ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 15 : PALI ROMAN An.A. (manoratha.2)

                        6. Apannakasuttavannana
      [16] Chatthe apannakapatipadanti 1- aviruddhapatipadam 2- ekamsapatipadam
niyyanikapatipadam karanapatipadam sarapatipadam mandapatipadam apaccanikapatipadam anulomapatipadam
dhammanudhammapatipadam patipanno hoti, na takkaggahena va nayaggahena va. Evam
gahetva patipanno hi bhikkhu va bhikkhuni va upasako va upasika va
manussadevanibbanasampattihi hayati 3- parihayati, apannakapatipadam patipanno
pana tahi sampattihi na parihayati. Atite kantaraddhanamaggam patipannesu dvisu
satthavahesu yakkhassa vacanam gahetva balasatthavahena 4- saddhim satthe anayabyasanam
patte, 5- yakkhassa vacanam agahetva "udakaditthitthane udakam chaddessama"ti 6-
satthake sannapetva maggam patipanno panditasatthavaho viya. Yam sandhaya vuttam:-
          "apannakam thanameke       dutiyam ahu takkika
           etadannaya medhavi      tam ganhe 7- yadapannakan"ti. 8-
      Yoni cassa araddha hotiti ettha yoniti khandhakotthasassapi karanassapi
passavamaggassapi namam. "catasso kho ima sariputta yoniyo"tiadisu 9- hi
@Footnote: 1 Si.,i. apannakatam patipadanti  2 cha.Ma. aviraddhapatipadam  3 ka. ayam patho na dissati
@4 cha.Ma.,i....vaho  5 cha.Ma.,i. satthena...patto  6 i. chaddessamiti
@7 i. ganheyya  8 khu.ja. 27/1/1 apannakajataka (sya)
@9 Ma.mu. 12/152/113 mahasihanadasutta
Khandhakotthaso yoni nama. "yoni hesa bhumijaphalassa adhigamaya"tiadisu 1-
karanam. "na caham brahmanam brumi, yonijam mattisambhavan"ti 2- ca "tamenam kammaja
vata nivattitva 3- uddhampadam adhosiram samparivattetva matuyonimukhe
sampatipadenti"ti ca adisu passavamaggo. Idha pana karanam adhippetam. Araddhati
paggahita paripunna.
      Asavanam khayayati ettha asavantiti asava, cakkhutopi .pe. Manatopi
sandantiti 4- vuttam hoti. Dhammato yava gotrabhu, okasato yava bhavaggam 5- savantiti
va asava, ete dhamme etanca okasam anto karitva pavattantiti attho.
Antokaranattho hi ayam akaro. Ciraparivasiyatthena madiradayo asava,
asava viyatipi asava. Lokasmim hi ciraparivasika madiradayo asavati vuccanti,
yadi ca ciraparivasiyatthena asava, eteyeva bhavitum arahanti. Vuttam hetam "purima
bhikkhave koti na pannayati avijjaya, ito pubbe avijja nahosi"tiadi. 6-
Ayatam va samsaradukkham savanti pasavantitipi asava. Purimani cettha nibbacanani
yattha kilesa asavati agacchanti, tattha yujjanti, pacchimam kammepi. Na kevalanca
kammakilesayeva asava, apica kho nanappakaraka upaddavapi. Suttesu hi "naham
cunda ditthadhammikanamyeva asavanam samvaraya dhammam desemi"ti 7- ettha vivadamulabhuta
kilesa avasati agata.
          "yena devupapatyassa      gandhabbo va vihangamo
           yakkhattam yena gaccheyyam   manussattam ca ambuje 8-
           te mayham asava khina   viddhasta vinalikata"ti 9-
@Footnote: 1 Ma.u. 14/226/191 bhumijasutta  2 Ma.Ma. 13/457/449 vasetthasutta,
@khu.dha. 25/396/86 annatarabrahmanavatthu    3 Si.,i. nibbattitva
@4 cha.Ma.,i. saddanti pavattantiti    5 cha.Ma.,i. bhavagga
@6 an.dasaka. 24/61/90 avijjasutta  7 di.pa. 11/182/112 paccayanunnatakarana
@8 cha.Ma. abbaje   9 an.catukka. 21/36/43 donasutta
Ettha tebhumikadhamma 1- avasesa ca akusala dhamma. "ditthadhammikanam asavanam
samvaraya, samparayikanam asavanam patighataya"ti 2- ettha parupavadavippatisaravadha-
bandhadayo ceva apayadukkhabhuta ca nanappakara upaddava.
      Te panettha 3- asava yattha yatha agata, tattha tatha 4- veditabba. Ete
hi vinaye "ditthadhammikanam asavanam samvaraya, samparayikanam asavanam patighataya"ti 2-
dvedha agata. Salayatane "tayome avuso asava kamasavo bhavasavo
avijjasavo"ti 5- tidha agata. Annesu ca suttantesu 6- abhidhamme 7- ca teyeva
ditthasavena saddhim catudha agata. Nibbedhikapariyaye 8- "atthi bhikkhave asava
nirayagaminiya, atthi asava tiracchanayonigaminiya, atthi asava petti-
visayagaminiya, atthi asava manussalokagaminiya, atthi asava devalokagaminiya"ti 9-
pancadha agata. Kammamevettha 10- asavati vuttam. Chakkanipate "atthi bhikkhave asava
samvara pahatabba"tiadina 11- nayena chadha agata. Sabbasavapariyaye 12- teyeva
dassanena pahatabbehi saddhim sattadha agata. Idha pana abhidhammanayena 13- cattaro asava
adhippetati veditabba.
      Khayayati ettha pana asavanam sarasabhedopi khinakaropi maggaphalanibbananipi
"asavakkhayo"ti vuccanti. "yo asavanam khayo vayo bhedo paribhedo aniccata
antaradhanan"ti ettha hi asavanam sarasabhedo "asavakkhayo"ti vutto. "janato
aham bhikkhave passato asavanam khayam vadami"ti 14- ettha asavappahanam asavanam
accantakkhayo asamuppado khinakaro natthibhavo "asavakkhayo"ti vutto.
@Footnote: 1 cha.Ma. tebhumakam ca kammam  2 vi.mahavi. 1/39/26 parajikakanda, an.duka. 20/201/94
@vinayapeyyala  3 cha.Ma.,i. panete  4 cha.Ma.,i. vinaye tava  5 sam.sala. 18/504/315
@jambukhadakasamyutta (sya)   6 khu.pati. 31/263/172 nanakatha (sya)
@7 abhi.sam. 34/1102/258 asavagocchaka    8 cha.Ma. nibbedhikapariyayena
@9 an.chakka. 22/334(63)463 nibbedhikasutta (sya)  10 cha.Ma.,i. kammameva cettha
@11 an.chakka. 22/329(58)/434 asavasutta (sya)     12 Ma.mu. 12/14/10
@sabbasavasutta   13 Si.,i. abhidhammikanayena  14 Ma.mu. 12/15/10 sabbasavasutta,
@sam.ni. 16/23/29 upanisasutta
          "sekhassa sikkhamanassa    ujumagganusarino
           khayasmim pathamam nanam      tato anna anantara"ti 1-
ettha maggo "asavakkhayo"ti vutto. "asavanam khaya samano hoti"ti 2- ettha phalam.
          "paravajjanupassissa      niccam ujjhanasannino
           asava tassa vaddhanti   ara so asavakkhaya"ti 3-
ettha nibbanam. Imasmim pana sutte phalam sandhaya "asavanam khayaya"ti aha,
arahattaphalatthayati attho.
      Indriyesu guttadvaroti manacchatthesu indriyesu pidahitadvaro. Bhojane
mattannuti bhojanasmim pamanannu, patiggahanaparibhogapaccavekkhanamattam janatiti 4-
attho. Jagariyam anuyuttoti rattindivam cha kotthase katva pancasu kotthasesu
jagarabhavam anuyutto, jagaraneyeva yuttappayuttoti attho.
      Evam matikam thapetva idani tameva thapitapatipatiya 5- vibhajanto kathanca
bhikkhave bhikkhutiadimaha. Tattha cakkhuna rupam disvatiadinamattho visuddhimagge 6-
vittharito, tatha patisankha yoniso aharam ahareti neva davayatiadinam. 7-
Avaraniyehi dhammehiti pancahi nivaranehi dhammehi. Nivaranani hi cittam avaritva
titthanti, tasma avaraniya dhammati vuccanti. Sihaseyyam kappetiti siho viya
seyyam kappeti. Pade padam accadhayati vamapadam dakkhinapade atiadhaya.
Samatthapitehi padehi jannukena jannukam gopphakena gopphakam ghatiyati, tato vedana
utthahanti. Tasma tassa dosassa parivajjanattham thokam atikkamitva esa padam
thapeti. 8- Tena vuttam "pade padam accadhaya"ti.
@Footnote: 1 khu.iti. 25/62/279 indriyasutta 2 Ma.mu. 12/438/386 culaassapurasutta
@3 khu.dha. 25/253/60 ujjhanasannittheravatthu 4 cha.Ma.,i. janati pajanatiti
@5 Si.,i. thapitamatikam patipatiya  6 visuddhi. 1/24 silaniddesa
@7 visuddhi. 1/39 silaniddesa     8 Ma. thapesi
      Sato sampajanoti satiya ceva sampajannena ca samannagato. Katham panesa
niddayanto sato sampajano nama hotiti? purimappavattivasena. Ayam hi cankame
cankamanto niddaya okkamanabhavam natva pavattamanam kammatthanam thapetva mance
va phalake va nipanno niddam upagantva puna pabujjhamano kammatthanam thitatthane
ganhantoyeva pabujjhati. Tasma niddayantopi sato sampajano nama hoti. Ayam
tava mulakammatthane nayo. 1- Pariggahakammatthanavasenapi panesa sato sampajano
nama hoti. Katham? ayam hi cankamanto niddaya okkamanabhavam natva pasanaphalake
va mance va dakkhinena passena nipajjitva paccavekkhati "acetano kayo
acetane mance patitthito, acetano manco acetanaya pathaviya, acetana pathavi
acetane udake, acetanam udakam acetane vate, acetano vato acetane akase
patitthito. Tattha akasampi `aham vatam ukkhipitva 2- thitan'ti na janati,
vatopi `aham akase patitthito'ti na janati. Tatha vato na janati `aham
udakam ukkhipitva thito'ti .pe. Manco na janati `aham kayam ukkhipitva thito'ti,
kayo na janati `aham mance patitthito'ti. Na hi tesam annamannam abhogo
va samannaharo va manasikaro va cetana va patthana va atthi"ti tassa
evam paccavekkhato tam paccavekkhanacittam bhavangam otarati. Evam niddayantopi sato
sampajano nama hotiti.
      Utthanasannam manasikaritvati "ettakam thanam gate cande va tarakaya va
utthahissami"ti utthanakalaparicchedikam sannam manasikaritva, citte thapetvati
attho. Evam katva sayito hi yathaparicchinneyeva kale utthahati.
@Footnote: 1 cha.Ma.,i. nayova        2 Si.,i. uccalitva. evamuparipi



             The Pali Atthakatha in Roman Book 15 page 90-94. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=15&A=2002&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=15&A=2002&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=20&i=455              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=20&A=2982              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=20&A=2922              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=20&A=2922              Contents of The Tipitaka Volume 20 http://84000.org/tipitaka/read/?index_20

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]