ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
previous bookno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 19 : PALI ROMAN Dha.A.2 appamada-cittavagga

page1.

2. Appamadavaggavannana ---- 1. Samavativatthu. (15) "appamado amatam padanti imam dhammadesanam sattha kosambim 1- upanissaya ghositarame viharanto samavatipamukhanam pancannam itthisatanam. Magandiyapamukhananca tassa pancannam natisatanam marana byasanam arabbha kathesi. Tatrayam anupubbikatha: atite "allakapparatthe allakapparaja nama vetthadipakaratthe vetthadipakaraja namati ime dve daharakalato patthaya sahayaka hutva ekacariyakule sippam ugganhitva attano attano pitunam accayena chattam ussapetva dasadasayojanike ratthe rajano ahesum. Te kalena kalam samagantva ekato titthanta nisidanta nipajjanta mahajanam jayamananca miyamananca disva "paralokam gacchantam anugacchanto nama natthi, antamaso attano sarirampi; sabbam pahaya gantabbam, kinno gharavasena, pabbajissamati mantetva rajjani puttadarassa niyyadetva isipabbajjam pabbajitva himavantappadese vasanta mantayimsu "mayam rajjam pahaya pabbajita, na jivitum asakkonta, te mayam ekatthane vasanta apabbajitasadisayeva homa; tasma visum @Footnote: 1. Ma. Yu. kosambiyam.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page2.

Vasissama: tvam etasmim pabbate vasa, aham imasmim pabbate vasissami; anvaddhamasam pana uposathadivase ekato bhavissamati. Atha nesam etadahosi "evampi no ganasanganikava bhavissati, tvam tava pabbate aggim jaleyyasi, aham mama pabbate aggim jalessami; taya sannaya atthibhavam janissamati. Te tatha karimsu. Athaparabhage vetthadipakatapaso kalam katva mahesakkho devaraja hutva nibbatti. Tato addhamase sampatte 1-, aggim adisva itaro "sahayako me kalakatoti annasi. Itaropi nibbattakkhaneyeva attano devasirim oloketva kamamam upadharento nekkhammato 2- patthaya attana 3- katakiriyam disva "idanaham gantva mama sahayakam passissamiti cintetva tasmim khane tam attabhavam vijahitva maggamulhapuriso 4- viya tassa santikam gantva vanditva ekamantam atthasi. Atha nam so aha "kuto agatositi. "maggamulhapuriso aham bhante duratova agatomhi, kim pana bhante ayyo imasmim thane ekakova vasati, annopi koci atthiti aha. "atthi me eko sahayakoti. "kuhim soti. "etasmim pabbate vasati, uposathadivase pana aggim na jalesi, nuna mato bhavissatiti. "evam bhanteti. "evamavusoti. "aham so bhanteti. "kuhim nibbattositi. "devaloke mahesakkho devaraja hutva nibbattosmi bhante, `ayyam @Footnote: 1. Si. Yu. pabbate. 2. Si. Ma. nikkhamanato. @3. Si. Ma. Yu. attano tapacariyam. 4. Si. Ma. Yu. maggikapuriso.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page3.

Passissamiti puna agatomhi, api nu kho ayyanam imasmim thane vasantanam koci upaddavo atthiti. "ama avuso, hatthim 1- nissaya kilamamiti. "kim pana vo bhante hatthi karontiti. "sammajjanatthane landam patenti, padehi paharitva pamsum uddharanti; svaham landam chaddento pamsum samam karonto kilamamiti. "kim pana tesam anagamanam icchathati. "amavusoti. "tenahi tesam anagamanam karissamiti tapasassa hatthikantavinanceva hatthikantamantanca adasi; dadanto ca pana vinaya tisso tantiyo dassetva tayo mante ugganhapetva "imam tantim paharitva imasmim mante vutte, nivattitva oloketumpi asakkonta hatthi palayanti; imam tantim paharitva imasmim mante vutte, nivattitva pacchato olokenta palayanti; imam tantim paharitva imasmim mante vutte, hatthi yuthapati pitthim upanamento 2- agacchatiti acikkhitva, "yam vo ruccati, tam kareyyathati vatva tapasam vanditva pakkami. Tapaso palayanamantam vatva palayanatantim paharitva hatthi palapetva vasi. Tasmim samaye kosambiyam parantapo nama raja ahosi. 3- So ekadivasam gabbhiniya deviya saddhim balatapam tappamano akasatale nisidi. Devi ranano parupanam satasahassagghanikam rattakambalam parupitva nisinna ranna saddhim samullapamana ranno angulito satasahassagghanikam rajamuddikam niharitva attano anguliyam pilandhi. Tasmim @Footnote: 1. Si. Yu. hatthi. 2.Si. Ma. Yu. upanento. 3. Si. Ma. Yu. hoti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page4.

Samaye hatthilingasakuno akasenagacchanto devim disva `mamsapesiti sannaya pakkhe vissajjetva otari. Raja tassa otaranasaddena bhito utthaya antonivesanam pavisi. Devi garugabbhataya ceva bhirukajatikataya ca vegena gantum nasakkhi. Atha nam so sakuno ajjhuppatto 1- nakhapanjare nisidapetva akasam pakkhandi. Te kira sakuna panacannam hatthinam balam dharenti; tasma akasena netva yatharucitatthane nisiditva mamsam khadanti; sapi tena niyamana maranabhayabhita cintesi "sacaham viravissami, manussasaddo nama tiracchanagatanam ubbejaniyo; tam sutva mam chaddessati, evam sante, saha gabbhena jivitakkhayam papunissami; yasmim pana thane nisiditva mam khaditum arabhissati, tatra nam saddam katva palapessamiti. Sa attano panditataya adhivasesi. Tada ca himavantappadese thokam vaddhitva mandapakarena thito eko mahanigrodho hoti. So sakuno migarupadini tattha netva khadati; tasma tampi tattheva netva vitapantare thapetva agatamaggam olokesi. Agatamaggolokanam kira tesam dhammata. Tasmim khane devi "idani imam palapetum vattatiti cintetva ubho hatthe ukkhipitva panisaddanceva mukhasaddanca katva tam palapesi. Athassa suriyatthangamanakale gabbhe kammajavata calimsu. Sabbadisasu gajjanto mahamegho utthahi. Sukhe thitaya rajamahesiya "ma bhayi @Footnote: 1. Si. Yu. ajjhappatto.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page5.

Ayyeti vacanamattampi alabhamanaya dukkhaparetaya sabbarattim nidda nama nahosi. Vibhayamanaya pana rattiya, valahakavigamo ca arunuggamananca tassa gabbhavutthananca ekakkhaneyeva ahosi. Sa meghautunca 1- arunuggamanautunca gahetva jatatta puttasasa "udenoti namamakasi. Allakappatapasassapi kho tato avidure vasanatthanam hoti. So pakatiya vassadivase sitabhayena phalaphalatthaya vanam na pavisati, tam rukkhamulam gantva sakunena khaditamamsanam atthim 2- aharitva kottetva rasam pacitva pivati; tasma tamdivasampi "atthim aharissamiti tattha gantva rukkhamule atthim pariyesanto upari darakasaddam sutva olokento devim disva "kasi tvanti vatva, "manusimhiti, "katham agatasiti, "hatthilingasakunena anitamhiti vutte, "otarati aha. "jatisambhedato bhayami ayyati. "kasi tvanti. "khattiyati. "ahampi khattiyovati. "tenahi khattiyamayam kathehiti. So kathesi. "tenahi aruyha puttakam me otarehiti. So ekena passena abhiruhanamaggam katva abhiruhitva darakam ganhitva, "ma mam hatthena chupiti vutte, tam acchupitvava darakam otaresi. Devipi otari. Atha nam assamapadam netva silabhedam akatvava anukampaya patijaggi, nimmakkhikamadhum aharitva sanjatasalim aharitva yagum pacitva adasi. Evam tasmim patijaggante, sa aparabhage cintesi "aham neva agatamaggam, @Footnote: 1. Si.Ma.Yu. pabbatautunaca. 2. Si. Yu. atthi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page6.

Na gamanamaggam janami, iminapi me saddhim vissasamattampi natthi; sace panayam amhe pahaya katthaci gamissati, ubhopi idheva maranam papunissama, yankinci katva imassa silam bhinditva, yatha mam na munacatu, 1- tatha katum vattatiti. Atha nam dunnivatthadupparutadassanena palobhetva silavinasam papesi. Tato patthaya dvepi samaggasamvasam vasimsu. Athekadivasam tapaso nakkhattayogam olokento parantapassa nakkhattapilanam disva "bhadde kosambiyam parantaparaja matoti aha. "kasma ayya evam vadesi, kinte tena saddhim aghato atthiti. "natthi bhadde, nakkhattapilanamassa disva evam vadamiti. Sa parodi. Atha nam "kasma rodasiti pucchitva, taya tassa attano samikabhave akkhate, aha "ma bhadde rodi, jatassa nama niyato maccuti. "janami ayyati. "atha kasma rodasiti. "putto me kulasantakassa rajjassa anucchaviko; sace tatrayam bhavissati, setacchattam ussapayissati; idani mahajaniko vata jatoti sokena rodami ayyati. "hotu bhadde, ma cintayi; sacassa rajjam patthesi, ahamassa rajjalabhanakaram karissamiti. Athassa hatthikantavinanceva hatthikantamante ca adasi. Tada anekani hatthisatasahassani agantva vattarukkhamule nisidanti. Atha nam aha "hatthisu anagatesuyeva, rukkham abhiruhitva, tesu agatesu, imam mantam vatva imam tantim pahara; sabbe nivattitva oloketumpi asakkonta palayissanti, athotaritva agaccheyyasiti. @Footnote: 1. Si. Yu. muncati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page7.

So tatha katva agantva tam pavattim arocesi. Atha nam dutiyadivase aha "ajja imam mantam vatva imam tantim pahareyyasi; hatthi nivattitva pacchato olokenta palayissantiti. Tadapi tatha katva agantva tam pavattim arocesi. Athassa mataram amantetva "bhadde puttassa te sasanam dehi, etova gantva raja bhavissatiti aha. Sa puttam amantetva "tata tvam kosambiyam parantaparanno putto, mam sagabbham hatthilingasakuno anesiti vatva senapatiadinam namani acikkhitva "asaddahantanam imam pitu parupanakambalanaceva pilandhanamuddikanca dasseyyasiti vatva 1- uyyojesi. Kumaro tapasam "idani kim karomiti aha. "rukkhassa hetthimasakhaya nisiditva imam mantam vatva imam tantim pahara; jetthahatthi te pitthim upanametva upasankamissati, tvam tassa pitthiyam nisinnova gantva rajjam ganhahiti. So matapitaro vanditva tatha katva agatassa hatthino pitthiyam nisiditva tam kanne mantayi "aham kosambiyam parantaparanno putto, pettikam me rajjam ganhitva dehi samiti. So tam sutva "anekani hatthisahassani sannipatantuti hatthiravam ravi. Anekani hatthisahassani sannipatimsu. Puna "jinnahatthi patikkamantuti ravam ravi. Jinnahatthi patikkamimsu. Puna "atitaruna hatthi nivattantuti ravam ravi. Tepi nivattimsu. So anekehi yodhahatthisahasseheva parivuto paccantagamam patva "aham ranno @Footnote: 1. Si. Yu. datva.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page8.

Putto, sampattim patthayamana maya saddhim agacchantuti tato patthaya manussasangaham karonto gantva nagaram parivaretva "yuddham va me dentu rajjam vati sasanam pesesi. Nagara ahamsu "mayam dvepi na dassama, amhakam hi devi garugabbha hatthilingasakunena nita, 1- tassa atthibhavam va natthibhavam va na janama; yava tassa pavattim na 2- sunoma, tava neva yuddham dassama na rajjanti. Tada kira tam pavenirajjam ahosi. Tato kumaro "aham tassa puttoti vatva senapatiadinam namani kathetva tathapi asaddahantanam rattakambalanca muddikanca dassesi. Te tam rattakambalanca muddikanca sanjanitva nikkankha hutva dvaram vivaritva tam rajje abhisincimsu. Ayam tava udenassa uppatti. Allakapparatthe 3- pana dubbhikkhe uppanne, jivitum asakkonto eko kotuhaliko nama manusso kalim nama tarunaputtam bhariyam adaya 4- "kosambiyam gantva jivissamati 5- patheyyam gahetva nikkhami. "ahivatakarogena mahajane marante, nikkhamitipi vadantiyeva. Te gacchanta, patheyye parikkhine, khudabhibhuta darakam vahitum nasakkhimsu. Atha samiko pajapatim aha "bhadde mayam jivanta puna puttam labhissama, chaddetva nam gacchamati. Matu hadayam nama mudukam hoti; @Footnote: 1. Si. Yu. hatthilingasakunenahata. 2. Si. Yu. "nati natthi. @3. Si. Yu. ajitaratathe. @4. Si. Ma. Yu. kapi nama tarunaputtam kalim nama bhariyam adaYu. @5. Si. Ma. Yu. kosamlim... jivissamiti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page9.

Tasma sa aha "naham jivantameva puttam chaddetum sakkhissamiti. "atha kim karomati. "varena nam vahamati. Mata attano vare pupphadamam viya nam ukkhipitva ure nipajjapetva ankena vahitva pitu deti. Tassa tam gahetva thapitathapitatthane chatakatopi balavatara vedana uppajji. So tam punappunam aha "bhadde mayam jivanta puttam labhissama, chaddema nanti. Sapi punappunam patikkhipitva pativacanam nadasi. Darako varena parivattiyamano kilanto pitu hatthe niddayi. So tassa niddayanabhavam natva mataram purato katva ekassa gacchassa hettha pannasanthare tam nipajjapetva payasi. Mata nivattitva olokenti puttam adisva "sami kuhim me puttoti pucchi. "ekassa me gacchassa hettha nipajjapitoti. "sami ma mam nasayi, puttam vina jivitum na sakkhissami, anehi me puttanti uram paharitva paridevi. Atha nam nivattitva anesi. Puttopi antaramagge mato hoti. Iti so ettake thane puttam chaddetva tassa nissandena bhavantare satta vare chaddito. Papakammam nametam "appakanti navamannitabbam. Te gacchanta ekam gopalakulam papunimsu. Tamdivasanca gopalakassa dhenumangalam hoti. Gopalakassa gehe nibaddham eko paccekabuddho bhunajati. So tam bhojetva mangalamakasi. Bahu payaso patiyatto hoti. Gopalako te agate disva "kuto agatatthati pucchitva sabbam pavattim sutva mudujatiko kulaputto tesu anukampam katva pahutena sappina payasam dapesi. Bhariya

--------------------------------------------------------------------------------------------- page10.

"sami tayi jivante, aham jivami nama, digharattam unodarosi, yavadattham bhunjati vatva sappina saddhim tadabhimukhanneva 1- katva attana mandasappim thokameva bhunji. Itaro bahum bhunjitva sattatthadivase chatataya aharatanham chinditum nasakkhi. Gopalako tesam payasam dapetva sayam bhunjitum arabhi. Kotuhaliko tam olokento nisiditva hetthapithe nipannaya sunakhiya gopalakena vattetva diyamanam payasapindam disva "punnavatayam sunakhi nibaddham evarupam bhojanam labhatiti cintesi. So rattibhage tam payasam jirapetum asakkonto kalam katva tassa sunakhiya kucchismim nibbatti. Athassa bhariya sarirakiccam katva tasmimyeva gehe bhatim katva tandulanalim labhitva pacitva paccekabuddhassa patte patitthapetva "bhante dasassa vo papunatuti vatva cintesi "maya idheva vasitum vattati, nibaddham ayyo idhagacchati, deyyadhammo hotu va ma va, devasikam vandanti veyyavaccam karonti cittam pasadenti bahum punnam pasavissamiti sa tattheva bhatim karonti vasi. Sapi kho sunakhi chatthe va sattame va mase ekameva kukkuram vijayi. Gopalako tassa ekadhenuya khiram dapesi. So nacirasseva vaddhi. Athassa paccekabuddho bhunjanto nibaddham ekam bhattapindam deti. So bhattapindam nissaya paccekabuddhe sinehamakasi. Gopalako nibaddham dve vare paccekabuddhassa upatthanam yati. So gacchantopi @Footnote: 1. Si. Yu. bhunjahiti sappim tadabhimukhanneva. Ma. bhunajahiti sappinca @dadhinca tadabhimukhanneva.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page11.

Antaramagge valamigatthane dandena gacche ca bhuminca paharitva "susuti tikkhattum saddam katva valamige palapesi. Sunakhopi tena saddhim gacchati. So ekadivasam paccekabuddham aha "bhante yada me okaso na bhavissati, tada imam sunakham pesessami; imassa pahitasannanena agaccheyyathati. Tato patthaya anokasadivase "gaccha tata ayyam anehiti sunakham pesesi. So ekavacaneneva pakkhanditva samikassa gacchabhumipothanatthane 1- tikkhattum bhussitva tena saddena valamiganam palayanabhavam natva patova sarirappatijagganam katva pannasalam pavisitva nisinnassa paccekabuddhassa vasanatthanam gantva pannasaladvare tikkhattum bhussitva attano agatabhavam janapetva ekamante nipajjati. Paccekabuddhe velam sallakkhetva nikkhante, so bhussanto purato puratova gacchati. Antarantara paccekabuddho tam vimamsanto annam maggam patipajjati. Athassa purato tiriyam thatva bhussitva itaramaggameva nam aropesi. athekadivasam annam maggam patipajjitva tena purato tiriyam thatva variyamanopi anivattitva sunakham padena apanuditva payasi. Sunakho tassa anivattanabhavam natva nivattitva nivasanakanne damsitva akaddhanto itaramaggameva nam aropesi. Evam so tasmim balavasineham uppadesi. Tato aparabhage paccekabuddhassa civaram jiri. Athassa gopalako civaravatthani adasi. Tamenam paccekabuddho aha "avuso @Footnote: 1. Si. Ma. Yu. gacchapothanabhumipothanatthane.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page12.

Civarannama ekakena dukkaram katum, phasukatthanam gantva karessamiti. "idheva bhante karothati. "na sakka avusoti. "tenahi bhante ma ciram bahi vasitthati. Sunakho tesam katham sunantova atthasi. Paccekabuddho "tittha upasakati gopalakam nivattapetva vehasam abbhuggantva gandhamadanabhimukho pakkami. Sunakhassa tam akasena gacchantam disva bhukkaritva 1- thitassa, tasmim cakkhupatham vijahante, hadayam phalitam. Tiracchana [2]- namete ujujatika honti akutila; manussa pana annam hadayena cintenati, annam mukhena kathenti; tenevaha 3- "gahanam hetam bhante yadidam manussa, uttanam hetam bhante yadidam pasavoti. Iti so taya ujuditthitaya akutilataya kalam katva tavatimsabhavane nibbatto accharasahassaparivuto mahasampattim anubhosi. Tassa kassaci kannamule mantayantassa saddo solasayojanatthanam pharati, pakatikathasaddo pana sakalam dasayojanasahasasam devanagaram chadeti. Tenevassa ghosakadevaputtoti namam ahosi. "kassa panesa nissandoti; paccekabuddhe pemena bhukkaranassa. So tattha na ciram thatva cavi. Devalokato hi devaputta "ayukkhayena punnakkhayena aharakkhayena kopenati catuhi karanehi cavanti. Tattha yena bahum punnakammam katam hoti, so devaloke uppajjitva yavatayukam thatva uparupari nibbattati: evam ayukkhayena cavati nama. Yena parittam punnam @Footnote: 1. Si. Yu. bhunkaritva. [2] Si. Ma. Yu. etthantare. "kirati atthi. @3. Ma.Ma. 13/4.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page13.

Katam hoti; tassa rajakotthagare pakkhittam catupancanalimattam viya dhannam antarava tam punnam khiyati, antarava kalam karoti: evam punnakkhayena cavati nama. Aparo kamagune paribhunjamano satisammosena aharam aparibhunjitva kilantakayo kalam karoti: evam aharakkhayena cavati nama. Aparo parassa sampattim asahanto kujjhitva kalam karoti: evam kopena cavati nama. Ayam pana kamagune paribhunjanto mutthassati hutva aharakkhayena cavati. 1- Cavitva ca pana kosambiyam nagarasobhiniya kucchismim patisandhim ganhi. Sa vijatadivase "kim etanti dasim pucchitva, "putto ayyeti vutte, "handa je imam darakam kattarasuppe aropetva sankarakute chaddehiti chaddapesi. Nagarasobhiniyo hi dhitaram patijagganti na puttam; dhitara hi tasam paveni ghatiyati. Darakam kakapi sunakhapi parivaretva nisidimsu. Paccekabuddhe sinehappabhavassa bhukkaranassa nissandena ekopi upagantum na visahi. Tasmim khane eko manusso bahi nikkhanto tam kakasunakhasannipatam disva "kinnu kho etanti tattha gacchanto 2- darakam disva puttasineham patilabhitva "putto me laddhoti geham nesi. Tada kosambikasetthi rajakulam gacchanto rajanivesanato agacchantam purohitam disva "kim acariya ajja te tithikarananakkhattayogo olokitoti pucchi. "ama mahasetthi, amhakam @Footnote: 1. Si. Ma. Yu. cavi. 2. Si. Ma. Yu. gantva.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page14.

Kimannam kiccanti. "janapadassa kim bhavissati acariyati. "annam natthi, imasmim pana nagare ajja jatadarako jetthakasetthi bhavissatiti. Tada setthino bhariya garugabbha hoti; tasma so sigham geham purisam pesesi "gaccha janahi nam vijata va no vati, "na vijatati sutva rajanam disva vegena geham gantva kalim nama dasim pakkositva sahassam datva "gaccha imasmim nagare upadharetva, sahassam datva ajja jatadarakam ganhitva ehiti. Sa upadharenti tam geham gantva darakam disva "ayam darako kada jatoti gahapatanim pucchitva, "ajja jatoti vutte, 1- "imam mayham dehiti ekam kahapanam adim katva mulam vaddhenti sahassam datva tam anetva setthino dassesi. Setthi "sace me dhita jayissati, taya nam saddhim nivesetva setthitthanassa samikam karissami; sace me putto jayissati, maressami nanti cintetva nam gehe karesi. Athassa bhariya katipahaccayena puttam vijayi. Setthi "imasmim asati mama putto setthitthanam labhissati, idaneva tam maretum vattatiti cintetva kalim amantetva "gaccha je vajato gunnam nikkhamanavelaya vajadvaramajjhe imam tiriyam nipajjapehi, gaviyo nam madditva maressanti, maddanamaddanabhavam panassa natva ehiti aha. Sa gantva gopalakena vajadvare vivatamatteyeva tam tatha nipajjapesi. Goganajetthako usabho annasmim kale sabbapaccha nikkhamantopi 2- @Footnote: 1. Si. vutta. 2. Si. Ma. Yu. gacchantopi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page15.

Tam divasam sabbapathamam nikkhamitva darakam catunnam padanam antare katva atthasi. Anekasata gaviyo usabhassa dve passani ghamsantiyo nikkhamimsu. Gopalakopi "ayam usabho pubbe sabbapaccha nikkhamati, ajja pana sabbapathamam nikkhamitva vajadvare niccalova thito, kinnu kho etanti cintetva gantva tassa hettha nipannam darakam disva puttasineham patilabhitva "putto me laddhoti geham nesi. Kali gantva setthina pucchita tamattham arocetva "gaccha, nam puna sahassam datva anehiti vutta sahassam datva puna anetva adasi. Atha nam aha "amma kali imasmim nagare panca sakatasatani paccusakale utthaya vanijjaya gacchanti, tvam imam netva cakkamagge nipajjapehi, gona va nam maddissanti cakkani va chindissanti, pavattincassa natvava agaccheyyasiti. Sa tam netva cakkamagge nipajjapesi. Tada sakatajetthako purato ahosi. Athassa gona tam thanam patva dhuram chaddesum, punappunam aropetva pajiyamanapi purato na gacchimsu. Evam tassa tehi saddhim vayamantasseva, arunam utthahi. So "kinnametam gona karimsuti maggam olokento darakam disva "bhariyam vata me kammanti cintetva "putto me laddhoti tutthamanaso tam geham nesi. Kali gantva setthina pucchita tam pavattim acikkhitva "gaccha, nam puna sahassam datva anehiti vutta tatha akasi. Atha nam aha "idani nam amakasusanam netva gacchantare nipajjapehi, tattha sunakhadihi va khadito amanussena va pahato

--------------------------------------------------------------------------------------------- page16.

Marissati, matamatabhavancassa janitvava agaccheyyasiti. Sa tam netva tattha nipajjapetva ekamante atthasi. Tam sunakho va kako va amanusso va upasankamitum nasakkhi. "nanu cassa neva mata na pita na bhatikadisu koci rakkhita nama atthi, ko nam rakkhatiti. Sunakhakale paccekabuddhe sinehena pavattitam bhukkaranamattameva nam rakkhati. Atheko ajapalo anekasatasahassa aja gocaram nento susanapassena gacchati. Eka aja pannadini khadamana gacchantaram pavisitva darakam disva jannukehi thatva darakassa thanam adasi. Ajapalakena "heheti sadde katepi, na nikkhami. So "yatthiya nam paharitva niharissamiti gacchantaram pavittho ajim jannukehi thatva darakam khiram payentim disva darake puttasineham patilabhitva "putto me laddhoti tam adaya pakkami. Kali tam disva gantva setthina pucchita tam pavattim acikkhitva "gaccha, nam puna sahassam datva anehiti vutta tatha akasi. Atha nam aha "amma kali imam adaya corapapatapabbatam abhiruhitva papate khipa, pabbatakucchiyam patihannamano khandakhandiko hutva bhumiyam patissati, matamatabhavancassa natvava agaccheyyasiti. Sa tam tattha netva pabbatamattake thatva khipi. Tam kho pana pabbatakucchim nissaya mahavenugumbo pabbatanusareneva vaddhi. Tassa matthakam ghanajato jinjukagumabo avatthari. Darako patanto kojave viya tasmim pati. Tamdivasam nalakarajetthakassa venuna attho hoti. So puttena

--------------------------------------------------------------------------------------------- page17.

Saddhim gantva tam venugumbam chinditum arabhi. Tasmim calante, darako saddamakasi. So "darakasaddo viyati ekena passena abhiruhitva tam disva "putto me laddhoti tutthacitto adaya gato. Kali setthissa santikam gantva tena pucchita tampavattim acikkhitva "gaccha, nam puna sahassam datva anehiti vutta tatha akasi. Setthino idancidanca karontasseva, darako vaddhito. "ghosakotvevassa namam ahosi. So setthino akkhimhi kantako viya khayi. Ujukam oloketumpi na visahi. Athassa maranupayam cintento attano sahayakakumbhakarassa santikam gantva "kada avapam alimpessasiti pucchitva, "sveti vutte, "tenahi idam sahassam gahetva mamekam kammam karohiti aha. "kim samiti. "eko me avajataputto atthi, tam tava santikam pesessami, atha nam [1]- gabbham pavesetva tikhinaya vasiya khandakhandikam chinditva catiyam pakkhipitva avape paceyyasi, idante sahassam lancakarasadisam, 2- uttarim puna te kattabbayuttakam paccha karissamiti. Kumabhakaro "sadhuti sampaticchi. Setthi punadivase ghosakam pakkosapetva 3- "tata hiyo maya kumbhakaro ekam kammam anatto, 4- ehi tvam tassa santikam gantva evam vadehi `hiyo kira me pitara anattam kammam nipphadehiti pahini. So "sadhuti agamasi. Tam tattha gacchantam itaro @Footnote: 1. Si. Ma. etthantare gahetvati atthi. @2. Si. Yu. saccakarasadisam. 3. Si. Ma. Yu. @pakkositva. 4. Ma. Yu. kumbhakarassa ekam kammam anattam.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page18.

Setthino putto darakehi saddhim gulam kilanto disva tam pakkositva "kuhim gacchasi bhatikati pucchitva, "pitu sasanam gahetva kumbhakarassa santikanti vutte, "aham tattha gamissami, ime daraka mam bahulakkham jinimsu, tam me patijinitva dehiti aha. "aham pitu bhayamiti. "ma bhayi bhatika, ahantam sasanam harissami, bahuhi jito; yavaham agacchami, tava me lakkham patijinahiti. Ghosako kira gulakilaya cheko, tena tam evam nibbandhi. Sopi nam "tenahi gantva kumbhakaram vadehi "pitara kira me hiyo ekam kammam anattam, tam nipphadehiti vatva uyyojesi. So tassa santikam gantva tatha avaca. Atha nam kumbhakaro setthina vuttaniyameneva maretva avape khipi. Ghosakopi divasabhagam kilitva sayanhasamaye geham gantva, setthina disva "kim tata na gatositi vutte, attano agatakarananca kanitthassa gatakarananca arocesi. Setthi tam sutva "ma avadhiti mahaviravam viravitva sakalasarire pakkutthitalohito viya hutva "ambho kumbhakara ma mam nasayi ma mam nasayiti baha paggayha kandanto tassa santikam agamasi. Kumbhakaro tam tatha agacchantam disva "sami ma saddam kari, kammante nipphannanti aha. So pabbatena viya mahantena sokena avattharito 1- hutva anappakam domanassam patisamvedesi, yathatam appadutthassa padutthamano. Tenaha bhagava @Footnote: 1. Si. Ma. Yu. avatthato.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page19.

"yo dandena adandesu appadutthesu dussati, dasannamannataram thanam khippameva nigacchati: vedanam pharusam janim sarirassa va bhedanam 1- garukam vapi abadham cittakkhepamva papune rajato va upasaggam abbhakkhanamva 2- darunam parikkhayamva natinam bhoganamva pabhangunam atha vassa agarani aggi dahati pavako kayassa bheda duppanno nirayam so upapajjatiti. 3- Evam santepi, puna nam setthi ujukam oloketum na sakkoti. "kinti nam mareyyanti cintento "mama gamasate ayuttakassa santikam pesetva marapessamiti upayam disva "ayam me avajataputto, imam maretva vaccakupe khipatu, evam kate, aham matulassa kattabbayuttakam paccha janissamiti tassa pannam likhitva "tata ghosaka amhakam gamasate ayuttako atthi, imam pannam haritva tassa dehiti vatva pannam tassa dussante bandhi. So pana akkharasamayam na janati. Daharakalato patthaya hi nam marapentova setthi marapetum nasakkhi, kim akkharasamayam sikkhapessati. Iti so attano marapanapannameva dussante bandhitva nikkhamanto aha "patheyyam me tata natthiti. "patheyyena te kiccam natthi, antaramagge asukagame mama sahayako setthi atthi, tassa ghare patarasam katva @Footnote: 1. pali 25/33 sarirassa pabhedanam. @2. pali 25/33 abbhakkhananca darunam. @3. tabbannanayam pana dandavagge dissati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page20.

Purato gacchahiti. So "sadhuti pitaram vanditva nikkhanto tam gamam patva setthigharam pucchitva gantva setthijayam passitva, "kuto agatositi vutte, "antonagaratoti aha. "kassa puttositi. "tumhakam sahayakasetthino ammati. "tvamasi ghosako namati. "ama ammati. Tassa saha dassaneneva tasmim puttasineho uppajji. Setthino paneka dhita atthi, pannarasasolasavassuddesika abhirupa pasadika. Tam rakkhitum ekameva pesanakarikam dasim datva sattabhumikassa pasadassa uparitale sirigabbhe vasapesi. 1- Setthidhita tasmim khane tam dasim antarapanam pesesi. Atha nam setthijaya disva "kuhim gacchasiti pucchitva, "ayye dhitaya pesanenati vutte, "ito tava ehi, titthatu pesanam, puttassa me pithakam attharitva pade dhovitva telam makkhitva sayanam attharitva dehi, paccha pesanam karissasiti aha. Sa tatha akasi. atha nam cirenagatam setthidhita santajjesi. Atha nam sa aha "ayye ma me kujjhi, setthiputto ghosako agato, tassa idancidanca katva tattha gantva agatamhiti. Setthidhitaya "setthiputto ghosakoti namam sutvava pemam chaviadini chinditva atthiminjam ahacca thitam. Kotuhalikakalasmim hi sa tassa pajapati hutva nalikodanam paccekabuddhassa adasi. Tassanubhavenagantva imasmim setthikule nibbatta. Iti nam so pubbasineho avattharitva ganhi. Tenaha bhagava @Footnote: 1. Si. Ma. Yu. vasapenti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page21.

"pubbeva sannivasena paccuppannahitena va evantam jayate pemam uppalamva yathodaketi. Atha nam pucchi "kuhim so ammati. "ayye sayane nipanno niddayatiti. "atthi panassa hatthe kinciti. "dussante pannam atthi ammati. Sa "kim pannam nu kho etanti, tasmim niddayante, matapitunam annavihitataya 1- apassantanam, otaritva santikam gantva 2- tam pannam mocetva adaya attano gabbham pavisitva dvaram pidhaya vatapanam vivaritva akkharasamaye kusalataya pannam vacetva "aho balo attano maranapannam dussante bandhitva vicarati; sace maya na dittham assa, natthi tassa jivitanti tam pannam phaletva setthissa vacanena aparam pannam likhi "ayam mama putto ghosako nama, gamasatato pannakaram aharapetva imassa janapadasetthino dhitara saddhim mangalam katva attano vasanagamassa majjhe dvibhumikam geham karetava pakaraparikkhepena ceva purisaguttiya ca susamvihitarakkham karotu, mayhanca `idancidanca maya katanti sasanam pesetu; evam kate, aham matulassa kattabbayuttakam paccha janissamiti, likhitva ca pana samharitva otaritva dussanteyevassa bandhi. So divasabhagam niddayitva utthaya bhunjitva pakkami. Punadivase patova tam gamam gantva ayuttakam gamakiccam karontanneva passi. So tam disva "kim tatati pucchi. So "pitara me tumhakam @Footnote: 1. Si. Ma. Yu. annavihitataYu. 2. Yu. "santikam gantvati natthi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page22.

Pannam pesitanti aha. "kissa pannam tata, aharati pannam gahetva vacetva tutthamanaso "passatha bho mama samino mayi sineham, `jetthaputtassa me mangalam karotuti mama santikam pahini, sigham daruadini aharathati gahapatike vatva gamamajjhe vuttappakaram geham karetva gamasatato pannakaram aharapetva janapadasetthino dhitaram anetva mangalam katva setthissa sasanam pahini "idancidanca maya katanti. Tam sutva setthino "yam karemi, tam na hoti; yam na karemi, tadeva hotiti mahantam domanassam uppajji. puttasokena saddhim so soko ekatova hutva kucchidaham uppadetva atisaram janesi. Setthidhitapi "sace koci setthino santika agacchati, tumhe mama akathetva setthiputtassa pathamataram ma kathayitthati jane anapesi. Setthipi kho "nadani tam dutthaputtam mama sapateyyassa samikam karissamiti cintetva ekam ayuttakam aha "matula puttam me datthukamomhi, ekam padamulikam pesetva mama puttam pakkosapehiti. So "sadhuti pannam datva ekam purisam pesesi. Setthidhitapi tassagantva dvare thitabhavam sutva tam pakkosapetva "kim tatati pucchi. "setthi gilano puttam passitum pakkosapeti 1- ayyeti. "tata setthi balava dubbaloti. "balava tava aharam bhunjatiyeva ayyeti. Sa setthiputtam ajanapetvava tassa nivasanca paribbayanca @Footnote: 1. Yu. pakkosapesi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page23.

Dapetva "maya pesitakale gamissasi, accha tavati aha. Mahasetthi puna ayuttakam avoca "kim matula na te mama puttassa santikam pahitanti. "pahitam sami, gatapuriso na tava etiti. "tenahi puna aparam pesehiti. So pesesi. Setthidhita tasmimpi tatheva patipajji. Atha setthino rogo balava jato, ekam bhajanam pavisati, ekam nikkhamati. Puna setthi ayuttakam pucchi "kim matula na te mama puttassa santikam pahitanti. "pahitam sami, gatapuriso pana na etiti. "tenahi puna aparam pesehiti. So pesesi. Setthidhita tatiyavare agatampi tam pavattim pucchi. So "balhagilano ayye setthi aharam pacchinditva maccuparayano jato; ekam bhajanam nikkhamati, ekam pavisatiti aha. Setthidhita cintesi "idani gantum kaloti setthiputtassa "pita kira te gilanoti arocetva, "kim vadasi bhaddeti vutte; "aphasukamassa samiti aha. "idani kim katabbanti. "sami gamasatato 1- utthanakam pannakaram adaya gantva passissama nanti aha. So "sadhuti pannakaram aharapetva sakatehi adaya 2- pakkami. Atha nam sa "pita te dubbalo, ettakam pannakaram gahetva gacchantanam papanco bhavissati, etam nivattehiti vatva tam sabbam attano kulageham pesetva puna aha "sami tvam attano pitu padapasse tittheyyasi, aham ussisakapasse thassamiti, geham pavisamanayeva "gehassa purato ca pacchato ca arakkham ganhathati @Footnote: 1. Si. Yu. gamasate. 2. Si. Yu. sakatenadaYu.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page24.

Attano purise anapesi. Pavitthakale pana setthiputto pitu padapasse atthasi, itara ussisakapasse. Tasmim khane setthi uttanako nipanno hoti. Ayuttako panassa pade parimajjanto "putto te sami agatoti aha. "kaham soti. "esa padamule thitoti aha. Atha nam disva ayuttakam pakkosapetva "mama gehe kittakam dhananti pucchitva, "sami dhanasseva cattalisa kotiyo, upabhogaparibhogabhandanam pana gamakkhettadvipadacatuppada- yanavahanananca ayanca ayanca paricchedoti vutte, "aham ettakam mama puttassa ghosakassa na demiti vattukamo "demiti aha. Tam sutva setthidhita "ayam puna kathento annam kinci katheyyati cintetva sokatura viya kese vikiritva rodamana "kinnametam tata vadetha, idampi nama vo vacanam sunoma, alakkhika vatamhati vatva matthakena tam uramajjhe paharanti patitva, yatha puna vattum na sakkoti, tathassa uramajjhe matthakena ghamsanti arodanam dassesi. Setthipi tamkhananneva kalamakasi. "setthi matoti 1- gantva udenassa ranno arocesum. Raja tassa sarirakiccam karapetva "atthi panassa putto va dhita vati pucchi. "atthi deva ghosako nama tassa putto, sabbam sapateyyam tassa niyyadetva mato devati. Raja aparabhage setthiputtam pakkosapesi. Tasminca divase devo vassi, rajangane tattha tattha @Footnote: 1. Yu. "setthi matoti natthi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page25.

Udakam santhati. Setthiputto "rajanam passissamiti payasi. Raja vatapanam vivaritva tam agacachantam olokento rajangane udakam langhetva agacchantam disva agantva vanditva thitam "tvam ghosako nama tatati pucchitva, "ama devati vutte, "pita me matoti ma soci, tava pettikam setthitthanam tuyahameva dassamiti tam samassasetva "gaccha tatati uyayojesi. Raja gacchantanca nam olokentova atthasi. So agamanakale langhitam alanghitva otaritva sanikam agamasi. Atha nam raja tatova pakkosapetva "kinnu tata tvam mama santikam agacchanto udakam langhitva agamma gacchanto idani otaritva sanikam gacchasiti pucchi. "ama deva; aham tasmim khane kumarako, kilanakalo nameso; idani pana me devena thanantaram patissutam; tasma yathapuram acaritva idani sanikena hutva caritum vattatiti. Tam sutva raja "dhitima ayam puriso, idanevassa thanantaram dassamiti pitara bhuttabhogam datva sabbasatena setthitthanam adasi. So rathe thatva nagaram padakkhinam akasi. Olokitolokitatthanam kampati. Setthidhitapi kalidasiya saddhim mantayamana nisinna "amma kali puttassa te ettaka sampatti mam nissaya nipphannati aha. "kimkarana ammati. "ayam hi attano maranapannam dussante bandhitva amhakam gharam agato, athassa maya tam pannam phaletva maya saddhim mangalakaranatthaya annam pannam likhitva ettakam kalam tattha arakkho katoti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page26.

"amma tvam ettakam passasi, imam pana setthi daharakalato patthaya maretukamo maretum nasakkhi, kevalam imam nissaya bahum dhanam khiyiti. "amma atibhariyam vata setthina katanti. Sa nagaram padakkhinam katva geham pavisantam nam disva "ayam ettaka sampatti mam nissaya nipphannati hasitam akasi. Atha nam setthiputto disva "kimkarana hasiti pucchi. "ekam karanam nissayati. "kathehi nanti. Sa na kathesi. So "sace na kathesi, dvidha tam chindissamiti tajjetva asim nikkaddhi. Sa "ayam ettaka sampatti taya mam nissaya laddhati cintetva hasinti aha. Setthi "yadi mama pitara attano santakam mayham niyyaditam, tvam ettha kim ahositi. So kira ettakam kalam kinci na janati, tenassa vacanam na saddahi. Athassa sa "tumhakam pita maranapannam datva pesesi, tumhe maya idancidanca katva rakkhitati sabbam kathesi. "abhutam kathesiti asaddahanto "mataram kalim pucchissamiti cintetva "evam kira ammati aha. "ama tata daharakalato patthaya tam maretukamo maretum nasakkhi, tam nissaya bahum dhanam khiyi, sattasu thanesu tvam maranato mutto, idani bhogagamato agamma sabbasatena saddhim setthitthanam pattoti. So tam sutva "bhariyam vata me kammam, evarupa kho pana marana muttassa mama pamadajivitam jivitum ayuttam, appamatto bhavissamiti cintetva devasikam sahassam vissajjetva addhikakapanadinam danam patthapesi. Mitto namassa katumbiko

--------------------------------------------------------------------------------------------- page27.

Danabyavato ahosi. Idam ghosakasetthino uppatti. Tasmim pana kale bhaddavatinagare bhaddavatiyasetthi nama ghosakasetthino aditthapubbasahayako ahosi. Bhaddavatinagarato agatanam vanijanam santike ghosakasetthi bhaddavatiyasetthino sampattinca vayappadesanca sutva tena saddhim sahayakabhavam icchanto pannakaram pesesi. Bhaddavatiyasetthipi kosambito agatanam vanijanam santike ghosakasetthino sampattinca vayappadesanca sutva tena saddhim sahayakabhavam icchanto pannakaram pesesi. Evam te annamannam aditthapubbasahayaka hutva vasimsu. Aparabhage bhaddavatiyasetthino gehe ahivatakarogo patito. 1- Tasmim patite, pathamam makkhika maranti, tato anukkameneva kita musika kukkuta sukara sunakha majjara gavo dasi dasa, sabbapaccha gharamanusaka maranti. Tesu ye bhittim bhinditva palayanti, te jivitam labhanti. Tadapi setthi ca bhariya ca dhita ca tatha palayitva ghosakasetthim passitum patthenta kosambim patipajjimsu. Te antaramaggeyeva khinapatheyya vatatapena ceva khuppipasahi ca kilantasarira kicchena kosambim patva 2- udakaphasukatthane nahatva nagaradvare ekam salam pavisimsu. Tatra 3- setthi bhariyam aha "bhadde imina niharena agacchanta vijatamatuyapi amanapa honti; sahayo kira me addhikakapanadinam @Footnote: 1. Si. Yu. pati. tato tasmim. 2. Si. Yu. kosambiyam gantva. @3. Si. Yu. tato.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page28.

Devasikam sahassam vissajjetva danam dapesi; 1- tattha dhitaram pesetva aharam aharapetva ekaham dviham idheva sariram santappetva sahayakam passissamati "sadhu samiti. Te salayameva vasimsu. Punadivase kale arocite, kapanaddhikadisu aharatthaya gacchantesu, matapitaro "amma gantva amhakam aharam aharati dhitaram pesayimsu. Mahabhogakulassa dhita vipattiya acchinnalajjataya alajjamanava patim gahetva kapanajanena saddhim aharatthaya gata mittakutumbikena "kati pativimse ganhissasi ammati puttha "tayoti aha. Athassa tayo pativimse adasi. Taya bhatte ahate, tayopi ekato bhunjitum nisidimsu. Atha matadhitaro setthim ahamsu "sami vipatti nama mahakulanampi uppajjati, amhe anoloketva bhunja, ma cintayiti; iti nam nanappakarehi yacitva bhojesum. So bhunjitva aharam jirapetum asakkonto, arune uggacchante, kalamakasi. Matadhitaro nanappakarehi paridevitva rodimsu. Kumarika punadivase rodamana aharatthaya gantva tena tam disva "kati pativimse ganhissasi ammati vutta "dveti aha. So dve pativimse adasi. Sa aharitva mataram yacitva bhojesi. Sa taya yaciyamana bhunjitva aharam jirapetum asakkonti tamdivasam kalamakasi. Kumarika ekikava roditva paridevitva taya dukkhuppattiya ativiya sanjatacchatakadukkha punadivase yacakehi saddhim rodanti aharatthaya gantva, @Footnote: 1. Si. Yu. deti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page29.

"kati pativimse ganhissasi ammati vutte, 1- "ekanti aha. Mittakutumbiko tam tayo divase bhattam ganhantim sanjani, 2- tena nam "nassa vasali, ajja tava kucchippamanam annasiti aha. Hirottappasampanna kuladhita paccorasmim sattippaharam viya vane kharaparisekam viya ca patva "kim samiti aha. "taya pure tayo kotthasa gahita, hiyo dve, ajjekam ganhasi; ajja te attano kucchippamanam natanti aha. "ma mam sami `attanova atthaya ganhiti mannitthati. "atha kasma tayo ganhi ammati. "pure tayo jana ahumha 3- sami, hiyo dve, ajja ekikava jatamhiti. So "kena karanenati pucchitva adito patthaya taya kathitam sabbampavattim sutva assuni sandharetum asakkonto sanjatabalavadomanasso hutva "amma evam sante, ma cintayi, tvam bhaddavatiyasetthino dhita ajjakalato patthaya mama dhitayeva namati vatva sise cumbitva gharam netva attano jetthadhitutthane thapesi. Sa danagge uccasaddam mahasaddam sutva "tata kasma etam janam nissaddam katva danam na dethati aha. "na sakka katum ammati. "sakka tatati. "katham ammati. "tata danaggam parikkhipitva ekekasseva pavesanappamanena dve dvarani yojetva `ekena dvarena pavisitva ekena nikkhamathati vadetha, evam nissadda hutvava ganhissantiti. So tam sutva "bhaddakova amma upayoti @Footnote: 1. Si. vutta. 2. Si. Yu. sanjanitva. 3. Si. Yu. ahumha

--------------------------------------------------------------------------------------------- page30.

Tatha karesi. Sapi pubbe sama nama, vatiya pana karitatta samavati nama jata. Tato patthaya danagge kolahalam pacchinnam. Ghosakasetthi pubbe tam saddam sunanto "mayham danagge saddoti tusati, dvihatiham pana saddam asunanto mittakutumbikam attano upatthanam agatam pucchi "diyati kapanaddhikadinam dananti. "ama samiti. "atha kim dvihatiham saddo na suyyatiti. "yatha nissadda hutva ganhanti, tatha me upayo katoti. "atha pubbeva kasma nakasiti. "ajananataya samiti. "idani te katham natoti. "dhitara me akkhato samiti. "mayham avidita tava dhita nama atthiti. So ahivatakaroguppattito patthaya sabbam bhaddavatiyasetthino pavattim acikkhitva tassa attano jetthadhitutthane thapitabhavam arocesi. Atha nam setthi "evam sante, mama kasma na kathesi, mama sahayakassa dhita mama dhita namati tam pakkosapetva pucchi "amma setthino dhitasiti. "ama tatati. "tenahi ma cintayi, tvam mama dhitasiti tam sise cumbitva parivaratthaya tassa panca itthisatani datva tam attano jetthadhitutthane thapesi. Athekadivasam tasmim nagare nakkhattam sanghuttham hoti. Tasmim pana nakkhatte bahi anikkhamanaka kuladhitaropi attano parivarena saddhim padasava nadim gantva nahayanti. Tasma tamdivasam samavatipi pancahi itthisatehi parivarita rajanganeneva nahayitum agamasi. Udeno rajapi sihapanjare thito tam disva "kassima natakitthiyoti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page31.

Pucchi. "na kassaci natakitthiyo devati. "atha kassa dhitaroti. "ghosakasetthino dhita deva, samavati namesati. So disvava uppannasineho setthino sasanam pahesi "dhitaram kira me pesetuti. "na pesemi devati. "ma kira evam karotu, pesetuyevati. "mayam gahapatika nama kumarikanam pothetva vihethetva kaddhanabhayena na dema devati. Raja kujjhitva geham lanchapetva setthinca bhariyancassa hatthe gahetva bahi karapesi. Samavati nahatva agata geham pavisitum okasam alabhanti "kim etam tatati pucchi. "amma raja tava karana pahini; atha `mayam na dassamati vutte, gharam lanchapetva amhe bahi karapesiti. "tata bhariyam vo kammam katam, ranna nama pahite, `na demati avatva `sace me dhitaram saparivaram ganhatha, demati vattabbam bhaveyya tatati. "sadhu amma, tava ruciya sati, evam karissamiti vatva ranno tatha sasanam pahesi. Raja "sadhuti sampaticchitva tam saparivaram anetva abhisincitva aggamahesitthane thapesi. Sesa tassayeva parivaritthiyo ahesum. Idam samavatiya vatthum. Udenassa pana aparapi vasuladatta nama devi ahosi candapajjotassa dhita. Ujjeniyam hi candapajjoto nama raja ahosi. So ekadivasam uyyanato agacchanto attano sampattim oloketva "atthi nu kho annassapi kassaci evarupa sampattiti vatva, "kim sampatti namesa, kosambiyam udenassa ranno atimahati

--------------------------------------------------------------------------------------------- page32.

Sampattiti vutte, aha "tenahi ganhissami nanti. "na sakka so gahetunti. "kinci katva ganhissamevati. "na sakka devati. "kimkaranati. "so hatthikantam nama sippam janati, mantam parivattetva hatthikantavinam vadento nage palapetipi ganhatipi, hatthivahanasampanno tena sadiso nama natthiti. "na sakka maya tam gahetunti. "sace te deva ekantena ayam nicchayo, tenahi daruhatthim karetva tassa vasanatthanam pesehi; so hatthivahanam va assavahanam va sutva durampi gacchati, tattha nam agatam gahetum sakka bhavissatiti. Raja "attheso upayoti darumayam yantahatthim karetva bahi pilotikahi vethetva katacittakammam katva tassa vijite asannatthane ekasmim saratire vissajjapesi. Hatthino antokucchiyam satthi purisa aparaparam cankamanti, hatthilandam aharitva tattha tattha chaddesum. Eko vanacarako hatthim disva "amhakam ranno anucchavikoti cintetva gantva udenassa ranno arocesi "deva maya sabbaseto kelasakutapatibhago tumhakanneva anucchaviko varavarano ditthoti. Udeno raja tameva magguddesakam katva hatthim abhiruyha saparivaro nikkhami. Tassagamanam natva carapurisa gantva candapajjotassa arocesum. So agantva majjhe tuccham katva ubhosu passesu balanikayam payojesi. Udeno raja tassagamanam ajananto hatthim anubandhi. Antothitamanussa vegena palapesum. Katthahatthi ranno mantam parivattetva vinam vadentassa tantisaddam asunanto viya

--------------------------------------------------------------------------------------------- page33.

Palayatiyeva. Raja hatthinagam 1- papunitum asakkonto assam aruyha anubandhi. Tasmim vegena anubandhante, balanikayo ohiyi. Raja ekakova ahosi. Atha nam ubhosu passesu payutta candapajjotassa purisa ganhitva attano ranno adamsu. Athassa balanikayo amittavasam gatabhavam natva bahi khandhavaram nivesetva acchi. Candapajjotopi udenam jivagahameva gahapetva ekasmim coragehe pakkhipitva dvaram pidahapetva tayo divase jayapanam pivi. Udeno tatiyadivase arakkhake pucchi "kaham vo raja tatati. "paccamitto me gahitoti jayapanam pivatiti. "ka namesa matugamassa viya tumhakam ranno kiriya; nanu patirajanam gahetva vissajjetum va maretum va vattati, amhe dukkham nisidapetva. Jayapanam kira pivatiti. Te gantva tamattham ranno kathesum. So gantva "saccam kira tvam evam vadesiti pucchi. "ama maharajati. "sadhu tam vissajjessami; evarupo kira te manto atthi, tam mayham dassasiti. "sadhu dassami, gahanasamaye mam vanditva tam ganhahi; kim pana tvam mam vandissasiti. "kyaham tam vandissamiti. "kim na vandissasiti. "na vandissamiti. "ahampi na dassamiti. "evam sante, rajanam te karissamiti. "karohi, sarirassa me issaro, na pana cittassati. Raja tassa suragajjitam sutva "kathannu kho imassa mantam ganhissamiti cintetva "imam mantam annam janapetum na sakka, mama dhitaram etassa santike ugganhapetva aham tassa santike ganhissamiti @Footnote: 1. Po. hatthina tam.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page34.

Cintesi. Atha nam aha "annassa vanditva ganhantassa dassasiti. "ama maharajati. "tenahi amhakam ghare eka khujja atthi, tassa antosaniyam nisinnaya tvam bahisaniyam thitova mantam vacehiti. "sadhu maharaja, khujja va hotu pithasappi va, vandantiya dassamiti. Tato raja gantva dhitaram vasuladattam aha "amma eko sankhakutthi anaggham mantam janati, tam annam janapetum na sakka, tvam antosaniyam nisiditva tam vanditva mantam ganha, so bahisaniyam thatva tuyham vacessati, tava santika aham ganhissamiti. Evam so nesam annamannam santhavakaranabhayena dhitaram khujjam itaram sankhakutthim katva kathesi. So tassa antosaniyam vanditva nisinnaya bahi thitova mantam vacesi. Atha nam ekadivasam punappunam vuccamanampi mantapadam vattum asakkontim "are khujje atibahalotthakapolam te mukham, 1- evam nama vadehiti aha. Sa kujjhitva "are dutthakutthi kim vadesi, 2- madisa khujja nama hotiti sanikannam ukkhipitva, "kasi tvanti vutte, "ranno dhita vasuladatta namahanti aha. "pita te tam mayham kathento `khujjati kathesiti. "mayham kathentopi tam sankhakutthim katva kathesiti. Te ubhopi "amhakam santhavakaranabhayena kathitam bhavissatiti antosaniyanneva santhavam karimsu. Tato patthaya mantaggahanam va sippaggahanam va natthi. Rajapi dhitaram niccam pucchati "sippam ganhasi @Footnote: 1. Ma. mukham pothayissami. 2. Si. Yu. kim evam vadesi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page35.

Ammati. "ganhami tatati. Atha nam ekadivasam udeno aha "bhadde samikena kattabbannama neva matapitaro na bhatikabhaginiyo katum sakkonti; sace mayham jivitam dassasi, panca te itthisatani parivaram datva aggamahesitthanam dassamiti. "sace imasmim vacane patitthatum sakkhissatha, dassami vo jivitadananti. "sakkhissami bhaddeti. sa "sadhu samiti pitu santikam gantva vanditva ekamantam atthasi. Atha nam so pucchi "amma nitthitam sippanti. "na 1- tava nitthitam tata sippanti. Atha nam "kim ammati. "amhakam ekam dvaranca vahananca laddhum vattati tatati. "idam kim ammati. "tata rattim kira tarakasannaya mantassa upacaratthaya ekam osadham gahetabbam atthi; tasma amhakam velaya va avelaya va nikkhamanakale ekam dvaranca vahananca laddhum vattatiti. Raja "sadhuti sampaticchi. Te attano abhirucitam ekam dvaram hatthagatam karimsu. Ranno pana panca vahanani ahesum; bhaddavati nama karenuka ekadivasam pannasayojanani gacchati, kako nama daso satthiyojanani gacchati, "velakamsi ca munjakesi cati dve assa yojanasatam gacchanti, nalagiri hatthi visatiyojanasatanti. So kira raja, anuppanne buddhe, ekassa issarassa upatthako ahosi. Athekadivasam tasmim issare bahinagaram 2- gantva nahatva agacchante, eko paccekabuddho nagaram pindaya pavisitva sakalanagaravasinam marena avattitatta ekam @Footnote: 1. Yu. "nati saddo natthi. 2. Si.Ma.Yu. bahinagare.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page36.

Bhikkhampi alabhitva yathadhotena pattena nikkhami. Atha nam nagaradvaram sampattakale maro annatakavesena upasankamitva "api vo bhante kinci laddhanti pucchi. "kim pana me tvam alabhanakaram kariti. "tenahi nivattitva puna pavisatha, idani na karissamiti. "naham puna nivattissamiti. Sace hi nivatteyya, puna so sakalanagaravasinam sarire adhimuccitva panim paharitva hasanakelim kareyya, paccekabuddhe anivatte, maro tattheva antaradhayi. 1- Atha so issaro yathadhotena pattenagacchantam paccekabuddham disvava vanditva "api bhante kinci laddhanti pucchi. "caritva nikkhantamhavusoti. So cintesi "ayyo maya pucchitam akathetva annam vadati, na kinci laddham bhavissatiti. Athassa pattam olokento tuccham pattam disva gehe bhattassa attano nitthitanitthitabhavam ajananataya suro hutva pattam gahetum avisahanto "bhante thokam adhivasethati vatva vegena gharam gantva "amhakam bhattam nitthitanti pucchitva, "nitthitanti vutte, tam upatthakam aha "tata anno taya sampannavegataro natthi, sighena javena tam bhadantam patva `pattam [2]- bhante dethati vatva pattam gahetva vegena ehiti. So ekavacaneneva pakkhanditva pattam gahetva ahari. Issaropi attano bhojanassa pattam puretva "imam sigham gantva ayyassa sampadehi, ahante ito pattim @Footnote: 1. Si. Yu. "paccekabuddhe .pe. antaradhayiti natthi. @2. Si. Yu. etthantare "meti atthi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page37.

Demiti aha. So tam gahetva javena gantva paccekabuddhassa pattam datva pancapatitthitena vanditva "bhante vela upakattha, aham atisighena javena gato ca agato ca, etassa me javassa phalena yojananam pannasasatthisatavisatisatagamanasamatthani panca vahanani nibbattantu; agacchantassa ca me gacchantassa ca sariram suriyatejena tattam, tassa me phalena nibbattanibbattatthane ana suriyatejasadisa hotu; imasmim me pindapate samina patti dinna, tassa nissandena tumhehi ditthadhammassa bhagi homiti aha. Paccekabuddho "evam hotuti vatva "icchitam patthitam tuyham khippameva 1- samijjhatu; sabbe purentu sankappa, cando pannaraso 2- yatha. Icchitam patthitam tuyham khippameva samijjhatu; sabbe purentu sankappa, mani jotiraso yathati anumodanam akasi. Paccekabuddhanam kira imava dve gatha anumodanagatha nama honti. Tattha mani jotirasoti: sabbakamadadam maniratanam vuccati. Idantassa pubbacaritam. so etarahi candapajjoto ahosi. Tassa ca kammassa nissandena imani panca vahanani nibbattimsu. Athekadivasam raja uyyanakilaya nikkhami. Udeno "ajja palayitabbanti mahantamahante cammapasibbake hirannasuvannassa puretva karenukapitthe thapetva vasuladattam adaya palayi. @Footnote: 1. Si. sabbameva 2. Yu. pannaraSi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page38.

Antepurapalaka palayantam disva gantva ranno arocesum. Raja "sigham gacchathati balam pahini. Udeno balassa pakkhantabhavam natva kahapanapasibbakam mocetva patesi. Manussa kahapane uccinitva puna pakkhandimsu. Itaro suvannapasibbakam mocetva patetva, tesam suvannalobhena papancantananneva, bahi nivuttham attano khandhavaram papuni. Atha nam agacchantam disvava attano balakayo parivaretva nagaram pavesesi. So gantvava vasuladattam abhisincitva aggamahesitthane thapesi. Idam vasuladattaya vatthum. Apara pana magandiya nama ranno santika aggamahesitthanam labhi. Sa kira kururatthe magandiyassa brahmanassa dhita, matapissa magandiyatveva namam. Culapitapissa magandiyova. Sa abhirupa ahosi devaccharapatibhaga. Pita panassa anucchavikam samikam alabhanto mahantehi mahantehi kulehi yacitopi "tumhe na mayham dhitu anucchavikati tajjetva uyyojesi. Athekadivasam sattha paccusasamaye lokam olokento magandiyabrahmanassa sapajapatikassa anagamiphalupanissayam disva attano pattacivaramadaya tassa bahinigame aggiparicaranatthanam agamasi. So tathagatassa rupasobhaggam 1- attabhavam oloketva "imasmim loke imina purisena sadiso anno puriso nama natthi, ayam mayham dhitu anucchaviko, imassa purisassa @Footnote: 1. Ma. Yu. rupasobhaggappattam.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page39.

Posavanatthaya mama dhitaram dassamiti cintetva "samana eka me dhita atthi, aham ettakam kalam tassa anucchavikam purisam na passami, tumhe tassa, sa ca tumhakanneva anucchavika, tumhakam padaparicarikam tassa ca bhattaram laddhum vattati, tam vo aham dassami, yava mama gamana idheva titthathati aha. Sattha kinci avatva tunhi ahosi. Brahmano vegena gharam gantva "bhoti bhoti dhitu me anucchaviko dittho, sigham sigham tam alankarohiti tam alankarapetva saddhim brahmaniya adaya satthu santikam payasi. Sakalanagaram sankhubhi "ayam ettakam kalam `mayham dhitu anucchaviko natthiti kassaci adatva `ajja me dhitu anucchaviko ditthoti kira vadati; kidiso nu kho so, passissama nanti. Mahajano teneva saddhim nikkhami. Tasmim dhitaram gahetva agacchante, sattha tena vuttatthane athatva tattha padacetiyam dassetva gantva annasmim thane atthasi. Buddhanam hi padacetiyam adhitthahitva akkantatthaneyeva pannayati, na annattha: yesanca atthaya adhitthitam hoti, teva nam passanti; tesam pana adassanakaranattham hatthiadayo va akkamantu, mahamegho va vassatu, verambavata va paharantu, na nam koci makkhetum sakkoti. Atha brahmani brahmanam aha "kuhim so purisoti. "imasmim thane titthahiti nam avacam, kuhim nu kho so gatoti olokento padacetiyam disva "ayamassa padavalanjoti aha. Brahmani salakkhanamantanam tinnam vedanam pagunataya lakkhanamante

--------------------------------------------------------------------------------------------- page40.

Parivattetva padalakkhanam upadharetva "nayidam brahmana pancakamagunasevino padanti vatva imam gathamaha "rattassa hi ukkutikam padam bhave, dutthassa hoti sahasanupilitam, mulhassa hoti avakaddhitam padam, vivatacchadassa idamidisam padanti. Atha nam brahmano aha "bhoti tvam udakacatiyam 1- kumbhile viya gehamajjhe vasanacore viya mante passanasila, tunhi hohiti. "brahmana yam icchasi, tam vadehi; nayidam pancakamagunasevino padanti. Ito cito ca olokento sattharam disva "ayam so purisoti vatva brahmano gantva "samana dhitaram te posavanatthaya dammiti aha. Sattha "dhitara te mayham attho atthi va natthi vati avatvava "brahmana ekante karanam kathemiti vatva, "kathehi samanati vutte, mahabhinikkhamanato patthaya yava ajapalanigrodhamula marena anubandhabhavam ajapalanigrodhamule ca "atitodani me esa visayanti tassa sokaturassa sokavupasamanattham agatahi maradhitahi kumarikavannadivasena payojitapalobhanam acikkhitva 2- "disvana tanham aratinca ragam nahosi chando api methunasmim, @Footnote: 1. Si. Ma. Yu. udakapatiyam. 2. Si. Ma. Yu. acikkhitva tadapi mayham.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page41.

Kimevidam muttakarisapunnam padapimam samphusitum na iccheti 1- imam gathamaha. Gathapariyosane brahmano ca brahmani ca anagamiphale patitthahimsu. Magandiyapi kho dhita "sacassa samanassa maya attho natthi, anatthikabhavo vattabbo; ayam pana mam muttakarisapunnam karoti; hotu, attano jatikulapapadesabhogayasavayasampattim agamma tatharupam bhattaram labhitva samanassa gotamassa kattabbayuttakam janissamiti satthari aghatam bandhi. "kim pana sattha tassa attani aghatuppattim janati na janatiti. Janatiyeva. "jananto kasma gathamahati. Itaresam dvinnam vasena. buddha nama aghatam aganetva maggaphaladhigamarahanam vasena dhammam desentiyeva. Matapitaro tam netva culamagandiyam kanittham paticchapetva satthu santikam gantva ubhopi pabbajitva arahattam papunimsu. Culamagandiyopi cintesi "mama dhita omakasattassa nanucchavika, ekassa rannova anucchavikati tam adaya kosambim gantva sabbalankarehi alankaritva "imam itthiratanam devassa anucchavikanti udenassa ranno adasi. So tam disvava uppannabalavasineho abhisekam datva pancasatamatugamamassa parivaram katva aggamahesitthane thapesi. Idam magandiyaya vatthum. @Footnote: 1. ayam parassapadassa e-vattamanavibhatti attanopadassa uttamaprise vattati, @na sattamiyam eyyam. ayanca kaccayanamulassa akhyatakappanaye oloketabba.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page42.

Evamassa diyaddhasahassanatakitthiparivara tisso aggamahesiyo ahesum. Tasmim kho pana samaye "ghosakasetthi kukkutasetthi pavarikasetthiti kosambiyam tayo setthino honti. Te upakatthaya vassupanayikaya pancasate tapase himavantato agantva nagare bhikkhaya carante disva pasiditva nisidapetva bhojetva patinnam gahetva cattaro mase attano santike vasapetva puna vassaratte agamanatthaya patijanapetva uyyojesum. Tapasapi tato patthaya attha mase himavante vasitva cattaro mase tesam santike vasanti. Te aparabhage himavantato agacchanta arannayatane ekam mahanigrodham disva tassa mule nisidimsu. Tesu jetthakatapaso cintesi "imasmim rukkhe adhivattha devata na oramatika bhavissati, mahesakkhenevettha devarajena bhavitabbam; sadhu vatassa, sacayam isiganassa paniyam dadeyyati. So paniyam adasi. Tapaso nahanodakam cintesi. Tampi adasi. Tato bhojanam cintesi. Tampi adasi. Athassa etadahosi "ayam devaraja amhehi cintitacintitam sabbam deti, aho vata nam passeyyamati. So rukkhakkhandham padaletva attanam dassesi. Atha nam "devaraja mahati te sampatti, kinnu kho katva ayam laddhati pucchimsu. "ma pucchatha ayyati. "acikkha devarajati. So attana katakammassa parittakatta lajjamano kathetum na visahati, tehi punappunam nippiliyamano pana "tenahi sunathati vatva kathesi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page43.

So kira eko duggatamanusso hutva bhatim pariyesanto anathapindikassa santike bhatikammam labhitva tam nissaya jivitam kappesi. Athekasmim uposathadivase sampatte, anathapindiko viharato agantva pucchi "tassa bhatikassa ajja uposathadivasabhavo kenaci kathitoti. "na kathito samiti. "tenahissa sayamasam pacathati. Athassa patthodanam pacimsu. So tamdivasam aranne kammam katva sayam agantva, bhatte vaddhetva dinne, "../../bdpicture/chatosmiti sahasa abhunjitvava "annesu divasesu imasmim gehe `bhattam detha supam detha byanjanam dethati mahakolahalam hoti, ajja sabbe nissadda nipajjimsu, mayhamevekassa aharam vaddhayimsu: kinnu kho etanti cintetva pucchi "avasesa bhunjimsuti. "na bhunjimsu tatati. "kim karanati. "imasmim gehe uposathadivasesu sayamasam na pacanti, sabbe uposathika honti, antamaso thanapayinopi darake mukham vikkhaletva catumadhuram mukhe pakkhipapetva mahasetthi uposathike karesi, gandhatelappadipe jalante, khuddakamahallakadaraka sayanagata dvattimsakaram sajjhayanti; tuyham pana uposathadivasabhavam kathetum satim na karimha; tasma taveva bhattam pakkam, bhunjassu nanti. "sace idani uposathikena bhavitum vattati, ahampi bhaveyyanti aha. "idam setthi janatiti. "tenahi nam pucchathati. Te gantva setthim pucchimsu. So evamaha "idani abhunjitva mukham vikkhaletva uposathangani adhitthahanto upaddhuposathakammam labhissatiti. Itaro tam sutva tatha akasi. Tassa

--------------------------------------------------------------------------------------------- page44.

Sakaladivasam kammam katva chatassa sarire vata kuppimsu. So yottena 1- udaram bandhitva yottakotiyam gahetva parivattati. Setthi tam pavattim sutva ukkahi dhariyamanahi catumadhuram gahapetva tassa santikam agantva "kim tatati pucchi. "sami vata me kuppitati. "tenahi utthaya idam bhesajjam khadahiti. "tumhepi khadittha samiti. "amhakam aphasukam natthi, tvam khadahiti. "sami uposathakammam karonto sakalam katum nasakkhim, upaddhuposathakammampi me vikalam ma ahositi na icchi. "ma evam kari tatati vuccamanopi anicchitva, arune utthahante, milatamala viya kalam katva tasmim nigrodharukkhe devata hutva nibbatti. Tasma imamattham kathetva "so setthi buddhamamako dhammamamako sanghamamako, tam nissaya katassa upaddhuposathakammassa nissandeneva sa sampatti maya laddhati aha. "buddhoti vacanam sutvava pancasata tapasa utthaya devataya anjalim paggayha `buddhoti vadesiti, 2- "buddhoti vadamiti tikkhattum patijanapetva, "ghosopi kho eso dullabho lokasminti udanam udanetva, "devate anekesu kappasatasahassesu assutapubbam saddam taya sunapitamhati ahamsu. Athantevasika acariyam etadavocum "tenahi satthu santikam gacchamati. "tata tayo setthino amhakam bahupakara, sve tesam nivesane bhikkham ganhitva tesampi acikkhitva gamissama, adhivasetha tatati. Te adhivasayimsu. Punadivase setthino @Footnote: 1. Si. Yu. yottam. 2. Si. Yu. vadehiti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page45.

Yagubhattam sampadetva asanani pannapetva "ajja no ayyanam agamanadivasoti natva paccuggamanam katva te adaya nivesanam gantva nisidapetva bhikkham adamsu. Te katabhattakicca "mahasetthino mayam gamissamati vadimsu. "nanu bhante tumhehi cattaro vassike mase amhakam gahita [?] patinna; idani kuhim gacchathati. "loke kira buddho uppanno, dhammo uppanno, sangho uppanno; tasma satthu santikam gamissamati. "kim pana tassa satthu santikam tumhakanneva gantum vattatiti. "annesampi avaritam avusoti. "tenahi bhante agametha, mayampi parivaccham katva gacchamati. "tumhesu parivaccham karontesu, amhakam papanco hoti, mayam purato gacchama, tumhe pacchato agaccheyyathati vatva te puretaram gantva sammasambuddham disva abhitthavitva vanditva ekamantam nisidimsu. Atha nesam sattha anupubbikatham kathetva dhammam desesi. Desana- pariyosane sabbe saha patisambhidahi arahattam patva pabbajjam yacitva "etha bhikkhavoti 1- vacanasamanantarameva iddhimayapattacivaradhara vassasatikatthera viya ahesum. Tepi kho tayo setthino pancahi pancahi sakatasatehi vatthacchadanasappimadhuphanitadini danupakaranani adaya savatthim patva jetavanam pavisitva sattharam vanditva dhammakatham sutva kathapariyosane sotapattiphale patitthaya addhamasamattam danam @Footnote: 1. Si. Ma. Yu. ehi bhikkhu.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page46.

Dadamana satthu santike vasitva kosambigamanatthaya sattharam yacitva, satthara patinnam dadantena "sunnagare kho gahapatayo tathagata abhiramantiti vutte, "annatam bhante, amhehi pahitasasanenagantum vattatiti vatva kosambim gantva ghosakasetthi ghositaramam kukkutasetthi kukkutaramam pavarikasetthi pavarikaramanti tayo mahavihare karetva satthu agamanatthaya sasanam pahinimsu. Sattha tesam sasanam sutva tattha agamasi. Te paccuggantva sattharam vihare pavesetva "imam viharam catuddisassa buddhappamukhassa bhikkhusanghassa demiti tikkhattum niyyadetva varena varena patijagganti. Sattha devasikam ekekasmim vihare vasati, yassa vihare vuttho hoti, tasseva gharadvare pindaya carati. Tesam pana tinnam setthinam upatthako sumano nama malakaro ahosi. So te setthino evamaha "aham tumhakam digharattam upakarako, sattharam bhojetukamomhi; mayham ekadivasam sattharam dethati. "tenahi bhane sve bhojehiti. "sadhu samiti so sattharam nimantetva sakkaram patiyadesi. Tada raja samavatiya devasikam pupphamule attha kahapane deti. Tassa khujjuttara nama dasi sumanamalakarassa santikam gantva nibaddham pupphani ganhati. Atha nam tasmim divase agatam malakaro aha "maya sattha nimantito, ajja aggapupphehi sattharam pujessami; tittha tava tvam, parivesanaya sahayika hutva dhammam sutva avasesani pupphani gahetva gamissasiti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page47.

Sa "sadhuti adhivasesi. Sumano buddhappamukham bhikkhusangham parivisitva anumodanakaranatthaya pattam aggahesi. sattha anumodanadhammadesanam arabhi. Khujjuttarapi satthu dhammakatham sunantiyeva sotapattiphale patitthahi. Sa annesu divasesu cattaro kahapane attano gahetva catuhi pupphani gahetva gacchati, tamdivasam atthahipi pupphani gahetva gata. Atha nam samavati aha "kinnu kho amma amhakam ranna dvigunam pupphamulam dinnanti. "no ayyeti. "atha kasma bahuni pupphaniti. "annesu divasesu aham cattaro kahapane attano gahetva catuhi pupphani aharamiti. "ajja kasma na ganhasiti. "sammasambuddhassa dhammakatham sutva dhammassa adhigatattati. Atha nam "are dutthadasi ettakam kalam taya gahitakahapane me dehiti atajjetva "amma taya pitam amatam amhepi payehiti vatva, "tenahi mam nahapehiti vutte, solasahi gandhodakaghatehi nahapetva dve matthasatake dapesi. Sa ekam nivasetva ekam parupitva asanam pannapetva ekam vijanim aharapetva asane nisiditva citravijanim 1- adaya panca matugamasatani amantetva tasam satthara desitaniyameneva dhammam desesi. Tassa dhammakatham sutva ta sabbapi sotapattiphale patitthahimsu. Ta sabbapi khujjuttaram vanditva "amma ajjato patthaya tvam kilitthakammam ma kari, amhakam matutthane ca acariyatthane ca thatva satthu santikam gantva satthara desitam @Footnote: 1. Si. vicittavijanim.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page48.

Dhammam sunitva amhakam kathehiti vadimsu. Sa tatha karonti aparabhage tipitakadhara jata. Atha nam sattha "etadaggam bhikkhave mama savikanam upasikanam dhammakathikanam [1]- yadidam khujjuttarati etadagge 2- thapesi. Tapi kho pancasata itthiyo tam evamahamsu "amma sattharam passitukamamha, tam no dassehi, gandhamaladihi nam pujessamati. "ayye rajakulam nama bhariyam, tumhe gahetva bahi gantum na sakkati. "amma ma no nasehi, dasseheva amhakam sattharanti. "tenahi tumhakam vasanagabbhanam bhittisu, yattakena oloketum sakka hoti, tattakam chiddam katva gandhamaladini aharapetva sattharam tinnam setthinam gharadvaram gacchantam tumhe tesu tesu thanesu thatva oloketha ceva hatthe pasaretva vandatha ca pujetha cati. Ta tatha katva sattharam gacchantanceva agacchantanca oloketva vandimsu ceva pujesum ca. Athekadivasam magandiya attano pasadatalato nikkhamitva cankamamana tasam vasanatthanam gantva gabbhesu chiddam disva "idam kinti pucchitva, tahi tassa satthari bandhaghatam ajanantihi "sattha imam nagaram agato, mayam ettha thatva sattharam vandama ceva pujema cati vutte, "agato nama imam nagaram samano gotamo, idanissa kattabbam janissami, imapi tassa upatthayika, imasampi kattabbam janissamiti cintetva gantva ranno arocesi "maharaja samavatimissakanam pancasatanam itthinam bahiddha patthana @Footnote: 1. Si. Ma. Yu. bahussutanam. 2. an. eka. 20/34.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page49.

Atthi, katipaheneva te jivitam na bhavissatiti. raja "na ta evarupam karissantiti na saddahi, puna vuttepi, na saddahiyeva. Atha nam, evam tikkhattum vuttepi, asaddahantam "sace me na saddahasi, tasam vasanatthanam gantva upadharehi maharajati aha. Raja gantva gabbhesu chiddam disva "idam kinti pucchitva, tasmim atthe arocite, tasam akujjhitva kinci avatvava chiddani pidahapetva sabbagabbhesu khuddacchiddakavatapanani karesi. Khuddacchiddakavatapanani kira tasmim kale uppannani. Magandiya tasam kinci katum asakkunitva "samanassa gotamasseva kattabbam karissamiti nagaranam lancam datva "samanam gotamam antonagaram pavisitva carantam dasakammakaraporisehi saddhim akkositva paribhasitva palapethati. Micchaditthika tisu ratanesu appasanna antonagaram pavittham sattharam anubandhitva "corosi balosi mulhosi otthosi gonosi gadrabhosi nerayikosi tiracchanagatosi, natthi tuyham sugati, duggatiyeva tuyham patikankhati dasahi akkosavatthuhi akkosanti paribhasanti. Tam sutva ayasma anando sattharam etadavoca "bhante ime nagara amhe akkosanti paribhasanti, ito annattha gacchamati. "kuhim anandati. "annam nagaram bhanteti. "tattha manussesu akkosantesu, puna kattha gamissama anandati. "tatopi annam nagaram bhanteti. "tattha manussesu akkosantesu, kuhim gamissamati. "tato annam nagaram bhanteti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page50.

"ananda na evam katum vattati; yattha adhikaranam uppannam, tattheva tasmim vupasante, annattha gantum vattati; ke pana te ananda akkosantiti. "bhante dasakammakare upadaya sabbe akkosantiti. "aham ananda sangamam otinnahatthisadiso, sangamam otinnahatthino hi catuhi disahi agate sare sahitum bharo, tatheva bahuhi dussilehi kathitakathanam sahanam nama mayham bharoti vatva attanam arabbha dhammam desento ima nagavagge tisso gatha abhasi "aham nagova sangame capato patitam saram ativakyam titikkhissam, dussilo hi bahujjano. Dantam nayanti samitim, dantam rajabhiruhati, danto settho manussesu, yotivakyam titikkhati. Varamassatara danta, ajaniya ca sindhava kunjara ca mahanaga, attadanto tato varanti. Dhammakatha sampattamahajanassa satthika ahosi. Evam dhammam desetva "ma cintayittha ananda, ete sattahamattameva akkosissanti, atthame divase tunhi bhavissanti; buddhanam hi uppannam adhikaranam sattahato uttarim na gacchatiti. Magandiya sattharam akkosapetva palapetum asakkonti "kinnu kho karissamiti cintetva "ima etassa upatthambhabhuta, etasam byasanam karissamiti ekadivasam ranno surapanatthane upatthanam karonti culapitu sasanam pahini "attho me kira kukkutehi,

--------------------------------------------------------------------------------------------- page51.

Attha matakukkute attha sajivakukkute gahetva agacchatu, agantva ca pana sopanamatthake thatva agatabhavam nivedetva, `pavisatuti vuttepi, apavisitva pathamam attha sajivakukkute pahinatu, paccha itareti, culupatthakassa ca "mama vacanam kareyyasiti lancam adasi. Magandiyo agantva ranno nivedapetva, "pavisatuti vutte, "ranno apanabhumim na pavisissamiti aha. Itara culupatthakam pahini "gaccha tata mama culapitu santikanti. So gantva tena dinne attha sajivakukkute anetva "deva purohitena pannakaro pahitoti aha. Raja "bhaddako vata no uttaribhango uppanno, ko nu kho paceyyati aha. Magandiya "maharaja samavatipamukha pancasata itthiyo nikkamma vicaranti, tasam pesehi, ta pacitva aharissantiti aha. Raja "gaccha tasam datva, annassa kira hatthe adatva sayameva maretva pacantuti pesesi. Culupatthako "sadhu devati gantva tatha vatva tahi "mayam panatipatam na karomati patikkhitto agantva tamattham ranno arocesi. Magandiya "dittham te maharaja, idani tasam panatipatassa karanam va akaranam va janissasi, `samanassa gotamassa pacitva pesentuti vadehi devati aha. Raja tatha vatva pesesi. Itaro gahetva gacchanto viya hutva gantva te kukkute purohitassa datva matakukkute gahetva tasam santikam netva "ime kira kukkute pacitva satthu santikam pahinathati aha. "ahara sami,

--------------------------------------------------------------------------------------------- page52.

Idannama amhakam kiccanti paccuggantva ganhimsu. So ranno santikam agantva "kim tatati puttho "samanassa gotamassa pacitva pesethati vuttamatteyeva, patimaggam agantva ganhimsuti acikkhi. Magandiya "passa maharaja, na ta tumhadisanam karonti; `bahiddha patthana tasam atthiti vutte, na saddahasiti aha. Raja tam sutvapi adhivasetva tunhiyeva ahosi. Magandiya "kinnu kho karissamiti cintesi. Tada pana raja "samavatiya ca vasuladattaya ca magandiyaya cati tissannampi etasam pasadatale varena varena sattaham vitinameti. Atha "sve va parasve 1- va samavatiya pasadatalam gamissatiti natva magandiya culapitu sasanam pahini "alagaddena kira me attho, datha uddharitva ekam sappam pesetuti. So tatha katva pesesi. Raja attano gamanatthanam hatthikantavinam adayayeva gacchati. Tassa pokkhare ekam chiddam atthi. Magandiya tena chiddena sappam pavesetva chiddam malagulena thakesi. Sappo dvihatiham antovinayameva ahosi. Magandiya ranno gamanadivase "ajja katarissa 2- pasadam gamissasi devati pucchitva, "samavatiyati vutte, "ajja maya maharaja amanapo supino dittho, na sakka tattha gantum devati. "gacchamevati. Sa yavatatiyam varetva "evam sante, ahampi tumhehi saddhim gamissamiti vatva nivattiyamanapi anivattitva @Footnote: 1. Yu. pare va. 2. Si. Yu. katarassa.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page53.

"na janami `kim bhavissati' devati ranna saddhinneva agamasi. Raja samavatimissakahi dinnani vatthapupphagandhabharanani dharetva subhojanam bhunjitva vinam ussisake thapetva sayane nipajji. Magandiya aparaparam vicaranti viya hutva vinachiddato pupphagulam apanesi. Sappo dvihatiham niraharo tena chiddena nikkhamitva assasanto 1- phanam katva sayanapitthe nipajji. Magandiya tam disva "deva sappoti 2- mahasaddam katva rajananca ta ca akkosanti "ayam dandharaja alakkhiko mayham vacanam na sunati, imapi nissirika dubbinita, kinnama ranno santika na labhanti; kim nu tumhe imasmim mateyeva, sukham jivissatha, jivante, dukkham jivatha; ajja maya papasupino dittho, `samavatiya pasadam gantum na vattatiti viravantiyapi me taya saddo na suto devati aha. Raja sappam disva maranabhayatajjito "evarupampi nama imam karissanti; aho papaham imasam papabhavam acikkhantiyapi imissa vacanam na saddahim; pathamam attano gabbhesu chiddani katva nisinna, puna maya pesite kukkute patipahinimsu. Ajja sayane sappam vissajjimsuti kodhena sampajjalito viya ahosi. Samavatipi pancannam itthisatanam ovadam adasi "amma amhakam annam patisaranam natthi, narinde ca deviya ca attani ca samameva mettacittam pavattetha, ma kassaci kopam karitthati. Raja sahassathamam singadhanum adaya jiyam pothetva visapitam saram sannayhitva @Footnote: 1. Si. Ma. Yu. passanto. 2. Ma. tam disva dhidhi deva sappoti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page54.

Samavatim pure katva sabba ta patipatiya thapapetva samavatiya ure saram vissajjesi. So tassa mettanubhavena patinivattitva agatamaggabhimukhova hutva ranno hadayam pavisanto viya atthasi. Raja cintesi "maya khitto saro silampi vijjhitva gacchati, akase patihananatthanampi natthi, atha panesa nivattitva mama hadayabhimukho jato; ayam hi niccitto nissatto nijjivo saropi etissa gunam janati, aham manussabhutopi na janamiti. So dhanum chaddetva anjalim paggayha samavatiya padamule ukkutikam nisiditva imam gathamaha "sammuyhami pamuyhami, sabba muyhanti me disa, samavati mam tayassu, tvanca me saranam bhavati. Sa tassa vacanam sutva "sadhu deva mam saranam gacchati avatva "yamaham maharaja saranam gata, tameva tvampi saranam gacchati. Idam vatva samavati sammasambuddhasavika "ma mam tvam saranam gaccha; yamaham saranam gata, esa buddho maharaja, esa buddho anuttaro, saranam gaccha tam buddham; tvanca me saranam bhavati aha. Raja tassa vacanam sutva "idanaham atirekataram bhayamiti vatva imam gathamaha "esa bhiyyo pamuyhami, sabba muyhanti me disa, samavati mam tayassu, tvanca me saranam bhavati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page55.

Atha nam sa purimanayeneva puna patikkhipitva, "tenahi tanca saranam gacchami sattharanca, varanca te dammiti vutte, "varo gahito hotu maharajati aha. So sattharam upasankamitva saranam gantva nimantetva bhikkhusanghassa sattaham danam 1- datva samavatim amantetva "utthehi varam ganhahiti aha. "maharaja mayham hirannadihi attho natthi, idam pana me varam dehi: tatha karohi, yatha sattha nibaddham pancahi bhikkhusatehi saddhim idhagacchati; dhammam sunissamati. Raja sattharam vanditva "bhante pancahi bhikkhusatehi saddhim nibaddham idhagacchatha, samavatimissaka 2- `dhammam sunissamati vadantiti aha. "maharaja buddhanam nama ekasmim thane nibaddham gantum na vattati; mahajano paccasimsatiti. "tenahi bhante ekam bhikkhum anapethati. Sattha anandattheram anapesi. So tato patthaya panca bhikkhusatani adaya nibaddham rajakulam gacchati. Tapi deviyo nibaddham theram saparivaram bhojenti dhammam sunanti. Ta ekadivasam therassa dhammakatham sutva pasiditva pancahi uttarasangasatehi dhammapujam akamsu. Ekeko uttarasango pancasatani agghati. Tasam ekam vatthampi adisva raja pucchi "kuhim uttarasangati. "ayyassa no dinnati. "tena sabbe gahitati. "ama gahitati. Raja theram upasankamitva tahi uttarasanganam dinnabhavam pucchitva tahi dinnabhavanca therena gahitabhavanca sutva "nanu bhante atibahuni @Footnote: 1. Si. Yu. mahadanam. 2. Si. Yu. samavatimissika.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page56.

Vatthani, ettakehi kim karissathati pucchi. "amhakam pahonakani ganhitva sesani jinnacivarakanam dassami maharajati. "te attano puranacivarani kim karissantiti. "jinnataracivarakanam dassantiti. "te attano jinnacivarani kim karissantiti. "paccattharanani karissantiti. "puranapaccattharanani kim karissantiti. "bhummattharanani karissantiti. "puranabhummattharanani kim karissantiti. "padapunchanani karissanti maharajati. "puranapadapunchanani kim karissantiti. "khandakhandikam kottetva mattikaya madditva bhittim vilimpissantiti. "bhante ettakam katvapi ayyanam dinnani na nassantiti. "ama maharajati. Raja pasanno aparani panca vatthasatani aharapetva therassa padamule thapapesi. Thero kira pancasagghanikani vatthani pancasatabhagena padamule thapetva dinnani pancasatakkhattum labhi, sahassagghanikani vatthani sahassabhagena padamule thapetva dinnani sahassakkhattum labhi, satasahassagghanikani vatthani satasahassabhagena padamule thapetva dinnani satasahassakkhattum labhi. "ekam dve tini cattari panca dasatiadina nayena laddhanam pana ganana nama natthi. Tathagate kira parinibbute, thero sakalajambudipam vicaritva sabbaviharesu bhikkhunam attano santakaneva pattacivarani adasi. Magandiya "yamaham karomi, tam tatha ahutva annathava hoti; kinnu kho karissamiti cintetva "attheso upayoti, ranne

--------------------------------------------------------------------------------------------- page57.

Uyyanakilam gacchante, 1- culapitu sasanam pahini "samavatiya pasadam gantva dussakotthagaratelakotthagarani vivarapetva dussani telacatisu temetva thambhe vethetva ta sabba ekato katva dvaram pidahitva bahi yantakam datva dandadipakahi gehe aggim dadamano otaritva gacchatuti. So pasadam abhiruyha kotthagarani vivarapetva vatthani telacatisu temetva thambhe vethetumarabhi. Atha nam samavatipamukha itthiyo "kim etam culapitati vadantiyo upasankamimsu. "amma raja dalhikammatthaya ime thambhe telapilotikahi vethapeti, rajagehe nama suyuttaduyuttam dujjanam, ma me santike hotha ammati evam vatva ta agata gabbhe pavesetva dvarani pidahitva bahi yantakam datva adito patthaya aggim dadanto otari. Samavati tasam ovadam adasi "amhakam anamatagge samsare vicarantinam evam aggina jhayamananam attabhavanam buddhananenapi paricchedo na sukaro, appamatta hothati. Ta, gehe jhayante, vedanapariggahakammatthanam manasikarontiyo, kaci dutiyaphalam, kaci tatiyaphalam papunimsu; tena vuttam "athakho sambahula bhikkhu pacchabhattam pindapatapatikkanta, yena bhagava, tenupasankamimsu; upasankamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam nisidimsu; ekamantam nisinna kho te bhikkhu bhagavantam etadavocum `idha bhante ranno udenassa uyyanagatassa antepuram daddham, panca itthisatani @Footnote: 1. Si. Yu. "attheso upayoti uyyanakilam gacchanti...

--------------------------------------------------------------------------------------------- page58.

Kalakatani samavatipamukhani, tasam bhante upasikanam ka gati, ko abhisamparayoti. `santettha Bhikkhave upasikayo sotapanna, santi sakadagaminiyo, santi anagaminiyo, sabba ta bhikkhave upasikayo anipphala kalakatati. Athakho bhagava etamattham viditva tayam velayam imam udanam udanesi `mohasambandhano loko bhabbarupova dissati, upadhibandhano balo tamasa parivarito sassati viya khayati, passato natthi kincananti. 1- Evanca pana vatva "bhikkhave satta nama vatte vicaranta niccakalam appamatta hutva punnakammameva karonti, pamadino hutva papakammampi karonti; tasma vatte vicaranta sukhampi dukkhampi anubhavantiti dhammam desesi. Raja "samavatiya geham kira jhayatiti sutva vegenagacchantopi adaddham 2- sampapunitum nasakkhi, agantva ca pana geham nibbapetva uppannabalavadomanasso amaccaganaparivuto nisiditva samavatiya gune anussaranto "kassa nu kho idam kammanti cintetva "magandiyaya karitam bhavissatiti natva "tasetva pucchiyamana na kathessati, sanikam upayena pucchissamiti cintetva amacce aha "ambho aham ito pubbe utthaya samutthaya asankitaparisankitova homi, samavati me niccam otarameva gavesati, sa kalakata; idani pana me cittam nibbutam @Footnote: 1. khu. u. 25/205. 2. Si. Yu. adaddhe.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page59.

Bhavissati, sukhena vasitum labhissamiti. "kena nu kho deva idam kammam katanti. "mayi sinehena kenaci katam bhavissatiti. Magandiya samipe thita tam sutva "anno koci katum na sakkhissati, maya katam, deva aham culapitaram anapetva karesinti aha. Raja "tam thapetva anno mayi sinehasatto nama natthi, pasannosmi, varam te dammi devi, tvam attano natiganam pakkosapehiti. Sa natakanam sasanam pahini "raja mama pasanno varam deti, sigham agacchatuti. Raja agatagatanam mahantam sakkaram karesi. Tam disva 1- tassa annatakapi lancam datva "mayam magandiyaya natakati agacchimsu. Raja te sabbe gahapetva rajangane nabhippamane avate khanapetva te tattha nisidapetva pamsum puretva upari palalam vikirapetva aggim dapesi, cammassa daddhakale ayanangalehi kasapetva khandakhandam hirahiram karesi. Magandiyaya sariratopi tikhineneva satthena ghanaghanatthanesu mamsam uppatetva telena pakkam uddhanam aropetva puve viya pacapetva tameva khadapesi. Athekadivasam dhammasabhayam bhikkhu katham samutthapesum "ananucchavikam vata avuso evarupaya saddhasampannaya upasikaya evarupam marananti. Sattha agantva "kaya nuttha bhikkhave etarahi kathaya sannisinnati pucchitva, "imaya namati vutte, "bhikkhave imasmim attabhave samavatipamukhanam itthinam etam ayuttam, pubbe katakammassa @Footnote: 1. Yu. sutva.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page60.

Pana yuttameva etahi laddhanti vatva, "kim bhante etahi pubbe katam, acikkhatha noti tehi yacito atitam ahari: atite baranasiyam brahmadatte rajjam karente, rajagehe nibaddham attha paccekabuddha bhunjanti. Pancasata itthiyo te upatthahanti. Tesu satta paccekabuddha himavantam gacchanti; eko, naditire ekam tinagahanam atthi, jhanam samapajjitva nisidi. Athekadivasam raja, paccekabuddhesu gatesu, ta itthiyo adaya nadiyam udakakilam kilitum gato. Tattha ta itthiyo divasabhagam udakam kilitva uttaritva sitapilitava aggim visibbetukama "amhakam aggikaranatthanam olokeyyathati aparaparam vicarantiyo tam tinagahanam disva "tinarasiti sannaya parivaretva thita aggim adamsu, tinesu jhayitva patantesu, paccekabuddham disva "natthamha natthamha, ranno paccekabuddho jhayati, raja natva amhe nasessati, sudaddham nam karissamati sabba ito cito ca daruni aharitva tassa upari rasim karimsu. Maha darurasi ahosi. Atha nam alimpetva "idani jhayissatiti sannaya pakkamimsu. Ta pathamam asancetanika hutva idani kammuna bajjhimsu, paccekabuddham pana antosamapattiyam sakatasahassadaruni aharitva alimapentapi usumakaramattampi katum 1- na sakkonti. Tasma so sattame divase utthaya yathasukham agamasi. Ta tassa kammassa katatta bahuni vassasahassani niraye pacitva @Footnote: 1. Yu. gahetum.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page61.

Tasseva kammassa vipakavasesena attabhavasate iminava niyamena gehe jhayamane jhayimsu. Idam etasam pubbakammanti. Evam vutte, bhikkhu sattharam pucchimsu "khujjuttara pana bhante kena kammena khujja jata, kena mahapanna, kena sotapattiphalam adhigata, kena paresam pesanakarika jatati. "bhikkhave tasseva ranno baranasiyam rajjam karanakale sveva paccekabuddho thokam khujjadhatuko ahosi. Atheka upatthayika itthi kambalam parupitva suvannasarakam gahetva `amhakam paccekabuddho evanca evanca vicaratiti khujja hutva tassa vicaranakaram dassesi. Tassa nissandena khujja jata. Te pana paccekabuddhe pathamadivase raja gehe nisidapetva patte gahapetva payasassa puretva dapesi, unhapayasassa pure patte paccekabuddha parivattetva parivattetva ganhanti. Sa itthi te tatha karonte disva attano santakani attha dantavalayani datva `idha thapetva ganhathati aha. Te tatha katva tam olokesum. Sa tesam adhippayam natva `natthi bhante amhakam etehi attho, tumhakanneva tani pariccattani, gahetva gacchathati aha. Te gahetva nandamulakapabbharam agamamsu. Ajjapi tani valayani aroganeva. Sa tassa kammassa nissandena idani tipitakadhara mahapanna jata. Paccekabuddhanam kataupatthananissandena sotapattiphalam patta. Idamassa buddhantare pubbakammam. Kassapasammasambuddhassa kale pana eka baranasisetthino dhita

--------------------------------------------------------------------------------------------- page62.

Vaddhamanakacchayaya adasam gahetva attanam alankaronti nisidi. Athassa vissasika eka khinasava bhikkhuni tam datthum agamasi. Bhikkhuniyo hi khinasavapi sayanhasamaye upatthakakulani datthukama honti. Tasmim pana khane setthidhitaya santike kaci pesanakarika natthi. Sa "vandami ayye etam tava me pasadhanapelikam gahetva dethati aha. Theri cintesi "sacassa imam ganhitva na dassami, mayi aghatam katva niraye nibbattissati; sace pana dassami, parassa pesanakarika hutva nibbattissati; nirayasantapato kho pana parassa pesanabhavova seyyoti. Sa anudayam paticca tam gahetva tassa adasi. Tassa kammassa nissandena paresam pesanakarika jatati. Punekadivasam bhikkhu dhammasabhayam katham samutthapesum "samavatipamukha pancasata itthiyo gehe aggina jhayimsu, magandiyaya nataka upari palalaggim datva ayanangalehi bhinna, magandiya pakkutthitatelena 1- pakka, ke nu kho ettha jivanti nama, ke mata namati. Sattha agantva "kaya nuttha bhikkhave etarahi kathaya sannisinnati pucchitva, "imaya namati vutte, "bhikkhave yekeci pamatta, te vassasatam jivantapi matayeva nama; ye appamatta, te matapi jivantiyeva; tasma magandiya jivantipi matapi matayeva nama, samavatipamukha pancasata itthiyo matapi jivantiyeva nama; na hi bhikkhave appamatta maranti namati vatva ima gatha abhasi @Footnote: 1. Si. Yu. pakkutthitatele.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page63.

"appamado amatampadam, pamado maccuno padam; appamatta na miyanti; ye pamatta, yatha mata; etam visesato natva appamadamhi pandita appamade pamodanti ariyanam gocare rata; te jhayino satatika niccam dalhaparakkama phusanti dhira nibbanam yogakkhemam anuttaranti. Tattha appamadoti: padam mahantam attham dipeti mahantam attham gahetva titthati. Sakalampi hi tepitakam buddhavacanam aharitva kathiyamanam appamadameva otarati, tena vuttam "seyyathapi bhikkhave yani kanici jangalanam pananam padajatani, sabbani tani hatthipade samodhanam gacchanti, hatthipadam tesam aggamakkhayati, yadidam, mahantattena; evameva kho bhikkhave yekeci kusala dhamma, sabbete appamadamulaka appamadasamosarana, appamado tesam dhammanam 1- aggamakkhayatiti. 2- So panesa atthato satiya avippavaso nama, niccam upatthitaya satiya cetam namam. Amatampadanti: amatam vuccati nibbanam, tanhi ajatatta na jiyati, na miyati, tasma amatanti vuccati; pajjanti iminati padam, amatam papunantiti attho; amatassa padam amatampadam, amatassa adhigamupayoti vuttam hoti. Pamadoti: pamajjanabhavo. Mutthasaccasankhatassa satiya vossaggassetam namam. Maccunoti: maranassa. padanti: upayo @Footnote: 1. atirekam manne. 2. mahavara. 19/65.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page64.

Maggo. Pamatto hi jatim nativattati, jatopi jiyati ceva miyati cati pamado maccuno padannama hoti maranam upaneti. Appamatta na miyantiti: satiya samannagata hi appamatta "na maranti ajaramara hontiti na sallakkhetabba, na hi koci satto ajaramaro nama atthi; pamattassa pana vattannama na paricchinnam; appamattassa paricchinnam; tasma pamatta jatiadihi aparimuttatta jivantapi matayeva nama, appamatta pana appamadalakkhanam vaddhetva khippam maggaphalani sacchikatva dutiyatatiyaattabhavesu na nibbattanti; tasma te jivantapi matapi na miyantiyeva nama. Ye pamatta yatha matati: ye pana satta pamatta, te pamadamaranena matatta yatha jivitindriyupacchedena mata darukkhandhasadisa apagatavinnana tatheva honti; tesampi hi matanam viya gahatthanam tava "danam dassama silam rakkhissama uposathakammam karissamati ekacittampi na uppajjati, pabbajitanampi "acariyupajjhaya- vattadini puressama dhutangani samadayissama bhavanam vaddhessamati ekacittampi na uppajjati, matena te kimnanakaranava honti; tena vuttam "ye pamatta yatha matati. Etam visesato natvati: pamattassa vattato nissaranam natthi, appamattassa atthiti etam visesato janitva. "ke pana etam visesam janantiti. Appamadamhi panditati: ye pandita medhavino sappanna attano appamade thatva appamadam vaddhenti, te

--------------------------------------------------------------------------------------------- page65.

Etam visesakaranam jananti. Appamade pamodantiti; te evam natva tasmim attano appamade pamodanti pahamsitamukha tutthapahattha honti. Ariyanam gocare ratati: te evam appamade pamodanta tam appamadam vaddhitva ariyanam buddhapaccekabuddhasavakanam gocarasankhate catusatipatthanadibhede sattattimsabodhipakkhiyadhamme navavidhe lokuttaradhamme ca rata abhirata hontiti attho. Te jhayinoti: te appamatta pandita "atthasamapattisankhatena arammanupanijjhanena vipassanamaggaphalasankhatena lakkhanupanijjhanena cati dubbidhenapi jhanena jhayino. Satatikati: abhinikkhamanato patthaya yava arahattappatta satatam pavattakayikacetasikaviriya. Niccam dalhaparakkamati yantam purisatthamena purisaviriyena purisaparakkamena pattabbam, na tam apapunitva viriyassa santhanam bhavissatiti evarupena viriyena antara anosakkitva niccam pavattena dalhena parakkamena samannagata. Phusantiti: ettha dve phusana nanaphusana vipakaphusana. Tattha cattaro magga nanaphusana nama. Cattari phalani vipakaphusana nama. Tesu idha vipakaphusana adhippeta. Ariyaphalena nibbanam sacchikaronta dhira pandita vipakaphusanaya nibbanam sacchikaronti. Yogakkhemam anuttaranti: ye cattaro yoga mahajanam vatte osidapenti, tehi khemam nibbhayam sabbehi lokiyalotuttaradhammehi setthatta anuttaranti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page66.

Desanapariyosane bahu sotapannadayo ahesum. Desana mahajanassa satthika jatati. Samavativatthu. ------------ 2. Kumbhaghosakavatthu. (16) "utthanavatoti imam dhammadesanam sattha veluvane viharanto kumbhaghosakasetthim arabbha kathesi. Rajagahanagarasmim hi rajagahasetthino gehe ahivatakarogo uppajjati. Tasmim uppanne, makkhikam adim katva yava gavo pathamam tiracchanagata maranti, tato dasakammakara, sabbapaccha gehasamika; tasma so rogo sabbapaccha setthinca bhariyanca ganhi. Te rogaphuttha puttam santike thitam oloketva assupunnehi nettehi tam ahamsu "tata imasmim kira roge uppanne, bhittim bhinditva palata jivitam labhanti, tvam amhe anoloketva yatha tatha palayitva jivanto punagantva, amhakam asukatthane cattalisa dhanakotiyo nidahitva thapita, ta uddharitva jivitam kappeyyasiti. So tesam vacanam sutva rodamano matapitaro vanditva maranabhayabhito bhittim bhinditva palayitva pabbatagahanam gantva dvadasa vassani

--------------------------------------------------------------------------------------------- page67.

Tattha vasitva matapituvasanatthanam 1- paccagacchi. 2- Atha nam daharakale gantva parulhakesamassukale agatatta na koci sanjani. So matapituhi dinnasannavasena dhanatthanam gantva dhanassa arogabhavam natva cintesi "mam na koci sanjanati, sacaham dhanam uddharitva valanjissami, "ekena duggatena nidhi uddharitoti mam gahetva vihetheyyum; yannunaham bhatim katva jiveyyanti, athekam pilotikam nivasetva "atthi koci bhatikena atthikoti pucchanto bhatakavithim papuni. Atha nam bhataka disva "sace amhakam ekam kammam karissasi, bhattavetanam dassamati ahamsu. "kim kammam namati. "pabodhanacodanakammam: sace ussahasi; patova utthaya "tata utthahatha sakatani sannayhatha, gone yojetha, hatthiassadinam tinatthaya gamanavelayam, amma tumhepi utthahatha yagum pacatha bhattam pacathati vicaritva arocehiti. So "sadhuti sampaticchi. Athassa santike vasanatthaya ekam gharam adamsu. So devasikam tam kammam akasi. Athassa ekadivasam raja bimbisaro saddamassosi. So pana sabbaravannu 3- ahosi; tasma "mahadhanassa purisasseso saddoti aha. Athassa santike thita eka paricarika "raja yam va tam va na kathessati, imam maya natum vattatiti cintetva "gaccha tata etam 4- janahiti ekam purisam pahini. So vegena gantva tam disva @Footnote: 1. Si. Yu. `matapituvasanatthananti natthi. 2. Si. Yu. pacchagacchi. @3. Ma. sabbarudannu. 4. Si. Ma. tava etam. Yu. tava evam.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page68.

Agantva "eko bhatakanam bhatikarako kapanamanusso esoti arocesi. Raja tassa vacanam sutva tunhi hutva dutiyadivasepi tatiyadivasepi tassa saddam sutva tathevaha. Sapi paricarika tatheva cintetva punappunam pesetva, "kapanamanussoti vutte, cintesi "raja `kapanamanusso esoti vacanam sutvapi na saddahati, punappunam `mahadhanassa purisasseso saddoti vadati; bhavitabbamettha karanena; yathasabhavato etam natum vattatiti. Sa rajanam aha "deva aham sahassam labhamana dhitaram adaya gantva etam dhanam rajakulam pavesessamiti. Raja tassa sahassam dapesi. Sa tam gahetva dhitaram ekam malinadhatukam vattham nivasetva taya saddhim rajagehato nikkhamitva maggapatipanna 1- viya bhatakavithim gantva ekam gharam pavisitva "amma mayam maggapatipanna ekahadviham idha vissamitva gamissamati aha. "amma bahuni gharamanusakani, na sakka idha vasitum, etam kumbhaghosakassa geham tuccham, tattha gacchathati. Sa tattha gantva "sami mayam maggika ekahadviham idha vasissamati vatva tena punappunam patikkhittapi "sami ajjekadivasamattam vasitva patova gamissamati nikkhamitum na icchi. Sa tattheva vasitva punadivase tassa arannagamanavelaya "sami tava nivapam datva yahi, ahante 2- pacissamiti vatva, "alam ahameva pacitva bhunjissamiti vutte, @Footnote: 1. poranapotthake "magga patipannati dissati. 2. Si. Ma. aharam te.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page69.

Punappunam nibandhitva, tena dinne gahitamattakeyeva 1- katva antarapanato bhojanani ceva parisuddhatanduladini ca aharapetva rajakule pacananiyamena suparisuddham odanam sadhurasani ca dve tini supabyanjanani pacitva tassa arannato agatassa adasi. Atha nam bhunjitva muducittatam apannam natva "sami kilantamha ekahadviham idheva homati aha. So "sadhuti sampaticchi. Athassa sayampi punadivasepi madhurabhattam pacitva adasi. muducittancassa natva "sami katipaham idheva vasissamati tattha vasamana tikhinena satthena tassa mancatthanam 2- hetthaataniyam taham taham chindi. Manco, tasmim agantva nisinnamatteyeva, hettha olambi. So "kasma ayam manco evam chijjitva gatoti aha. "sami daharadarake nivaretum na sakkomi, agantva ettheva sannipatantiti. "amma idam me dukkham tumhe nissaya jatam, ahanhi pubbe katthaci gacchanto dvaram pidahitva gacchamiti. "kim karomi tata, varetum na sakkomiti. Sa iminava niyamena dve tayo divase chinditva tena ujjhayitva khiyitva vuccamanapi tatheva vatva puna ekadverajjuke thapetva sese chindi. Tamdivasam tasmim nisinnamatteyeva, sabbam thanam bhumiyam pati. Sisam jannukehi saddhim ekato ahosi. So utthaya "kim karomi, idani kuhim gamissami, nipajjanamancassapi tumhehi assamiko katomhiti aha. "tata kim karomi, pativissakadarake varetum @Footnote: 1. tena dinnam gahitamattakamyevati yuttataram. 2. Ma. mancavanam.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page70.

Na sakkomi, hotu, ma cintayi, imaya velaya kuhim gamissasiti dhitaram amantetva "amma tava bhatikassa nipajjanokasam karohiti aha. Sa ekapasse sayitva "idhagaccha samiti aha. Itarapi nam "gaccha tata bhaginiya saddhim nipajjati vadeti. 1- So taya saddhim ekamance nipajjitva tamdivasanneva santhavamakasi. Kumarika parodi. Atha nam mata pucchi "kim amma rodasiti. "amma idannama jatanti. "hotu amma, kim sakka katum, tayapi ekam bhattaram, iminapi ekam padaparicarikam laddhum vattatiti tam jamataram akasi. Te samaggasamvasam vasimsu. Sa katipahaccayena ranno sasanam pesesi "bhatakavithiyam chanam karontu, yassa pana ghare chano na kariyati, tassa ettako nama dandoti ghosanam karetu devati. Raja tatha karesi. atha nam sassu aha "tata bhatakavithiyam rajanaya chano kattabbova jato, kim karomati. "amma aham bhatim karontopi jivitum na sakkomi, kim karissamiti. "tata gharavasam vasanta nama inampi ganhanti, ranno ana akatum na labbha, inato nama yena kenaci upayena muccitum sakka, gaccha tata kutoci ekam va dve kahapane aharati. So ujjhayanto khiyanto gantva cattalisakotidhanatthanato ekameva kahapanam aharati. 2- Sa tam kahapanam ranno pesetva attano kahapanena chanam katva puna katipahaccayena tatheva sasanam pahini. @Footnote: 1. Si. Yu. vadesi. 2. Si. Ma. Yu. ahari.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page71.

Puna raja "../../bdpicture/chanam karontu, akarontanam ettako dandoti anapesi. Punapi so taya tatheva vatva nippiliyamano gantva tayo kahapane ahari. 1- Sa tepi kahapane ranno pesetva puna katipahaccayena sasanam pahini "idani purise pesetva imam pakkosapetuti. Raja pesesi. Purisa tattha gantva "kumbhaghosako nama kataroti pucchitva pariyesanta tam disva "ehi ambho, raja tam pakkosatiti ahamsu. So bhito "na mam raja janatitiadini vatva gantum na icchi. Atha nam balakkarena hatthadisu gahetva akaddhimsu. Sa itthi te disva "are dubbinita tumhe mama jamataram hatthadisu gahetum ananucchavikati tajjetva "ehi tata, ma bhayi, rajanam disva tava hatthadigahakanam hattheyeva chindapessamiti dhitaram adaya purato gantva rajageham patva vesam parivattetva sabbalankarapatimandita ekamantam atthasi. Itarampi parikaddhitva anayimsuyeva. Atha nam vanditva thitam raja aha "tvam kumbhaghosako namati. "ama devati. "kimkarana mahadhanam vancetva khadasiti. "kuto me deva dhanam, bhatim katva jivamiti. "ma evam kari, kim amhe vancesiti. "na vancemi deva, natthi me dhananti. Athassa raja te kahapane dassetva "ime kahapana kassati aha. So sanjanitva "aho natthomhi; 2- katham nu kho ime ranno hattham pattati ito cito ca olokento @Footnote: 1. Yu. aharitva adasi. 2. Si. Yu. aho hatomhi. Ma. aho balomhi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page72.

Ta dvepi manditapasadhita gabbhadvaramule thita disva "bhariyam vatidam kammam, imahi ranna payojitahi bhavitabbanti cintesi. Atha nam raja "vadehi bho kasma evam karositi aha. "nissayo me natthi devati. "madiso nissayo na vattatiti. "kalyanam deva, sace me devo nissayo hotiti. "homi bho, kittakam te dhananti. "cattalisa kotiyo devati. "kim laddhum vattatiti. "sakatani devati. Raja anekasatani sakatani yojapetva pahinitva tam dhanam aharapetva rajangane rasim karetva rajagahavasino sannipatapetva "atthi kassaci imasmim nagare ettakam dhananti pucchitva, "natthi devati, "kim panassa katum vattatiti, "sakkaram tassa devati vutte, mahantena sakkarena tam setthitthane thapetva tassa dhitaram tassa datva tena saddhim satthu santikam gantva vanditva "bhante passathimam purisam, evarupo dhitima nama natthi, cattalisakotivibhavo hontopi ubbillavitakaram va asmimanamattam va na karoti, kapano viya pilotikam nivasetva bhatakavithiyam bhatim katva jivanto maya imina nama upayena nato, janitva ca pana pakkosapetva sadhanabhavam sampaticchapetva tam dhanam aharapetva setthitthane thapito, dhitapissa 1- maya dinna; bhante maya evarupo dhitima na ditthapubboti aha. Tam sutva sattha "evam jivantassa jivitam dhammikajivitam nama maharaja; corikadikammam pana idha loke @Footnote: 1. Si. Ma. Yu. dhita cassa.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page73.

Ceva pileti himseti, paraloke ca, tatonidanam sukham nama natthi; purisassa hi dhanaparijunnakale bhatim va kasim va katva jivitameva dhammikajivitannama; evarupassa hi viriyasampannassa satisampannassa kayavacadihi parisuddhakammassa pannaya nisammakarino kayadihi sannatassa dhammajivitam jivantassa satiavippavase thitassa issariya vaddhantiyevati 1- vatva imam gathamaha "utthanavato satimato sucikammassa nisammakarino sannatassa ca dhammajivino appamattassa yasobhivaddhatiti. Tattha utthanavatoti: utthanaviriyavantassa. Satimatoti: satisampannassa. Sucikammassati: niddosehi niraparadhehi kayakammadihi samannagatassa. Nisammakarinoti: "evance bhavissati, evam karissamiti va "imasmim kamme evam kate, idannama bhavissatiti va evam nidanam sallakkhetva rogatikicchanam viya sabbakammani nisametva upadharetva karontassa. Sannatassati: kayadihi sannatassa nicchiddassa. Dhammajivinoti: agarikassa tulakutadini vajjetva kasigorakkhadihi anagarikassa vejjakammadutakammadini vajjetva dhammena samena bhikkhacariya 2- jivitam 3- kappentassa. Appamattassati: avippavutthasatino. Yasobhivaddhatiti: issariyabhogasammanasankhato ceva @Footnote: 1. Si. Ma. Yu. issariyam vaddhatiyevati. @2. Si. Ma. bhikkhacariyaYu. 3. Si. jivikam.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page74.

Kittivannabhananasankhato ca yaso vaddhatiti. Gathapariyosane kumbhaghosako sotapattiphale patitthahi. Annepi bahu sotapattiphaladini papunimsu. Evam mahajanassa satthika desana jatati. Kumbhaghosakavatthu. ----------- 3. Culapanthakattheravatthu. (17) "utthanenappamadenati imam dhammadesanam sattha veluvane viharanto culapanthakattheram arabbha kathesi. Rajagahe kira dhanasetthikulassa dhita vayappattakale matapituhi sattabhumikassa pasadassa uparitale ativiya rakkhiyamana yobbanamadamattataya purisalola hutva attano daseneva saddhim santhavam katva "annepi me 1- idam kammam janeyyunti bhita evamaha "amhehi imasmim thane na sakka vasitum, sace mama matapitaro imam dosam janissanti, khandakhandikam mam 2- karissanti; videsam gantva vasissamati. Te gehe hatthasaram gahetva uttarena dvarena nikkhamitva "yattha va tattha va annehi ajananatthanam gantva vasissamati ubhopi agamamsu. @Footnote: 1. Si. no. 2. khandakhandike no [?].

--------------------------------------------------------------------------------------------- page75.

Tesam ekasmim thane vasantanam samvasamanvaya tassa kucchismim gabbho patitthasi. Sa gabbhaparipakamagamma tena saddhim mantesi "gabbho me paripakam gato, natibandhuvirahite thane gabbhavutthanam nama ubhinnampi amhakam dukkhavaham, kulagehameva gacchamati. So "sacaham tattha gamissami, jivitam me natthiti bhayena "ajja gacchama sve gacchamati divase atikkamesi. Sa cintesi "ayam balo attano dosamahantataya gantum na ussahati, matapitaro nama ekantahitava, ayam gacchatu va ma va, aham gamissamiti. Sa, tasmim geha nikkhante, gehaparikkharam patisametva attano kulagharagamanabhavam anantaragehavasinam arocetva maggam patipajji. Sopi gharam agantva tam adisva pativissake pucchitva "kulagharam gatati sutva vegena anubandhitva antaramagge sampapuni. Tassapi tattheva gabbhavutthanam ahosi. So "kim idam bhaddeti pucchi. "sami eko putto jatoti. "idani kim karissamati. "yassatthaya mayam kulagharam gaccheyyama, tam kammam antaramaggeva nipphannam, tattha gantva kim karissama, nivattamati dve ekacitta hutva nivattimsu. Tasseva darakassa panthe jatatta "panthakoti namam karimsu. Tassa nacirasseva aparopi gabbho patitthahi. Sabbam purimanayeneva vittharetabbam. Tassapi darakassa panthe jatatta pathamam jatassa "mahapanthakoti namam katva paccha jatassa "culapanthakoti namam karimsu. Te dvepi darake gahetva attano vasanatthanameva gata.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page76.

Tesam tattha vasantanam, mahapanthakadarako anne darake "culapita mahapitati "ayyako ayyikati ca vadante sutva mataram pucchi "amma anne daraka `ayyakoti vadanti `ayyikati vadanti, kacci amhakam nataka natthiti. "ama tata amhakam ettha nataka natthi, rajagahanagare pana vo dhanasetthi nama ayyako, tattha amhakam bahu natakati. "kasama tattha na gacchama ammati. Sa attano agamanakaranam puttassa akathetva, puttesu punappunam kathentesu, samikam aha "ime mam daraka ativiya kilamenti, kim no matapitaro disva mamsam khadissanti, ehidani darakanam ayyakakulam dassessamati. "aham sammukha bhavitum na sakkhissami, te pana nayissamiti. "sadhu yena kenaci upayena darakanam ayyakakulameva datthum vattatiti. Dvepi jana darake adaya anupubbena rajagaham patva nagaradvare ekissa salaya vasimsu. Darakamata dve darake gahetva agatabhavam matapitunam arocapesi. Te tam sasanam sutva "samsare vicarantanam na putto na dhita bhutapubba nama natthi; te amhakam mahaparadhika, na sakka tehi amhakam cakkhupathe thatum, ettakannama dhanam gahetva dvepi jana phasukatthanam gantva jivantu, darake pana idha pesentuti. Te tehi pesitam dhanam gahetva darake agatadutananneva hatthe 1- datva pahinimsu. Daraka ayyakakule vaddhanti. @Footnote: 1. hatthesu. [?].

--------------------------------------------------------------------------------------------- page77.

Tesu culapanthako atidaharo, mahapanthako pana ayyakena saddhim dasabalassa dhammakatham sotum gacchati. Tassa niccam satthu santikam gacchantassa, pabbajjaya cittam nami. So ayyakam aha "sace mam anujaneyyatha, aham pabbajeyyanti. "kim vadesi tata, sakalalokassapi me pabbajitato tava pabbajja bhaddaka; sace sakkosi, pabbajahiti tam satthu santikam netva, "kim gahapati darako te laddhoti vutte, "ama bhante ayam me natta tumhakam santike pabbajitukamoti aha. Sattha annataram pindacarikam bhikkhum "imam darakam pabbajehiti anapesi. Thero tassa tacapancakakammatthanam acikkhitva pabbajesi. So bahum buddhavacanam ugganhitva paripunnavasso upasampadam labhitva yonisomanasikare kammam karonto arahattam papuni. So jhanasukhena phalasukhena vitinamento cintesi "sakka nu kho imam sukham culapanthakassa datunti tato ayyakasetthissa santikam gantva evamaha "mahasetthi sace anujaneyyatha, aham culapanthakam pabbajeyyanti. "pabbajetha nam bhanteti. Setthi kira sasane suppasanno "kataradhitaya vo ete puttati pucchiyamano ca "palatadhitayati vattum lajjati; tasma sukheneva tesam pabbajjam anujanati. Thero culapanthakam pabbajetva silesu patitthapesi. Sopi pabbajitvava dandho ahosi. Thero tam anusikkhanto imam gathamaha "padmam yatha kokanudam sugandham pato siya phullamavitagandham,

--------------------------------------------------------------------------------------------- page78.

Angirasam passa virocamanam, tapantamadiccamivantalikkheti. Imam ekam gatham catuhi masehi ugganhitum nasakkhi. "kasmati. So kira kassapasammasambuddhakale pabbajitva pannava hutva annatarassa dandhabhikkhuno uddesagahanakale parihasakelim akasi. So bhikkhu tena parihasena lajjito neva uddesam ganhi na sajjhayamakasi. Tena kammena ayam pabbajitvava dandho jato, gahitagahitapadam, uparuparipadam ugganhantassa, nassati. Tassa imameva gatham uggahetum vayamantassa, cattaro masa atikkanta. Atha nam mahapanthako "culapanthaka tvam imasmim sasane abhabbo, catuhi masehi ekam gathampi gahetum na sakkosi, pabbajitakiccam pana katham matthakam papessasi, nikkhama itoti vihara nikkaddhi. Culapanthako buddhasasane sinehena gihibhavam na pattheti. Tasminca kale mahapanthako bhattuddesako hoti. Jivako komarabhacco bahum malagandhavilepanamadaya ambavanam gantva sattharam pujetva dhammam sutva utthayasana dasabalam vanditva mahapanthakam upasankamitva "kittaka bhante satthu santike bhikkhuti pucchi. "pancamattani bhikkhusataniti. "sve bhante buddhappamukhani pancabhikkhusatani adaya amhakam nivesane bhikkham ganhathati. "upasaka culapanthako nama dandho bhikkhu avirulhidhammo, tam thapetva sesanam nimantanam sampaticchamiti thero aha. Tam sutva culapanthako

--------------------------------------------------------------------------------------------- page79.

Cintesi "thero ettakanam bhikkhunam nimantanam sampaticchanto mam bahiram katva sampaticchati, nissamsayam mayham bhatikassa mayi cittam bhinnam bhavissati; kim idani mayham imina sasanena, gihi hutva danadini punnani karonto jivissamiti. So punadivase patova vibbhamitum payasi. Sattha paccusakaleyeva lokam volokento imam karanam disva pathamataram gantva culapanthakassa gamanamagge dvarakotthake cankamanto atthasi. Culapanthako gacchanto sattharam disva upasankamitva vandi. Atha nam sattha "kaham pana tvam culapanthaka imaya velaya gacchasiti aha. "bhata mam bhante nikkaddhati, tenaham vibbhamitum gacchamiti. "culapanthaka tava pabbajja nama mama santike, bhatara nikkaddhitopi kasma mama santikam nagacchi; ehi, kinte gihibhavena, mama santike bhavissasiti cakkankitatalena panina tam sirasi paramasitva adaya gantva gandhakutipamukhe nisidapetva "culapanthaka puratthabhimukho hutva imam pilotikam `rajoharanam rajoharananti parimajjanto idheva hohiti iddhiya abhisankhatam parisuddham pilotikam datva, kale arocite, bhikkhusanghaparivuto jivakassa geham gantva pannattasane nisidi. Culapanthakopi suriyam olokento tam pilotikam "rajoharanam rajoharananti parimajjanto nisidi. Tassa tam pilotikakhandam parimajjantassa kilittham ahosi. Tato cintesi "idam pilotikakhandam ativiya parisuddham, imam pana attabhavam nissaya purimapakatim jahitva evam kilittham jatam, anicca vata sankharati

--------------------------------------------------------------------------------------------- page80.

Khayavayam patthapento vipassanam vaddhesi. Sattha "culapanthakassa cittam vipassanam arulhanti natva "culapanthaka tvam etam pilotikakhandameva sankilittham rajaranjitanti ma sannam kari; abbhantare pana te ragarajadayo atthi, te harahiti vatva obhasam vissajjetva purato nisinno viya pannayamanarupo hutva ima gatha abhasi "rago rajo, na ca pana renu vuccati; ragassetam adhivacanam `rajoti; etam rajam vippajahitva bhikkhavo viharanti te vigatarajassa sasane. Doso rajo, na ca pana renu vuccati; dosassetam adhivacanam `rajoti; etam rajam vippajahitva bhikkhavo viharanti te vigatarajassa sasane. Moho rajo, na ca pana renu vuccati; mohassetam adhivacanam `rajoti; etam rajam vippajahitva bhikkhavo viharanti te vigatarajassa sasaneti. Gathapariyosane culapanthako saha patisambhidahi arahattam papuni. Saha patisambhidahiyevassa tini pitakani agamimsu. So kira pubbe raja hutva nagarapadakkhinam karonto, nalatato sede

--------------------------------------------------------------------------------------------- page81.

Muncante, 1- parisuddhena satakena nalatantam punchi. Satako kilittho ahosi. So "imam sariram nissaya evarupo parisuddho satako pakatim jahitva kilittho jato, anicca vata sankharati aniccasannam patilabhi, tena karanenassa rajoharanameva paccayo jato. Jivakopi kho komarabhacco dasabalassa dakkhinodakam upanamesi. Sattha "nanu jivaka vihare bhikkhu atthiti hatthena pattam pidahi. Mahapanthako "nanu bhante vihare natthi bhikkhuti aha. Sattha "atthi jivakati aha. Jivako "tenahi bhane gaccha vihare bhikkhunam atthibhavam va natthibhavam va janahiti purisam pesesi. Tasmim khane culapanthako "mayham bhatiko `vihare bhikkhu natthiti bhanati, vihare bhikkhunam atthibhavamassa pakasessamiti sakalam ambavanam bhikkhunanneva puresi: ekacce bhikkhu civarakammam karonti, ekacce rajanakammam karonti, ekacce sajjhayam karonti; evam annamannam asadisam bhikkhusahassam mapesi. So puriso vihare bahu bhikkhu disva nivattitva "ayya sakalaambavanam bhikkhuhi paripunnanti jivakassa arocesi. Theropi kho tattheva sahassakkhattumattanam nimminitvana panthako nisidi ambavane ramme yava kalappavedanati. Atha sattha tam purisam aha "viharam gantva `sattha culapanthakam nama pakkosatiti vadehiti. Tena gantva tatha vutte, "aham culapanthako @Footnote: 1. Si. Ma. Yu. muccante.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page82.

Aham culapanthakoti mukhasahassam utthahi. So puriso puna gantva "sabbepi kira bhante culapanthakayeva namati aha. "tenahi gantva, yo pathamam `aham culapanthakoti vadati, tam hatthe ganha, avasesa antaradhayissantiti. So tatha akasi. Tavadeva sahassamatta bhikkhu antaradhayimsu. Thero tena purisena saddhim agamasi. Sattha bhattakiccapariyosane jivakam amantesi "jivaka culapanthakassa pattam ganha, ayante anumodanam karissatiti. Jivako tatha akasi. Thero sihanadam nadanto tarunasiho viya tini pitakani sankhobhetva anumodanam akasi. Sattha utthayasana bhikkhusanghaparivuto viharam gantva, bhikkhuhi vatte dassite, utthayasana gandhakutipamukhe thatva bhikkhusanghassa sugatovadam datva kammatthanam kathetva bhikkhusangham uyyojetva surabhigandhavasitam gandhakutim pavisitva dakkhinena passena sihaseyyam upagato. Atha sayanhasamaye bhikkhu ito cito ca samosaritva rattakambalasaniya parikkhitta viya nisiditva satthu gunakatham arabhimsu "avuso mahapanthako culapanthakassa ajjhasayam ajananto catuhi masehi ekam gatham ugganhapetum na sakkoti, `dandho ayanti vihara nikkaddhi; sammasambuddho pana attano anuttaradhammarajataya ekasminneva antarabhatte saha patisambhidahi arahattam adasi; tini pitakani saha patisambhidahiyeva agatani; aho buddhanam balannama mahantanti. Atha bhagava dhammasabhayam imam kathapavattim natva "ajja

--------------------------------------------------------------------------------------------- page83.

Maya gantum vattatiti buddhaseyyaya utthaya surattadupattam nivasetva vijjulatam viya kayabandhanam bandhitva rattakambalasadisam sugatamahapamsukulacivaram parupitva surabhigandhakutito nikkhamma mattavaravaranasihavikkantavilasena anantaya buddhalilhaya dhammasabham gantva alankatamandalamalamajjhe supannattapavarabuddhasanam aruyha chabbanna buddharamsiyo vissajjento annavakucchim khobhayamano viya yugandharamatthake balasuriyo viya asanamajjhe nisidi. Sammasambuddhe pana agatamatte, bhikkhusangho katham pacchinditva tunhi ahosi. Sattha mudukena cittena parisam oloketva "ayam parisa ativiya sobhati, ekassapi hatthakukkuccam va padakukkuccam va ukkasitasaddo va khipitasaddo va natthi, sabbepime buddhagaravena sagarava buddhatejena tajjita, mayi ayukappampi akathetva nisinne, keci pathamam katham samutthapetva na kathessanti, kathasamutthapanavattannama maya janitabbam, ahameva pathamam kathessamiti madhurena brahmasarena bhikkhu amantetva "kaya nuttha bhikkhave etarahi kathaya sannisinna, ka ca pana vo antara katha vippakatati pucchitva, "imaya namati vutte, "na bhikkhave culapanthako idaneva dandho, pubbepi dandhova; na kevalancassaham idaneva avassayo jato, pubbepi avassayo ahosimyeva; pubbe panaham imam lokiyakutumbassa samikam akasim, idani lokuttarakutumbassati vatva, tamattham vittharato sotukamehi bhikkhuhi yacito atitam ahari:

--------------------------------------------------------------------------------------------- page84.

Atite baranasinagaravasi eko manavo takkasilam gantva sippuggahanatthaya disapamokkhassacariyassa dhammantevasiko hutva pancannam manavakasatanam antare ativiya acariyassa upakarako ahosi, padaparikammadini sabbakiccani karoti; dandhataya pana kinci ugganhitum na sakkoti. Acariyo "ayam mama bahupakaro, sikkhapessami nanti vayamantopi kinci sikkhapetum na sakkoti. So ciram vasitva ekam gathampi ugganhitum asakkonto ukkanthitva "gamissamiti acariyam apucchi. Acariyo cintesi "ayam mayham upakarako, panditabhavamassa paccasimsami, na ca nam katum sakkomi; avassam maya imassa paccupakaro katabbo, ekamassa mantam bandhitva dassamiti. So tam arannam netva "ghatesi ghatesi, kimkarana ghatesi; ahampi tam janami janamiti imam mantam bandhitva ugganhapento anekasatakkhattum parivattapetva "pannayati teti pucchitva, "ama pannayatiti vutte, "dandhena nama vayamam katva pagunam katam sippam na palayatiti acikkhitva maggaparibbayam datva "gaccha imam mantam nissaya jivissasi, apalayanatthaya panassa niccam sajjhayam kareyyasiti vatva tam uyyojesi. Athassa baranasisampattakale "putto me sippam sikkhitva agatoti mata mahasakkarasammanamakasi. Tada baranasiraja "atthi nu kho me kayakammadisu koci dosoti paccavekkhanto attano aruccanakam kinci kammam adisva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page85.

"attano vajjannama attano na pannayati, paresam pannayati; nagaranam parigganhissamiti cintetva sayam annatakavesena nikkhamitva "sayamasam bhunjitva nisinnamanussanam kathasallapo nama nanappakarako hoti; sacaham adhammena rajjam karemi, `papena adhammikaranna dandabaliadihi hatamhati vakkhanti; sace dhammena karemi, `dighayuko no hotu rajatiadini vatva mama gunam kathessantiti tesam tesam gehanam bhittianusarena vicari. Tasmim khane ummangacora dvinnam gehanam antare ummangam bhindanti ekaummangeneva dve gehani pavisanatthaya. Raja te disva gehacchayaya atthasi. Tesam ummangam bhinditva geham pavisitva bhandanam olokanakale manavo pabujjhitva tam mantam sajjhayanto "ghatesi ghatesi, kimkarana ghatesi; ahampi tam janami janamiti aha. Te tam sutva "imina kiramha nata, idani no nasessatiti nivatthavatthanipi chaddetva bhita sammukhasammukhatthaneneva palayimsu. Raja te palayante disva itarassa ca mantam sajjhayantassa saddam sutva nagaranam parigganhitva nivesanam pavisi; vibhataya pana rattiya patova ekam purisam pakkositva aha "gaccha bhane asukavithiyam asukasmim 1- nama gehe ummango bhinno, tattha takkasilato sippam ugganhitva agatamanavo atthi; tam anehiti. So gantva "raja tam pakkosatiti vatva manavam anesi. Atha nam raja aha @Footnote: 1. Si. Ma. Yu. yasmim.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page86.

"tvam tata takkasilato sippam ugganhitva agatamanavoti. "ama devati. "amhakampi tam sippam dehiti. "sadhu deva samasane nisiditva ganhati. Atha nam raja tatha katva tam mantam gahetva "ayante acariyabhagoti sahassam adasi. Tada senapati ranno kappakam aha "kada ranno massum karissasiti. "sve va parasve vati. So tassa sahassam datva "kiccam no atthiti vatva, "kim samiti vutte, "ranno massukammam karonto viya hutva khuram ativiya pahamsitva galanalim chinditva senapati bhavissasi, aham rajati. So "sadhuti sampaticchitva ranno massukaranadivase gandhodakena massum temetva khuram pahamsitva nalatante gahetva "khuro thokam kunthadharo, ekappahareneva galanalim chinditum vattatiti puna ekamantam thatva khuram pahamsi. Tasmim khane raja attano mantam saritva sajjhayam karonto "ghatesi ghatesi, kimkarana ghatesi; ahampi tam janami janamiti aha. Nahapitassa nalatato seda muccimsu. So "janati mam rajati bhito khuram bhumiyam khipitva padamule urena nipajji. Rajano nama cheka honti, tena nam evamaha "are dutthanahapita `na mam raja janatiti sannam karositi. "abhayam me dehi devati. "hotu, ma bhayi, kathehiti. "senapati me deva sahassam datva `ranno massum karonto viya galanalim chinda; tasmim mate, aham raja hutva tam senapatim karissamiti ahati. Raja tam sutva "acariyam me nissaya jivitam laddhanti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page87.

Senapatim pakkosapetva "ambho senapati kim nama taya mama santika na laddham, idani tam datthum na sakkomi, mama rattha nikkhamati tam rattha pabbajetva acariyam pakkosapetva "acariya tam nissaya maya jivitam laddhanti vatva mahantam sakkaram karitva tassa senapatitthanam adasi. So tada culapanthako ahosi, 1- sattha disapamokkhacariyoti. Sattha imam 2- atitam aharitva "evam bhikkhave pubbepi culapanthako dandhova ahosi, tathapissa aham avassayo hutva tam lokiyakutumbe patitthapesinti vatva, punekadivasam "aho sattha culapanthakassa avassayo jatoti kathaya samutthitaya, culakasetthijatake atitavatthum kathetva "appakenapi medhavi pabhatena vicakkhano samutthapeti attanam anum aggimva sandhamanti 3- gatham vatva "na bhikkhave idanevaham imassa avassayo jato, pubbepi avassayo ahosimeva; pubbe panaham imam lokiyakutumbassa samikam akasim, idani lokuttarakutumbassati vatva "tadapi culakantevasiko culapanthako ahosi, culakasetthi pana pandito byatto nakkhattakovido ahamevati jatakam samodhanesi. Punekadivasam dhammasabhayam bhikkhu katham samutthapesum "avuso @Footnote: 1. tada culapanthako manavo ahositi yuttataram. @2. Si. Ma. Yu. tasma imam. @3. khu. ja. eka. 2.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page88.

Culapanthako catuhi masehi catuppadam gatham gahetum asakkontopi viriyam anossajjitva arahatte patitthito, idani lokuttaradhammakutumbassa samiko jatoti. Sattha agantva "kaya nuttha bhikkhave etarahi kathaya sannisinnati pucchitva, "imaya namati vutte, "bhikkhave mama sasane araddhaviriyo bhikkhu lokuttaradhammassa samiko hotiyevati vatva imam gathamaha "utthanenappamadena sannamena damena ca dipam kayiratha medhavi, yam ogho nabhikiratiti. Tattha dipam kayirathati; "viriyasankhatena utthanena satiya avippavasasankhatena appamadena catuparisuddhisilasankhatena sannamena indriyadamanena cati imehi karanabhutehi catuhi dhammehi dhammojapannaya samannagato medhavi imasmim atidullabhapatitthataya atigambhire samsarasagare attano patitthanabhutam arahattaphaladipam kayiratha kareyya katum sakkuneyyati attho. Kidisam? yam ogho nabhikiratiti: yam catubbidhopi kilesogho abhikiritum viddhamsetum na sakkoti; na hi sakka arahattam oghena vikiritunti. Gathavasane bahu sotapannadayo ahesum, evam desana sampattaparisaya satthika jatati. Culapanthakattheravatthu. -------------

--------------------------------------------------------------------------------------------- page89.

4. Balanakkhattavatthu. (18) "pamadamanuyunjantiti imam dhammadesanam sattha jetavane viharanto balanakkhattam arabbha kathesi. Ekasmim hi kira samaye savatthiyam balanakkhattam nama sanghuttham. Tasmim nakkhatte bala dummedhino jana charikaya ceva gomayena ca sariram makkhetva sattaham asabbhivacam bhananta vicaranti, kanci natim va suhajjam va pabbajitam va disva lajjanta nama natthi, dvare dvare thatva asabbham bhananti. Manussa tesam asabbham sotum asakkonta yathabalam addham va padam va kahapanam va pesenti, tesam tesam gharadvare laddham laddham gahetva pakkamanti. Tada pana savatthiyam pancakotimatta ariyasavaka honti, te satthu sasanam pesayimsu "bhagava bhante sattaham bhikkhusanghena saddhim nagaram apavisitva vihareyeva hotuti, tanca pana sattaham bhikkhusanghassa vihareyeva yagubhattadini sampadetva sayampi geha na nikkhamimsu. Nakkhatte pana pariyosite, atthame divase buddhappamukham bhikkhusangham nimantetva nagaram pavesetva mahadanam datva ekamantam nisinna "bhante atidukkhena no satta divasa atikkanta, balanam asabbham sunantanam kanna bhijjanakarappatta viya honti, koci kassaci na lajjati, tena mayam tumhakam antonagaram pavisitum na damha, mayampi gehato na nikkhamimhati ahamsu. Sattha tesam katham sutva "balanam dummedhanam kiriya evarupa hoti, medhavino pana dhanasaram viya appamadam rakkhitva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page90.

Amatamahanibbanasampattim papunantiti vatva ima gatha abhasi "pamadamanuyunjanti bala dummedhino jana, appamadanca medhavi dhanam setthamva rakkhati. Ma pamadamanuyunjetha, ma kamaratisanthavam; appamatto hi jhayanto pappoti vipulam sukhanti. Tattha balati: balyena samannagata idhalokaparalokattham ajananta. Dummedhinoti: nippanna. Te pamade adinavam apassanta pamadam anuyunjanti [1]- pamadena kalam vitinamenti. Medhaviti: dhammojapannaya samannagato pana pandito kulavamsanugatam settham uttamam sattaratanadhanam viya appamadam rakkhati: yatha hi "uttamam dhanam nissaya kamagunasampattim papunissama [2]- paralokagamanamaggam sodhessamati dhane anisamsam passanta tam rakkhanti; evam panditopi "appamatto pathamajjhanadini patilabhati maggaphaladini papunati tisso vijja cha abhinna sampadetiti appamade anisamsam passanto dhanam settham viya appamadam rakkhatiti attho. Ma pamadanti: tasma tumhe ma pamadamanuyunjetha ma pamadena kalam vitinamayittha. Ma kamaratisanthavanti: vatthukamakilesakamesu ratisankhatam tanhasanthavampi ma anuyunjetha ma cintayittha ma patilabhittha. Appamatto hiti: upatthitasatitaya hi appamatto jhayanto puggalo vipulam olaram nibbanasukham papunatiti. @Footnote: 1. Si. Ma. Yu. pavattenti. 2. Si. Ma. Yu. puttadaram posissaMa.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page91.

Gathapariyosane bahu sotapannadayo ahesum. Mahajanassa satthika desana jatati. Balanakkhattavatthu. ----------- 5. Mahakassapattheravatthu. (19) "pamadam appamadenati imam dhammadesanam sattha jetavane viharanto mahakassapattheram arabbha kathesi. Ekasmim hi divase thero pipphaliguhayam viharanto rajagahe pindaya caritva pacchabhattam pindapatapatikkanto alokam vaddhetva pamatte ca appamatte ca udakapathavipabbatadisu cavanake upapajjanake 1- satte dibbena cakkhuna olokento nisidi. Sattha jetavane nisinnakova "kena nu kho viharena ajja mama putto kassapo viharatiti dibbena cakkhuna upadharento "sattanam cutupapatam olokento viharatiti natva "sattanam cutupapato nama buddhananenapi aparicchinno, matukucchiyam patisandhim gahetva matapitaro ajanapetva cavanakasattanam paricchedam katum na sakka. Te janitum tava avisayo, appamattako tava visayo, sabbaso pana cavante ca upapajjante ca janitum passitum buddhanameva visayoti vatva obhasam pharitva sammukhe nisinno viya hutva imam gathamaha @Footnote: 1. Yu. uppajjanake.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page92.

"pamadam appamadena yada nudati pandito, pannapasadamaruyha asoko sokinim pajam pabbatatthova bhummatthe dhiro bale avekkhatiti. Tattha nudatiti: yatha nama pokkharanim pavisantam navodakam puranodakam sankhobhetva tassokasam adatva attano matthakena palayantam nudati niharati; evameva pandito appamadalakkhanam bruhanto pamadassokasam adatva yada appamadavegena tam nudati niharati; atha so panunnapamado accuggatatthena parisuddham dibbacakkhusankhatam pannapasadam tassa anucchavikam patipadam purento taya patipadaya nisseniya pasadam viya aruyha pahinasokasallataya asoko appahinasokasallataya sokinim pajam sattanikayam cavamananca upapajjamananca dibbacakkhuna avekkhati passati. Yatha kim? pabbatatthova bhummattheti: pabbatamuddhanitthito bhumiyam thite uparipasade va thito pasadaparivene thite akicchena avekkhati; tatha sopi dhiro pandito mahakhinasavo asamucchinnavattabije bale cavante ca upapajjante ca akicchena avekkhatiti. Gathapariyosane bahu sotapattiphaladini sacchikarimsuti. Mahakassapattheravatthu. ---------------

--------------------------------------------------------------------------------------------- page93.

6. Dvesahayakabhikkhuvatthu. (20) "appamatto pamattesuti imam dhammadesanam sattha jetavane viharanto dve sahayake bhikkhu arabbha kathesi. Te kira satthu santike kammatthanam gahetva arannakaviharam pavisimsu. Tesu eko sakalasseva daruni aharitva angarakapallam sajjetva visibbetva 1- daharasamanerehi saddhim sallapanto pathamayamam nisidati. Eko appamatto samanadhammam karonto itaram ovadati "avuso maevam kari, pamattassa hi cattaro apaya sayanagharasadisa, buddha nama satheyyena aradhetum na sakkati. So tassovadam na sunati. Itaro "nayam vacanakkhamoti tam apatthetva appamatto samanadhammam akasi. Alasattheropi pathamayame visibbetva itarassa cankamitva gabbham pavitthakale pavisitva "mahakusita nipajjitva sayanatthaya arannam pavitthosi; kim buddhanam santike kammatthanam gahetva utthaya rattindivam samanadhammam katum na vattatiti vatva attano vasanatthanam pavisitva nipajjitva supati. Itaropi majjhimayame vissamitva pacchimayame paccutthaya samanadhammam karoti. So evam appamatto viharanto nacirasseva saha patisambhidahi arahattam papuni. Itaro pamadeneva vitinamesi. Te vutthavassa satthu santikam gantva sattharam vanditva ekamantam nisidimsu. Sattha tehi saddhim patisantharam katva "kacci bhikkhave appamatta samanadhammam karittha, kacci vo @Footnote: 1. Si. Ma. Yu. "visibbetvati natthi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page94.

Pabbajitakiccam matthakam pattanti pucchi. Pamatto bhikkhu aha "kuto bhante etassa appamado, gatakalato patthaya nipajjitva niddayanto vitinamesiti. "tvam pana 1- bhikkhuti. "aham bhante sakalasseva daruni aharitva angarakapallam sajjetva pathamayamam visibbanto nisiditva aniddayanto vitinamesinti. Atha nam sattha "tvam pamatto kalam vitinametva `appamattomhiti vadasi, appamattam pana pamattam karosi: tvam mama puttassa santike javacchinno dubbalasso viya, esa pana tava santike sighajavasso viyati vatva imam gathamaha "appamatto pamattesu suttesu bahujagaro abalassamva sighasso hitva yati sumedhasoti. Tattha appamattoti; sativepullapattataya appamadasampanno khinasavo. Pamattesuti: sativossagge thitesu sattesu. Suttesuti; satijagariyabhavena sabbiriyapathesu niddayantesuyeva. Bahujagaroti: mahante sativepullajagariye thito. Abalassamvati: kunthapadachinnajavam dubbalassam sighajavo sindhavajaniyo viya. Sumedhasoti: uttamapanno tatharupam puggalam agamenapi adhigamenapi hitva yati: mandapannasmim hi ekam suttam gahetum vayamanteyeva, sumedhaso ekam vaggam ganhati, evam tava agamena hitva yati; mandapanne pana rattitthanadivatthanani katum vayamanteyeva kammatthanam uggahetva sajjhayanteyeva, ca sumedhaso pubbabhagepi parena katam rattitthanam va @Footnote: 1. Ma. Yu. kim. tvam pana.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page95.

Divatthanam va pavisitva kammatthanam sammasanto sabbakilese khepetva nava lokuttaradhamme hatthagate karoti. Evam adhigamena hitva yati: vatte pana tam mandapannam hitva chaddetva vattato nissaranto yatiyevati. Gathapariyosane bahu sotapattiphaladini papunimsuti. Dvesahayakabhikkhuvatthu. --------------- 7. Sakkavatthu. (21) "appamadena maghavati imam dhammadesanam sattha vesalim nissaya 1- kutagarasalayam viharanto sakkam devarajanam arabbha kathesi. Vesaliyam hi mahali nama licchavi vasati. So tathagatassa sakkapanhasuttantadesanam sutva "sammasambuddho sakkassa sampattim mahatim katva katheti; disva nu kho katheti udahu adisva, janati nu kho sakkam udahu no; pucchissami nanti cintesi. Athakho mahali licchavi, yena bhagava, tenupasankami; upasankamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam nisidi; ekamantam nisinno kho mahali licchavi bhagavantam etadavoca "dittho kho bhante bhagavata sakko @Footnote: 1. Si. Ma. Yu. vesaliyam upanissaYu.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page96.

Devanamindoti. "dittho kho me mahali sakko devanamindoti. "so hi nuna bhante sakkapatirupako bhavissati, duddaso hi bhante sakko devanamindoti. "sakkancaham mahali pajanami sakkakarane ca dhamme; yesanca dhammanam samadinnatta sakko sakkattam ajjhaga, te 1- ca pajanami; sakko mahali devanamindo pubbe manussabhuto samano magho nama manavo ahosi, tasma `maghavati vuccati; sakko mahali devanamindo pubbe manussabhuto samano pure danam adasi, tasma `purindadoti vuccati; sakko mahali devanamindo pubbe manussabhuto samano sakkaccam danam adasi, tasma `sakkoti vuccati; sakko mahali devanamindo pubbe manussabhuto samano avasatham adasi, tasma `vasavoti vuccati; sakko mahali devanamindo sahassam attham muhuttena cintesi, tasma `sahassakkhoti vuccati; sakkassa mahali devanamindassa sujata nama asurakanna pajapati, tasma `sujampatiti vuccati; sakko mahali devanamindo devanam tavatimsanam issariyadhipaccam rajjam karesi, tasma `devanamindoti vuccati; sakkassa mahali devanamindassa pubbe manussabhutassa samanassa satta vattapadani samattani samadinnani ahesum, yesam samadinnatta sakko sakkattam ajjhaga. Katamani satta? yavajivam matapetibharo assam; yavajivam kule jetthapacayi assam; yavajivam sanhavaco assam; yavajivam apisunavaco assam; yavajivam @Footnote: 1. tancati pali.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page97.

Vigatamalamaccherena cetasa agaram ajjhavaseyyam; muttacago payatapani vossaggarato yacayogo danasamvibhagarato; yavajivam saccavaco assam; yavajivam akkodhano assam, sace me kodho uppajjeyya, khippameva nam pativineyyanti, sakkassa mahali devanamindassa pubbe manussabhutassa samanassa imani satta vattapadani samattani samadinnani ahesum, yesam samadinnatta sakko sakkattam ajjhagati. "matapetibharam jantum kule jetthapacayinam sanham sakhilasambhasam pesuneyyappahayinam maccheravinaye yuttam saccam kodhabhibhum naram tam ve deva tavatimsa ahu `sappuriso ititi. 1- "idam mahali sakkena maghamanavakale katam kammanti vatva puna tena "katham bhante maghamanavo patipajjatiti tassa patipattim vittharato sotukamena puttho "tenahi mahali sunahiti vatva atitam ahari: atite magadharatthe acalagame magho nama manavo gamakammakaranatthanam gantva attano thitatthane padantena pamsum viyuhitva ramaniyam katva atthasi. Aparo tam bahuna paharitva tato apanetva sayam tattha atthasi. So tassa akujjhitva annam thanam ramaniyam katva atthasi. Tatopi nam anno bahuna paharitva apanetva sayam tattha atthasi. So tassapi akujjhitva annam @Footnote: 1. sam. sa. 15/337-9.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page98.

Thanam ramaniyam katva thito. Iti tam gehato nikkhanta nikkhanta purisa bahuna paharitva sodhitasodhitatthanato apanesum. So "sabbepi te sukhita jata, imina kammena mayham sukhadayakena punnakammena bhavitabbanti cintetva punadivase kuddalamadaya khalamandalamattam thanam ramaniyam akasi. Sabbe gantva tattheva atthamsu. Atha nesam sitasamaye aggim katva adasi, gimhakale udakam. 1- Tato "ramaniyam thanam nama sabbesam piyam, kassaci appiyam nama natthi, 2- ito patthaya maya maggam samam karontena vicaritum vattatiti cintetva patova nikkhamitva maggam samam karonto chinditva haritabbayuttaka rukkhasakha haranto vicarati. Atha nam aparo disva aha "samma kim karositi. "mayham saggagaminam maggam karomi sammati. "tenahi ahampi te sahayo homiti. "hohi samma, saggo nama bahunam piyo manapoti. Tato patthaya dve jana ahesum. Te disva tatheva pucchitva sutvava aparopi tesam sahayo jato; evam aparopi aparopiti sabbepi tettimsa jana jata. Te sabbepi kuddaladihattha maggam samam karonta ekayojanadviyojanamattam thanam gacchanti. Te disva gamabhojako cintesi "ime manussa ayoge yutta; sacepi ime arannato macchamamsadini va ahareyyum suram va katva piveyyum annam va tadisam kammam kareyyum, ahampi kinci labheyyanti. Atha ne pakkosapetva pucchi "kim karonta vicarathati. "saggamaggam @Footnote: 1. Si. Ma. Yu. "gimhakale udakanti natthi. @2. Si. Yu. "kassaci appiyam nama natthiti natthi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page99.

Samiti. "gharavasam vasantehi nama evam katum na vattati, arannato macchamamsadini aharitum suram katva patum nanappakare ca kammante katum vattatiti. Te tassa vacanam patikkhipimsu, punappunam vuccamanapi patikkhipimsuyeva. So kujjhitva "nasessami neti ranno santikam gantva "core deva vaggabandhena vicarante passamiti vatva, "gaccha te gahetva anehiti vutte, tatha katva ranno dassesi. Raja avimamsitvava "hatthina maddapethati anapesi. Magho sesanam ovadam adasi "samma thapetva mettam anno amhakam avassayo natthi, tumhe katthaci kopam akatva ranne ca gamabhojake ca maddanahatthimhi ca attani ca mettacittena samacittava hothati. Te tatha karimsu. Atha nesam mettanubhavena hatthi upasankamitum na visahi. Raja tamattham sutva "bahu manusse disva madditum na visahissati, gacchatha katasarena paticchadetva maddapethati aha. Te katasarena paticchadetva madditum pesiyamano hatthi duratova patikkami. Raja tam pavattim sutva "karanenettha bhavitabbanti te pakkosapetva pucchi "tata mam nissaya tumhe kim na labhathati. "kimetam devati. "tumhe kira vaggabandhena cora hutva aranne vicarathati. "ko evamaha devati. "gamabhojako tatati. "na mayam deva cora, mayam pana attano saggamaggam sodhenta idancidanca karoma; gamabhojako amhe akusalakiriyaya niyojetva attano vacanam akaronte nasetukamo kujjhitva evamahati. Atha raja tesam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page100.

Katham sutva somanassappatto hutva "tata ayam tiracchano tumhakam gune janati, aham manussabhuto janitum nasakkhim, khamatha meti, evanca pana vatva saputtadaram gamabhojakam tesam dasam tam hatthim arohaniyam tanca gamam yathasukham paribhogam katva adasi. Te "idheva no punnassanisamso ditthoti bhiyyoso mattaya pasannamanasa hutva tam hatthim varena aruyha gacchanta mantayimsu "idani amhehi atirekataram punnam katabbanti. "kim karomati. "catummahapathe thavaram katva mahajanassa vissamanasalam karissamati. Te vaddhakim pakkosapetva salam patthapesum, matugamesu pana vigatacchandataya tassa salaya matugamanam pattim nadamsu. Maghassa pana gehe "sunanda sucitta sudhamma sujatati catasso itthiyo honti. Tasu sudhamma vaddhakina saddhim ekato hutva "bhatika imissa salaya mam jetthakam karohiti vatva lancam adasi. So "sadhuti sampaticchitva pathamameva kannikarukkham sukkhapetva tacchetva vijjhitva kannikam nitthapetva "sudhamma nama ayam salati akkharani chinditva vatthena palivethetva thapesi. Atha ne vaddhaki salam nitthapetva kannikaropanadivase "aho ayya ekam karaniyam na sarimhati aha. "kim nama bhoti. "kannikanti. "hotu, tam aharissamati. "idani chinnarukkhena katum na sakka, pubbeyeva chinditva tacchetva vijjhitva thapitakannikam laddhum vattatiti. "idani kim katabbanti. "sace kassaci gehe nitthapetva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page101.

Thapita vikkayikakannika atthi, sa pariyesitabbati. Te pariyesanta sudhammaya gehe disva sahassam datva mulena na labhimsu. "sace mam salaya pattikam karotha, dassamiti vutte, "mayam matugamanam pattim na damhati ahamsu. Atha ne vaddhaki aha "ayya tumhe kim kathetha, thapetva brahmalokam annam matugamarahitatthanannama natthi, ganhatha kannikam, evam sante, amhakam kammam nittham gamissatiti. Te "sadhuti kannikam gahetva salam nitthapetva tidha vibhajimsu; ekasmim kotthase issaranam vasanatthanam karimsu, ekasmim duggatanam, ekasmim gilananam. Tettimsa jana tettimsa phalakani pannapetva hatthissa sannam adamsu "agantuko agantva yassa atthataphalake nisidati, tam gahetva phalakasamikasseva gehe patitthapehi, tassa padaparikammam pitthiparikammam khadaniyabhojaniyasayanani sabbani phalakasamikasseva bharo bhavissatiti. Hatthi agatagatam gahetva phalakasamikasseva gharam neti. So tassa tamdivasam kattabbam karoti. Magho salaya avidure ekam kovilararukkham ropetva tassa mule pasanaphalakam atthari. Salam pavitthapavittha kannikam oloketva akkharani vacetva "sudhamma nama salati vadanti, tettimsajananam namam na pannayati. Sunanda cintesi "ime salam karonta amhehi apattikam 1- karimsu, sudhamma pana attano byattataya kannikam katva pattika jata, mayapi kinci katum vattati; kim nu kho @Footnote: 1. Yu. amhe hi apattiya.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page102.

Karissamiti. Athassa etadahosi "salam agatanam paniyanceva nahanodakanca laddhum vattati, pokkharanim khanapessamiti. Sa pokkharanim karesi. Sucitta cintesi "sudhammaya kannika dinna, sunandaya pokkharani karita, mayapi kinci katum vattati; kim nu kho karissamiti. Athassa etadahosi "salam agatehi paniyam pivitva nahatva gamanakale malam pilandhitva gantum vattati, puppharamam karessamiti. Sa ramaniyam puppharamam karesi. "yebhuyyena tasmim arame asuko nama pupphupagaphalupagarukkho nama natthiti nahosi. Sujata pana "aham maghassa matuladhita ceva padaparicarika ca, etena katam kammam mayhameva, maya katam kammam etassevati cintetva kinci akatva attabhavameva mandayamana vitinamesi. Maghopi "matupituupatthanam kule jetthapacayikakammam saccavacam apharusavacam apisunavacam maccheravinayam akkodhananti imani satta vattapadani puretva "matapetibharam jantum kule jetthapacayinam sanham sakhilasambhasam pesuneyyappahayinam maccheravinaye yuttam saccam kodhabhibhum naram tam ve deva tavatimsa ahu `sappuriso ititi evam pasamsiyabhavam apajjitva jivitapariyosane tavatimsabhavane sakko devaraja hutva nibbatti. tepissa sahayaka tattheva nibbattimsu. Vaddhaki vissukammadevaputto hutva nibbatti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page103.

Tada tavatimsabhavane asura vasanti. Te "abhinava devaputta nibbattati dibbapanam sajjayimsu. Sakko attano parisaya kassaci apivanatthaya sannam adasi. Asura dibbapanam pivitva pamajjimsu. 1- Sakko "kim me imehi sadharanena rajjenati attano parisaya sannam datva te padesu gahapetva mahasamudde khipapesi. Te avamsira samudde patimsu. Atha nesam punnanubhavena sineruno hetthimatale asuravimanannama nibbatti. Cittapatali nama nibbatti. Devasurasangame pana asuresu parajitesu, dasayojanasahassam tavatimsadevanagaram nama nibbatti. Tassa pana nagarassa pacinapacchimadvaranam antara dasayojanasahassam hoti, tatha dakkhinuttaradvaranam. Tam pana nagaram dvarasahassayuttam ahosi aramapokkharanipatimanditam, tassa majjhe salaya nissandena tiyojanasatubbedhehi dhajehi patimandito sattaratanamayo sattayojanasatubbedho vejayanto nama pasado uggacchi. Suvannayatthisu manidhaja ahesum, maniyatthisu suvannadhaja, pavalayatthisu muttadhaja, muttayatthisu pavaladhaja, sattaratanayatthisu sattaratanadhaja. Majjhe thito dhajo tiyojanasatubbedho ahosi. 2- Iti salaya nissandena yojanasahassubbedho pasado sattaratanamayova hutva nibbatti. Kovilararukkhassa nissandena samanta tiyojanasataparimandalo paricchattako nibbatti. Pasanaphalakassa nissandena paricchattakamule dighato satthiyojana vittharato pannasayojana @Footnote: 1. majjimsu. [?] @2. si Yu. "majjhe thito dhajo tiyojanasatubbedho ahositi natthi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page104.

Bahalato pannarasayojana jayasumanalattakapatalivanna pandukambalasila nibbatti; yattha nisinnakale upaddhakayo pavisati, utthitakale unnameti puna paripureti. 1- Hatthi pana eravano nama devaputto hutva nibbatti. Devalokasmim hi tiracchanagata na honti; tasma so uyyanakilaya nikkhamanakale attabhavam vijahitva diyaddhayojanasatiko eravano nama hatthi ahosi. So tettimsajananam atthaya tettimsakumbhe mapesi. Avattena tigavutappamano ayamato addhayojanappamano. Sabbesam majjhe sakkassa atthaya sudassanam nama timsayojanikam kumbham mapesi. Tassa upari dvadasayojaniko ratanamandapo hoti. Tattha antarantara sattaratanamaya yojanubbedha dhaja utthahanti. Pariyante kimkinikajalam olambeti, yassa mandavateritassa pancangikaturiyasaddasammisso dibbagitasaddo viya saro niccharati. Mandapamajjhe sakkassa yojaniko manipallanko supannatto hoti, tattha sakko nisidati. Tettimsadevaputta attano kumbhe ratanapallanke nisidimsu. Tettimsaya kumbhanam ekekasmim kumbhe satta satta dante mapesi, tesu ekeko pannasayojanayamo, ekekasmim dante satta satta pokkharaniyo honti, ekekaya pokkharaniya satta satta paduminigacchani honti, ekekasmim gacche satta satta pupphani honti, ekekasmim pupphe satta satta pattani honti, ekekasmim patte satta satta devadhitaro naccanti; evam @Footnote: 1. Si. Yu. unam paripureti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page105.

Samanta pannasayojanatthanesu hatthidantesuyeva naccasamajja honti. Evam mahantam yasam anubhavanto sakko devaraja vicarati. Sudhammapi kalam katva gantva tattheva nibbatti. Tassa sudhamma nama pancayojanasatika devasabha nibbatti. Tato ramaniyataram kira annam thanam nama natthi. Masassa atthamidivase dhammassavanam tattheva hoti. Yavajjattana annataram ramaniyam thanam disva "sudhamma devasabha viyati vadanti. Sunnadapi kalam katva gantva tattheva nibbatti. Tassa pancayojanasatika nanda nama pokkharani nibbatti. Sucittapi kalam katva gantva tattheva nibbatti. Tassapi pancayojanasatikam cittalatavanam nama nibbatti, yattha uppannapubbanimitte devaputte netva mohayamana vicaranti. Sujata pana kalam katva ekissa girikandaraya bakasakunika hutva nibbatti. Sakko attano paricarikayo olokento "sudhamma idheva nibbatta. Tatha sunanda ca sucitta cati natva "sujata nu kho kuhim nibbattati cintento tam tattha nibbattam disva "ayam bala kinci punnam akatva idani tiracchanayoniyam nibbatta, idanipi nam punnam karapetva idhanetum vattatiti, attabhavam vijahitva annatakavesena tassa santikam gantva "kim karonti idha vicarasiti pucchi. "ko pana tvam samiti. "aham te samiko maghoti. "kuhim nibbattosi samiti. "aham tavatimsadevaloke nibbattomhi, tava sahayikanam pana nibbattatthanam janasiti. "na

--------------------------------------------------------------------------------------------- page106.

Janami samiti. "tapi mameva santike nibbatta, passissasi te sahayikati. "kathaham tattha gamissamiti. Sakko "aham tam tattha nessamiti vatva devalokam netva nandaya pokkharaniya tire vissajjetva itarasam tissannam arocesi "tumhakam sahayikam sujatam passissathati. "kuhim sa devati. "nandaya pokkharaniya tire thitati aha. Ta tissopi tattha gantva "aho ayyaya rupam, aho attabhavamandanassa phalam: idanissa tundam passatha, jangha passatha, pade passatha, sobhati vatassa attabhavoti kelim katva pakkamimsu. Puna sakko tassa santikam gantva "dittha te sahayikati vatva, "dittha mam upphandetva gata, tattheva mam nehiti vutte, tam tattheva netva udake vissajjetva "dittha te tasam sampattiti pucchi. "dittha me devati. "tayapi tattha nibbattanupayam katum vattatiti. "kim karomi devati. "maya dinnam ovadam rakkhissasiti. "rakkhissami devati. Athassa panca silani datva "appamatta rakkhahiti vatva pakkami. Sa tato patthaya sayam matamacchakeyeva pariyesitva khadati. Sakko katipahaccayena tassa vimamsanatthaya gantva valukapitthe matamacchako viya hutva uttano nipajji. Sa tam disva "matamacchakoti sannaya aggahesi. Maccho gilanakale nanguttham calesi. Sa "jivamacchakoti udake vissajjesi. So thokam vitinametva puna tassa purato uttano hutva nipajji. Puna sa "matamacchakoti sannaya gahetva gilanakale

--------------------------------------------------------------------------------------------- page107.

Aggananguttham calentam disva "jivamacchoti vissajjesi. Evam tikkhattum vimamsitva "sadhukam silam rakkhasiti attanam janapetva "aham tava vimamsanatthaya agato, sadhukam silam rakkhasi, evam rakkhamana nacirasseva mama santike nibbattissasi, appamatta hohiti vatva pakkami. Sa tato patthaya sayam matamaccham labhati va no va, alabhamana katipahaccayeneva sussitva kalam katva tassa silassa phalena baranasiyam kumbhakarassa dhita hutva nibbatti. Athassa pannarasasolasavassuddesikakale sakko "kuhim nu kho sa nibbattati avajjento disva "idani maya tattha gantum vattatiti elalukavannena pannayamanehi sattahi ratanehi yanakam puretva pajento baranasiyam pavisitva "elalukani ganhathati ugghosento vithim patipajji; muggamasadini gahetva agate pana "mulena na demiti vatva, "katham desiti vutte, "aham silarakkhikaya itthiya dammiti aha. "silam nama sami kidisam: kim kalam udahu niladivannanti. "tumhe silam `kidisanti na janatha, kimeva nam rakkhissatha, silarakkhikaya pana dassamiti. "sami esa kumbhakarassa dhita `silam rakkhamiti vicarati, etissa dehiti. Sapi tam "tenahi mayham dehi samiti aha. "kasi tvanti. "aham avijahitapancasilati aha. "tuyhameva tani maya anitaniti. Sakko yanakam pajento tassa gharam gantva annehi anahariyam katva elalukavannena devadattiyadhanam datva attanam janapetva "idam te jivitavuttiya

--------------------------------------------------------------------------------------------- page108.

Dhanam, panca silani akhandani katva rakkhahiti vatva pakkami. Sapi tato cavitva asurabhavane asurajetthakassa dhita hutva sakkassa verighare nibbatti, dvisu pana attabhavesu silassa surakkhitatta abhirupa ahosi suvannavanna asadharanaya rupasiriya samannagata. Vepacitti asurindo agatagatanam "tumhe mama dhitu anucchavika na hothati tam kassaci adatva "mama dhita attanava attano anucchavikam samikam upadharessatiti asurabalam sannipatapetva "tuyham anucchavikam samikam ganhahiti tassa hatthe pupphadamam adasi. Tasmim khane sakko tassa nibbattatthanam olokento tam pavattim natva "idani maya gantva tam anetum vattatiti mahallakaasuravannam nimminitva gantva parisapariyante atthasi. Sapi ito cito ca olokenti tam ditthamattava pubbasannivasavasena uppannena pemena mahogheneva ajjhotthatahadaya hutva "eso me samikoti tassa upari pupphadamam khipi. Asura "amhakam raja ettakam kalam dhitu anucchavikam alabhitva idani labhi, ayamevassa dhitu pitamahato mahallako anucchavikoti lajjamana pakkamimsu. Sakkopi tam hatthe gahetva "sakkohamasmiti naditva akase pakkhandi. Asura "vancitamha 1- jarasakkenati tam anubandhimsu. Matali sangahako vejayantaratham aharitva antaramagge thapesi. Sakko tam tattha aropetva devanagarabhimukho payasi. Athassa simbalivanam sampattakale @Footnote: 1. Si. vancitamaha.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page109.

Rathasaddam sutva bhita garulapotaka viravimsu. Tesam saddam sutva sakko matalim pucchi "ke ete viravantiti. "garulapotaka devati. "kimkaranati. "rathasaddam sutva maranabhayenati. "mam ekam nissaya ettako dijo rathavegena vicunnito, ma nassi, nivattehi rathanti. So sindhavasahassassa dandakena sannam datva ratham nivattesi. Tam disva asura "jarasakko asurapurato patthaya palayanto idani ratham nivattesi, addhanena 1- upatthambho laddho bhavissatiti nivattitva agatamaggeneva asurapuram pavisitva puna sisam na ukkhipimsu. Sakkopi sujam asurakannam devanagaram netva addhateyyanam accharakotinam jetthakatthane thapesi. Sa sakkam varam yaci "maharaja mama imasmim devaloke matapitaro va bhatikabhaginiyo va natthi; yattha yattha gacchasi, tattha tattha mam gahetva gaccheyyasiti. So "sadhuti tassa patinnam adasi. Tato patthaya ca cittapataliya pupphitaya, asura "amhakam dibbaparicchattakassa pupphanakaloti sannaya yuddhatthaya sakkam abhiyujjhitukama abhiruhimsu. Sakko hetthasamudde naganam arakkham adasi, tato supannanam, tato kumbhandanam, tato yakkhanam, tato catunnam maharajanam, sabbupari pana devanagaradvaresu vajirahattha indapatima thapesi. Asura nagadayo jinitva agatapi indapatima durato disva "sakko nikkhantoti palayanti. @Footnote: 1. Ma. addha tena.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page110.

"evam mahali magho manavo appamadapatipadam patipajji; evam appamatto ca panesa evarupam issariyam patva dvisu devalokesu rajjam karesi, appamado namesa buddhadihi pasattho, appamadam hi nissaya sabbesampi lokiyalokuttaranam visesanam adhigamo hotiti vatva imam gathamaha "appamadena maghava devanam setthatam gato; appamadam pasamsanti, pamado garahito sadati. Tattha appamadenati: acalagame bhumippadese sodhanam adim katva katena appamadena. Maghavati: idani "maghavati pannato magho manavo dvinnam devalokanam rajabhavena devanam setthatam gato. Pasamsantiti: buddhadayo pandita appamadameva thomenti vannayanti. Kimkarana? sabbesam lokiyalokuttaranam visesanam patilabhakaranatta. Pamado garahito sadati: pamado pana tehi ariyehi niccam garahito nindito. Kimkarana? sabbavipattinam mulabhavato. Manussadobhagyam va hi apayupapatti va sabba pamadamulikayevati. Gathapariyosane mahali licchavi sotapattiphale patitthahi, sampattaparisapi bahu sotapannadayo jatati. Sakkavatthu. -------

--------------------------------------------------------------------------------------------- page111.

8. Annatarabhikkhuvatthu. (22) "appamadarato bhikkhuti imam dhammadesanam sattha jetavane viharanto annataram bhikkhum arabbha kathesi. So kira satthu santike yava arahatta kammatthanam kathapetva 1- arannam pavisitva ghatento vayamanto arahattam pattum nasakkhi. So "visesetva kammatthanam kathapessamiti tato nikkhamitva satthu santikam agacchanto antaramagge mahantam davaggim utthitam disva vegena ekam mundapabbatamatthakam abhiruyha nisinno arannam dayhamanam aggim disva arammanam ganhi "yatha ayam aggi mahantani ca khuddakani ca upadanani dahantova gacchati; evam ariyamaggananagginapi mahantani ca khuddakani ca sannojanani dahantena gantabbam bhavissatiti. Sattha gandhakutiyam nisinnova tassa cittavaram natva "evameva bhikkhu mahantanipi khuddakanipi upadanani viya imesam sattanam abbhantare uppajjamanani anumthulani sannojanani, tani nanaggina jhapetva abhabbuppattikani katum vattatiti vatva obhasam vissajjetva tassa bhikkhuno abhimukhe nisinno viya pannayamano imam gathamaha "appamadarato bhikkhu pamade bhayadassi va sannojanam anumthulam daham aggiva gacchatiti. Tattha appamadaratoti: appamade rato abhirato appamadena @Footnote: 1. uggahetva. [?]

--------------------------------------------------------------------------------------------- page112.

Vitinamentoti attho. Pamade bhayadassi vati: nirayupapattiadikam pamade bhayam passanto, tasam va upapattinam mulatta pamadam bhayato passanto. Sannojananti: vattadukkhena saddhim yojanam bandhanam vatte osidapanasamattham dasavidham sannojanam. Anumthulanti: mahantanca khuddakanca. Daham aggiva gacchatiti: yatha ayam aggi tam mahantanca khuddakanca upadanam dahantova gacchati; evameva so appamadarato bhikkhu appamadadhigatena nanaggina etam sannojanam dahanto abhabbuppattikam karonto gacchatiti attho. Gathapariyosane so bhikkhu yathanisinnova sabbasannojanani jhapetva saha patisambhidahi arahattam patva akasenagantva tathagatassa suvannavannam sariram thometva vannetva vandamano pakkamiti. Annatarabhikkhuvatthu. ------------ 9. Nigamavasitissattheravatthu. (23) "appamadaratoti imam dhammadesanam sattha jetavane viharanto nigamatissattheram arabbha kathesi. Ekasmim hi savatthito avidure nigamagame jatasamvaddho eko kulaputto satthu sasane pabbajitva laddhupasampado "nigamatissatthero nama appiccho santuttho pavivitto araddhaviriyoti pannayi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page113.

So nibaddham natigameyeva pindaya carati. Anathapindikadisu mahadanani karontesupi, pasenadikosale asadisadanam karontepi, savatthim nagacchati. Bhikkhu "ayam nigamatisso utthaya samutthaya natisamsattho viharati, anathapindikadisu mahadanani karontesupi, pasenadikosale asadisadanam karontepi, neva agacchatiti katham samutthapetva satthu arocayimsu. Sattha tam pakkosapetva "saccam kira tvam bhikkhu evam karositi pucchitva, "natthi bhante mayham natisamsaggo, aham ete manusse nissaya ajjhoharaniyamattam labhami, `lukhe va panite va yapanamatte laddhe, puna kim aharapariyesanenati nagacchami, natihi pana me samsaggo nama natthi bhanteti vutte, pakatiyapi tassa ajjhasayam jananto "sadhu sadhu bhikkhuti sadhukaram datva "anacchariyam kho panetam bhikkhu, yam tvam madisam acariyam labhitva appiccho ahosi; ayanhi appicchata nama mama tanti mama paveniti vatva bhikkhuhi yacito atitam ahari: atite himavante gangatire ekasmim udumbaravane anekasahassa suvaka vasimsu. Tattha eko suvaraja attano nivasanarukkhassa phalesu khinesu, yadeva avasittham hoti ankuro va pattam va taco va, tam khaditva gangayam paniyam pivitva paramappiccho santuttho hutva annattha na gacchati. Tassa appicchasantutthabhavagunena sakkassa bhavanam kampi. Sakko avajjamano tam disva tassa vimamsanattham attano anubhavena tam rukkham sukkhapesi. Rukkho obhagga khanumattova hutva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page114.

Chiddavachiddo, vate paharante, akotito viya saddam niccharento atthasi. Tassa chiddehi cunnani nikkhamanti, suvaraja tani khaditva gangayam paniyam pivitva annattha agantva vatatapam aganetva udumbarakhanumatthake nisidi. Sakko tassa paramappicchabhavam natva "mittadhammagunam kathapetva varamassa datva udumbaram amataphalam karitva agamissamiti eko hamsaraja hutva sujam asurakannam purato katva tam udumbaravanam gantva avidure ekassa rukkhassa sakhaya nisiditva tena saddhim kathento imam gathamaha "santi rukkha haritapatta, dumanekaphala bahu, kasma nu sukkhe kolape suvassa nirato manoti. Sabbam suvajatakam navakanipate 1- agatanayeneva vittharetabbam; atthuppattiyeva hi tattha ca idha ca nana, sesam tadisameva. Sattha imam dhammadesanam aharitva "tada sakko anando ahosi, suvaraja ahamevati vatva "evam bhikkhave appicchata namesa mama tanti mama paveni; anacchariyam mama puttassa nigamavasitissassa madisam acariyam labhitva appicchata; bhikkhuna nama nigamavasitissena viya appicchena bhavitabbam; evarupo hi bhikkhu abhabbo maggaphalehi parihanaya, annadatthu nibbanasseva santike hotiti vatva imam gathamaha @Footnote: 1. sabbesu potthakesu "dasanipateti dissati, tattha pana idam jatakam natthi, @navakanipateyeva vijjati. khu. ja. navaka. 257.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page115.

"appamadarato bhikkhu pamade bhayadassi va abhabbo parihanaya nibbanasseva santiketi. Tattha abhabbo parihanayati: so evarupo bhikkhu samathavipassanadhammehi va maggaphalehi va parihanaya abhabbo, napi pattehi parihayati na appattani na papunati. Nibbanasseva santiketi: kilesaparinibbanassapi anupadaparinibbanassapi santikeyevati. Gathapariyosane nigamatissatthero saha patisambhidahi arahattam papuni. Annepi bahu sotapannadayo ahesum, mahajanassa mahapphala desana jatati. Nigamavasitissattheravatthu. Appamadavaggavannana nitthita. Dutiyo vaggo ----------


             The Pali Atthakatha in Roman Book 19 page 1-115. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=19&A=1&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=19&A=1&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=12              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=25&A=330              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=25&A=328              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=25&A=328              Contents of The Tipitaka Volume 25 http://84000.org/tipitaka/read/?index_25

previous bookno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]