ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 17 : PALI ROMAN Khuddaka.A. (paramatthajo.)

page14.

2. Sikkhapadavannana sikkhapadapathamatika evam saranagamanehi sasanotaram dassetva sasanam otinnena upasakena va pabbajitena va yesu sikkhapadesu pathamam sikkhitabbam, tani dassetum nikkhittassa sikkhapadapathassa idani vannanattham ayam matika:- "yena yattha yada yasma vuttanetani tannayam vatva katva vavatthanam sadharanavisesato. Pakatiya ca yam vajjam vajjam pannattiya ca yam vavatthapetva tam katva padanam byanjanatthato sadharananam sabbesam sadharanavibhavanam atha pancasu pubbesu visesatthappakasano 1- panatipatappabhuti hekatananatadito 2- arammanadanam bheda mahasavajjato tatha payogangasamutthana vedanamulakammato viramato ca phalato vinnatabbo vinicchayo. Yojetabbam tato yuttam pacchimesvapi pancasu avenikanca vattabbam neyya hinaditapi cati. Tattha etani panatipataveramanitiadini dasa sikkhapadani bhagavata eva vuttani na savakadihi. Tani ca savatthiyam vuttani jetavane anathapindikassarame ayasmantam rahulam pabbajetva kapilavatthuto savatthim anuppattena samaneranam sikkhapadavavatthapanattham. Vuttam hetam:- athakho bhagava kapilavatthusmim yathabhirantam viharitva yena savatthi tena carikam pakkami, anupubbena carikancaramano yena savatthi tadavasari, tatra sudam bhagava savatthiyam viharati jetavane anathapindikassarame. Tena @Footnote: 1 cha.Ma. visesatthappakasato. @2 Ma. panatipatatipata, pabhutihekatadito, Si. panadipanatipata, pabhutihekatadito

--------------------------------------------------------------------------------------------- page15.

Kho pana samayena .pe. Athakho samaneranam etadahosi "kati nukho amhakam sikkhapadani, kattha ca amhehi sikkhitabban"ti. Bhagavato etamattham arocesum "anujanami bhikkhave samaneranam dasa sikkhapadani, tesu ca samanerehi sikkhitum panatipata veramani .pe. Jataruparajatapatiggahana veramani"ti 1- tanetani "samadaya sikkhati sikkhapadesu"ti 2- vuttasuttanusarena saranagamanesu ca dassitapathanusarena "panatipata veramani sikkhapadam samadiyami"ti evam vacanamaggam aropitaniti veditabbani. Evam tava "yena yattha yada yasma, vuttanetani tannayam vatva"ti so nayo datthabbo. Sadharanavisesavavatthanam ettha ca adito dve catutthapancamani upasakanam samanerananca sadharanani niccasilavasena. Uposathasilavasena pana upasakanam sattamatthamancekam angam katva sabbapacchimavajjani ca sabbanipi samanerehi sadharanani, pacchimampana samaneranameva visesabhutanti evam sadharanavisesato vavatthanam katabbam. Purimani cettha panca ekantaakusalacittasamutthanatta panatipatadinam pakativajjato veramaniyo 3- sesa pannattivajjatoti evam pakatiya ca yam vajjam, vajjam pannattiya ca yam, tam vavatthapetabbam. Sadharanavibhavana yasma cettha "veramanisikkhapadam samadiyami"ti etani sabbasadharanani padani, tasma etesam padanam byanjanato ca atthato ca ayam sadharanavibhavana veditabba:- tattha byanjanato tava veram manatiti viramani, veram pajahati, vinodeti, byantikaroti, anabhavam gametiti attho. Viramati va etaya karanabhutaya veramha puggaloti vikarassa vekaram katva veramani. Teneva cettha "viramanisikkhapadam @Footnote: 1 vinaYu. 4/105-106/121 rahulavatthu 2 di.Si. 9/193/63 panitatarasamannaphala @3 cha.Ma. veramaniya

--------------------------------------------------------------------------------------------- page16.

Veramanisikkhapadan"ti dvidha sajjhayam karonti. Sikkhitabbati sikkha, pajjate anenati padam. Sikkhaya padam sikkhapadam, sikkhaya adhigamupayoti attho. Athava mulam nissayo patitthati vuttam hoti. Viramani eva sikkhapadam viramanisikkhapadam, veramani- sikkhapadam va dutiyena nayena. Samma adiyami samadiyami, avitikkamanadhippayena acchiddakaritaya ca asabalakaritaya ca akammasakaritaya ca adiyamiti vuttam hoti. Atthato pana veramaniti kamavacarakusalacittasampayutta virati, sa panatipata viramantassa "ya tasmim samaye panatipata arati virati pativirati veramani akiriya akaranam anajjhapatti velaanatikkamo setughato"tievamadina 1- nayena vibhange vutta. Kamancesa veramani nama lokuttarapi atthi, idha tu samadiyamiti vuttatta samadanavasena pavattiraha, sa na hotiti kamavacarakusala- cittasampayutta viratiti vutta. Sikkhati tisso sikkha adhisilasikkha adhicittasikkha adhipannasikkhati, imasmim panatthe sampattaviratisilam lokika vipassana ruparupajjhanani ariyamaggo ca sikkhati adhippeta. Yathaha:- katame dhamma sikkha, yasmim samaye kamavacaram kusalam cittam uppannam hoti, somanassasahagatam .pe. Tasmim samaye phasso hoti .pe. Avikkhepo hoti, ime dhamma sikkha. Katame dhamma sikkha, yasmim samaye rupupapattiya maggam bhaveti vivicceva kamehi vivicca akusalehi dhammehi .pe. Pathamajjhanam .pe. Pancamajjhanam upasampajja viharati tasmim samaye phasso hoti .pe. Avikkhepo hoti, ime dhamma sikkha. Katame dhamma sikkha, yasmim samaye arupupapattiya .pe. Nevasannanasannayatanasahagatam .pe. Avikkhepo hoti, ime dhamma sikkha. Katame dhamma sikkha, yasmim samaye lokuttaram jhanam bhaveti niyyanikam apaccayagamim .pe. Tasmim samaye phasso hoti .pe. Avikkhepo hoti, ime dhamma sikkhati. 2- @Footnote: 1 abhi. vi. 35/704/349 abhidhammabhajaniya 2 abhi. vi. 35/712-3/355-6 abhidhammabhajaniya

--------------------------------------------------------------------------------------------- page17.

Etasu sikkhasu yayakayaci sikkhaya padam adhigamupayo, athava mulam nissayo patitthati sikkhapadam. Vuttanhetam "silam nissaya sile patitthaya satta bojjhange bhavento bahulikaronto"tievamadi 1-. Evamettha sadharananam padanam byanjanato atthato ca sadharanavibhavana katabba. Purimapancasikkhapadavannana idani yam vuttam atha pancasu pubbesu visesatthappakasano panatipatappabhuti hekatananatadito arammanadanabheda mahasavajjato tatha payogangasamutthana vedanamulakammato viramato ca phalato vinnatabbo vinicchayoti. Tatthetam vuccati:- panatipatoti ettha tava panoti jivitindriyapatibaddha khandhasantati, tam tam 2- upadaya pannatto va satto. Tasmim pana pane panasannino tassa panassa jivitindriyupacchedakaupakkamasamutthapika kayavacidvaranam annataradvarappavatta vadhakacetana panatipato. Adinnadananti ettha adinnanti parapariggahitam, yattha paro yathakamakaritam apajjanto adandaraho anuppavajjo ca hoti, tasmim pana parapariggahite parapariggahitasannino tada dayakaupakkamasamutthapika kayavacidvaranam annataradvarappavatta eva theyyacetana adinnadanam. Abrahmacariyanti asetthacariyam, dvayadvayasamapatti methunapatisevana kayadvarappavatta asaddhammapatisevanatthana- vitikkamacetana abrahmacariyam. Musavadoti ettha musati visamvadanapurekkharassa atthabhanjanako vacipayogo kayapayogo va, visamvadanadhippayena panassa paravisamvadakakayavaci- payogasamutthapika kayavacidvaranameva annataradvarappavatta micchacetana musavado. Suramerayamajjapamadatthanati ettha pana surati panca sura:- pitthasura puvasura @Footnote: 1 sam maha. 19/182/58 himvantasutta 2 cha.Ma. tam va

--------------------------------------------------------------------------------------------- page18.

Odanasura kinnapakkhitta sambharasamyutta cati. Merayanti pupaphasavo phalasavo gulasavo madhvasavo sambharasamyutto cati pancavidham. Majjanti tadubhayameva madaniyatthena majjam, yam va panannampi kinci atthi madaniyam, yena pitena matto hoti pamatto, idam vuccati majjam. Pamadatathananti yaya cetanaya, tam pivati ajjhoharati, sa cetana madappamadahetuto pamadatthananti vuccati, yato ajjhoharanadhippayena kayadvarappavatta suramerayamajjanam ajjhoharanacetana "suramerayamajjapamadatthanan"ti veditabba. Evantavettha panatipatappabhutihi vinnatabbo vinicchayo. Ekatananatadivinicchayo ekatananataditoti etthaha:- kimpana vajjhavadhakappayogacetanadinam ekataya panatipatassa va annassa va adinnadanadino ekattam nanataya ca nanattam hoti, udahu noti. Kasma panetam vuccatiti, yadi tava ekataya ekattam hoti, 1- atha yada ekam vajjham bahu vadhaka vadhenti, eko va vadhako bahuke vajjhe vadheti, ekena va sahatthikadina payogena bahu vajjha vadhiyanti, ekava cetana bahunam vajjhanam jivitindriyupacchedakam payogam samutthapeti, tada ekena panatipatena bhavitabbam. Yadi pana nanataya nanattam, atha yada eko vadhako ekassatthaya ekam payogam karonto bahu vajjhe vadheti, bahu vadhaka devadattayannadattasomadattadinam bahunamatthaya bahu payoge karonta ekameva devadattam va yannadattam va somadattam va vajjham 2- vadhenti, bahuhi va sahatthikadihi payogehi eko vajjho vadhiyati. Bahuka va cetana ekasseva vajjhassa jivitindriyupacchedakam payogam samutthapenti, tada bahuhi panatipatehi bhavitabbam. Ubhayampi cetamayuttam. Atha neva etesam vajjhadinam ekataya ekattam, nanataya nanattam, annatheva tu ekattanca nanattanca hoti, tam vattabbam panatipatassa, evam sesanampiti. @Footnote: 1 cha.Ma. ayam saddo na dissati 2 cha.Ma. ayam saddo na dissati

--------------------------------------------------------------------------------------------- page19.

Vuccate:- tattha na tava panatipatassa vajjhavadhakadinam paccekamekataya ekata, nanataya nanata, kintu vajjhavadhakadinam yuganaddhamekataya ekata, dvinnampi tu tesam, tato annatarassa va nanataya nanata. Tathahi bahusu vadhakesu bahuhi sarakkhepadihi 1- ekena va opatakhananadina payogena bahu vajjhe vadhentesupi bahu panatipata honti. ekasmim vadhake ekena va bahuhi va payogehi tappayogasamutthapikaya ca ekaya va bahuhi va cetanahi bahu vajjhe vadhentepi bahu panatipata honti, bahusupi vadhakesu yathavuttappakarehi bahuhi ekena va payogena ekam vajjham vadhentesupi bahu panatipata honti. Esa nayo adinnadanadisupiti. Evamettha ekatananataditopi vinnatabbo vinicchayo. Arammanatoti panatipato cettha jivitindriyarammano. Adinnadanaabrahmacariyasuramerayamajjapamadatthanani rupadhammesu rupayatanadi annatra sankhararammanani. Musavado yassa musa bhanati, tamarabhitva pavattanato sattarammano. Abrahmacariyampi sattarammananti eke. Adinnadananca yada satto haritabbo hoti, tada sattarammananti. Api cettha sankharavaseneva sattarammanam 2-, na pannattivasenati. Evamettha arammanatopi vinnatabbo vinicchayo. Adanatoti panatipatadito veramanisikkhapadani cetani samanerena bhikkhussa santike samadinnaneva samadinnani honti, upasakena pana attana samadiyantenapi samadinnani honti, parassa santike samadiyantenapi. Ekajjham samadinnanipi samadinnani honti, paccekam samadinnanipi. Kintu nanam. Ekajjham samadiyato ekayeva virati ekava cetana hoti, kiccavasena panetasam pannattam pannapiyati. 3- paccekam samadiyato pana panceva viratiyo panceva cetana hontiti veditabba. Evamettha adanatopi vinnatabbo vinicchayo. Bhedatoti samaneranancettha ekasmim bhinne sabbanipi bhinnani honti. Parajikatthaniyani hi tani tesam, yantam vitikkantam hoti, teneva @Footnote: 1 Si. sarasattadihi 2 Si., Ma. satte arabhanti @3 cha.Ma. pancavidhattam vinnayati, Si. paccacattam pannapiyati

--------------------------------------------------------------------------------------------- page20.

Kammabandho. 1- Gahatthanampana ekasmim bhinne ekameva bhinnam hoti, yato tesam tam samadaneneva puna pancangikattam silassa sampajjati. Apare panahu "visum visum samadinnesu ekasmim bhinne ekameva bhinnam hoti, `pancangasamannagatam silam samadiyami'ti evampana ekato samadinnesu ekasmim bhinne sesani sabbanipi bhinnani honti, kasma? samadanassabhinnatta, 2- yantam vitikkantam, teneva kammabandho"ti. 1- Evamettha bhedatopi vinnatabbo vinicchayo. Mahasavajjatoti gunavirahitesu tiracchanagatadisu panesu khuddake pane panatipato appasavajjo, mahasarire mahasavajjo. Kasma? payogamahantataya. Payogasamattepi vatthumahantataya. Gunavantesu pana manussadisu appagune pane panatipato appasavajjo, mahagune mahasavajjo. Sariragunanantu samanabhave sati kilesanam upakkamananca mudutaya appasavajjata, tibbataya mahasavajjata ca veditabba. Esa nayo sesesupi. Apicettha suramerayamajjapamadatthanameva mahasavajjam, na tatha panatipatadayo. Kasma? manussabhutassapi ummattakabhavasamvattanena ariyadhammantarayakaranatoti. Evamettha mahasavajjatopi vinnatabbo vinicchayo. Payogatoti ettha ca panatipatassa sahatthiko anattiko nissaggiko thavaro vijjamayo iddhimayoti chappayoga. Tattha kayena va kayapatibaddhena va paharanam sahatthiko payogo, so uddissanuddissabhedato dubbidho hoti. Tattha uddisake yam uddissa paharati, tasseva maranena kammuna bajjhati. "yokoci maratu"ti evam anuddisake paharappaccaya yassa kassaci maranena. Ubhayathapi ca paharitamatte va maratu, paccha va teneva rogena, paharanakkhane 3- eva kammuna bajjhati. Maranadhippayeneva paharam datva tena amarantassa 4- puna annena cittena pahare dinne pacchapi yadi pathamappahareneva marati, tada eva kammuna bandho 5- hoti. Atha dutiyappaharena, natthi panatipato. Ubhayehipi mate pathamappahareneva kammuna bandho, 5- ubhayehipi amate nevatthi panatipato. @Footnote: 1-1 cha.Ma. kammabaddho 2 Si. samadanassa bhinnatta. 3 cha.Ma. paharitakkhane @4 cha.Ma. amatassa 5-5 cha.Ma. baddho

--------------------------------------------------------------------------------------------- page21.

Esa nayo bahukehipi ekassa pahare dinne. Tatrapi hi yassa paharena marati, tasseva kammuna bandho 1- hoti. Adhitthahitva pana anapanam anattiko payogo. Tatthapi sahatthike payoge vuttanayeneva kammabandho 1- anussaritabbo. Chabbidho cettha niyamo veditabbo:- "vatthu kalo ca okaso avudham iriyapatho kiriyavisesoti ime cha anatti niyamata"ti. 2- Tattha vatthuti maretabbo pano. Kaloti pubbanhasayanhadikalo yobbanathamaviriyadikalo ca. Okasoti gamo va nigamo va vanam va raccha va sighatakam vati evamadi. Avudhanti asi va pharasu 3- va 3- usu va satti vati evamadi. Iriyapathoti maretabbassa marakassa ca thanam va nissajja vati evamadi. Kiriyavisesoti vijjhanam va chedanam va bhedanam va sankhamundikam vati evamadi. Yadi hi vatthum visamvadetva "yam marehi"ti anatto, tato annam mareti, anapakassa natthi kammabandho. Atha vatthum avisamvadetva mareti, anapakassa anattikkhane anattassa maranakkhaneti ubhayesampi kammabandho. Esa nayo kaladisupi. Maranatthantu kayena va kayapatibaddhena va paharananissajjanam nissaggiko payogo, sopi uddissanuddissabhedato dubbidho eva, kammabandho cettha pubbe vuttanayeneva veditabbo. Maranatthameva opatakhananam apassenaupanikkhipanam bhesajjavisayantadippayojanam va thavaro payogo. Sopi uddissanuddissabhedato dubbidho, yato tatthapi pubbe vuttanayeneva kammabandho veditabbo. Ayantu viseso:- mulatthena opatadisu paresam mulena va mudha va dinnesupi yadi tappaccaya koci marati, @Footnote: 1-1 cha.Ma. baddho, kammabaddho evamuparipi. 2 samanta. pa. 1/534 3-3 cha.Ma. ayam patho @na dissati

--------------------------------------------------------------------------------------------- page22.

Mulatthasseva kammabandho. Yadipi ca tena annena va tattha opate vinasetva bhumisame katepi pamsudhovaka va pamsuganhanta mulakhananaka va mulani khananta avatam karonti, deve vassante kaddamo jayati, tattha ca koci otaritva va laggitva va marati, mulatthasseva kammabandho. Yadi pana yena laddham, so anno va vitthatataram 1- va gambhirataram va karoti, tappaccayava koci marati, ubhayesampi kammabandho. Yatha tu mulani mulehi samsajjanti, tatha tattha thale kate muccati. Evam apassenadisupi yava tesam pavatti, tava yathasambhavam kamamabandho veditabbo. Maranatthampana vijjaparijappanam vijjamayo nama payogo. Dathavudhadinam dathakotanadi viya 2- maranattham kammavipakajiddhivikarakaranam iddhimayo payogoti. Adinnadanassa tu theyyapasayhapaticchannaparikappakusavaharavasappavatta sahatthikanattikadayo payoga, tesampi vuttanusareneva pabhedo veditabbo. Abrahmacariyadinampana tinnampi sahatthiko eva payogo labbhatiti. Evamettha payogatopi vinnatabbo vinicchayo. Angatoti ettha ca panatipatassa panca angani bhavanti:- panasanni ca, vadhakacittanca paccupatthitam hoti, vayamati, tena ca maratiti. Adinnadanassapi panceva:- parapariggahitanca hoti, parapariggahitasanni ca, theyyacittanca paccupatthitam hoti, vayamati, tena ca adatabbam adanam gacchatiti. Abrahmacariyassa pana cattari angani bhavanti:- ajjhacaraniyavatthunca hoti, tattha ca sevanacittam paccupatthitam hoti, sevanapaccaya payoganca samapajjati, sadiyati cati, tatha paresam dvinnampi. Tattha musavadassa tava musa ca hoti tam vatthu, visamvadanacittanca paccupatthitam hoti, tajjo ca vayamo, paravisamvadananca vinnapayamana vinnattippavattiti cattari angani veditabbani. Surameraya- majjapamadatthanassa pana suradinanca annataram hoti, madaniyam patukamyatacittanca paccupatthitam hoti, tajjanca vayamam apajjati, pite ca pavisatiti imani cattari anganiti. Evamettha angatopi vinnatabbo vinicchayo. @Footnote: 1 cha.Ma. vitthatataram 2 cha.Ma. dathakotanadimiva, Si. avudhadinam dharakotanadim iva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page23.

Samutthanatoti panatipataadinnadanamusavada cettha kayacittato ca vacacittato ca kayavacacittato cati tisamutthana honti. Abrahmacariyam kayacittavasena ekasamutthanameva. Suramerayamajjapamadatthanam kayato ca, kayacittato cati dvisamutthananti. Evamettha samutthanatopi vinnatabbo vinicchayo. Vedanatoti ettha ca panatipato dukkhavedanasampayuttova. Adinnadanam tisu vedanasu annataravedanasampayuttam, tatha musavado. Itarani dve sukhaya va adukkhamasukhaya va vedanaya sampayuttaniti. Evamettha vedanatopi vinnatabbo vinicchayo. Mulatoti panatipato cettha dosamohamulo. Adinnadanamusavada lobhamohamula va dosamohamula va, itarani dve lobhamohamulaniti. Evamettha mulatopi vinnatabbo vinicchayo. Kammatoti panatipataadinnadanaabrahmacariyani cettha kayakammameva kammapathappattaneva, musavado vacikammameva. Yo pana atthabhanjanako, so kammapathappatto itaro kammameva. Suramerayamajjapamadatthanam kayakammamevati. Evamettha kammatopi vinnatabbo vinicchayo. Viramatoti ettha aha "panatipatadihi viramanto kuto viramati"ti? Vuccate:- samadanavasena tava viramanto attano va paresam va panatipatadiakusalato viramati. Kimarabhitva? yato viramati, tadeva sampattavasenapi viramanto vuttappakarakusalatova. Kimarabhitva? panatipatadinam vuttarammananeva. Keci pana bhananti "suramerayamajjasankhate sankhare arabhitva suramerayamajjapamadatthanaviramati, sattasankharesu yampana haritabbanca 1- bhanjitabbanca tam arabhitva adinnadana musavada ca, satte eva arabhitva panatipata abrahmacariya ca"ti. Tadanne "pana evam sante `annam cintento annam kareyya, yanca pajahati, tanca na janeyya'ti evamditthika hutva yadeva anicchamana pajahati, tam attano panatipatadi- akusalam va arabhitva 2- viramati"ti vadanti. Tanca na yuttam. 3- kasma? @Footnote: 1 cha.Ma. avaharitabbam 2 cha.Ma. panatipatadiakusalamevarabhitva 3 cha.Ma. tadayuttam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page24.

Tassa paccuppannabhavato bahiddhabhavato ca. Sikkhapadanam hi vibhangapathe "pancannam sikkhapadanam kati kusala .pe. Kati arammana"ti pucchitva "kusala eva siya, sukhaya vedanaya sampayutta"ti 1- evam pavattamananam vissajjane "paccuppannarammana"ti ca "bahiddharammana"ti ca evam paccupannabahiddharammanattam vuttam, tam attano panatipatadiakusalam arabhitva viramantassa na yujjati. Yampana vuttam "annam cintento annam kareyya, yanca pajahati, tanca na janeyya"ti tattha vuccate:- na kiccasadhanavasena pavattento annam cintento annam karotiti va yanca pajahati tanca na janatiti va vuccati. Arabhitvana amatam jahanto sabbapapake nidassanancettha bhave maggattho ariyapuggaloti. Evamettha viramatopi vinnatabbo vinicchayo. Phalatoti sabbeva cete panatipatadayo duggatiyam phalanibbattaka honti, sugatiyanca anitthakantamanapavipakanibbattaka samparaye ditthadhamme eva ca avesarajjadiphalanibbattaka. Apica "yo sabbalahuso 2- panatipatassa vipako so manussabhutassa appayukasamvattaniko hoti"ti evamadinapi 3- nayenettha phalatopi vinnatabbo vinicchayo. Apicettha panatipatadiveramaninampi samutthanavedanamulakammaphalato vinnatabbo vinicchayo. Tatthayam vinnapana:- sabba eva ceta veramaniyo catuhi samutthahanti kayato kayacittato vacacittato kayavacacittato cati. Sabba eva ca sukhavedanasampayutta va adukkhamasukhavedanasampayutta va, tatha alobhadosamohamula va alobhadosamula va. Catassopi cettha kayakammam, musavada veramani vacikammam, maggakkhane ca cittatova samutthahanti, sabbapi manokammam. Panatipata veramaniya cettha angapaccangasampannata arohaparinahasampattijavasampattita suppatitthitapadata caruta muduta sucita surata mahabbalata vissatthavacanata lokapiyata nelata abhejjaparisata acchambhita @Footnote: 1 abhi. vi. 35/715-716/356 panhapucchaka 2 Ma. sabbalahuko 3 an. atthaka @23/130/152 (saya)

--------------------------------------------------------------------------------------------- page25.

Duppadhamsita 1- parupakkamenamaranata anantaparivarata surupata susanthanata appabadhata asokita piyehi manapehi saddhim avippayogata dighayukatati evamadini phalani. Adinnadana veramaniya mahaddhanata pahutadhanadhannata anantabhogata anuppannabhoguppattita uppannabhogathavarata icchitanam bhoganam khippapatilabhita rajacorudakaggiappiyadayadadihi asadharanabhogata asadharanadhanapatilabhata lokuttaradhanapatilabhata natthibhavassa ajananata asavanata 2- sukhaviharitati evamadini. Abrahmacariya veramaniya vigatapaccatthikata sabbajanassa piyata annapanavatthasayanadinam patilabhita sukhasayanata sukhapatibujjhanata apayabhayavinimuttata itthibhavappatilabhassa va napumsakabhavappatilabhassa va abhabbata akkodhanata sakkaccakarita 3- paccakkhakarita apatitakkhandhata anadhomukhata itthipurisanam annamannapiyata paripunnindriyata paripunnalakkhanata nirasankata appossukkata sukhaviharita akutobhayata piyavippayogabhavatati evamadini. Musavada veramaniya vippasannindriyata vissatthamadhurabhanita samasitasuddhadantata natithulata natikisata natirassata natidighata sukhasamphassata uppalagandhamukhata sussusakaparijanata adeyyavacanata kamaluppaladalasadisamudulohitatanu jivhata anuddhatata apagatamammanata 4- evamadini. Suramerayamajjapamadatthana veramaniya atitanagatapaccuppannesu kiccakaraniyesu 5- khippam pativijananata sada upatthitasatita anummattakata nanavantata anelata 6- ajalata amugata 7- amadata 7- appamattata asammohata acchambhita asarambhita anissukita 8- appossukkata 9- sukhitata abhisammatata 9- saccavadita apisunata apharusata asamphappalapavadita rattidivamatanditata katannuta katavedita amacchariyata cagavantata silavantata ujukata akkodhanata hirimanata ottappita ujuditthita mahapannata medhavita panditata atthanatthakusalatati @Footnote: 1 Si. appadhamsita 2 cha.Ma. ayam patho na dissati 3 cha.Ma., i. ayam patho na dissati @4 cha.Ma., i. acapalatati. 5 cha.Ma. sabbakiccakaraniyesu 6 analasata @7-7 cha.Ma. anelamugata amattata 8 cha.Ma. anussankita 9-9 cha.Ma. ime patha natthi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page26.

Evamadini phalani. Evamettha panatipatadiveramaninam samutthanavedanamulakammaphalatopi vinnatabbo vinicchayo. Pacchimapancasikkhapadavannana idani yam vuttam:- "yojetabbam tato yuttam pacchimesvapi pancasu avenikanca vattabbam neyya dinaditapi ca"ti. Tassa yam atthavanna:- etissa purimapancasikkhapadavannanaya yam yujjati, tam tato gahetva pacchimesvapi pancasu sikkhapadesu yojetabbam. Tatthayam yojana:- yatheva hi purimasikkhapadesu arammanato ca suramerayamajjapamadatthanam rupayatanadiannatarasankhararammanam, tatha idha vikalabhojanampiti. Eteneva nayena sabbesam arammanabhedo veditabbo. Adanato ca yatha purimani samanerena va upasakena va samadiyantena samadinnani honti tatha etanipi, angatopi yatha tattha panatipatadinam angabhedo vutto, evamidhapi vikalabhojanassa cattari angani vikalo, yavakalikam ajjhoharanam anummattakatati. Etenanusarena sesanampi angavibhago veditabbo. Yatha ca tattha samutathanato suramerayamajja- pamadatthanam kayato ca kayacittato cati dvisamutthanam, evamidhapi vikalabhojanam. Eteneva nayena sabbesam samutthanam veditabbam. Yatha ca tattha vedanato adinnadanam tisu vedanasu annataravedanasampayuttam, tatha idhapi vikalabhojanam. Eteneva nayena sabbesampi vedanasampayogo veditabbo. Yatha ca tattha abrahmacariyam lobhamohamulam, evamidhapi vikalabhojanam. Aparani ca dve eteneva nayena sabbesampi mulabhedo veditabbo. Yatha ca tattha panatipatadayo kayakammam evamidhapi vikalabhojanadini. Jataruparajatapatiggahanampana kayakammam va siya vacikammam va manokammam va kayadvaradihi pavattitasabhavapariyayena, na kammapathavasena. Viramatoti yatha ca tattha viramanto attano va paresam va panatipatadiakusalato viramati evamidhapi vikalabhojanadiakusalato va kusalatopi va ekato, yatha ca purima panca veramaniyo catusamutthana kayato, kayacittato,

--------------------------------------------------------------------------------------------- page27.

Vacacittato, kayavacacittato cati, sabbapi sukhavedanasampayutta va adukkhama- sukhavedanasampayutta va, alobhamohamula 1- va, alobhadosamohamula va, sabbava nanappakaraitthaphalanibbattaka, tatha ca imanipiti 2- evam:- "yojetabbam tato yuttam pacchimesvapi pancasu avenikanca vattabbam neyya hinaditapi ca"ti. Ettha pana vikalabhojananti majjhantikavitikkame 3- bhojanam. Etam hi anunnatakale vitikkante bhojanam, tasma "vikalabhojanan"ti vuccati, tato vikalabhojana. Naccagitavaditavisukadassanati ettha naccam nama yamkinci naccam, gitanti yamkinci gitam, vaditanti yamkinci vaditam. Visukadassananti kilesuppattipaccayato kusalapakkhabhindanena visukanam dassanam, visukabhutam va dassanam visukadassanam. Sasanassa 4- ananulomatta patanibhutanam va dassanam visukadassanam. 4- Naccanca gitanca vaditanca visukadassananca naccagitavaditavisukadassanam. Tasma 5- naccagitavaditavisukadassana. 5- Visukadassanancettha brahmajale vuttanayeneva gahetabbam. Vuttanhi tattha:- "yatha va paneke bhonto samanabrahmana saddhadeyyani bhojanani bhunjitva te evarupam visukadassanam anuyutta viharanti, seyyathimdam? naccam gitam vaditam pekkham akkhanam panissaram vetalam kumbhathunam sobhanagarakam 6- candalam vamsam dhovanam hatthiyuddham assayuddham mahisayudadham usabhayuddham nibbuddham mendayuddham kukkutyuddham vattakayuddham dandayuddham mutthiyuddham nibbuddham uyyodhikam balaggam senabyuham anikadassanam iti va, iti evarupa visukadassana pativirato samano gotamo"ti, 7- athava yathavuttenatthena naccagitavaditani eva visukani naccagitavaditavisukani, tesam dassanam naccagitavaditavisukadassanam, tasma naccagitavaditavisukadassana. "dassanasavana"ti ca vattabbe yatha "so ca hoti micchaditthiko viparitadassano"ti evamadisu 8- acakkhudvarappavattampi visayagahanam "dassanan"ti vuccati, evam savanampi "dassanan "tveva vuttam. Dassanakamyataya upasankamitva passato eva cettha @Footnote: 1 cha.Ma. alobhadosamula 2 cha.Ma. idhapiti 3 cha.Ma. majjhanhikavitikkame 4-4 cha.Ma. ime @patha na dissati 5-5 cha.Ma. ime patha na dissati 6 cha.Ma. sobhanakam, Si. sobhanakarakam, @i. sobhanakaranam 7 di.Si. 9/13/7 majjhimasila 8 an. ekaka. 20/308/35 ekadhammapali

--------------------------------------------------------------------------------------------- page28.

Vitikkamo hoti. Thitanisinnasayanokase pana agatam gacchantassa va apathamagatam passato siya sankileso, na vitikkamo. Dhammupasanhitam vapi cettha gitam na vattati, gitupasanhito pana dhammo vattatiti veditabbo. Maladini dharanadihi 1- yathasankhayam yojetabbani. Tattha malati yamkinci pupphajatam. Vilepananti yamkinci vilepanattham pimsitva patiyattam. Avasesam sabbampi vasacunnadhupadikam 2- gandhajatam gandho. Tam sabbampi mandanavibhusanattham na vattati, bhesajjatthampana vattati, pujanatthanca abhihatam sadiyato 3- na kenaci pariyayena vattati. Uccasayananti pamanatikkantam vuccati. Mahasayananti akappiyasayanam akappiyattharananca. Tadubhayampi sadiyato na kenaci pariyayena vattati. Jatarupanti suvannam. Rajatanti kahapanalohamasakadarumasakajatumasakadi yam yattha 4- voharam gacchati, tam sabbampi idha rajatanti vuttam, tadubhayampi jataruparajatam. Tassa gahanagahapanasampaticchantesu 5- yena kenaci pakarena sadiyana patiggaho nama, so yena kenaci pariyayena na vattatiti evam avenikanca vattabbam. Dasapi cetani sikkhapadani hinena chandena cittaviriyavimamsahi va samadinnani hinani, majjhimehi majjhimani, panitehi panitani. Tanhaditthimanehi va upakkilitthani hinani, anupakkilitthani majjhimani, tattha tattha pannaya anuggahitani panitani. Nanavippayuttena va kusalacittena samadinnani hinani, sasankharikena nanasampayuttena majjhimani, asankharikena panitaniti evam neyya hinaditapi cati. Ettavata ca ya pubbe "yena yattha yada yasma"tiadihi chahi gathahi sikkhapadapathassa atthavannanattham matika nikkhitta, sa atthato pakasita hotiti. Paramatthajotikaya khuddakapathatthakathaya sikkhapadavannana nitthita. ----------- @Footnote: 1 cha.Ma. dharanadihi 2 cha.Ma. vasacunnadhupanadikam 3 ka. assadiyato @4 cha.Ma. yam yam tattha tattha 5 cha.Ma., i. ayam patho na dissati


             The Pali Atthakatha in Roman Book 17 page 14-28. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=17&A=329&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=17&A=329&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=2              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=25&A=13              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=25&A=13              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=25&A=13              Contents of The Tipitaka Volume 25 http://84000.org/tipitaka/read/?index_25

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]