ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 15 : PALI ROMAN An.A. (manoratha.2)

                       4. Kalakaramasuttavannana
     [24] Catuttham atthuppattiyam nikkhittam. Kataraya atthuppattiyati 4- dasabalassa
gunakathaya. Anathapindikassa kira dhita culasubhadda "saketanagare kalakasetthiputtassa 5-
geham gamissami"ti sattharam upasankamitva "bhante aham micchaditthikakulam gacchami.
Sace tattha sakkaram labhissami, ekasmim purise pesiyamane papanco bhavissati, mam
avajjeyyatha bhagava"ti patinnam gahetva agamasi. Setthi "sunisa me
agata"ti mangalam karonto 6- bahum khadaniyabhojaniyam patiyadetva
@Footnote: 1 cha.Ma. sabbam lokam abhinnati      2 pali. anussayoti
@3 Ma. pahinatthena               4 cha.Ma. atthuppattiyanti
@5 Ma. kolikasetthiputtassa         6 cha.Ma. karontova
Panca acelakasatani nimantesi. So tesu nisinnesu "dhita me agantva
arahante vandatu"ti culasubhaddaya pesesi. Agataphala ariyasavika arahanteti
vuttamatteyeva "labha vata me"ti utthahitva gata te nissirikadassane acelake
disvava "samana nama na evarupa honti tata, yesam 1- neva ajjhattam hiri,
na bahiddha ottappam atthi"ti vatva "na ime samana"ti 2- khelam patetva
nivattitva attano vasanatthanameva gata.
     Tato acelaka "mahasetthi kuto te evarupa kalakanni laddha, kim
sakalajambudipe anna darika natthi"ti setthim paribhasimsu. So "acariya janitva
va katam hotu ajanitva va, ahamettha janissami"ti acelake uyyojetva
subhaddaya santikam gantva "amma kasma evarupam akasi, kasma arahante
lajjapesi"ti aha. Tata arahanta nama na evarupa hontiti. Atha nam so
aha:-
             "kidisa samana tuyham       balham  kho  ne pasamsasi
              kimsila  kimsamacara      tamme akkhahi pucchita"ti.
         Sa aha:-
             "santindriya santamanasa    santagunamaggasanthita 3-
              okkhittacakkhu mitabhani      tadisa samana mama.
              Vasanti vanamogayha         nago chetvava bandhanam
              ekaniya 4- adutiya     tadisa samana mama"ti.
@Footnote: 1 Ma. tesam        2 cha.Ma. "na ime samana, dhidhi"ti
@3 Ma. santam tesam gatam thitam (tikayam pathantaram, dhammapadatthakathayam ca)
@santateja gune thita, cha.santamana santateja guna-
@maggasanthita      4 Si. ekakiya, cha.Ma. ekakiya
     Evanca pana vatva setthissa purato thita 1- tinnam ratananam gunam kathesi.
Setthi tassa vacanam sutva "yadi evam, tava samane anetva mangalam karoma"ti.
Sa pucchi "kada karissatha tata"ti. Setthi cintesi "katipahaccayenati vutte
dute 2- pesetva pakkosapeyya"ti. Atha nam "sve amma"ti aha. Sa
sayanhasamaye 3- upari pasadam aruyha mahantam pupphasamuggam gahetva satthu gune
anussaritva attha pupphamutthiyo dasabalassa vissajjetva anjalim paggayha namassamana
atthasi. Evanca avaca "bhagava sve pancahi bhikkhusatehi saddhim mayham bhikkham
ganhatha"ti. Tani pupphani gantva dasabalassa matthake vitanam hutva atthamsu. Sattha
avajjento tam karanam addasa. Dhammadesanapariyosane anathapindikamahasetthi
dasabalam vanditva "sve bhante pancahi bhikkhusatehi saddhim mama gehe bhikkham
ganhatha"ti aha. Culasubhaddaya nimantitamha setthiti. Na bhante kanci agatam
passamati. Ama setthi, santa 4- pana upasika dure yojanasahassamatthakepi thita 5-
himavanto viya pannayatiti vatva:-
             "dure santo pakasenti     himavantova pabbato
              asantettha na dissanti      rattim khitta yatha sara"ti 6-
imam gathamaha. Anathapindiko "bhante mama dhitu sangaham karotha"ti vanditva
pakkami.
     Sattha anandattheram amantesi "aham ananda saketam gamissami, pancannam
bhikkhusatanam salakam dehi. Dadanto ca pattachalabhinnanamyeva 7- dadeyyasi"ti. Thero
tatha akasi. Culasubhadda rattibhagasamanantare cintesi "buddha nama bahukicca
bahukaraniya, sallakkheyyum  8- va na va, kim nu kho  karissami"ti. Tasmim khane
@Footnote: 1 cha.Ma. pure thatva         2 cha.Ma. ayam patho na dissati
@3 cha.Ma. sayanhasamaye        4 cha.Ma. saddha
@5 cha.Ma. yojanasatamatthakepi yojanasahassamatthakepi thita
@6 khu.dha. 25/304/69 culasubhaddavatthu
@7 cha.Ma. chalabhinnanamyeva       8 cha.Ma. mam sallakkheyya
Vessavano maharaja culasubhaddaya kathesi "bhadde ma kho tvam vimana ahosi,
ma dummana. Adhivuttham te bhagavata svatanaya bhattam saddhim bhikkhusamghena"ti.
Sa tutthapahattha danameva samvidahi. Sakkopi kho devaraja vissakammam amantesi
"tata dasabalo culasubhaddaya santikam saketanagaram gacchissati, panca kutagarasatani
mapehi"ti. So tatha akasi. Sattha pancahi chalabhinnasatehi parivuto kutagarayanena
manivannam akasam vilikhanto viya saketanagaram agamasi.
     Subhadda buddhappamukhassa bhikkhusamghassa danam datva sattharam vanditva
aha "bhante mayham sasurapakkho micchaditthiko, sadhu tesam anucchavikam dhammam
kathetha"ti. Sattha dhammam desesi. Kalakasetthi 1- sotapanno hutva attano uyyanam
dasabalassa adasi. Acelaka "amhakam pathamam dinnan"ti nikkhamitum na icchanti.
"gacchatha niharitabbaniyamena te niharatha"ti sabbe niharapetva tattheva satthu
viharam karetva brahmadeyyam katva udakam patesi. So kalakena karitataya
kalakaramo nama jato. Bhagava tasmim samaye tattha viharati. Tena vuttam "sakete
viharati kalakarame"ti.
     Bhikkhu amantesiti pancasatabhikkhu amantesi. Te kira saketanagaravasino
kulaputta satthu dhammadesanam sutva satthu santike pabbajitva upatthanasalayam
nisinna "aho buddhaguna nama mahanta, evarupam nama micchaditthikam kalakasetthim
ditthito mocetva sotapattiphalam papetva sakalanagaram satthara devalokasadisam
katan"ti dasabalassa gunam kathenti. Sattha tesam gunam kathentanam cittam upaparikkhitva
"mayi gate mahati desana samutthahissati, desanapariyosane ca ime pancasata
bhikkhu arahatte patitthahissanti, mahapathavi udakapariyantam katva kampissati"ti
@Footnote: 1 Ma. kolikasetthi
Dhammasabham gantva pannattapavarabuddhasane 1- nisinno te bhikkhu adim katva yam
bhikkhave sadevakassa lokassati imam desanam arabhi. Evamidam suttam gunakathaya
nikkhittanti veditabbam.
     Tattha "tamaham janami"ti desanapariyosane 2- mahapathavi udakapariyantam katva
akampittha. Abbhannasinti abhiannasim, janinti attho. Viditanti pakatam katva
natam. Imina etam dasseti:- anne janantiyeva, maya pana pakatam katva
viditanti. Imehi tihi padehi sabbannutabhumi nama kathita. Tam tathagate na
upatthasiti tam chadvarikam arammanam tathagate 3- tanhaya va ditthiya va
na upatthasi na upagacchi. Ayam hi passati bhagava cakkhuna rupam, chandarago
bhagavato natthi. Suvimuttacitto so bhagava. Sunati bhagava sotena saddam. Ghayati
bhagava ghanena gandham. Sayati bhagava jivhaya rasam. Phusati bhagava kayena photthabbam.
Vijanati bhagava manasa dhammam, chandarago bhagavato natthi. Suvimuttacitto
so bhagava. Tena vuttam "tam tathagate na upatthasi"ti. Imina padena khinasavabhumi
kathitati veditabba.
     Tam mamassa musati tameva 4- vacanam musavado nama bhaveyya. Tampissa 5-
tadisamevati tampi musavado bhaveyya. Tam mamassa kaliti tam vacanam mayham
doso bhaveyyati attho. Ettavata saccabhumi nama kathitati veditabba.
     Dattha 6- datthabbanti disva datthabbam. Dittham na mannatiti tandittham
rupayatanam "aham mahajanena ditthameva passami"ti tam 7- tanhamanaditthihi na
mannati. Adittham na mannatiti "aham mahajanena aditthameva etam passami"ti
@Footnote: 1 cha.Ma. pannattavarabuddhasane      2 cha.Ma. padapariyosane
@3 cha.Ma. tathagato              4 cha.Ma. tam
@5 Ma. tam mamassa, cha. tampassa       6 ka. dittha     7 cha.Ma. ayam patho na dissati
Evampi tanhadihi mannanahi na mannati. Datthabbam na mannatiti "mahajanena
dittham passami"ti evampi tahi mannanahi na mannati. Datthabbanhi ditthampi 1-
hotiyeva. Evarupani hi vacanani tisupi kalesu labbhanti, tena tesam 2- attho
vutto. Dattharam na mannatiti passitaram ekasattam nama tahi mannanahi na
mannatiti attho. Sesatthanesupi iminava nayena attho veditabbo. Imina
ettakena thanena sunnatabhumi nama kathita.
     Iti kho bhikkhaveti evam kho bhikkhave. Tadisova 3- taditi tadi 4- nama
ekasadisata. Tathagato ca yadiso labhadisu, tadisova alabhadisu. Tena vuttam
"labhepi tadi, 5- alabhepi tadi. Yasepi tadi, ayasepi tadi. Nindayapi  tadi,
pasamsayapi tadi. Sukhepi tadi, dukkhepi tadi"ti. 6- Imaya taditaya tadi. Tamha ca
pana tadimhati tato  tathagatatadito anno uttaritaro va panitataro va tadi natthiti
ettavata tadibhumi nama kathita. Imahi pancahi bhumihi desanam nibbattentassa
pancasu 7- thanesu mahapathavi sakkhibhavena akampittha. Desanapariyosane te pancasate
adhuna pabbajite kulaputte adim katva tanthanam sampattanam 8- devamanussanam
caturasitipanasahassani amatapanam pivimsu.
     Bhagavapi suttam nitthapetva gathahi kutam ganhanto yankincitiadimaha.
Tattha ajjhositam saccamutam paresanti paresam saddhaya parapattiyayanaya saccanti 9-
mannitva ajjhositam gilitva parinitthapetva gahitam. Sayasamvutesuti 10- sayameva
samvaritva piyayitva 11- gahitaggahanesu, ditthigatikesuti attho. Ditthigatika hi
sayamsamvutati
@Footnote: 1 cha.Ma. aditthampi       2 cha.Ma. tenassa       3 cha.Ma. tadiyeva
@4 cha.Ma. tadita        5 cha.Ma. tadi. evamuparipi
@6 khu. maha. 29/180,895/138,562 paramatthakasuttaniddesa,
@sariputtasuttaniddesa (sya)   7 cha.Ma. nitthapentassa pancasupi
@8 cha.Ma. tam thanam pattanam     9 cha.Ma. saccamutanti
@10 Si.,Ma. sayamsamvutesuti     11 Si. saritva piyayitva,
@Ma. tam saritva pariyayitva
Vuccanti. Saccam musa vapi param daheyyati tesu sayamsamvutasankhatesu ditthigatikesu
tathagato tadi tesam ekampi vacanam "idameva saccam moghamannan"ti evam  saccam
musa vapi param uttamam 1- katva na odaheyya na saddaheyya na pattiyayeyya.
Etanca sallanti etam ditthisallam. Patikacca disvati puretaram bodhimuleyeva disva.
Visattati lagga  laggita 2- palibuddha. Janami passami tatheva etanti etthayam 3-
paja ajjhosita gilitva parinitthapetva visatta lagga laggita, etam 4- ahampi
janami passami. Tatheva etam 5- yatha etaya pajaya gahitanti evam ajjhositam
natthi tathagatananti attho.



             The Pali Atthakatha in Roman Book 15 page 303-309. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=15&A=7021&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=15&A=7021&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=20&i=179              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=20&A=867              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=20&A=797              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=20&A=797              Contents of The Tipitaka Volume 20 http://84000.org/tipitaka/read/?index_20

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]