana dutthalohitam niharitva phasukamakasi. Tatha karontassa punnakammameva hoti.
     Atha ye parinibbute tathagate cetiyam bhindanti, bodhim chindanti, dhatum 5-
upakkamanti, tesam kim hotiti? bhariyam kammam hoti anantariyasadisam. Sadhatukam pana thupam
va patimam va badhiyamanam 6- bodhisakham chinditum vattati. Sacepi tattha nisinna 7-
sakuna cetiye vaccam patenti, chinditum vattatiyeva. Paribhogacetiyato hi sariracetiyam
mahantataram. Cetiyavatthum bhinditva gacchantam bodhimulampi chinditva haritum vattati.
Ya pana bodhisakha bodhigharam badhati, tam geharakkhanattham chinditum na labhati. Bodhiattham hi
geham, na gehatthaya bodhi. Asanagharepi eseva nayo. Yasmim pana asanaghare dhatu nihita
hoti, tassa rakkhanatthaya bodhisakham chinditum vattati. Bodhijagganattham ojaharanasakham
va putisakham va 8- chinditum vattatiyeva, sarirapatijaggane viya punnampi hoti.
     Samghabhede simatthasamghe 9- asannipatite visum parisam gahetva katavoharanussavana-
salakaggahassa kammam karontassa uddesam va uddisantassa bhedova hoti
anantariyakammanca. Samaggasannaya pana vattatiti sannaya 10- karontassa bhedova hoti, na
anantariyakammam. Tatha navato unaparisaya. Sabbantimena paricchedena navannam jananam yo
samgham bhindati, tassa anantariyam 11- hoti. Tassa anuvattakanam adhammavadinam
mahasavajjakammam, dhammavadino pana anavajja. Tattha navannameva samghabhede idam suttam:-
"ekato
upali cattaro honti, ekato cattaro, navamo anussaveti, salakam gaheti
@Footnote: 1 cha.Ma. ekasmim  2 Ma. sakkhalikapi, cha. sakalikapi  3 cha.Ma. pahato  4 cha.Ma. satthakena
@5 cha.Ma. dhatumhi  6 cha.Ma. badhayamanam  7 cha.Ma. nilina  8 Si. ojoharanasakham va
@putithanam va  9 cha.Ma. samghabhedepi simatthakasamghe  10 cha.Ma. sannaya va
@11 cha.Ma. anantariyakammam
`ayam Dhammo ayam vinayo idam satthusasanam, imam 1- ganhatha, imam rocetha'ti evampi
kho upali samgharaji ceva hoti samghabhedo ca. Navannam va upali atirekanavannam
va samgharaji ceva hoti samhabhedo ca"ti. 2- Etesu ca pana pancasu samghabhedo
vacikammam, sesani kayakammaniti evam kammato vinnatabbo vinicchayo.
     Dvaratoti sabbaneva cetani kayadvaratopi vacidvaratopi samutthahanti.
Purimani panettha cattari anattikavijjamayappayogavasena vacidvarato samutthahitvapi
kayadvarameva purenti, samghabhedo hatthamuddhaya bhedam karontassa kayadvarato
samutthahitvapi vacidvarameva puretiti evamettha dvaratopi vinnatabbo vinicchayo.
     Kappatthitiyatoti samghabhedoyeva cettha kappatthitiyo. Santhahantepi 3- kappe va
kappavemajjhe va samghabhedam katva kappavinaseyeva muccati. Sace hi 4- "sve kappo
vinassissati"ti ajja samghabhedam karoti, sve muccati, ekadivasameva niraye paccati.
Evam karanam 5- pana natthi. Sesani cattari kammani anantariyaneva honti, na
kappatthitiyaniti evamettha kappatthitiyatopi vinnatabbo vinicchayo.
     Pakatoti yena ca pancapetani kammani katani honti, tassa samghabhedoyeva
patisandhivasena vipaccati, sesani "ahosikammam nahosi kammavipako"ti evamadisankham 6-
gacchanti. Samghabhedabhave lohituppado, tadabhave arahantaghato, tadabhave sace
pita silava hoti, mata dussila, no va tatha silavati, pitughato patisandhivasena
vipaccati. Sace mata silavati, matughato. Dvisupi silena va dussilena va
samanesu matughatova patisandhivasena vipaccati. Mata hi dukkarakarini 7- bahupakara
ca puttananti evamettha pakatopi vinnatabbo vinicchayo.
@Footnote: 1 ka. idam  2 vi.cu. 7/351/147 samghabhedakkhandhaka  3 cha.Ma. santhahante hi
@4 cha.Ma. sacepi  5 Si. ettha karanam  6 cha.Ma. evamadisu sankham  7 Si. dukkarakarini,
@mangalatthadipaniyam pana dukkarakarikati patho dissati
     Sadharanadihiti purimani cattari sabbesampi gahatthapabbajitanam sadharanani,
samghabhedo pana "na kho upali bhikkhuni samgham bhindati, 1- na sikkhamana, na samanero,
na samaneri, na upasako, na upasika samgham bhindati. Bhikkhu kho upali pakatatto
samanasamvasako samanasimayam thito samgham bhindati"ti 2- vacanato vuttappakarassa bhikkhunova
hoti, na annassa, tasma asadharano. Adisaddena sabbe te 3- dukkhavedanasahagata
dosamohasampayutta cati evamettha sadharanadihipi vinnatabbo vinicchayo.
     [276]  Annam sattharanti "ayam me sattha satthu kiccam katum asamattho"ti
bhavantarepi annatitthakaram "ayam me sattha"ti evam ganheyyati 4- netam thanam
vijjatiti attho.
     [277] Ekissa lokadhatuyati dasasahassilokadhatuya. Tini hi khettani jatikhettam
anakhettam visayakhettam. 5- Tattha jatikhettam nama dasasahassilokadhatu. Sa hi tathagatassa
matukucchimhi okkamanakale nikkhamanakale bodhikale 6- dhammacakkappavattane
ayusankharavossajjane parinibbane ca kampati. Kotisatasahassacakkavalam pana
anakhettannama. Atanatiyaparittamoraparittadhajaggaparittaratanaparittadinam hi
ettha ana pavattati. Visayakhettassa pana parimanam natthi. Buddhanam hi "yavatakam
nanam tavatakam 7- 8- neyyam, yavatakam neyyam tavatakam nanam, nanapariyantikam neyyam,
neyyapariyantikam 8- nanan"ti 9-  vacanato avisayo nama natthi.
     Imesu pana tisu khettesu thapetva imam cakkavalam annasmim cakkavale
buddha uppajjantiti suttam natthi, na uppajjantiti pana atthi. Tini hi pitakani
vinayapitakam suttantapitakam abhidhammapitakam. Tisso sangitiyo mahakassapattherassa
sangiti,
@Footnote: 1 samghabhedakkhandhake pana apica bhedaya parakkamatiti pali dissati
@2 vi.cu. 7/351/147 upalipanha  3 cha.Ma. sabbepete  4 cha.Ma. ganheyya
@5 cha.Ma. visayakhettanti  6 Si.,cha.Ma. sambodhikale
@7 ka. yavatikam... tavatikam. evamuparipi  8-8 pali. neyyam... neyyapariyantikam
@9 khu.Ma. 29/320/217 pasurasuttaniddesa, khu.cu. 30/492/239
@mogharajamanavakapanhaniddesa, khu.pati. 31/669/577 mahapannakatha (sya)
Yasattherassa sangiti, moggaliputtattherassa sangiti. Ima tisso sangitiyo
arulhe tepitake buddhavacane imam cakkavalam muncitva annattha buddha
uppajjantiti suttam natthi, na uppajjantiti pana atthi.
     Apubbam acarimanti apure apaccha, ekato na uppajjanti, pure va
paccha va uppajjantiti vuttam hoti. Tattha bodhipallanke "bodhim appatva na
utthahissami"ti nisinnakalato patthaya yava matukucchismim patisandhigahanam, tava
pubbeti na veditabbam. Bodhisattassa hi patisandhigahane 1- dasasahassacakkavalakampaneneva
khettapariggaho kato, etthantare annassa buddhassa uppatti nivaritava hoti.
Parinibbanato patthaya yava sasapamattapi dhatu titthati, tava pacchati na veditabbam.
Dhatusu hi thitasu buddha thita nama honti. 2- Tasma etthantare annassa buddhassa
uppatti nivaritava hoti. Dhatuparinibbane pana jate annassa buddhassa uppatti
na nivarita.
     Kasma pana apubbam acarimam na uppajjantiti? anacchariyatta. Buddha hi
Acchariyamanussa. Yathaha "ekapuggalo bhikkhave loke uppajjamano uppajjati
acchariyamanusso. Katamo ekapuggalo? tathagato araham sammasambuddho"ti. 3- Yadi ca dve
va cattaro va attha va solasa va ekato uppajjeyyum, anacchariya bhaveyyum.
Ekasmim hi vihare dvinnam cetiyanampi labhasakkaro ularo na hoti, bhikkhupi
bahutaya anacchariya jata, evam buddhapi bhaveyyum. Tasma na uppajjanti.
     Desanaya ca visesabhavato. Yam hi satipatthanadikam dhammam eko deseti,
annehi uppajjitva sova dhammo desetabbo siya. Tato anacchariyo siya.
Ekasmim pana dhammam desente desanapi acchariyava hoti.
     Vivadabhavato ca. Bahusu ca buddhesu uppannesu bahunnam acariyanam antevasika
@Footnote: 1 cha.Ma. patisandhikkhane  2 cha.Ma. thitava honti
@3 an.ekaka. 20/172/22 ekapuggalavagga
Viya "amhakam buddho pasadiko, amhakam buddho madhurassaro labhi punnava"ti
vivadeyyum, tasmapi na evam uppajjanti.
     Apicetam karanam milindaranna putthena nagasenattherena vittharitameva. Vuttanhi
tattha 1- :-
     bhante nagasena bhasitampi hetam bhagavata "atthanametam bhikkhave anavakaso, yam
ekissa lokadhatuya dve arahanto sammasambuddha apubbam acarimam uppajjeyyum,
netam thanam vijjati"ti. 2- Desenta 3- ca bhante nagasena sabbepi tathagata sattatimsa
bodhipakkhiye dhamme desenti, kathayanta 4- ca cattari ariyasaccani kathenti,
sikkhapenta ca tisu sikkhasu sikkhapenti, anusasamana ca appamadapatipattim
anusasanti. Yadi bhante nagasena sabbesampi tathagatanam eko uddeso eka katha eka
sikkha eka anusandhi, 5- kena karanena dve tathagata ekakkhaneyeva na uppajjanti.
Ekenapi tava buddhuppadena ayam loko obhasajato, yadi dutiyopi buddho bhaveyya,
dvinnam pabhaya ayam loko bhiyyoso mattaya obhasajato bhaveyya. Ovadanta
ca dve tathagata sukham ovadeyyum, anusasamana ca sukham anusaseyyum. Tattha
me karanam desehi, yathaham nissamsayo bhaveyyanti.
     Ayam maharaja dasasahassilokadhatu ekabuddhadharani, ekasseva tathagatassa gunam
dhareti, yadi dutiyo buddho uppajjeyya, nayam dasasahassilokadhatu dhareyya, caleyya
kampeyya nameyya onameyya vinameyya vikireyya vidhameyya viddhamseyya, na
thanamupagaccheyya.
     Yatha maharaja nava ekapurisadharani 6- bhaveyya, ekasmim purise abhirulhe
samodaka 7- bhaveyya, atha dutiyo puriso agaccheyya tadiso ayuna vannena
@Footnote: 1 milinda.  5/231 anumanapanha  2 di.pa. 11/161/99, Ma.u. 14/129/115,
@an.ekaka. 20/277/29,  abhi.vi. 35/809/410  3 Si. desiyanta  4 cha. kathayamana
@5 cha.Ma. anusiddhi  6 cha.Ma. ekapurisasandharani  7 Si. sampadika, cha.Ma. abhirulhe sa
@nava samupadika
Vayena pamanena kisathulena sabbangapaccangena, so tam navam abhiruheyya, api nu sa
maharaja nava dvinnampi dhareyyati. Na hi bhante, caleyya kampeyya nameyya
onameyya vinameyya vikireyya vidhameyya viddhamseyya, na thanamupagaccheyya, osideyya
udaketi. Evameva kho maharaja ayam dasasahassilokadhatu ekabuddhadharani, ekasseva
tathagatassa gunam dhareti, yadi dutiyo buddho uppajjeyya, nayam dasasahassilokadhatu
dhareyya, caleyya .pe. Na thanamupagaccheyya.
     Yatha va pana maharaja puriso yavadattham bhojanam bhunjeyya chadentam yava
kanthamabhipurayitva, so tato pinito 1- paripunno nirantaro tandikato
anonamitadandajato 2- punadeva tattakam bhojanam bhunjeyya, api nu kho so maharaja puriso
sukhito bhaveyyati. Na hi bhante, sakim bhuttova mareyyati. Evameva kho maharaja
ayam dasasahassilokadhatu ekabuddhadharani .pe. Na thanamupagaccheyyati.
     Kim nu kho bhante nagasena abhidhammabharena pathavi calatiti. Ama maharaja 3-
idha maharaja dve sakata ratanaparipurita bhaveyyum yava mukhasma, ekasakatato 4-
ratanam gahetva ekamhi sakate akireyyum, api nu kho tam maharaja sakatam dvinnampi
sakatanam ratanam dhareyyati. Na hi bhante, nabhipi tassa phaleyya, arapi 5- tassa
bhijjeyyum, nemipi tassa opateyyum, akkhopi tassa bhijjeyyati. Kim nu kho maharaja
atiratanabharena sakatam bhijjatiti. Ama bhanteti. Evameva kho maharaja abhidhammabharena
pathavi calatiti.
     Apica maharaja imam karanam buddhanam balaparidipanaya osaritam. Annampi
tattha aparam 6- karanam sunohi, yena karanena dve sammasambuddha ekakkhane
na uppajjanti. Yadi maharaja dve sammasambuddha ekakkhane uppajjeyyum, parisaya
@Footnote: 1 Si.,cha.Ma. so dhato pinito  2 Si. anonami dandajato  3 cha.Ma. ama maharajati patho na
@dissati  4 cha.Ma. ekasma sakatato  5 ka. arapi  6 cha. abhirupam
Vivado uppajjeyya, "tumhakam buddho amhakam buddho"ti ubhatopakkhajata bhaveyyum.
Yatha maharaja dvinnam balavamaccanam parisaya vivado uppajjati, "tumhakam amacco
amhakam amacco"ti ubhatopakkhajata honti. Evameva kho maharaja yadi dve
sammasambuddha ekakkhane uppajjeyyum, parisaya vivado uppajjeyya, "tumahakam
buddho amhakam buddho"ti ubhatopakkhajata bhaveyyum. Idam pathamam karanam sunohi,
yena karanena dve sammasambuddha ekakkhane na  uppajjanti.
     Aparampi uttarim karanam sunohi, yena karanena dve sammasambuddha ekakkhane
na uppajjanti. Yadi maharaja dve sammasambuddha ekakkhane uppajjeyyum,
ekapuggalo 1- aggo buddhoti yam vacanam, tam miccha bhaveyya. Jettho buddhoti .pe.
Settho buddhoti. Visittho buddhoti. Uttamo buddhoti. Pavaro buddhoti. Asamo
buddhoti. Asamasamo buddhoti. Appatimo 2- buddhoti. Appatibhago buddhoti.
Appatipuggalo buddhoti yam vacanam, tam miccha bhaveyya. Imampi 3- kho tvam maharaja
karanam atthato sampaticcha, yena karanena dve sammasambuddha ekakkhane na
uppajjanti.
     Apica maharaja buddhanam bhagavantanam sabhavapakatika esayam 4- ekoyeva buddho
loke uppajjati. Kasma? karana mahantataya sabbannubuddhagunanam. Annampi
maharaja yam mahantam hoti, tam ekamyeva hoti. Pathavi maharaja mahanta, 5- sa
ekayeva. Sagaro mahanto, so ekoyeva. Sineru giriraja mahanto, so ekoyeva.
Akaso mahanto, so ekoyeva. Sakko mahanto, so ekoyeva. Brahma 6-
mahanto, so ekoyeva. Tathagato araham sammasambuddho mahanto, so ekoyeva. Yattha
te uppajjanti, tattha annesam okaso na hoti. Tasma tathagato araham sammasambuddho
ekoyeva loke uppajjatiti. Sukathito bhante nagasena panho opammehi karanehi"ti.
@Footnote: 1 cha.Ma. ayam patho na dissati  2 cha.Ma. appatisamo  3 cha.Ma. idampi  4 cha.Ma. esa, yam
@5 cha.Ma. mahanti  6 milinda. maro mahanto, so ekoyeva. mahabrahma...
     Ekissa lokadhatuyati ekasmim cakkavale. Hettha imina vacanena 1-
dasacakkavalasahassani gahitani, tanipi ekacakkavaleneva paricchinditum vattanti.
Buddha hi uppajjamana imasmimyeva cakkavale uppajjanti, uppannatthane 2- pana
varite ito annesu cakkavalesu na uppajjantiti varitameva hoti.
                          Pathamavaggavannana.
                        -----------------
@Footnote: 1 cha.Ma. iminava padena  2 cha. uppajjanatthane



             The Pali Atthakatha in Roman Book 14 page 402-413. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=14&A=9622&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=14&A=9622&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=20&i=153              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=20&A=753              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=20&A=690              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=20&A=690              Contents of The Tipitaka Volume 20 http://84000.org/tipitaka/read/?index_20

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]