ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 14 : PALI ROMAN An.A. (manoratha.1)

                          16. Ekadhammapali
                          1. Pathamavaggavannana
     [296] Ekadhammapaliyam ekadhammoti ekasabhavo. Ekantanibbidayati ekantena
vatte nibbindanatthaya ukkanthanatthaya. Viragayati vatte virajjanatthaya, ragadinam
va kilesanam virajjanaya vigamaya. Nirodhayati ragadinam nirodhaya appavattikaranatthaya,
vattassa 1- va nirujjhanatthaya. Upasamayati kilesavupasamatthaya. 2- Abhinnayati
aniccadivasena lakkhanattayam aropetva abhijananatthaya. Sambodhayati catunnam
saccanam bujjhanatthaya, "bodhi vuccati catusu maggesu nanan"ti 3- evam vuttassa
va catumaggananassa pativijjhanatthaya. Nibbanayati apaccayanibbanassa sacchikaranatthaya.
     Iti bhagava imehi sattahi padehi buddhanussatikammatthanassa vannam kathesi.
Kasma? mahajanassa ussahajananattham visakantakavanijo viya attano panditataya. 4-
Visakantakavanijo nama gulavanijo vuccati. So kira vanijo khandasakkaradini 5-
sakatenadaya paccantagamam gantva "visakantakam ganhatha, visakantakam ganhatha"ti
ugghosesi. Tam sutva gamika "visam nama kakkhalam 6- ghoram. Yo nam khadati, so
marati. Kantakampi vijjhitva mareti, ubhopete kakkhala, ko ettha anisamso"ti
gehadvarani thakesum, darake ca palapesum. Tam disva vanijo "avoharakusala
ime gamika, handa ne upayena ganhapessami"ti 7- "atimadhuram ganhatha, atisadhum
ganhatha, gulam phanitam sakkaram samaggham labbhati, kutamasakakutakahapanadihipi 8- labbhati"ti
ugghosesi. Tam sutva gamika hatthapahattha vaggavagga  gantva tam 9- bahumpi mulam
datva aggahesum.
@Footnote: 1 cha.Ma. vattasseva  2 cha.Ma. kilesavupasamanatthaya
@3 khu.Ma. 29/891/558 sariputtasuttaniddesa,
@khu.cu. 30/667/321 khaggavisanasuttaniddesa  4 Si. paniyassa, cha. paniyassa
@5 Si.,cha. gulaphanitakhandasakkaradini, Ma. gulavanijo khandasakkaradini  6 cha.Ma. kakkhalam
@7 cha.Ma. gahapemiti  8 cha.Ma. kutamasakutakahapanadihi vapi  9 cha.Ma. ayam patho na dissati
     Tattha visakantakavanijassa "visakantakam ganhatha"ti ugghosanam viya bhagavato
buddhanussatikammatthanakathanam, visakantake vannam kathetva tassa gahanatthaya mahajanassa
ussahakaranam viya imehi sattahi padehi buddhanussatikammatthanassa vannabhananena tattha
mahajanassa ussahakaranam.
     Katamo ekadhammoti kathetukamyatapuccha. 1- Buddhanussatiti buddham arabbha
uppanna  anussati, buddhagunarammanaya satiya etam adhivacanam. 1- Tam panetam
buddhanussatikammatthanam duvidham hoti cittasampahamsanatthanceva vipassanatthanca. Katham?
yada hi asubharammane asubhasannam 2- bhaventassa bhikkhuno cittuppado upahannati
ukkanthati nirassado hoti vithim na patipajjati, kutagono viya ito cito ca dhavati. 3-
Tasmim khane esa mulakammatthanam pahaya "itipi so bhagava"tiadina nayena tathagatassa
lokiyalokuttaragune anussarati. Tasseva 4- buddham anussarantassa cittuppado
pasidati, vinivaranako 5- hoti. So tam cittam evam dametva puna mulakammatthanamyeva
manasikaroti. Katham? yatha nama balava puriso kutagarakannikatthaya maharukkham chindanto
sakhapalasacchedanamatteneva 6- pharasudharaya vipannaya maharukkham chinditum asakkontopi
dhuranikkhepam akatvava kammarasalam gantva tikhinam pharasum karapetva puna tam
chindeyya. Evam sampadamidam veditabbam. 7- Evam 8- buddhanussativasena cittam
paridametva puna mulakammatthanam manasikaronto asubharammanam pathamajjhanam nibbattetva
jhanangani sammasitva ariyabhumim okkamati. Evam tava cittasampahamsanattham hoti.
     Yada panesa buddhanussatim anussaritva "ko ayam itipi so bhagavatiadina
nayena anussari, itthi nu kho puriso nu kho devamanussamarabrahmanam annataro
nu kho"ti parigganhanto "na annopi, 9- satisampayuttam pana cittameva anussari"ti
@Footnote: 1-1 ka. buddhanussatiti buddham arabbha uppannaya etam adhivacanam
@2 Ma. asubharammane subhasannam,  cha. asubharammanesu annataram 3 cha.Ma. vidhavati
@4 cha.Ma. tassevam  5 cha.Ma. vinivarano  6 Si..... chedanamatteyeva  7 cha.Ma. datthabbam
@8 cha.Ma. so evam  9 Si. nanno koci, cha.Ma. anno koci
Disva "tam kho panetam cittam khandhato vinnanakkhandho hoti, tena sampayutta
vedana vedanakkhandho, tena sampayutta sanna sannakkhandho, sahajata phassadayo
sankharakkhandhoti ime cattaro arupakkhandha honti"ti arupanca vavatthapetva
tassa nissayam pariyesanto hadayavatthum disva tassa nissayani cattari mahabhutani,
tani upadaya pavattani sesaupadarupani ca pariggahetva "sabbampetam rupam 1-
rupakkhandho"ti vavatthapetva "idanca rupam purimanca arupan"ti sankhepato
ruparupabhedato pancakkhandhesu 2- puna "sankhepato pancapete khandha dukkhasaccan"ti
dukkhasaccam vavatthapetva "tassa ca bhavika 3- tanha samudayasaccam, tassa 4- nirodho
nirodhasaccam, nirodhapajanana patipada maggasaccan"ti evam pubbabhage cattari 5- saccani
vavatthapetva patipatiya ariyabhumim okkamati. Tada sabbam imam 6- kammatthanam
vipassanattham nama hoti. Ayam khotiadisu 7- appanavaro vuttanayeneva veditabbo.
      [297] Dhammanussatiadisupi eseva nayo. Ayam panettha vacanattho:- dhammam arabbha
uppanna anussati 8- dhammanussati, svakkhatadidhammagunarammanaya 9- satiya etam
adhivacanam. Samgham arabbha uppanna anussati samghanussati, supatipannatadisamghaguna-
rammanaya satiya etam adhivacanam. Silam arabbha uppanna anussati silanussati,
akhandatadisilagunarammanaya satiya etam adhivacanam. Cagam arabbha uppanna anussati
caganussati, muttacagatadicagagunarammanaya satiya etam adhivacanam. Devata arabbha
uppanna anussati devatanussati, devatam 10- sakkhitthane thapetva attano
saddharammanaya 11- satiya etam adhivacanam. Anapane arabbha uppanna sati
anapanassati, assasapassasanimittarammanaya satiya etam adhivacanam. Maranam arabbha
uppanna sati maranassati, jivitindriyupacchedarammanaya satiya etam adhivacanam.
Kesadibhedam rupakayam gata, kaye va gatati kayagata, kayagata ca sa sati
@Footnote: 1 ka. sabbametam 2 cha.Ma. ruparupam, pabhedato pancakkhandhe  3 cha.Ma. tassa pabhavika
@4 cha.Ma.  tassa  5 cha.Ma. cattari ca  6 cha.Ma. tadassa idam  7 cha.Ma. adi  8 Ma. sati
Cati kayagatasatiti vattabbe rassam akatva kayagatasatiti vutta. Kesadikaya
kotthasanimittarammanaya satiya etam adhivacanam. Upasamam arabbha uppanna anussati
upasamanussati, sabbadukkhupasamarammanaya satiya etam adhivacanam. Duvidho va upasamo
accantupasamo ca khayupasamo ca. Tattha accantupasamo nama nibbanam, khayupasamo nama maggo.
Evametam duvidhampi upasamam anussarantassa uppanna sati upasamanussatiti ayamettha
attho. Iti imesu dasasu kammatthanesu anapanassati maranassati kayagatasatiti
imani tini vipassanatthaneva honti, sesani satta cittasampahamsanatthanipi
vipassanatthanipi 1- hontiti.
                          Pathamavaggavannana.
                         --------------
@Footnote: 1 Si.,cha.Ma. ayam patho na dissati



             The Pali Atthakatha in Roman Book 14 page 418-421. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=14&A=9994&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=14&A=9994&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=20&i=179              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=20&A=867              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=20&A=797              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=20&A=797              Contents of The Tipitaka Volume 20 http://84000.org/tipitaka/read/?index_20

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]