ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 16 : PALI ROMAN An.A. (manoratha.3)

                    10. Anuruddhamahavitakkasuttavannana
     [30] Dasame cetisuti cetinamakanam rajunam nivasanatthanatta 6- evamladdhavohare
ratthe. Pacinavamsadayeti dasabalassa vasanatthanato pacinadisaya thite vamsadaye
nilobhasehi veluhi sanchanne aranne. Evam cetaso parivitakko udapadi
ti thero kira pabbajitva pathamam antovassamhiyeva samapattilabhi hutva sahassalokadhatu-
dassanasamattham dibbacakkhunanam uppadesi. So sariputtattherassa santikam gantva
evamaha "idhaham avuso sariputta dibbena cakkhuna visuddhena atikkantamanusakena
sahassalokam olokemi. Araddham kho pana me viriyam asallinam, upatthita sati
asammuttha, assaddho kayo asaraddho, samahitam cittam ekaggam. Atha ca pana
meanupadayaasavehi cittam na vimuccati"ti atha nam thero aha "yam kho
te avuso anuruddha evam hoti `aham dibbena cakcuna .pe. Olokemi"ti,
@Footnote: 1 cha.Ma. ayam saddo na dissati  2 cha.Ma. cirattam anutapissatiti
@3 Si. avijjanivasutopi  4 cha.Ma. madheyyaparanugeti
@5 cha.Ma. parangatati  6 cha.Ma. nivasatthanatta
Idante manasmim. Yampi te avuso anuruddha evam hoti `araddham kho pana
me viriyam .pe. Ekaggan'ti, idante uddhaccasmim. Yampi te avuso anuruddha
evam hoti `atha ca pana me anupadaya asavehi cittam na vimuccati"ti, idante
kukkuccasmim. Sadhu vata ayasma anuruddho ime tayo dhamme pahaya ime tayo
dhamme amanasikaritva amataya dhatuya cittam upasamharatu"ti evamassa thero kammatthanam
kathesi. So kammatthanam gahetva sattharam apucchitva cetirattham gantva
samanadhammam karonto addhamasam cankamena vitinamesi. So padhanaveganimmathikatta
kilantakayo ekassa velugumbassa hettha nisidi. Athassayam evam cetaso parivitakko
udapadi, esa mahapurisavitakko uppajjiti attho.
     Appicchassati ettha paccayappiccho adhigamappiccho pariyattiappiccho
dhutangappicchoti cattaro appiccha. Tattha paccayappiccho bahum dente appam
ganhati, appam dente appataram ganhati, na anavasesaggahi hoti. Adhigamappiccho
majjhantikatthero viya attano adhigamam annesam janitum na deti. Pariyattiappiccho
tepitakopi samano na bahussutabhavam janapetukamo hoti saketatissatthero
viya. Dhutangappiccho dhutangapariharanabhavam annesam janitum na deti dvebhatikattheresu
jetthakatthero viya. Vatthum visuddhimagge kathitam. Ayam dhammoti
evamladdhagunaniguhanena 1- ca patiggahane mattannutaya ca appicchassa puggalassa ayam
navalokuttaradhammo uppajjati, 2- no mahicchassa. Evam sabbattha yojetabbam.
     Santutthassati catusu paccayesu tihi santosehi santutthassa. Pavivittassati
kayacittaupadhivivekehi vivittassa. Tattha kayaviveko nama ganasanganikam vinodetva
arambhavatthuvasena ekibhavo. Ekibhavamattena 3- pana 4- kammam na nipphajjatiti
@Footnote: 1 cha.Ma. evamsantagunaniguhanena 2 cha.Ma. sampajjati
@3 cha.Ma. ekibhavamatteneva 4 cha.Ma. ayam saddo na dissati
Kasinaparikammam katva attha samapattiyo nibbatteti. Ayam cittaviveko nama.
Samapattimatteneva kammam na nipphajjatiti jhanam padakam katva sankhare
sammasitva saha patisambhidahi arahattam papunati, ayam sabbakarato upadhiviveko
nama. Tenaha bhagava "kayaviveko ca vivekatthakayanam nekkhammabhiratanam,
cittaviveko ca parisuddhacittanam paramavodanappattanam, upadhiviveko ca nirupadhinam
puggalanam visankharagatanan"ti. 1-
     Sanganikaramassati ganasanganikaya ceva kilesasanganikaya ca ratassa.
Araddhaviriyassati kayikacetasikaviriyavasena araddhaviriyassa. Upatthitassatissati
catusatipatthanavasena upatthitassatissa. Samahitassati ekaggacittassa. Pannavatoti
kammassa katapannaya pannavato.
     Sadhu sadhuti therassa cittam 2- sampahamsento evamaha. Imam atthamanti satta
nidhi laddhapurisassa atthamam dento viya, satta maniratanani, satta hatthiratanani,
satta assaratanani laddhapurisassa atthamam dento viya satta mahapurisavitakke
vitakketva thitassa atthamam acikkhanto evamaha. Nippapancaramassati tanhamana-
ditthipapancarahitatta nippapancasankhate nibbanapade abhiratassa. Itaram tasseva
vevacanam. Nappapancaramassati yathavuttesu papancesu abhiratassa. Itaram tasseva
vevacanam.
     Yatoti yada. Tatoti tada. Nanarattananti nilapitalohitodatavannehi nanarajanehi
rattanam. Pamsukulacivaranti 3- tevisatiya khettesu thitapamsukulacivaram. Khayissatiti
yatha tassa pubbanhasamayadisu yasmim samaye yam icchati, tasmim samaye tam parupantassa
so dussakarandako manapo hutva khayati, evam tuyhampi civarasantosamahaariyavamsena
@Footnote: 1 khu.maha. 29/33/31 guhatthakasuttaniddesa,
@khu.maha. 29/229/172 tissametteyyasuttaniddesa (sya)  2 cha.Ma. therassa vitakkam
@3 cha.Ma. pamsukulanti
Tutthassa viharato     pamsukulacivaram khayissati utthahissati. Ratiyati ratiatthaya.
Aparitassayati paritassanahi tanhaditthiaparitassanatthaya. Phasuviharayati
sukhaviharatthaya. Okkamanaya nibbanassati amatam nibbanam otaranatthaya.
     Pindiyalopabhojananti gamanigamarajadhanisu janghabalam nissaya gharapatipatiya
carantena laddhapindiyalopabhojanam. Khayissatiti tassa gahapatino nanaggarasabhojanam
viya upatthahissati. Santutthassa viharatoti pindapatasantosamahaariyavamsena santutthassa
viharato. Rukkhamulasenasanam khayissatiti tassa gahapatino tebhumikapasade gandhakusumavasa-
sugandham kutagaram viya rukkhamulasenasanam 1- upatthahissati. Santutthassati
senasanasantosamahaariyavamsena santutthassa. Tinasantharakoti 2- tinehi va pannehi va
bhumiyam va phalakapasanaphalanam 3- va annatarasmim santhatasantharo. 4- Putimuttanti
yankinci muttam. Tamkhane gahitampi putimuttameva vuccati duggandhatta. Santutthassa
viharatoti gilanapaccayabhesajjaparikkharasantosena santutthassa viharato.
     Iti bhagava catusu thanesu arahatte 5- pakkhipanto kammatthanam kathetva
"katarasenasane nu kho vasantassa kammatthanam sappayam bhavissati"ti avajjento
"tasmimyeva vasantassa"ti natva tenahi tvam anuruddhatiadimaha. Pavivittassa
viharatoti tihi vivekehi vivittassa viharantassa. Uyyojanikapatisamyuttanti
uyyojanikeheva vacanehi patisamyuttam, tesam utthanagamanakiriyayevati 6- attho.
Papancanirodheti nibbanapade. Pakkhandatiti arammanakaranavasena pakkhandati.
Pasidatitiadisupi arammanavaseneva pasidanasantitthanamuccana veditabba. Iti bhagava
cetiratthe pacinavamsadaye ayasmato anuruddhassa kathite attha mahapurisavitakke
puna bhesakalavanamahavihare nisiditva bhikkhusamghassa vittharena kathesi.
@Footnote: 1 cha.Ma. rukkhamulam 2 cha.Ma. tinasantharakoti
@3 cha.Ma. phalapasanatalani 4 cha.Ma. santhatasanthato
@5 cha.Ma. arahattam 6 cha.Ma. tesam upatthanagamanakamyevati
     Manomayenati manena nibbattitakayopi manomayoti vuccati manena gatakayopi 1-
idha manena gatakayam sandhayevamaha. Yatha me ahu sankappoti yatha mayham vitakko
ahosi, tato uttarim atthamam mahapurisavitakkam dassento tato uttarim desayi. Sesam
sabbam uttanatthamevati. 2-
                         Gahapativaggo tatiyo.
                         ---------------



             The Pali Atthakatha in Roman Book 16 page 249-253. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=16&A=5591&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=16&A=5591&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=22&i=103              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=22&A=2950              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=22&A=3040              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=22&A=3040              Contents of The Tipitaka Volume 22 http://84000.org/tipitaka/read/?index_22

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]