ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
previous bookno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 20 : PALI ROMAN Dha.A.3 puppha-balavagga

page1.

4. Pupphavaggavannana ------- 1. Pathavikathapasutapancasatabhikkhuvatthu. (33) "ko imam pathavim vijessatiti imam dhammadesanam sattha savatthiyam viharanto pathavikathapasute pancasate bhikkhu arabbha kathesi. Te kira bhagavata saddhim janapadacarikam caritva jetavanam agantva sayanhasamaye upatthanasalayam nisinna attano 1- gatagatatthane "asukagamato asukagamagamanatthane samam visamam kaddamabahulam sakkharabahulam kalamattikam tambamattikanti pathavikatham kathesum. Sattha agantva "kaya nuttha bhikkhave etarahi kathaya sannisinnati pucchitva, "bhante amhehi vicaritatthane pathavikathayati vutte, "bhikkhave esa bahirapathavi nama, tumhehi ajjhattikapathaviyam parikammam katum vattatiti vatva ima dve gatha abhasi "ko imam pathavim vijessati yamalokanca imam sadevakam? ko dhammapadam sudesitam kusalo pupphamiva pacessati? sekho pathavim vijessati yamalokanca imam sadevakam. @Footnote: 1. Si. Ma. Yu. attana.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page2.

Sekho dhammapadam sudesitam kusalo pupphamiva pacessatiti. Tattha "ko imanti: ko imam attabhavasankhatam pathavim. Vijessatiti: attano nanena vijanissati pativijjhissati sacchikarissatiti attho. Yamalokancati: catubbidham apayalokanca. Imam sadevakanti: imam manussalokanca devalokena saddhim ko vijessati vijanissati pativijjhissati sacchikarissatiti pucchati. Ko dhammapadam sudesitanti: yathasabhavato kathitatta sudesitam sattattimsabodhipakkhiyadhammasankhatam dhammapadam kusalo malakaro puppham vicinanto viya ko vicessati vicinissati upaparikkhissati pativijjhissati sacchikarissatiti attho. Sekhoti: "adhisilasikkha adhicittasikkha adhipannasikkhati ima tisso sikkha sikkhanato sotapattimaggattham adim katva yava arahattamaggattha sattavidho sekho imam attabhavasankhatam pathavim arahattamaggena tato chandaragam apakaddhanto vijessati vijanissati pativijjhissati sacchikarissati. Yamalokancati: tatha vuttappakaram yamalokanca imam manussalokanca saha devehi sadevakam sveva vijessati vijanissati pativijjhissati sacchikarissati. Sekhoti: sveva sattavidho sekho. Yatha nama kusalo malakaro puppharamam pavisitva tarunamakulani panakaviddhani ca milatani ca ganthikajatani ca pupphani vajjetva sobhanani sujatani pupphani vicinati; evameva imam sukathitam suniddittham bodhipakkhiyadhammapadampi pannaya pacessati

--------------------------------------------------------------------------------------------- page3.

Vicinissati upaparikkhissati pativijjhissati sacchikarissatiti. Sattha sayameva panham vissajjesi. Desanavasane pancasata bhikkhu saha patisambhidahi arahattam papunimsu. Sampattaparisayapi satthika desana ahositi. Pathavikathapasutapancasatabhikkhuvatthu. ---------- 2. Maricikammatthanikattheravatthu. (34) "phenupamanti imam dhammadesanam sattha savatthiyam viharanto annataram maricikammatthanikam bhikkhum arabbha kathesi. So kira satthu santike kammatthanam gahetva "samanadhammam karissamiti arannam pavisitva ghatitva vayamitva arahattam pattum asakkonto "visesetva kammatthanam kathapessamiti satthu santikam agacchanto antaramagge maricim disva "yathayam gimhasamaye utthita marici dure thitanam rupagatam viya pannayati, santikam agacchantanam neva pannayati; ayam attabhavopi uppadavayatthena evarupoti maricikammatthanam bhavento agantva maggakilanto aciravatiyam nahayitva ekasmim candasotatire chayaya nisinno udakavegabhighatena utthahitva mahante phenapinde bhijjamane disva "ayam attabhavopi uppajjitva bhijjanatthena evarupoyevati arammanam aggahesi. Sattha gandhakutiyam thitova tam theram disva "evameva bhikkhu evarupovayam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page4.

Attabhavo phenapindo viya marici viya uppajjanabhijjanasabhavoevati vatva imam gathamaha "phenupamam kayamimam viditva maricidhammam abhisambudhano chetvana marassa papupphakani adassanam maccurajassa gaccheti. Tattha "phenupamanti: 1- imam kesadisamuhasankhatam kayam abaladubbalaanaddhaniyatavakalikatthena phenapindasarikkhakoti viditva. Maricidhammanti: yatha marici dure thitanam rupagatam viya gayhupaga viya hoti, santike upagacchantanam ritta tuccha agayhupaga sampajjati; evam khanikaittarapaccupatthanatthena ayam kayopi maricidhammoti abhisambudhano bujjhanto janantoti attho. Marassa papupphakaniti: marassa papupphakasankhatani tebhumikani vattani ariyamaggena chinditva khinasavo bhikkhu maccurajassa adassanam avisayam amatam mahanibbanam gaccheyyati. Gathapariyosane thero saha patisambhidahi arahattam patva satthu suvannavannam sariram thomento vannento vandanto agatoti. Maricikammatthanikattheravatthu. ------------ @Footnote: 1. Si. Yu. imanti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page5.

3. Vidudabhavatthu. (35) "pupphani heva pacinantanti imam dhammadesanam sattha savatthiyam viharanto saparisam oghena ajjhottharitva maritam vidudabham 1- arabbha kathesi. Tatrayam anupubbikatha: "savatthiyam mahakosalaranno putto pasenadikumaro nama, vesaliyam licchavikumaro mahali nama, kusinarayam mallarajaputto bandhulo namati ime tayo disapamokkhassacariyassa santike sippuggahanattham takkasilam gantva bahinagare salayam samagata annamannassa agatakarananca kulanca namanca pucchitva sahayaka hutva ekatova acariyam upasankamitva na cirasseva uggahitasippa acariyam apucchitva ekatova nikkhamitva sakasakatthanani agamamsu. Tesu pasenadikumaro pitu sippam dassetva pasannena pitara rajje abhisitto. Mahalikumaro licchavinam sippam dassento mahantena ussahena dassesi. Tassa akkhini bhijjitva agamamsu. Licchavirajano "aho vata amhakam acariyo akkhivinasam patto, na tam pariccajissama upatthahissama nanti tassa satasahassutthanakam ekam dvaram adamsu. So tam nissaya pancasate licchaviraputte sippam sikkhapento vasi. Bandhulakumaro satthi velu gahetva majjhe ayasalakam pakkhipitva satthikalape ussapetva thapite, mallarajakulehi "ime kappetuti @Footnote: 1. vittubhantipi padam dissati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page6.

Vutte, asitihattham akasam ullanghitva asina kappento agamasi. So osanakalape ayasalakaya "kiriti saddam sutva "kimetanti pucchitva sabbakalapesu ayasalakanam thapitabhavam sutva asim chaddetva rodamano "mayham ettakesu natisuhajjesu ekopi sasineho hutva imam karanam nacikkhi; sace hi aham janeyyam, ayasalakaya saddam anutthapentova chindeyyanti vatva "sabbepime maretva rajjam karessanti matapitunam kathesi, "pavenirajjam nama tata idam, na labbha evam katunti nanappakarena varito "tenahi mama sahayassa santikam gamissamiti savatthim agamasi. Pasenadiraja tassagamanam sutva paccuggantva mahantena sakkarena nagaram pavesetva senapatitthane thapesi. So matapitaro pakkosapetva tattheva vasam kappesi. Athekadivasam raja uparipasade thito antaravithim olokayamano "anathapindikassa culaanathapindikassa visakhaya suppavasayati etesam gehe bhattakiccatthaya gacchante anekasahasse bhikkhu disva "kaham ayya gacchantiti pucchitva, "deva anathapindikassa gehe niccabhattasalakabhattagilanabhattadinam atthaya devasikam dve bhikkhusahassani gacchanti, culaanathapindikassa geham pancasata bhikkhu niccam gacchanti, tatha visakhaya, tatha suppavasayati vutte, sayampi bhikkhusangham upatthahitukamo viharam gantva bhikkhusahassena saddhim sattharam nimantetva sattaham sahattha danam datva sattame divase

--------------------------------------------------------------------------------------------- page7.

Sattharam vanditva "bhante pancahi me bhikkhusatehi saddhim nibaddham bhikkham ganhathati aha. "maharaja buddha nama ekatthane nibaddham bhikkham na ganhanti, bahu buddhanam agamanam paccasimsantiti. "tenahi ekam bhikkhum nibaddham pesethati. Sattha anandattherassa bharamakasi. Raja "bhikkhusanghe agate, pattam gahetva ime nama parivisantuti avicaretva sattaham sayameva parivisitva atthame divase vikkhitto papancam akasi. Rajakule ca nama ananatta asanani pannapetva bhikkhu nisidapetva parivisitum na labhanti. Bhikkhu "na mayam idha thatum sakkhissamati bahu pakkamimsu. Raja dutiyadivasepi pamajji. Dutiyadivasepi bahu pakkamimsu. Tatiyadivasepi pamajji. Tada anandattheram ekakameva thapetva avasesa pakkamimsu. Punnavanta nama karanavasika honti kulanam pasadam rakkhanti. Tathagatassa ca "sariputtatthero mahamoggallanattheroti dve aggasavaka, "khema uppalavannati dve aggasavika, upasakesu "citto gahapati hatthako alavakoti dve aggasavaka, upasikasu "velukantaki nandamata khujjuttarati dve aggasavika; iti ime attha jane adim katva thanantarappatta sabbepi savaka ekadesena dasannam paraminam puritatta mahapunna abhiniharasampanna. Anandattheropi kappasatasahassapuritaparami abhiniharasampanno mahapunno attano karanavasikataya kulassa pasadam rakkhanto atthasi. Tam ekakameva nisidapetva parivisimsu. Raja bhikkhunam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page8.

Gatakale agantva khadaniyabhojaniyani tatheva thitani disva "kim ayya nagamimsuti pucchitva "anandatthero ekakova agato devati sutva "addha ettakamme chedanamakamsuti bhikkhunam kuddho satthu santikam gantva "bhante maya pancannam bhikkhusatanam bhikkha patiyatta, anandatthero kira ekakova agato, patiyattabhikkha tatheva thita, pancasata bhikkhu mama gehe sannam na karimsu; kinnu kho karananti aha. Sattha bhikkhunam dosam avatva "maharaja mama savakanam tumhehi saddhim vissaso natthi, tena na gata bhavissantiti vatva kulanam anupagamanakarananca upagamanakarananca pakasento bhikkhu amantetva imam suttamaha 1- "navahi bhikkhave angehi samannagatam kulam anupagantva ca 2- nalam upagantum upagantva ca 3- nalam upanisiditum. Katamehi navahi? na manapena paccutthenti, na manapena abhivadenti, na manapena asanam denti, santamassa pariguyhanti, bahukamhi 4- thokam denti, panitamhi 5- lukham denti, asakkaccam denti no sakkaccam, na upanisidanti dhammassavanaya, bhasantassa 6- na ranjiyanti. 7- Imehi kho bhikkhave navahi angehi samannagatam kulam anupagantva ca 8- nalam upagantum upagantva ca 9- nalam upanisiditum. @Footnote: 1. an. navaka. 23/401. 2-3. paliyam casaddatthanesu vasaddo dissati. @4. bahukampi. 5. panitampi. 6. bhasitamassa. 7. ramissanti. 8-9. paliyam @casaddatthanesu vasaddo dissati. sukkapakkhe pana ekasadisameva. na. va.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page9.

Navahi bhikkhave angehi samannagatam kulam anupagantva ca alam upagantum upagantva ca alam upanisiditum. Katamehi navahi? manapena paccutthenti, manapena abhivadenti, manapena asanam denti, santamassa na pariguyhanti, bahukamhi bahukam denti, panitamhi panitam denti, sakkaccam denti no asakkaccam, upanisidanti dhammassavanaya, bhasantassa ranjiyanti. Imehi kho bhikkhave navahi angehi samannagatam kulam anupagantva ca alam upagantum upagantva ca alam upanisiditunti. "iti kho maharaja mama savaka tumhakam santika vissasam alabhanta na gata bhavissanti: poranakapandita hi avissasaniyatthane sakkaccam upatthiyamanapi maranantikam vedanam patva vissasikatthanameva gamimsuti, "kada bhanteti ranna puttho atitam ahari: "atite baranasiyam brahmadatte rajjam karente, kesavo nama raja rajjam pahaya isipabbajjam pabbaji. Tam panca purisasatani anupabbajimsu. So kesavatapaso nama ahosi. Pasadhanakappako panassa anupabbajitva kappako nama antevasiko ahosi. Kesavatapaso parisaya saddhim attha mase himavante vasitva vassaratte lonambilasevanatthaya baranasim patva bhikkhaya nagaram pavisi. Atha nam raja disva pasiditva catummasam attano santike vasanatthaya patinnam gahetva uyyane vasapento sayam patam tassa upatthanam gacchati. Avasesa tapasa katipaham vasitva hatthisaddadihi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page10.

Ubbalha "acariya ukkanthitamha, gacchamati ahamsu. "kahantatati. "himavantam acariyati. "raja amhakam agatadivaseyeva catummasam idha vasanatthaya patinnam ganhi, katham gamissatha tatati. "tumhehi amhakam anacikkhitvava patinna dinna, mayam idha na sakkoma vasitum, ito avidure tumhakam pavattissavanatthane vasissamati vanditva pakkamimsu. Kappakantevasikena saddhim acariyo ohiyi. Raja upatthanam agato "kuhim ayyati pucchi. "ukkanthitamhati vatva himavantam gata maharajati. Kappakopi na cirasseva ukkanthitva acariyena punappunam variyamanopi "na sakkomiti vatva pakkami. Itaresam pana santikam agantva acariyassa pavattim sunanto avidure thane vasi. Aparabhage acariyassa antevasike anussarantassa kucchirogo uppajji. Raja vejjehi tikicchapeti. Rogo na vupasammati. Tapaso aha "maharaja icchasi me rogam vupasamitunti. "bhante sacaham sakkuneyyam, idaneva vo phasukam kareyyanti. "maharaja sace me phasukam icchasi, mam antevasikanam santikam pesehiti. Raja "sadhu bhanteti tam mancake nipajjapetva naradamaccappamukhe cattaro amacce "mama ayyassa pavattim natva mayham sasanam pahineyyathati uyyojesi. Kappakantevasiko acariyassagamanam sutva paccuggamanam katva, "itare kahanti vutte, "asukatthane kira vasantiti aha. Tepi acariyassagatabhavam sutva tattheva samosaritva acariyassa unhodakam datva phalaphalam adamsu. Tamkhananneva rogo vupasami. So

--------------------------------------------------------------------------------------------- page11.

Katipaheneva suvannavanno ahosi. Atha nam narado pucchi "manussindam jahitvana sabbakamasamiddhinam kathannu bhagava kesi kappassa ramasi assameti. "saduni ramaniyani, santi rukkha manorama, subhasitani kappassa narada ramayanti manti. "salinam odanam bhutva sucimamsupasecanam katham samakanivara alona sadayanti tanti. "asadum yadiva sadum appam va yadiva bahum, vissattho yattha bhunjeyya vissasaparama rasati. Sattha imam dhammadesanam aharitva jatakam 1- samodhanento "tada raja moggallano ahosi, narado sariputto, kappakantevasiko anando, kesavatapaso ahamevati vatva "evam maharaja pubbe pandita maranantikam vedanam patva vissasikatthanam agamamsu, mama savaka tumhakam santike vissasam na labhanti manneti aha. Raja "bhikkhusanghena saddhim maya vissasam katum vattati, kathannukho karissamiti, "sammasambuddhassa natidhitaram gehe katum vattati, evam sante, dahara ca samanera ca `sammasambuddhassa nati rajati mama santikam vissattha nibaddham agamissantiti cintetva "ekam me dhitaram dentuti sakyanam santikam sasanam pesesi, "katarasakkassa dhitati pucchitva agaccheyyathati vatva dute anapesi. Duta @Footnote: 1. khu. ja. catukka. 27/160. tadatthakatha. 4/405.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page12.

Gantva sakiye darikam yacimsu. Te sannipatitva "pakkhantariyo raja; sace na dassama, vinasessati no; na kho pana amhehi kulena sadiso; kinnu kho katabbanti cintayimsu. Mahanamo "mama dasiya kucchismim jata vasabhakhattiya nama dhita rupasobhaggappatta atthi, tam dassamati vatva dute aha "sadhu ranno darikam dassamati. "kassa dhitati. "sammasambuddhassa culapitu puttassa mahanamasakkassa dhita vasabhakhattiya namati. Te gantva ranno arocayimsu. Raja "yadi evam sadhu, sigham anetha; khattiya ca nama bahumaya dasidhitarampi pahineyyum, pitara saddhim ekabhajane bhunjantim aneyyathati pesesi. Te gantva "deva tumhehi saddhim ekato bhunjantim raja icchatiti ahamsu. Mahanamo "sadhu tatati tam alankarapetva attano bhunjanakale tam 1- pakkosapetva taya saddhim ekato bhunjanakaram dassetva dutanam niyyadesi. Te tam adaya savatthim gantva tam pavattim ranno arocesum. Raja tutthamanaso tam pancannam itthisatanam jetthakam katva aggamahesitthane abhisinci. Sa na cirasseva suvannavannam puttam vijayi. Athassa namaggahanadivase raja [2]- ayyikaya santikam pesesi "sakyarajadhita vasabhakhattiya puttam vijata, kimassa namam karontuti. Tam pana sasanam gahetva gato amacco thokam badhiradhatuko. So gantva ranno ayyikaya arocesi. Sa tam pavattim sutva "vasabhakhattiya puttam avijayitvapi sabbam @Footnote: 1. Si. Ma. Yu. "tanti natthi. 2. Si. Yu. etthantare "attanoti atthi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page13.

Dhanam abhibhavi, idani pana ranno ativiya vallabha bhavissatiti aha. Badhiramacco "vallabhati vacanam dussutam sutva "vidudabhoti sallakkhetva rajanam upagantva "deva kumarassa `vidudabhoti namam karothati aha. Raja "poranakam no kulasantakam namam bhavissatiti cintetva "vidudabhoti namam akasi. Athassa daharakaleyeva raja "satthu piyam karomiti senapatitthanam adasi. So kumarapariharena vaddhanto sattavassikakale annesam kumaranam matamahakulato hatthirupakaassarupakadini ahariyamanani disva mataram pucchi "amma annesam matamahakulato pannakaro ahariyati, mayham koci kinci na peseti; kim tvam nimmatapitikati. Atha nam sa "tata tava sakyarajano matamaha, dure pana vasanti, tena te na kinci pesentiti vancesi. Puna solasavassikakale "amma matamahakulam passitukamomhiti vatva "alam tata, kim tattha gantva karissasiti variyamanopi punappunam yaci. Athassa mata "tenahi gacchati sampaticchi. So pitu arocetva mahantena parivarena nikkhami. Vasabhakhattiya puretarameva pannam pesesi "aham idha sukham vasami, massa kinci samino antaram dassayimsuti. Sakiya vidudabhassagamanam natva "vanditum na sakkati tassa daharadahare kumare janapadam pahinitva, tasmim kapilapuram sampatte, santhagare sannipatimsu. Kumaro tattha gantva atthasi. Atha nam "ayante tata matamaho, ayam matuloti vadimsu. So sabbe vandamano vicaritva ekampi attanam vandantam adisva "kinnu kho

--------------------------------------------------------------------------------------------- page14.

Mam vandanta natthiti pucchi. Sakiya "tata kanitthakumara te janapadam gatati vatva tassa mahantam sakkaram karimsu. So katipaham vasitva mahantena parivarena nagara nikkhami. Atheka dasi santhagare tassa nisinnaphalakam 1- "idam vasabhakhattiyaya dasiya puttassa nisinnaphalakanti akkositva akkositva khirodakena dhovati. Eko puriso attano avudham pammussitva nivatto tam ganhanto vidudabhakumarassa akkosanasaddam sutva tam antaram pucchitva "vasabhakhattiya dasiya kucchimhi mahanamasakkassa jatati natva balakayassa kathesi. "vasabhakhattiya kira dasidhitati mahakolahalam ahosi. Tam sutva vidudabho "ete tava mama nisinnaphalakam khirodakena dhovantu, aham pana rajje patitthitakale etesam galalohitam gahetva mama nisinnaphalakam dhovissamiti 2- cittam thapesi. Tasmim savatthim gate, amacca sabbam pavattim ranno arocayimsu. Raja "mayham dasidhitaram adamsuti sakiyanam kujjhitva vasabhakhattiyaya ca puttassa ca dinnapariharam acchinditva dasadasihi laddhabbamattameva dapesi. Tato katipahaccayena sattha rajanivesanam gantva nisidi. Raja agantva vanditva "bhante tumhakam kira natakehi dasidhita mayham dinna, tenassa aham saputtaya pariharam acchinditva dasadasihi laddhabbamattameva dapesinti aha. Sattha "ayuttam maharaja sakiyehi katam, dadantehi nama samajatika databba assa; tam pana maharaja vadami: @Footnote: 1. poranapotthake tena nisinnam phalakanti dissati. 2. Si.Yu. dhovapessamiti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page15.

Vasabhakhattiya khattiyarajadhita khattiyaranno gehe abhisekam labhi, vidudabhopi khattiyarajanameva paticca jato; matugottam nama kim karissati, pitugottameva pamananti, poranakapandita dalidditthiya katthaharikaya aggamahesitthanam adamsu, tassa ca kucchimhi jatakumaro dvadasayojanikaya baranasiyam rajjam patva katthavahanaraja nama jatoti katthahariyajatakam 1- kathesi. Raja dhammakatham sutva "pitugottameva kira pamananti tusitva mataputtanam pakatipariharameva dapesi. Bandhulasenapatissapi kho kusinarayam mallarajadhita mallika nama bhariya digharattam na vijayi. Atha nam bandhulo "attano kulagharameva gacchati uyyojesi. Sa "sattharam disvava gamissamiti jetavanam pavisitva tathagatam vanditva thita "kaham gacchasiti vutta "samiko mam bhante kulagharam pesetiti aha. "kimkaranati. "vanjha kirasmi aputtikati. "yadi evam, gamanakiccam natthi, nivattassuti. Sa tutthamanasa hutva sattharam vanditva nivesanam gantva, "kasma nivattasiti vutte, 2- "dasabalena nivattitamhiti aha. Bandhulo "dittham bhavissati dighadassina karananti sampaticchi. Sa na cirasseva gabbham patilabhitva uppannadohala "dohalo me uppannoti arocesi. "kim dohaloti. "vesalinagare ganarajakulanam abhisekamangalapokkharaniyam otaritva nahatva paniyam patukamamhi samiti. Bandhulo "sadhuti vatva sahassatthamadhanum gahetva tam ratham aropetva savatthito nikkhamitva @Footnote: 1. khu. ja. eka. 27/3. tadatthakatha. 1/204. 2. Si. Yu. vutta.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page16.

Ratham pajento mahalilicchavino dinnadvarena vesalim pavisi. Mahalilicchavino ca dvarasamipeeva nivesanam hoti. So rathassa ummare patighatasaddam sutvava "bandhulassa rathasaddoti natva "ajja licchavinam bhayam uppajjissatiti aha. Pokkharaniya anto ca bahi ca arakkho 1- balava, upari lohajalam patthatam, sakunanampi okaso natthi. Bandhulasenapati pana ratha otaritva arakkhake manusse vettena paharanto palapetva lohajalam chinditva antopokkharaniya bhariyam nahapetva sayampi nahatva puna tam ratham aropetva nagara nikkhamitva agatamaggeneva payasi. Arakkhaka licchavinam arocesum. Licchavirajano kujjhitva panca rathasatani aruyha "bandhulamallam ganhissamati nikkhamimsu. Tam pavattim mahalissa arocesum. Mahali "ma gamittha, so hi vo sabbe ghatessatiti aha. Tepi "mayam gamissamaevati vadimsu. "tenahi rathacakkassa yava nabhito pathavim pavitthatthanam disva nivatteyyatha; tato anivattanta purato asanisaddam viya sunissatha, tamha thana nivatteyyatha; tato anivattanta tumhakam rathadhuresu chiddam passissatha, tamha thana nivatteyyatheva, [2]- purato ma gamitthati aha. Te tassa vacanenanivattitva tam anubandhimsuyeva. Mallika disva "ratha sami pannayantiti aha. "tenahi ekasseva rathassa pannayanakale aroceyyasiti. Sa, yada sabbe eko viya @Footnote: 1. Si. Ma. Yu. arakkha. 2. Ma. etthantare "tato anivattentati atthi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page17.

Hutva pannayimsu, tada "ekameva sami rathasisam pannayatiti aha. Bandhulo "tenahi ima rasmiyo ganhati tassa rasmiyo datva rathe thitova dhanum aropesi. Rathacakkam yava nabhito pathavim pavisi. Licchavino tam thanam disva na nivattimsu. Itaro thokam gantva jiyam pothesi. Asanisaddo viya ahosi. Te tatopi na nivattimsu, anubandhanta gacchanteva. 1- Bandhulo rathe thitakova ekam saram khipi. So pancannam rathasatanam rathasise chiddam katva panca rajasatani parikarabandhanatthane vinivijjhitva pathaviyam pavisi. Te attano viddhabhavam ajanitva "tittha re, tittha reti vadanta anubandhimsuyeva. Bandhulo ratham thapetva "tumhe mataka, matakehi saddhim mayham yuddham nama natthiti aha. "mataka nama amhasadisa na 2- hontiti. "tenahi sabbapacchimassa parikaram mocethati. Te mocayimsu. So muttamatteyeva maritva pati. Atha ne "sabbepi tumhe evarupa, attano attano gharani gantva samvidhatabbam samvidahitva puttadaram anusasitva sannaham mocethati aha. Te tatha katva sabbepi jivitakkhayam patta. Bandhulopi mallikam savatthim anesi. Sa solasakkhattum yamake yamake putte vijayi. Sabbepi sura thamasampanna ahesum. Sabbasippanam nipphattim papunimsu. Ekekassa purisasahassam parivaro ahosi. Pitara saddhim rajanivesanam gacchantehi teheva rajanganam paripuri. Athekadivasam vinicchaye kutattaparajita manussa bandhulam agacchantam @Footnote: 1. "gacchimsuyevati yuttataram bhaveyYu. 2. nasaddo natthi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page18.

Disva mahaviravam viravanta vinicchayamaccanam kutattakaranam tassa arocesum. So vinicchayam gantva tam attam tiretva samikameva samikam akasi. Mahajano mahasaddena sadhukaram pavattesi. Tam sutva 1- raja "kim idanti pucchitva tamattham sutva tusitva sabbepi te amacce harapetva bandhulasseva vinicchayam niyyadesi. So tato patthaya samma vinicchayi. Tato poranakavinicchayika amacca lancam alabhanta appalabha hutva "bandhulo rajjam patthetiti rajakule paribhindimsu. Raja tesam katham gahetva cittam niggahetum nasakkhi, "imasmim idheva ghatiyamane, garaha me uppajjissatiti puna cintetva payuttapurisehi paccantam paharapetva bandhulam pakkosapetva "paccanto kira kupito, tvam puttehi saddhim gantva core ganhati pahinitva "etthevassa dvattimsaya puttehi saha sisam chinditva aharathati tena saddhim annepi samatthe mahayodhe pesesi. Tasmim paccantam gacchanteyeva, "senapati kiragacchatiti payuttacora palayimsu. So tam padesam avasapetva santhapetva nivatti. Athassa nagarato avidure thane te yodha saddhim puttehi sisam chindimsu. Tam divasam mallikaya deviya pancahi bhikkhusatehi saddhim dve aggasavaka nimantita honti. Athassa pubbanheyeva "samikassa te saddhim puttehi sisam chindantiti pannam aharitva adamsu. Sa tam pavattim natva kassaci avatva pannam ucchange katva bhikkhusanghameva @Footnote: 1. Si. Ma. Yu. "tam sutvati natthi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page19.

Parivisi. Athassa paricarikayo bhikkhunam bhattam datva sappicatim aharantiyo theranam purato catim bhindimsu. Dhammasenapati "bhedanadhammam bhinnam na cintetabbanti aha. Sa ucchangato pannam niharitva "dvattimsaya puttehi saddhim pitu sisam chindantiti me imam pannam aharimsu, aham idam sutvapi na cintesim; sappicatiya bhinnaya, kim cintessami bhanteti aha. Dhammasenapati "animittamanannatam maccanam idha jivitam kasiranca parittanca tanca dukkhena samyuttanti 1- adini vatva dhammam desetva utthayasana viharam agamasi. Sapi dvattimsasunisayo pakkosapetva "tumhakam samika niraparadha attano purimakammaphalam labhimsu, tumhe ma socittha ma paridevittha, ranno upari manopadosam ma karitthati ovadi. Ranno carapurisa tam katham sutva tesam niddosabhavam ranno kathayimsu. Raja samvegappatto tassa nivesanam gantva mallikanca sunisayo cassa khamapetva mallikaya varam adasi. Sa "varo gahito me hotuti vatva, tasmim gate, matakabhattam datva nahatva rajanam upasankamitva "deva tumhehi me varo dinno, mayhanca annena attho natthi, dvattimsaya ca me sunisanam mamanca kulagharagamanam anujanathati aha. Raja sampaticchi. Sayampi dvattimsasunisa yathasakani kulani pesesi. Sa kusinarayam attano kulagharam agamasi. Rajapi bandhulasenapatino @Footnote: 1. khu. su. 25/447.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page20.

Bhagineyyassa dighakarayanassa nama senapatitthanam adasi. So pana "matulo me imina maritoti ranno otaram gavesanto vicarati. Raja kira niraparadhassa bandhulassa maritakalato patthaya vippatisari hutva cittassadam na labhati rajjasukham nanubhoti. Tada sattha sakiyanam medalupam nama nigamam nissaya viharati. Raja tattha gantva aramato avidure khandhavaram nivasetva mahantena parivarena "sattharam vandissamiti viharam gantva panca rajakakudhabhandani dighakarayanassa datva ekakova gandhakutim pavisi. Sabbam dhammacetiyasuttaniyamena 1- veditabbam. Tasmim gandhakutim pavitthe, dighakarayano tani rajakakudhabhandani gahetva vidudabham rajanam katva ranno ekam assam ekanca upatthanakarikam matugamam thapetva nivattetva savatthim agamasi. Raja satthara saddhim piyakatham kathetva nikkhanto senam adisva tam matugamam pucchitva tam pavattim sutva "bhagineyyam adaya gantva vidudabham gahessamiti rajagahanagaram gacchanto vikale dvaresu pidahitesu, nagaram patva ekissa salaya nipajjitva vatatapakilanto rattibhage tattheva kalamakasi. Vibhataya rattiya, "deva kosalanarinda anatho jatositi vilapantiya tassa itthiya saddam sutva ranno arocesum. So matulassa mahantena sakkarena sarirakiccam karesi. Vidudabhopi rajjam labhitva tam veram saritva "sabbepi sakiye @Footnote: 1. Ma. Ma. 13/506.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page21.

Maressamiti mahatiya senaya nikkhami. Tam divasam sattha paccusakale lokam olokento natasanghavinasam disva "natisangaham katum vattatiti cintetva pubbanhasamaye pindaya caritva pindapatapatikkanto gandhakutiyam sihaseyyam kappetva sayanhasamaye akasena gantva kapilavatthusamante kabaracchaye rukkhamule nisidi. Tato vidudabhassa rajjasimayam mahanto sandacchayo nigrodharukkho atthi. Vidudabho sattharam disva upasankamitva vanditva "bhante kimkarana evarupaya unhavelaya imasmim kabaracchaye rukkhamule nisinnattha, etasmim sandacchaye nigrodhamule nisidatha bhanteti vatva, "hotu maharaja, natakanam chaya nama sitalati vutte, "natakanam rakkhanatthaya sattha agato bhavissatiti cintetva sattharam vanditva nivattitva savatthimeva paccagami. Satthapi uppatitva jetavanameva gato. Raja sakiyanam dosam saritva dutiyampi nikkhamitva tattheva sattharam passitva puna nivatti. Tatiyavarepi nikkhamitva tattheva sattharam passitva nivatti. Catutthavare pana tasmim nikkhante, sattha sakiyanam pubbakammam oloketva tesam nadiyam visapakkhipanapapakammassa appatibahiyabhavam natva catutthavare nagamasi. Vidudabho "sakiye ghatessamiti mahantena balena nikkhami. Sammasambuddhassa pana nataka asattaghataka nama marantapi paresam jivitam na voropenti. Te cintayimsu "mayam sikkhitahattha katupasana mahissasa, na kho pana sakka amhehi param jivita

--------------------------------------------------------------------------------------------- page22.

Voropetum, attano kammam dassetva palapessamati. Te katasannaha nikkhamitva yuddham arabhimsu. Tehi khitta sara vidudabhassa purisanam antarantarena gacchanti, phalakantarakannacchiddantaradihi nikkhamanti. Vidudabho disva "nanu bhane sakiya `asattaghatakamhati vadanti, atha ca pana me purise nasentiti. Atha nam eko puriso aha "kim sami nivattitva olokesiti. "sakiya me purise nasentiti. "tumhakam koci puriso mato nama natthi, ingha ne ganapethati. Ganapento ekassapi khayam na passi. So tato nivattitva "ye ye bhane `sakiyamhati bhananti sabbe maretha; matamahassa pana me mahanamasakkassa santike thitanam jivitam dethati aha. Sakiya gahetabbaggahanam apassanta ekacce tinam damsitva ekacce nalam gahetva atthamsu, "tumhe sakiya noti pucchita, yasma te marantapi musavadam na bhananti; tasma tinam damsitva thita "no sako, tinanti vadanti, nalam gahetva thita "no sako, naloti vadanti. Te ca mahanamassa santike thita ca jivitam labhimsu. Tesu tinam damsitva thita tinasakiya nama, nalam gahetva thita nalasakiya nama jata. Avasese khirapakepi darake avissajjetva ghatapento lohitanadim pavattetva tesam galalohitena phalakam dhovapesi. Evam sakiyavamso vidudabhena upacchinno. So mahanamasakkam gahapetva nivatto patarasavelaya "patarasam karissamati ekasmim thane otaritva, bhojane upanite, "ekato bhunjissamati ayyakam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page23.

Pakkosapesi. Khattiya pana jivitam cajantapi dasiputtena saddhim na bhunjanti; tasma mahanamo ekam saram oloketva "kilitthagattomhi, nahayissami tatati aha. "sadhu ayyaka nahayathati. So "ayam mam ekato abhunjantam ghatessati, sayameva me matam seyyoti kese muncitva agge ganthim katva kesesu padangutthake pavesetva udake nimujji. Tassa gunatejena nagabhavanam unhakaram dassesi. Nagaraja "kinnu khoti upadharento disva tassa santikam agantva phane nisidapetva nagabhavanam pavesesi. So dvadasavassani tattheva vasi. Vidudabhopi "mayham ayyako idani agamissatiti agamayamanova nisidi; tasmim aticirayante, sare vicinapetva dipalokena purisabbhantaranipi oloketva adisva "gato bhavissatiti pakkami. So rattibhage aciravatim patva khandhavaram nivesesi. Ekacce antonadiyam valikapuline nipajjimsu, ekacce bahi thale, anto nipannesupi pubbe akatapapakamma atthi, bahi nipannesupi pubbe katapapakamma atthi; tesam nipannatthanesu kipillika utthahimsu. Te "mayham nipannatthane kipillika, mayham nipannatthane kipillikati utthahitva, akatapapakamma uttaritva thale nipajjimsu, katapapakamma otaritva valikapuline nipajjimsu. Tasmim khane mahamegho utthahitva ghanakarakavassam vassi. Nadiya ogho agantva vidudabham saddhim parisaya samuddameva papesi. Sabbe tattha macchakacchapabhakkha ahesum. Mahajano katham samutthapesi "sakiyanam maranam ayuttam evannama

--------------------------------------------------------------------------------------------- page24.

Kottetva kottetva sakiya maretabbati anucchavikametanati. Sattha tam katham sutva "bhikkhave imasmim attabhave kincapi sakiyanam evam maranam ayuttam, pubbe katapapakammavasena pana yuttameva etehi laddhanti aha. "kim pana bhante ete pubbe akamsuti. "pubbe ekato hutva nadiyam visam pakkhipimsuti. Punekadivasam bhikkhu dhammasabhayam katham samutthapesum "vidudabho ettake sakiye maretva agacchanto attano manorathe matthakam appatte eva, ettakam janam adaya samuddamacchakacchapabhakkho jatoti. Sattha agantva "kaya nuttha bhikkhave etarahi kathaya sannisinnati pucchitva, "imaya namati vutte, "bhikkhave imesam sattanam manorathe matthakam appatte eva, maccuraja suttam gamam ajjhottharanto mahogho viya jivitindriyam chinditva caturapayasamudde nimujjapetiti vatva imam gathamaha "pupphani heva pacinantam byasattamanasam naram suttam gamam mahoghova maccu adaya gacchatiti. Tattha byasattamanasam naranti: sampatte va asampatte va laggamanasam. Idam vuttam hoti: yatha malakaro puppharamam pavisitva "pupphani pacinissamiti tato pupphani aggahetva annamannam va gaccham patthento sakale puppharame manam pesesi "ito ca pupphani pacinissamiti tato pupphani aggahetva annattha manam peseti tameva gaccham pacinanto pamadam apajjati; evameva ekacco puppharamasadisam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page25.

Pancakamagunamajjham otaritva manoramam rupam labhitva manoramanam saddagandharasaphotthabbanam annataram pattheti, tesu va annataram labhitva annataram pattheti, rupameva va labhitva annataram 1- patthento tameva assadeti, saddadisu va annataram. Eseva nayo gomahisadasi- dasakhettavatthugamanigamajanapadadisu, pabbajitanampi parivenavihara- pattacivaradisuti; evam pancakamagunasankhatani pupphani eva pacinantam sampatte va asampatte va kamagune byasattamanasam naram. Suttam gamanti: gamassa gehabhittiadinam supanavasena supanam nama natthi, sattanam pana suttappamattatam upadaya sutto nama hoti; evam suttam gamam dve tini yojanani ayatagambhiro mahoghova maccu adaya gacchati; yatha so mahogho itthipurisagomahisakukkutadisu kanci anavasesetva sabbantam gamam samuddam papetva macchakacchapabhakkham karoti; evameva byasattamanasam naram maranamaccu adaya jivitindriyamassa chinditva caturapayasamudde nimujjapetiti. Desanavasane bahu sotapattiphaladini patta. Mahajanassa satthika desana jatati. Vidudabhavatthu. -------- @Footnote: 1. Ma. Yu. annam.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page26.

4. Patipujikavatthu. (36) "pupphani hevati imam dhammadesanam sattha savatthiyam viharanto patipujikam nama itthim arabbha kathesi. Vatthu tavatimsadevaloke samutthitam. Tattha kira malabhari nama devaputto accharasahassaparivuto uyyanam pavisi. Pancasata devadhitaro rukkham aruyha pupphani patenti. Pancasata tahi patitani pupphani gahetva devaputtam alankaronti. Tasu eka devadhita rukkhasakhayameva cuta. Sariram dipasikha viya nibbayi. Sa savatthiyam ekasmim kulagehe patisandhim gahetva jatakale jatissara hutva "malabharidevaputtassa bhariyamhiti anussaranti vuddhimanvaya gandhamaladipujam katva samikassa santike abhinibbattim patthesi. Sa solasavassakale parakulam gatapi salakabhattapakkhikabhattavassavasikadini datva "ayam me samikassa santike nibbattanatthaya paccayo 1- hotuti vadati. Athassa bhikkhu "ayam utthaya samutthaya patimeva patthetiti "patipujikati namam karimsu. Sapi nibaddham asanasalam patijaggati paniyam upatthapeti asanani pannapeti. Annepi manussa salakabhattadini datukama "amma imanipi bhikkhusanghassa patipadeyyasiti aharitva denti. Sapi etena niyamena agacchanti gacchanti ekapadavare chappannasakusaladhamme patilabhi. Tassa kucchiyam gabbho samutthahi. Sa dasamasaccayena puttam @Footnote: 1. saccakarotipi padam.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page27.

Vijayi. Tassa padasa gamanakale annampi annampiti cattaro putte labhi. Sa ekadivasam danam datva pujam katva dhammam sutva sikkhapadani rakkhitva divasapariyosane tamkhanam nibbattena kenaci rogena kalam katva attano samikasseva santike nibbatti. Itarapi ettakam kalam devaputtam alankaronti eva. Devaputto tam disva "tvam pato patthaya na dissasi, kuhim gatasiti aha. "cutamhi samiti. "kim vadesiti. "evametam samiti. "kuhim nibbattasiti. "savatthiyam kulageheti. "kittakam kalam tattha thitasiti. "dasamasaccayena matukucchito nikkhamitva solasavassakale patikulam gantva cattaro putte vijayitva danadini punnani katva tumhe patthetva agantva tumhakameva santike nibbattamhi 1- samiti. "manussanam kittakam ayunti. "vassasatamattanti. "ettakamevati. "ama samiti. "ettakam ayum gahetva nibbatta manussa kinnu kho suttappamatta kalam atikkamenti, udahu danadini punnani karontiti. "kim vadetha sami, asankheyyam ayum gahetva nibbatta viya ajaramara viya niccappamatta manussati. Malabharidevaputtassa mahasamvego udapadi "vassasatamattam ayum gahetva nibbatta manussa kira pamatta nipajjitva niddayanti, kada nu kho dukkha muccissantiti. Amhakam pana vassasatam tavatimsanam devanam eko rattindivo, taya rattiya timsa rattiyo maso, tena masena dvadasamasiko @Footnote: 1. nibbattamhiti bhavitabbam.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page28.

Samvaccharo, tena samvaccharena dibbam vassasahassam ayuppamanam. Tam manussagananaya tisso vassakotiyo satthi ca vassasatasahassani; tasma tassa devaputtassa ekadivasopi natikkanto muhuttasadisova kalo ahosi. Evam appayukanam pamado nama ativiya ayuttoti. Punadivase bhikkhu gamam pavittha asanasalam appatijaggitam asanani appannattani paniyam anupatthapitam disva "kaham patipujikati ahamsu. "bhante kaham tumhe tam dakkhissatha, hiyo ayyesu bhunjitva gatesu, sayanhasamaye matati. Tam sutva puthujjanabhikkhu etissa upakaram saranta assuni sandharetum nasakkhimsu, khinasavanam dhammasamvego udapadi. Te bhattakiccam katva viharam gantva sattharam vanditva pucchimsu "bhante patipujika nama upasika utthaya samutthaya nanappakarani punnani katva samikameva patthesi, sa idani mata, kaham nu kho nibbattati. "attano samikasseva santike bhikkhaveti. "natthi bhante samikassa santiketi. "na sa bhikkhave etam samikam patthesi, tavatimsabhavane tassa malabharidevaputto nama samiko, sa tassa pupphapilandhanatthanato cavitva puna gantva tasseva santike nibbattati. "evam kira bhanteti. "ama bhikkhaveti. "aho parittam bhante sattanam jivitam, patova amhe parivisitva sayam uppannabyadhina matati. Sattha "ama bhikkhave parittam sattanam jivitam nama, tenevime satte vatthukamehi ceva kilesakamehi ca atitte eva antako attano vase vattetva kandante paridevante

--------------------------------------------------------------------------------------------- page29.

Gahetva gacchatiti vatva imam gathamaha "pupphani heva pacinantam byasattamanasam naram atittamyeva kamesu antako kurute vasanti. Tattha "pupphani heva pacinantanti: puppharame malakaro nanapupphani viya attabhavappatibaddhani ceva upakaranappatibaddhani ca kamagunapupphani ocinantameva. Byasattamanasam naranti: asampattesu patthanavasena sampattesu gedhavasena vividhenakarena asattacittam. Atittamyeva kamesuti: vatthukamakilesakamesu pariyesanenapi patilabhenapi paribhogenapi nidhanenapi atittam eva samanam. Antako kurute vasanti maranasankhato antako kandantam paridevantam gahetva gacchanto attano vasam papetiti attho. Desanavasane bahu sotapattiphaladini papunimsu. Desana mahajanassa satthika jatati. Patipujikavatthu. --------

--------------------------------------------------------------------------------------------- page30.

5. Maccharikosiyasetthivatthu. 1- (37) "yathapi bhamaro pupphanti imam dhammadesanam sattha savatthiyam viharanto maccharikosiyasetthim arabbha kathesi. Vatthu rajagahe samutthitam. Rajagahanagarassa kira avidure sakkaram nama nigamo ahosi, tattheko macchari kosiyo nama setthi asitikotivibhavo pativasati. So tinaggena telabindumpi paresam nam deti. Na attana paribhunjati. Itissa tam vibhavajatam neva puttadaradinam na samanabrahmananam attham anubhoti rakkhasapariggahita pokkharani viya aparibhogam titthatiti. Sattha ekadivasam paccusasamaye mahakarunasamapattito vutthaya sakalalokadhatuyam bodhaneyyabandhave olokento pancacattalisayojanamatthake vasantassa setthino sapajapatikassa sotapattiphalassa upanissayam addasa. Tato purimadivase pana so rajanam upatthatum rajageham gantva rajupatthanam katva agacchanto ekam chatajjhattam janapadamanussam kummasapuvam kapallapuvam khadantam disva tattha pipasam uppadetva attano gharam gantva cintesi "sacaham `kapallapuvam khaditukamomhiti vakkhami, bahu maya saddhim khaditukama bhavissanti, evam me bahuni tilatandulasappiphanitadini parikkhayam gamissanti, na kassaci kathessamiti tanham adhivasento carati. So gacchante @Footnote: 1. Si. Ma. macchariyakosiyasetthivatthu.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page31.

Gacchante kale, uppanduppandukajato dhamanisanthatagatto jato, tato tanham adhivasetum asakkonto gabbham pavisitva mancakam upaguyhitva nipajji. Evam gatopi dhanahanibhayena kassaci kinci na kathesi. Atha nam bhariya upasankamitva pitthim parimajjitva "kinte sami aphasukanti pucchi. "na me kinci aphasukam atthiti. "kinnu kho te raja kupitoti. "rajapi me na kuppatiti. "atha kinte puttadhitahi va dasakammakaradihi va kinci amanapam katam atthiti. "evarupampi natthiti. "kismim pana te tanha atthiti. Evam vuttepi, dhanahanibhayena kinci avatva nissaddova nipajji. Atha nam bhariya "kathehi sami, kismim te tanhati aha. So vacanam parigilanto viya "atthi me tanhati aha. "kim tanha samiti. "kapallapuvam khaditukamomhiti. "atha kimattham me na kathesi, kim tvam daliddosi, idani sakalasakkaranigamavasinam pahonake kapallapuve pacissamiti. "kinte etehi, attano kammam katva khadissantiti. "tenahi ekaracchavasinam pahonake kapallapuve pacissamiti. "janamaham tava mahaddhanabhavanti. "imasmim gehasamante sabbesam pahonakam katva pacamiti. "janamaham tava mahajjhasayabhavanti. "tenahi te puttadaramattasseva pahonakam katva pacamiti. "kinte etehiti. "kim pana tuyhanca mayhanca pahonakam katva pacamiti. "tvam kim karissasiti. "tenahi ekakasseva te pahonakam katva pacamiti. "imasmim thane paccamane, bahu paccasimsanti, sakalatandule thapetva bhinnatandule ca

--------------------------------------------------------------------------------------------- page32.

Uddhanakapallani ca adaya thokam khirasappimadhuphanitanca gahetva sattabhumikassa pasadassa uparimatalam aruyha paca, tatthaham ekakova nisiditva khadissamiti. Sa "sadhuti patissunitva gahetabbam gahapetva pasadam aruyha dasiyo vissajjetva setthim pakkosapesi. So adito patthaya dvarani pidahanto sabbadvaresu sucighatikani datva sattamam talam abhiruhitva tatthapi dvaram pidahitva nisidi. Bhariyapissa uddhane aggim jaletva kapallam aropetva puve pacitum arabhi. Atha sattha patova mahamoggallanattheram amantesi "eso moggallana rajagahassa avidure sakkaranigame maccharisetthi `kapallapuve khadissamiti annesam dassanabhayena sattabhumike pasade kapallapuve pacapeti, tvam tattha gantva setthim dametva nibbisevanam katva ubhopi jayapatike puve ca khirasappimadhuphanitani ca gahapetva attano balena jetavanam anehi; ajjaham pancahi bhikkhusatehi saddhim vihareyeva nisidissami, puveheva bhattakiccam karissamiti aha. Theropi "sadhu bhanteti satthu vacanam sampaticchitva tavadeva iddhibalena tam nigamam gantva tassa pasadassa sihapanjaradvare sunivattho suparuto akase eva manirupakam viya atthasi. Mahasetthino theram disvava hadayamamsam kampi. So "aham evarupanamyeva bhayena imam thanam agato, ayanca agantva vatapanadvare thitoti gahetabbaggahanam apassanto aggimhi pakkhittalonasakkhara viya rosento

--------------------------------------------------------------------------------------------- page33.

Tatatatayanto evamaha "samana akase thatva kim labhissasi, akase apade padam dassetva cankamantopi neva labhissasiti. Thero tasmimeva thane aparaparam cankami. Setthi "cankamanto kim labhissasi, akase pallankena nisidantopi na labhissasiyevati aha. Thero pallankam abhujitva nisidi. Atha nam "akase nisinno kim labhissasi, agantva vatapanaummare thitopi na labhissasiti aha. Thero ummare atthasim. Atha nam "ummare thito kim labhissasi, dhumayantopi na labhissasiyevati aha. Theropi dhumayi. Sakalapasado ekadhumo ahosi. Setthino akkhinam suciya vijjhanakalo viya ahosi. Gehajjhayanabhayena tam "pajjalantopi na labhissasiti avatva "ayam samano sutthu laggo aladdha na gamissati, ekamassa puvam dapessamiti bhariyam aha "bhadde ekam khuddakapuvam pacitva samanassa datva uyyojehi nanti. Sa thokameva pittham kapallapatiyam pakkhipi. Mahapuvo hutva sakalapatim puretva uddhumato atthasi. Setthi tam disva "bahum taya pittham gahitam bhavissatiti, sayameva dabbikannena thokam pittham gahetva pakkhipi. Puvo purimapuvato mahantataro jato. Evam yam yam pacati, so so mahantamahantova hoti. So nibbinno bhariyam aha "bhadde imassa ekam puvam dehiti. Tassa pacchito ekam ganhantiya, sabbe ekabaddha alliyimsu. Sa setthim aha "sami sabbe puva ekabaddha, visum katum na sakkomiti. "aham karissamiti sopi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page34.

Katum nasakkhi. Ubhopi jana kotiyam gahetva kaddhantapi viyojetum nasakkhimsueva. Athassa puvehi saddhim vayamantasseva sarirato seda muccimsu, pipasa upacchijji. Tato bhariyam aha "bhadde na me puvehi attho, samanassa dehiti. Sa pacchim adaya theram upasankami. Thero ubhinnampi dhammam desesi, tinnam ratananam gunam kathesi, "atthi dinnam, atthi yitthanti dinnadanadinam phalam gaganatale candam viya dassesi. Tam sutva pasannacitto setthi "bhante agantva imasmim pallanke nisiditva paribhunjathati aha. Thero "mahasetthi sammasambuddho `puve khadissamiti pancahi bhikkhusatehi saddhim vihare nisinno; tumhakam ruciya sati, setthi bhariyam puve ca khiradini ca ganhapetha, satthu santikam gamissamati aha. "kaham pana bhante etarahi satthati. "ito pancacattalisayojanamatthake jetavanavihare setthiti. "bhante kalam anatikkamitva ettakam addhanam katham gamissamati. "mahasetthi tumhakam ruciya sati, aham vo attano balena 1- nessami; tumhakam pasade sopanasisam attano thane eva bhavissati, sopanapariyosanam pana jetavanadvarakotthake bhavissati, uparipasada hetthaotaranakalamatteneva 2- jetavanam nessamiti. So "sadhu bhanteti sampaticchi. Thero sopanasisam tattheva katva "sopanapadamulam jetavanadvarakotthake hotuti adhitthasi. Tatheva ahosi. Thero setthinca bhariyanca uparipasada @Footnote: 1. Si. Yu. iddhibalena. 2. Si. Yu. hetthapasadam.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page35.

Hetthaotaranakalato khippataram jetavanam sampapesi. Te ubhopi sattharam upasankamitva kalam arocesum. Sattha bhattaggam pavisitva pannattabuddhasane nisidi saddhim bhikkhusanghena. Mahasetthi buddhappamukhassa bhikkhusanghassa dakkhinodakam adasi. Bhariya tathagatassa patte puvam patitthapesi. Mahasetthipi bhariyaya saddhim yavadattham puvam khadi. Puvanam pariyosanameva na pannayati. Sakalavihare bhikkhunanca vighasadananca dinnesupi, pariyanto na pannayateva. "bhante puva parikkhayam na gacchantiti bhagavato arocesum. "tenahi jetavanadvarakotthake chaddethati aha. Te dvarakotthakassa avidure pabbharatthane chaddayimsu. Ajjapi tam thanam "kapallapuvapabbharantveva pannayati. Mahasetthi saha bhariyaya bhagavantam upasankamitva ekamantam atthasi. Bhagava anumodanam akasi. Anumodanavasane ubhopi sotapattiphale patitthaya sattharam vanditva dvarakotthake sopanam aruyha attano pasadeyeva patitthahimsu. Tato patthaya setthi asitikotidhanam buddhasasaneyeva vikkiri. Punadivase sayanhasamaye dhammasabhayam sannipatita bhikkhu "passathavuso mahamoggallanattherassa anubhavam, anupahacca nama saddham anupahacca bhoge maccharisetthim muhuttena damitva nibbisevanam katva puve gahapetva jetavanam anetva satthu sammukham katva sotapattiphale patitthapesi, aho mahanubhavo theroti therassa gunakatham kathenta nisidimsu. Sattha dibbaya sotadhatuya bhikkhunam katham sutva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page36.

Agantva "kaya nuttha bhikkhave etarahi kathaya sannisinnati pucchitva, "imaya namati vutte, "bhikkhave kuladamakena nama bhikkhuna anupahacca saddham anupahacca bhoge kulam akilametva avihethetva pupphato renum ganhantena bhamarena viya upasankamitva buddhagunam janapetabbam, tadiso mama putto moggallanoti theram pasamsitva imam gathamaha "yathapi bhamaro puppham vannagandham ahethayam paleti rasamadaya; evam game muni careti. Tattha "bhamaroti: yakaci madhukarajati. Pupphanti: puppharame caranto pupphanca vannanca gandhanca ahethento avinasento caratiti attho. Paletiti: evam caritva yavadattham rasam pivitva aparampi madhukaranatthaya adaya paleti. So ekam 1- vanagahanam ajjhogahetva ekasmim rukkhasusire tam rajamissakam rasam thapetva anupubbena madhurasam madhum karoti; na tassa puppharame caritappaccaya puppham vannagandham vassa vigacchati, athakho sabbam pakatikameva hoti. Evam game muni careti: evam sekhasekhabhedo anagariyamuni kulapatipatiya game bhikkham ganhanto caratiti attho. Na hi tassa game caranappaccaya kulanam saddhahani va bhogahani va hoti, saddhapi bhogapi pakatikava honti; evam caritva ca pana nikkhamitva sekhamuni tava bahigame udakaphasukatthane sanghatim @Footnote: 1. Si. Yu. evam.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page37.

Pannapetva nisinno akkhabhanjanavanapaticchadanaputtamamsupamavasena paccavekkhanto pindapatam paribhunjitva tatharupam vanasandam anupavisitva ajjhattikakammatthanam sammasanto cattaro magge cattari ca phalani hatthagataneva karoti, asekhamuni pana ditthadhammasukhaviharamanuyunjati. Ayamassa bhamarena saddhim madhukaranasarikkhata veditabba, idha pana khinasavo adhippeto. Desanavasane bahu sotapattiphaladini papunimsu. Sattha imam dhammadesanam vatva uttarimpi therassa gunam pakasetum "na bhikkhave idaneva moggallanena maccharisetthi damito, pubbepi nam dametva kammaphalasambandham janapesievati imamattham pakasento atitam aharitva "ubho khanja, ubho kuni, ubho visamacakkhuka, ubhinnam pilaka sise 1-; naham janami illisanti imam illisajatakam 2- kathesiti. Maccharikosiyasetthivatthu. ----------- @Footnote: 1. Si. Yu. jata. 2. khu. ja. eka. 27/25. tadatthakatha. 2/163.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page38.

6. Patikajivakavatthu. (38) "na paresam vilomaniti imam dhammadesanam sattha savatthiyam viharanto patikam nama ajivakam arabbha kathesi. Savatthiyam kira eka gahapatani puttatthane thapetva patikam nama ajivakam patijaggati. Tassanantaragharesu manussa satthu dhammadesanam sutva agantva "aho acchariya buddhanam dhammadesanati nanappakarehi buddhagune vannenti. Sa buddhanam gunakatham sutva viharam gantva dhammam sotukama tamattham ajivakassa kathetva "gacchissamaham buddhassa santikam ayyati aha. So "ma gacchahiti nivaretva tam punappunam yacamanampi nivaresi eva. Sa "ayam mama viharam gantva dhammam sotum na deti, sattharam nimantetva idheva dhammam sunissamiti sayanhasamaye puttam pakkositva "gaccha, svatanaya sattharam nimantehiti pesesi. So gacchanto pathamataram ajivakassa vasanatthanam gantva tam vanditva nisidi. Atha nam so "kaham gacchasiti aha. "matu vacanena sattharam nimantetum gacchamiti. "ma tassa santikam gacchahiti. "alam ayya, [1]- gacchissamahanti. "etassa katasakkaram ubhopi khadissama, ma gacchati. "alam ayya, mata me tajjessatiti. "tenahi gaccha, gantva ca pana nimantetva `amhakam geham asukatthane va asukavithiyam va asukamaggena va gantabbanti ma acikkha, santike thito viya annena @Footnote: 1. Si. Ma. Yu. etthantare "mama matu bhayamiti atthi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page39.

Maggena gacchanto viya palayitva ehiti. So ajivakassa katham sutva satthu santikam gantva nimantetva ajivakena vuttaniyameneva sabbam katva tassa santikam gantva "kinte katanti puttho "sabbam katam ayyati aha. "bhaddakante katam, tassa katasakkaram ubhopi khadissamati vatva punadivase ajivako patova tam geham agamasi. Tam gahetva pacchagabbhe nisidapesum. Pativissakamanussa tam geham allagomayena upalimpitva lajapancamani pupphani vikkiritva satthu nisidanatthaya maharaham asanam pannapesum. Buddhehi saddhim aparicitamanussa hi asanapannattim na jananti. Buddhananca maggadesakena kiccam nama natthi; bodhimule dasasahassilokadhatum kampetva sambodhim pattadivaseyeva hi nesam "ayam maggo nirayam gacchati, ayam tiracchanayonim, ayam pettivisayam, ayam manussalokam, ayam devalokam, ayam amatamahanibbananti sabbe magga avibhuta, gamanigamadinam magge vattabbameva natthi; tasma sattha patova pattacivaramadaya mahaupasikaya gehadvaram gato. Sa geha nikkhamitva sattharam pancapatitthitena vanditva antoghare pavesetva asane nisidapetva dakkhinodakam datva panitena khadaniyena bhojaniyena parivisi. Upasika katabhattakiccassa satthuno anumodanam karetukama pattam ganhi. Sattha madhurassarena anumodanadhammakatham arabhi. Upasika "sadhu sadhuti sadhukaram dadamana dhammam suni. Ajivako pacchagabbhe nisinnova tassa sadhukaram datva dhammam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page40.

Sunantiya saddam sutva sandharetum nasakkhi, "na idaneva sa mayhanti nikkhamitva "natthasi kalakanni, etassa etam sakkaram karohiti nanappakarena upasikanca sattharanca akkosanto palayi. Upasika tassa kathaya lajjita annathattam gatam cittam desananusarena pesetum nasakkhi. Atha nam sattha "kim upasike cittam desananugatam [1]- katum na sakkositi. "bhante etassa me kathaya cittam annathattam upagatanti. Sattha "evarupassa visabhagajanassa kathitam katham nama avajjitum na vattati, evarupam asamannaharitva attano katakatameva oloketum vattatiti vatva imam gathamaha "na paresam vilomani, na paresam katakatam, attanova avekkheyya katani akatani cati. Tattha "na paresam vilomaniti: paresam vilomani pharusani mammacchedavacanani na manasikatabbani. Na paresam katakatanti: "asuko upasako assaddho appasanno, napissa gehe katacchubhikkhadini diyanti, na salakabhattadini, na civaradippaccayadanam etassa atthi; tatha asuka upasika assaddha appasanna, napissa gehe katacchubhikkhadini diyanti, na salakabhattadini, na civaradippaccayadanam etissa atthi; tatha asuko bhikkhu assaddho appasanno, napi upajjhayavattam karoti, na acariyavattam, na agantukavattam, na gamikavattam, na cetiyanganavattam, na @Footnote: 1. Si. Ma. Yu. etthantare "nananti atthi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page41.

Uposathagaravattam, na bhojanasalaya vattam, na jantagharavattadini; napissa kinci dhutangam atthi, na bhavanaramataya ussahamattampiti evam paresam katakatam nama na oloketabbam. Attano va avekkheyyati: "kathambhutassa me rattindiva vitipatantiti pabbajitena abhinham paccavekkhitabbanti imam ovadam 1- anussaranto saddhapabbajito kulaputto "kinnu kho aham `aniccam dukkham anattati tilakkhanam aropetva yogakkhemam katum nasakkhinti evam attano katakatani olokeyyati. Desanavasane upasika sotapattiphale patitthita. Desana mahajanassa satthika jatati. Patikajivakavatthu. ------- 7. Chattapaniupasakavatthu. (39) "yathapi ruciram pupphanti imam dhammadesanam sattha savatthiyam viharanto chattapaniupasakam arabbha kathesi. Savatthiyam hi chattapani nama upasako 2- tipitakadharo anagami. So patova uposathiko hutva satthu upatthanam agamasi. Anagamiariyasavakanam hi samadanavasena uposathakammam nama natthi. Maggeneva tesam brahmacariyanca ekabhattikanca agatam. Tenevaha 3- @Footnote: 1. an. dasaka. 24/92. 2. ito param "ahositi padena bhavitabbam. @3. Ma. Ma. 13/375.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page42.

"ghatikaro kho maharaja kumbhakaro ekabhattiko brahmacari silava kalyanadhammoti. Evam anagamino pakatiyava ekabhattika ca brahmacarino ca honti. Sopi tatheva uposathiko hutva sattharam upasankamitva vanditva dhammakatham sunanto nisidi. Tasmim samaye raja pasenadikosalo satthu upatthanam agamasi. Upasako tam agacchantam disva "utthatabbam nu kho, noti cintetva "aham aggarajassa santike nisinno, tassa me padesarajanam disva utthatum na yuttam; raja kho pana me anutthahantassa kujjhissati, etasmim kujjhantepi, neva utthahissami; rajanam disva utthahantena hi raja garukato hoti, no sattha; neva utthahissamiti na utthahi. Panditapurisa ca nama garutaranam santike nisiditva anutthahantam disva na kujjhanti. Raja pana tam anutthahantam disva kupitamanaso sattharam vanditva ekamantam nisidi. Sattha 1- kupitabhavam natva "maharaja ayam chattapani upasako pandito ditthadhammo tipitakadharo atthanatthakusaloti upasakassa gunakatham kathesi. Ranno tassa gunakatham sunantasseva cittam mudukam jatam. Athekadivasam raja uparipasade thito chattapaniupasakam katabhattakiccam chattamadaya upahanam aruyha rajanganena gacchantam disva pakkosapesi. So chattupahana apanetva rajanam upasankamitva vanditva ekamantam atthasi. Atha nam raja aha "bho @Footnote: 1. ito param "tassati padena bhavitabbam.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page43.

Upasaka kinte chattupahanam apanitanti. "raja pakkosatiti sutva agatomhiti. "ajja amhakam rajabhavo tumhehi nato bhavissatiti. "sadapi mayam tumhakam rajabhavam janamati. "evam, kasma purimadivase satthu santike nisinno mam disva na utthahiti. "maharaja aggarajassa santike nisinno padesarajanam disva utthahanto satthari agaravo bhaveyyam; tasma na utthahinti. "hotu bho, titthatetam, tumhe kira ditthadhammikasamparayikanam atthanatthanam kusala tipitakadhara amhakam antepure dhammam vacethati. "na sakka devati. "kimkaranati. "rajageham nama mahasavajjam, duyuttasuyuttakani garukanettha devati. "ma evam vadetha, `purimadivase mam disva na utthitomhiti ma kukkuccam karothati. "deva gihinam vicaranatthanam nama savajjam, ekam pabbajitam pakkosapetva dhammam vacethati. Raja "sadhu bho, gacchatha tumheti tam uyyojetva satthu santikam gantva sattharam yaci "bhante mallika ca devi vasabhakhattiya ca `dhammam pariyapunissamati vadanti; pancahi bhikkhusatehi saddhim nibaddham mama geham gantva tasam dhammam uddisathati. "buddhanam nibaddham ekatthanagamanam nama natthi maharajati. "tenahi bhante annam bhikkhum dethati. Sattha anandattherassa bharamakasi. Thero nibaddham gantva tasam uddesam uddisati. Tasu mallika sakkaccam gahetva sajjhayitva uddesam 1- paticchapesi. Vasabhakhattiya pana neva sakkaccam @Footnote: 1. Si. Ma. Yu. acariyam.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page44.

Ganhati na sajjhayati na uddesam paticchapetum sakkoti. Athekadivasam sattha theram pucchi "kim ananda upasika dhammam pariyapunantiti. "ama bhanteti. "ka sakkaccam ganhatiti. "mallika bhante sakkaccam ganhati sakkaccam sajjhayati sakkaccam uddesam paticchapetum sakkoti, tumhakam pana natidhita neva sakkaccam ganhati na sajjhayati na uddesam paticchapetum sakkotiti. Sattha therassa vacanam sutva "ananda maya kathitadhammo nama sakkaccam assunantassa agganhantassa asajjhayantassa adesentassa vannasampannam agandhakam puppham viya aphalo hoti, sakkaccam pana savanadini karontassa mahapphalo hoti mahanisamsoti vatva ima dve gatha abhasi "yathapi ruciram puppham vannavantam agandhakam, evam subhasita vaca aphala hoti akubbato; yathapi ruciram puppham vannavantam sagandhakam, evam subhasita vaca saphala hoti sukubbatoti. Tattha "ruciranti; sobhanam. Vannavantanti: vannasanthanasampannam. Agandhakanti: gandharahitam palibhaddakagirikannikajayakusumadibhedam. Evam subhasita vacati: subhasita vaca nama tepitakam buddhavacanam, tam vannasanthanasampannaagandhakapupphasadisam. Yatha pana agandhakam puppham yo nam dhareti, tassa sarire gandho na pharati; evam etampi, yo nam sakkaccam savanadihi na samacarati, tassa sakkaccam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page45.

Asamacarantassa, yam tattha kattabbam, tam akubbato sutagandham dharanagandham patipattigandhanca na avahati aphalam hoti; tena vuttam "evam subhasita vaca aphala hoti akubbatoti. Sagandhakanti. Campakaniluppaladibhedam. Evanti: yatha tam puppham dharentassa sarire gandho pharati; evam tepitakabuddhavacanasankhata subhasita vacapi sukubbato, yo sakkaccam savanadihi tattha kattabbam karoti, assa puggalassa saphala hoti sutagandhadharanagandhapatipattigandhanam avahanato mahapphala hoti mahanisamsati attho. Desanavasane bahu sotapattiphaladini patta. Desana mahajanassa satthika jatati. Chattapaniupasakavatthu. --------- 8. Visakhavatthu. (40) "yathapi puppharasimhati imam dhammadesanam sattha savatthim upanissaya pubbarame viharanto visakham upasikam arabbha kathesi. Sa kira angaratthe bhaddiyanagare mendakasetthiputtassa dhananjayasetthino aggamahesiya sumanadeviya kucchismim nibbatti. Tassa sattavassikakale sattha selabrahmanadinam bodhaneyyabandhavanam upanissayasampattim disva mahabhikkhusanghaparivaro carikam caramano

--------------------------------------------------------------------------------------------- page46.

Tam nagaram papuni. Tasminca samaye mendako gahapati tasmim nagare pancannam mahapunnanam jetthako hutva setthitthanam kareti. Panca mahapunna nama "mendako setthi, candapaduma nama tasseva jetthakabhariya, tasseva jetthakaputto dhananjayo nama, tassa bhariya sumanadevi nama, mendakasetthissa daso punno namati. Na kevalanca mendakasetthiyeva, bimbisararanno pana vijite panca amitabhoga nama ahesum "jotiyo, jatilo, mendako, punnako, kakavalliyoti. Tesu ayam mendakasetthi dasabalassa attano nagaram sampattabhavam natva puttassa dhananjayasetthino dhitaram visakham darikam pakkosapetva aha "amma tuyhampi mangalam, amhakampi mangalam; tava parivarehi pancahi darikasatehi saddhim panca rathasatani aruyha pancahi dasisatehi parivuta dasabalassa paccuggamanam karohiti. Sa "sadhuti patissunitva tatha akasi. Karanakaranesu pana kusalatta yavatika yanassa bhumi, yanena gantva yana paccorohitva pattikava sattharam upasankamitva vanditva ekamantam atthasi. Athassa pubbacariyavasena sattha dhammam desesi. Sa desanavasane pancahi darikasatehi saddhim sotapattiphale patitthahi. Mendakasetthipi kho sattharam upasankamitva dhammakatham sutva sotapattiphale patitthaya svatanaya nimantetva punadivase attano nivesane panitena khadaniyena bhojaniyena buddhappamukham bhikkhusangham parivisitva eteneva upayena addhamasam mahadanam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page47.

Adasi. Sattha bhaddiyanagare yathabhirantam viharitva pakkami. Tena kho pana samayena bimbisaro ca pasenadikosalo ca annamannam bhaginipatika honti. Athekadivasam kosalaraja cintesi "bimbisarassa vijite panca amitabhoga mahapunna vasanti, mayham vijite ekopi tadiso natthi; yannunaham bimbisarassa santikam gantva ekam mahapunnam yaceyyanti. So tattha gantva ranna katapatisantharo "kimkarana agatositi puttho "tumhakam vijite panca amitabhoga mahapunna vasanti, tato ekam gahetva gamissamiti agatomhi, tesu me ekam dethati aha. "mahakulani amhehi caletum na sakkati. "aham aladdha na gamissamiti. Raja amaccehi saddhim mantetva "jotiyadinam mahakulanam calanam nama pathaviya calanasadisam, mendakamahasetthissa putto dhananjayasetthi nama atthi, tena saddhim mantetvava pativacanam te dassamiti vatva tam pakkosapetva "tata kosalaraja `ekam dhanasetthim gahetva gamissamiti vadati, tvam tena saddhim gacchahiti. "tumhesu pahinantesu, gamissami devati. "tenahi parivaccham katva gaccha tatati. So attano kattabbayuttakam akasi. Rajapissa mahantam sakkaram katva "imam adaya gacchathati pasenadikosalarajanam uyyojesi. So tam adaya sabbattha ekarattivasena gacchanto ekam phasukatthanam patva nivasam ganhi. Atha nam dhananjayasetthi pucchi "idam kassa vijitanti. "mayham setthiti. "kivaduro ito savatthiti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page48.

"sattayojanamatthaketi. "antonagaram sambadham, amhakam parijano mahanto, sace rocetha, idheva vaseyyama devati. Raja "sadhuti sampaticchitva tasmim thane nagaram mapetva tassa datva agamasi. Tasmim padese sayam vasanatthanassa gahitatta nagarassa "saketantveva namam ahosi. Savatthiyampi kho migarasetthino putto punnavaddhanakumaro nama vayappatto ahosi. Atha nam matapitaro vadimsu "tata tava ruccanatthane ekam darikam upadharehiti. "mayham evarupaya bhariyaya kiccam natthiti. "putta ma evam kari, kulam nama aputtakam na titthatiti. So punappunam vuccamano "tenahi pancakalyanasamannagatam darikam labhamano tumhakam vacanam karissamiti aha. "kani panetani panca kalyanani nama tatati. "kesakalyanam mamsakalyanam atthikalyanam chavikalyanam vayakalyananti. Mahapunnaya hi itthiya kesa morakalapasadisa hutva muncitva vissattha nivasanantam paharitva nivattitva uddhagga titthanti, idam kesakalyanam nama. Dantavaranam bimbaphalasadisam vannasampannam samam suphussitam hoti, idam mamsakalyanam nama. Danta sukka sama avivara ussapetva thapitavajirapanti viya samucchinnasankhapanti viya ca sobhanti, idam atthikalyanam nama. Kaliya vannakadihi avilittoeva chavivanno siniddho niluppaladamasadiso hoti, odataya kannikarapupphadamasadiso hoti; idam chavikalyanam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page49.

Nama. Dasakkhattum vijatapi kho pana sakim vijata viya avigatayobbanava hoti, idam vayakalyanam namati. Athassa matapitaro atthuttarasatabrahmane nimantetva bhojetva "pancakalyanasamannagata itthiyo nama hontiti pucchimsu. "ama hontiti. "tenahi evarupam darikam pariyesitum attha jana gacchantuti bahudhanam datva "agatakale ca vo katabbam janissama, gacchatha, evarupampi darikam pariyesatha, ditthakale ca imam pilandheyyathati satasahassagghanikam suvannamalam datva uyyojesum. Te mahantamahantani nagarani gantva pariyesamana pancakalyanasamannagatam darikam adisva nivattitva agacchanta vivatanakkhattadivase saketam anuppatta "ajja amhakam kammam nippajjissatiti cintayimsu. Tasmim pana nagare anusamvaccharam vivatanakkhattam nama hoti. Tada bahianikkhamanakulanipi parivarena saddhim geha nikkhamitva appaticchannena sarirena padasava naditiram gacchanti. Tasmim divase khattiyamahasaladinam puttapi "attano samanajatikam manapam kuladarikam disva malagulena parikkhipissamati tam tam maggam nissaya titthanti. Tepi brahmana naditire ekam salam pavisitva atthamsu. Tasmim khane visakha pannarasasolasavassuddesika hutva sabbabharanappatimandita pancahi kumarisatehi parivuta "nadim gantva nahayissamiti tam padesam patta. Athakho megho utthahitva pavassi. Pancasata kumariyo vegena gantva salam pavisimsu. Brahmana olokenta

--------------------------------------------------------------------------------------------- page50.

Tasu ekampi pancakalyanasamannagatam na passimsu. Visakha pakatigamaneneva salam pavisi. Vatthabharanani temimsu. Brahmana tassa cattari kalyanani disva dante passitukama "alasajatika amhakam dhita, etissa samiko kanjikamattampi na labhissati manneti annamannam kathayimsu. Atha ne visakha aha "kam vadetha tumheti. "tam kathema ammati. Madhuro kira tassa saddo kamsatalassaro viya niccharati. Atha ne puna madhurasaddena "kimkarana kathethati pucchi. "tava parivaritthiyo vatthalankare atemetva vegena salam pavittha, tuyham ettakam thanam vegena agamanamattampi natthi, vatthabharanani temetva agatasi; tasma kathemati. "tata ma evam vadetha, aham etahi balavatara, karanam pana sallakkhetva javena nagatamhiti. "kim ammati. "tata cattaro jana javamana na sobhanti, aparampi ekam karanam atthiti. "katame cattaro javamana na sobhanti ammati. "tata abhisitto raja tava sabbabharanappatimandito kaccham bandhitva rajangane javamano na sobhati, `kim ayam raja gahapatiko viya dhavatiti annadatthu garaham labhati, sanikam gacchantova sobhati; ranno mangalahatthipi alankato javamano na sobhati, varanalilhaya gacchantova sobhati; pabbajito javamano na sobhati, `kim ayam samano gihi viya dhavatiti kevalam garahameva labhati, samitagamanena pana sobhati; itthi javamana na sobhati, `kim esa itthi puriso viya dhavatiti garahitabbava

--------------------------------------------------------------------------------------------- page51.

Hoti, pakatigamanena sobhati: 1- ime cattaro javamana na sobhanti tatati. "katamam panekam aparam karanam ammati. "tata matapitaro nama dhitaram angappaccangani santhapetva posenti, mayam hi vikkiniyabhandam nama, amhe parakulam pesanatthaya posenti, sace javamananam nivatthadussakanne va akkamitva bhumiyam va pakkhalitva patitakale hattho va pado va bhijjeyya, kulasseva bharo bhaveyyama, pasadhanabhandam pana temetva sukkhissati; imam karanam sallakkhetva na dhavitamhi tatati. Brahmana tassa kathanakale dantasampattim disva "evarupa no sampatti na ditthapubbati tassa sadhukaram datva "amma tuyhevesa anucchavikati vatva tam suvannamalam pilandhayimsu. Atha ne pucchi "kataranagarato agatattha tatati. "savatthito ammati. "setthikulam kataram namati. "migarasetthi nama ammati. "ayyaputto ko namati. "punnavaddhanakumaro nama ammati. Sa "samanajatikam no kulanti adhivasetva pitu sasanam pahini "amhakam ratham pesentuti. Kincapi hi sa agamanakale padasa agata, suvannamalaya pana pilandhanakalato patthaya tatha gantum na labhati, issaradarika rathadihi gacchanti, itara pakatiyanakam abhiruhanti, chattam va talapannam va upari karonti, tasmimpi asati, nivatthasatakassa dasantam ukkhipitva amse khipantieva. Tassa pana pita panca rathasatani pesesi. @Footnote: 1. Si. Ma. Yu. "pakatigamanena sobhatiti natthi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page52.

Sa saparivara ratham aruyha gata. Brahmanapi ekatova agamamsu. Atha ne setthi pucchi "kuto agatatthati. "savatthito mahasetthiti. "setthi kataro namati. "migarasetthi namati. "putto ko namati. "punnavaddhanakumaro namati. "dhanam kittakanti. "cattalisa kotiyo mahasetthiti. "dhanam tava, amhakam dhanam upadaya kakanikamattam, darikaya pana arakkhamattaya laddhakalato patthaya kim annena karanenati adhivasesi. So tesam sakkaram katva ekaham dviham vasapetva uyyojesi. Te savatthim gantva [1]- "laddha no darikati arocayimsu. "kassa dhitati. "dhananjayasetthinoti. So "mahakulassa me darika laddha, khippameva nam anetum vattatiti tattha gamanattham ranno arocesi. Raja "mahakulam etam maya bimbisarassa santika anetva sakete nivesitam, tassa sammanam katum vattatiti, "ahampi gamissamiti aha. So "sadhu devati vatva dhananjayasetthino sasanam pesesi "mayi agacchante, rajapi agamissati, mahantam rajabalam, ettakassa janassa katabbayuttakam katum sakkhissasi na sakkhissasiti. Itaropi "sacepi dasa rajano agacchanti, agacchantuti patisasanam pesesi. Migarasetthi tavamahante nagare gehagopakamattam thapetva sesajanam adaya gantva addhayojanamagge thatva "agatamhati sasanam pahini. Dhananjayasetthi bahupannakaram pesetva dhitara saddhim mantesi "amma sasuro kira @Footnote: 1. Si. Yu. etthantare "migarasetthissati atthi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page53.

Te kosalaranna saddhim agato, tassa kataram geham patijaggitabbam, ranno kataram, uparajadinam kataraniti. Pandita setthidhita vajiraggatikhinannana kappasatasahassam patthitappatthana abhiniharasampanna "sasurassa me asukam geham patijaggatha, ranno asukam, uparajadinam asukaniti samvidahitva dasakammakare pakkosapetva "ettaka ranno kattabbakiccam karotha, ettaka uparajadinam, hatthiassadayopi tumheyeva patijaggatha; assabandhadayopi agantva mangalacchanam anubhavissantiti samvidahi. Kimkarana? "mayam visakhaya mangalatthanam gantva na kinci labhimha, assarakkhanadini karonta sukham na vicarimhati keci vattum ma labhimsu. Tamdivasameva visakhaya pita pancasate suvannakare pakkosapetva "dhitu me mahalatapasadhanam nama karothati rattasuvannassa nikkhasahassam tadanurupani ca rajatamanimuttapavalavajiradini dapesi. Raja katipaham vasitva dhananjayasetthissa sasanam pahini "na sakka setthina amhakam bharanaposanam katum, darikaya gamanakalam janatuti. Sopi ranno sasanam pesesi "idani vassakalo agato, na sakka catummasam vicaritum; tumhakam balakayassa yam yam laddhum vattati, sabbantam mama bharo; maya pesitakale devo gamissatiti. Tato patthaya saketanagaram niccanakkhattam viya ahosi. Rajanam adim katva sabbesam malagandhavatthadini patiyattaneva honti. Te te jana cintayimsu "setthi amhakameva sakkaram karotiti. Evam tayo masa atikkanta pasadhanam pana na tava

--------------------------------------------------------------------------------------------- page54.

Nitthati. Kammadhitthayika agantva setthino arocesum "annam asantam nama natthi, balakayassa pana bhattapacanadaruni nappahontiti. "gacchatha tata, imasmim nagare parijinnahatthisaladayo ceva jinnakani ca gehani gahetva pacathati. Evam pacantanampi, addhamaso atikkanto. Tato punapi "daruni natthiti arocayimsu. "imasmim kale na sakka daruni laddhum, dussakotthagarani vivaritva thulasatakehi vattiyo katva telacatisu temetva bhattam pacathati. Te addhamasam tatha akamsu. Evam cattaro masa atikkanta. Pasadhanampi nitthitam. Tasmim pilandhane catasso vajiranaliyo upayogam agamamsu, muttanam ekadasa naliyo, pavalassa bavisati naliyo, maninam tettimsa naliyo. Iti etehi ca annehi ca ratanehi nitthanam agamasi. 1- Asuttamayam pasadhanam, rajatena suttakiccam karimsu, tam sise patimukkam padappitthim gacchati. Tasmim tasmim thane muddika yojetva kata suvannamaya ganthika honti, rajatamaya pasaka, matthakamajjhe eka muddika, dvisu kannappitthisu dve, galavatake eka, dvisu jannukesu 2- dve, dvisu kapparesu dve, dvisu katippadesesu dveti. Tasmim kho pana pasadhane ekam moram karimsu. Tassa dakkhinapasse 3- suvannamayani panca pattasatani ahesum, vamapasse 3- panca pattasatani, tundam pavalamayam, akkhini manimayani, tatha giva ca pinchani @Footnote: 1. Si. Yu. "tasmim .pe. agamasiti natthi. 2. Ma. jattusu. @3. Si. Ma. Yu.....pakkhe.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page55.

Ca, pattanaliyo rajatamaya, tatha jangha. So visakhaya matthakamajjhe pabbatakute thatva naccanamayuro viya khayati. Pattanalisahassassa saddo dibbasangitam viya pancangikaturiyaghoso viya ca pavattati. Santikam upagatayeva tassa amorabhavam jananti. Pasadhanam navakotiagghanakam ahosi. Satasahassam hatthakammamulam diyittha. "kissa pana nissandena tayetam pasadhanam laddhanti. Sa kira kassapasammasambuddhakale visatiya bhikkhusahassanam civarasatakam datva suttampi suciyopi rajanampi attano santakameva adasi. Tassa civaradanassa nissandena imam pasadhanam labhi. Itthinam hi civaradanam mahalatapasadhanena matthakam pappoti, purisanam iddhimayapattacivarenati. Evam mahasetthi catuhi masehi dhitu parivaccham katva tassa deyyadhammam dadamano kahapanapurani panca sakatasatani adasi, suvannabhajanapurani panca sakatasatani rajatabhajanapurani panca tambabhajanapurani panca kamsabhajanapurani panca suttavatthakoseyyavatthapurani panca sappipurani panca telapurani panca phanitapurani panca salitandulapurani panca nangalaphaladiupakaranapurani panca sakatasatani adasi. Evam kirassa ahosi "mama dhitaya gatatthane `asukena nama me atthoti ma parassa gehadvaram pahiniti; tasma sabbupakaranani dapesi. Ekekasmim rathe sabbalankarappatimandita tisso tisso vannadasiyo thapetva panca rathasatani

--------------------------------------------------------------------------------------------- page56.

Adasi, "ettaka nahapentiyo bhojentiyo alankarontiyo vicarathati diyaddhasahassaparicarikayo adasi. Athassa etadahosi "mama dhitu gavo dassamiti. So purise anapesi "gacchatha bhane, culavajassa dvaram vivaritva tisu gavutesu tisso bheriyo gahetva titthatha, puthulato usabhamatte thane ubhosu passesu titthatha, gavinam tato param gantum ma detha, evam thitakale bherisannam kareyyathati. Te tatha akamsu. Te gavinam vajato nikkhamitva gavutam gatakale bherisannam akamsu, puna addhayojanam gatakale bherisannam akamsu, puna tigavutam gatakale puthulato gamananca nivaresum. Evam dighato tigavute puthulato usabhamatte thane gaviyo annamannam nighamsantiyo atthamsu. Mahasetthi "mama dhitu ettaka gavo alam, dvaram pidahathati vajadvaram pidahapesi. Tasmim pidahite, visakhaya punnaphalena balavagavo ca dhenuyo ca uppatitva nikkhamimsu. Manussanam nivarentanameva, satthisahassa balavagavo ca satthisahassa dhenuyo ca nikkhanta, tattaka balavavaccha, tasam dhenunam usabha anubandha 1- ahesum. "kissa pana nissandena evam gavo gatati. Nivarentanam nivarentanam dinnadanassa phalena. Sa kira kassapasammasambuddhakale kikissa ranno sattannam dhitanam kanittha sanghadasi nama hutva visatiya bhikkhusahassanam pancagorasadanam dadamana, daharananca samanerananca pattam pidahitva "alam alanti nivarentanampi, "idam madhuram, idam @Footnote: 1. Si. Yu. "anubandhati natthi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page57.

Manapanti adasi. Evam tassa nissandena ta variyamanapi gavo nikkhamimsu. Setthina ettakassa dhanassa dinnakale setthibhariya aha "tumhehi mayham dhitu sabbam samvidahitam, veyyavaccakara pana dasadasiyo na samvidahita, kimkaranati. "mama dhitari sasinehanissinehanam jananattham, aham hi taya saddhim agacchamanake givayam gahetva na pahinami, yanam aruyha gamanakaleyeva pana `etaya saddhim gantukama gacchantu, ma agantukamati vakkhamiti. Atha "sve mama dhita gamissatiti gabbhe nisinno dhitaram samipe nisidapetva "amma patikule vasantiya nama imanca imanca acaram rakkhitum vattatiti ovadam adasi. Ayampi migarasetthi anantaragabbhe nisinno dhananjayasetthino ovadam assosi. Sopi setthi dhitaram evam ovadi "amma sasurakule vasantiya nama antoaggi bahi na niharitabbo, bahiaggi anto na pavesetabbo, dadantasseva databbam, adadantassa na databbam, dadantassapi adadantassapi databbam, sukham nisiditabbam, sukham bhunjitabbam, sukham nipajjitabbam, aggi paricaritabbo, antodevata namassitabbati imam dasavidham ovadam datva punadivase sabba seniyo sannipatetva rajasenaya majjhe attha kutumbike patibhoge gahetva "sace me gatatthane dhitu doso uppajjati, tumhehi sodhetabboti vatva navakotiagghanakena mahalatapasadhanena dhitaram pasadhetva nahanacunnamulakam catuppannasakotidhanam datva yanam aropetva saketassa samanta

--------------------------------------------------------------------------------------------- page58.

Attano santakesu anuradhapuramattesu cuddasasu bhuttagamesu bherincarapesi "mama dhitara saddhim gantukama gacchantuti. Saddam sutvava "amhakam ayyaya gamanakale kim amhakam idhati cuddasagama 1- kinci asesetva nikkhamimsu. Dhananjayasetthipi ranno ca migarasetthino ca sakkaram katva thokam anugantva tehi saddhim dhitaram uyyojesi. Migarasetthi sabbapacchato yanake nisiditva gacchanto balakayam disva "ke nameteti pucchi. "sunisaya vo veyyavaccakara dasidasati. "ettake ko posessati, pothetva te palapetha, apalayante ito nikkaddhathati. Visakha pana "apetha, ma varetha, balameva balassa bhattam dassatiti aha. Setthi, evam vuttepi, "amma natthi amhakam etehi attho, ko ete posessatiti leddudandadihi pothapetva palapetva sesake "alam amhakam ettakehiti gahetva payasi. Atha visakha savatthinagaradvaram sampattakale cintesi "paticchannayanasmim nu kho nisiditva pavisissami, udahu rathe thatvati. Athassa etadahosi "paticchannayanena me pavisantiya, mahalatapasadhanassa viseso na pannayissatiti. Sa sakalanagarassa attanam dassenti rathe thatva nagaram pavisi. Savatthivasino visakhaya sampattim disva "esa kira visakha nama, evarupa ayam sampatti etissava anucchavikati ahamsu. Iti sa mahasampattiya setthino @Footnote: 1. sabbattha "cuddasagameti dissati. ayanca upacaravoharo naMa.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page59.

Geham pavisi. Agatadivase 1- cassa sakalanagaravasino "amhakam dhananjayasetthi attano nagaram sampattanam mahasakkaram akasiti yathabalam pannakaram pahinimsu. Visakha pahitappahitam pannakaram tasmimyeva nagare annamannesu kulesu sabbatthakameva dapesi. Iti sa "idam mayham matu detha, idam mayham pitu detha, idam mayham bhatu detha, idam mayham bhaginiya dethati tesam tesam vayanurupam piyavacanam vatva pannakaram pesenti, sakalanagaravasino natake viya akasi. Athassa rattibhagasamanantare ajannavalavaya gabbhavutthanam ahosi. Sa dasihi [2]- dandadipake gahapetva tattha gantva valavam unhodakena nahapetva telena makkhapetva attano vasanatthanameva agamasi. Migarasetthi puttassa avahamangalam karonto dhuravihare vasantampi tathagatam amanasikatva digharattam naggasamanesu patitthitena pemena codiyamano "mayham ayyanampi sakkaram karissamiti ekadivasam anekasatesu navabhajanesu nirudakapayasam pacapetva pancasate acelake nimantapetva antogeham pavesetva "agacchatu me sunisa, arahanto vandatuti visakhaya sasanam pahini. Sa "arahantoti vacanam sutva sotapanna ariyasavika hatthatuttha hutva tesam bhojanatthanam agantva te oloketva "evarupa hirottappavirahita arahanto nama na honti, kasma mam sasuro pakkosapesiti setthim garahitva @Footnote: 1. Si. Ma. Yu. gatadivase. 2. Si. Yu. etthantare "saddhinti atthi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page60.

Attano vasanatthanameva gata. Acelaka tam disva sabbe ekappahareneva setthim garahimsu "kim tvam gahapati annam nalattha, samanassa gotamassa savikam mahakalakannim idha pavesesi, vegena tam imasma geha nikkaddhapehiti. So "na sakka maya imesam vacanamatteneva nikkaddhapetum, mahakulassa sa dhitati cintetva "ayya dahara nama janitva va ajanitva va kareyya; tumhe tunhi hothati te uyyojetva maharahe asane nisiditva suvannapatiyam appodakam madhupayasam paribhunjati. Tasmim samaye eko pindacarikatthero pindaya caranto tam nivesanam pavisi. Visakha sasuram vijamana thita tam disva "sasurassa acikkhitum ayuttanti, yatha so theram passati; evam apagantva atthasi. So pana balo theram disvapi apassanto viya hutva adhomukho bhunjateva. Visakha "theram disvapi me sasuro sannam na karotiti natva "aticchatha bhante, mayham sasuro puranam khadatiti aha. So nigganthehi kathitakale adhivasetvapi [1]- "puranam khadatiti vuttakkhaneyeva hattham apanetva "imam payasam ito haratha, etam imasma geha nikkaddhatha, ayam mam evarupe mangalakale asucikhadakam nama karotiti aha. Tasmim kho pana nivesane sabbe dasakammakara visakhaya santakava upagantum na visahanti. 2- Ko nam hatthe va pade va ganhissati, mukhena kathetum samatthopi natthi. Visakha sasurassa katham sutva aha "tata na ettakeneva mayam nikkhamama, naham @Footnote: 1. Si. Yu. etthantare "nisinnoti atthi. @2. Si. Yu. upagantum na visahantiti natthi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page61.

Tumhehi udakatitthato kumbhadasi viya anita, dharamanakamatapitunam dhitaro nama na ettakeneva nikkhamanti; eteneva me karanena pita idhagamanakale attha kutumbike pakkosapetva `sace me dhitu doso uppajjati, sodheyyathati vatva mam tesam hatthe thapesi, te pakkosapetva mayham dosam sodhapethati. Setthi "kalyanam esa kathetiti attha kutumbike pakkosapetva "ayam darika mangalakale nisiditva suvannapatiyam nirudakapayasam paribhunjantam mam `asucikhadakoti vadati, imissa dosam aropetva imam ito nikkaddhathati. "evam kira ammati. "naham evam vadami, ekasmim pana pindacarikatthere gharadvare thite, sasuro me appodakam madhupayasam paribhunjanto tam na manasikaroti, aham `mayham sasuro imasmim attabhave punnam na karoti puranapunnameva khadatiti cintetva `aticchatha bhante, mayham sasuro puranam khadatiti avacam; ettha me ko dosoti. "ayya idha doso natthi, amhakam dhita yuttam katheti, tvam kasma kujjhasiti. "ayya esa tava doso ma hotu, ayam pana ekadivasam majjhimayame dasadasihi parivuta pacchageham agamasiti. "evam kira ammati. "tata naham annena karanena gata, imasmim pana gehe ajaniyavalavaya vijataya, `sannampi akatva nisiditum ayuttanti dandadipake gahapetva dasihi saddhim gantva valavaya vijataya pariharam karapesim, ettha me ko dosoti. "ayya amhakam dhita tava gehe dasihipi akattabbakammam karoti, tvam ettha kim dosam passasiti. "ayya idhapi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page62.

Tava doso ma hotu, imissa pana pita idhagamanakale imam ovadanto guyhappaticchanne dasa ovade adasi, tesam attham na janami, tesam me attham kathetu; imissa pana pita `antoaggi bahi na niharitabboti aha, sakka nu kho amhehi ubhato pativissakagehanam aggim adatva vasitunti. "evam kira ammati. "tata mayham pita na etam sandhaya kathesi, idam pana sandhaya kathesi `amma tava sassusasurasamikanam agunam disva bahi tasmim tasmim gehe thatva ma kathesiti, evarupena hi aggina sadiso aggi nama natthiti. "ayya etam tava hotu, imissa pana pita `bahirato aggi na anto pavesetabboti aha, kim sakka amhehi antoaggimhi nibbute, bahirato aggim anaharitunti. "evam kira ammati. "tata mayham pita na etam sandhaya kathesi, idam pana sandhaya kathesi `sace te pativissakagehesu itthiyo va purisa va sassusasurasamikanam agunam kathenti, tehi kathitam aharitva `asuko nama tumhakam evam agunam kathetiti puna ma katheyyasiti, etena hi aggina sadiso aggi nama natthiti. Evam imasmim karane sa niddosa ahosi. Yatha ca ettha, evam sesesupi. Tesu pana ayam adhippayo: yampi hi tassa pitara "amma ye dadanti tesamyeva databbanti vuttam, tam `yacitam upakaranam gahetva ye patidenti, tesamyeva databbanti sandhaya vuttam. "ye na denti, tesam na databbanti idampi "ye yacitakam gahetva na patidenti, tesam na databbanti sandhaya vuttam. "dadantassapi adadantassapi databbanti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page63.

Idam pana "daliddesu natimittesu sampattesu, te patidatum sakkontu va ma va, tesam datumeva vattatiti sandhaya vuttam. "sukham nisiditabbanti idampi "sassusasurasamike disva vutthatabbatthane nisiditum na vattatiti sandhaya vuttam. "sukham bhunjitabbanti idam pana "sassusasurasamikehi puretaram abhunjitva te parivisitva sabbehi laddhaladdham natva paccha sayam bhunjitum vattatiti sandhaya vuttam. "sukham nipajjitabbanti idampi "sassusasurasamikehi puretaram sayanam aruyha na nipajjitabbam, tesam kattabbayuttakam vattappativattam katva paccha sayam nipajjitum yuttanti idam sandhaya vuttam. "aggi paricaritabboti idam pana "sassumpi sasurampi samikampi aggikkhandham viya uragarajanam viya ca katva passitum vattatiti sandhaya vuttam. "antodevata namassitabbati idampi "sassunca sasuranca samikanca devatam viya katva datthum vattatiti sandhaya vuttam. Evam setthi imesam dasannam ovadanam attham sutva pativacanam apassanto adhomukho nisidi. Atha nam kutumbika "kim setthi annopi amhakam dhitu doso atthiti pucchimsu. "natthi ayyati. "atha kasma nam niddosam akaranena geha nikkaddhapesiti. Evam vutte, visakha aha "tata kincapi mayham sasurassa vacanena pathamameva gamanam na yuttam, pita pana me agamanakale mama dosasodhanatthaya 1- mam tumhakam hatthe thapesi, tumhehi ca me niddosabhavo nato, idani mayham gantum yuttanti dasidase @Footnote: 1. Si. Yu. dosadosasodhanatthaYu.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page64.

"yanadini sajjapethati anapesi. Atha nam setthi te kutumbike gahetva "amma maya ajanitva kathitam, khamahi meti aha. "tata tumhakam khamitabbam tava khamami, aham pana buddhasasane aveccappasannassa kulassa dhita, na mayam vina bhikkhusanghena vattama, sace mama ruciya bhikkhusangham patijaggitum labhami, vasissamiti. "amma tvam yatharuciya tava samane patijaggahiti aha. Visakha dasabalam nimantapetva punadivase nivesanam pavesesi. Naggasamanapi satthu migarasetthino gehagamanabhavam sutva gantva geham parivaretva nisidimsu. Visakha dakkhinodakam datva "sabbo sakkaro patiyadito, sasuro me agantva dasabalam parivisatuti sasanam pesesi. Atha nam agantukamam ajivaka "ma kho tvam gahapati samanassa gotamassa santikam gacchati nivaresum. So "sunisa me sayameva parivisatuti pahini. Sa buddhappamukham bhikkhusangham parivisitva, nitthite bhattakicce, puna sasanam pesesi "sasuro me agantva dhammakatham sunatuti. Atha nam "idani agamanam nama ativiya ayuttanti dhammam sotukamataya gacchantam puna te ahamsu "tenahi samanassa gotamassa dhammam sunanto bahisaniyam nisiditva sunahiti puretaramevassa gantva sanim parikkhipimsu. So gantva bahisaniyam nisidi. Sattha "tvam bahisaniyam va nisida parakudde va parasele va paracakkavale va pana nisida, aham buddho nama sakkomi tam mama saddam savetunti mahajambukkhandhe gahetva calento viya amatavassam vassanto viya ca dhammam desetum anupubbikatham arabhi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page65.

Sammasambuddhe pana dhammam desente, purato thitapi pacchato thitapi cakkavalasatam cakkavalasahassam atikkamitva thitapi akanitthabhavane thitapi "sattha manneva oloketi, mayhameva dhammam desetiti vadanti. Sattha hi tam tam olokento viya tena tena saddhim sallapanto viya ca hoti. Candupama kira buddha, yatha cando gaganamajjhe thito "mayham upari cando, mayham upari candoti sabbasattanam khayati; evameva yattha katthaci thitanam abhimukhe thita viya khayanti. Idam kira tesam alankatasisam chinditva suanjanaakkhini uppatetva hadayamamsam ubbattetva parassa dasatthaya jalisadise putte kanhajinasadisa dhitaro maddisadisa pajapatiyo pariccajitva dinnadanassa phalam. Migarasetthipi, tathagate dhammadesanam vinivattente vinivattente, bahisaniyam nisinnova sahassanayappatimandite sotapattiphale patitthaya acalasaddhaya samannagato tisu ratanesu nikkankho hutva sanikannam ukkhipitva agantva sunisaya thanam mukhena gahetva "tvam me ajjato patthaya matati tam matitthane thapesi. Tato patthaya migaramata nama jata. Pacchabhage puttam labhitva "migarotissa namam akasi. Mahasetthi sunisaya thanam vissajjetva gantva bhagavato padesu patitva pade panihi ca parisambahanto mukhena ca paricumbanto "migaro aham bhanteti tikkhattum namam savetva "aham bhante ettakam kalam `ettha dinnam mahapphalanti na janami, idani me sunisam nissaya natam, sabba apayadukkha

--------------------------------------------------------------------------------------------- page66.

Muttomhi, sunisa me imam geham agacchanti mama atthaya hitaya sukhaya agatati vatva imam gathamaha "soham ajja pajanami yattha dinnam mahapphalam, atthaya vata me bhadda sunisa gharamagatati. Visakha punadivasatthayapi sattharam nimantesi. Punadivasepi sassu sotapattiphalam patta. Tato patthaya tam geham sasanassa vivatadvaram ahosi. Tato setthi cintesi "bahupakara me sunisa, pannakaramassa karissami, etissa hi bhariyam pasadhanam, niccakalam pasadhitum na sakka, sallahukamassa diva ca ratto ca sabbiriyapathesu pasadhanayoggam pasadhanam karessamiti satasahassagghanikam ghanamatthakam nama pasadhanam karetva, tasmim nitthite, buddhappamukham bhikkhusangham nimantetva sakkaccam bhojetva visakham solasahi gandhodakaghatehi nahapetva satthu sammukhe thapetva sattharam vandapesi. Sattha anumodanam katva viharameva gato. Visakhapi tato patthaya danadini punnani karonti satthu santika attha vare labhitva gaganatale candalekha viya pannayamana puttadhitahi vuddhim papuni. Tassa kira dasa putta dasa dhitaro ahesum, tesu ekekassa dasa dasa putta ca dhitaro ca ahesum, tesupi ekekassa dasa dasa putta ca dhitaro cati: evamassa puttanattapanattasantanavasena pavattani visadhikani cattari satani attha ca panasahassani ahesum. 1- Sayam visavassasatam atthasi, sise ekampi palitam nama @Footnote: 1. Ma. Yu. visakha visatiputta natta ca caturo sata @ panatta atthasahassa jambudipesu pakatati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page67.

Nahosi, niccam solasavassuddesika viya ahosi. Tam puttanattaparivaram viharam gacchantim disva "katama ettha visakhati patipucchitaro [1]- honti. Ye nam gacchantim passanti "idani thokam gacchatu, gacchamanava no ayya sobhatiti cintenti. Ye nam thitam nisinnam nipannam passanti "idani thokam nipajjatu, nipannava no ayya sobhatiti cintenti. Iti sa "catusu iriyapathesu asukairiyapathe nama na sobhatiti na vattabba ahosi. Pancannam kho pana hatthinam thamam dhareti. Raja "visakha kira pancannam hatthinam thamam dharetiti sutva tassa viharam gantva dhammam sutva agamanavelaya thamam vimamsitukamo hatthim vissajjapesi. So sondam ukkhipitva visakhabhimukho agamasi. Tassa parivaritthiyo pancasata ekacca palayimsu, ekacca nam apariccajitva, "kimidanti vutte, "raja kira te ayye thamam vimamsitukamo hatthim vissajjapesiti vadimsu. Visakha "imam disva kim palayitena, kathannu kho tam ganhissamiti cintetva "sace tam dalham ganhissami, vinasseyyati dvihi angulihi sondaya gahetva patippanamesi. Hatthi attanam santhatum nasakkhi, rajangane ukkutiko hutva pati. Mahajano sadhukaram adasi. Sa saparivara sotthina geham agamasi. Tena kho pana samayena savatthiyam visakha migaramata bahuputta hoti bahunatta arogaputta aroganatta abhimangalasammata. Tavatakesu puttanattasahassesu ekopi antara maranappatto nama @Footnote: 1. Si. Yu. etthantare "nati atthi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page68.

Nahosi. Savatthivasino mangalesu chanesu visakham pathamam nimantetva bhojenti. Athekasmim ussavadivase mahajane manditappasadhite dhammassavanaya viharam gacchante, visakhapi nimantitatthane bhunjitva mahalatapasadhanam pasadhetva mahajanena saddhim viharam gantva abharanani muncitva dasiya adasi, yam sandhaya vuttam 1- "tena kho pana samayena savatthiyam ussavo hoti, manussa alankatapatiyatta aramam gacchanti. Visakhapi migaramata alankatapatiyatta viharam gacchati. Athakho visakha migaramata abharanani muncitva uttarasange bhandikam bandhitva dasiya adasi "handa je imam bhandikam ganhahiti. Sa kira viharam gacchanti "evarupam mahaggham pasadhanam sise patimukkam yavapadappitthim alankaram alankaritva viharam pavisitum ayuttanti tam muncitva bhandikam katva attano punneneva nibbattaya pancahatthitthamadharaya dasiya hatthe adasi. Sa eva tam ganhitum sakkoti, tena tam aha "amma imam pasadhanam ganha, satthu santika nivattanakale pasadhessami nanti. Tam pana datva ghanamatthakam pasadhanam pasadhetva sattharam upasankamitva dhammam assosi. Dhammassavanavasane bhagavantam vanditva utthayasana pakkami. Sapissa dasi tam pasadhanam pammuttha. Dhammam sutva pana pakkantaya parisaya, sace kinci pammuttham hoti, tam anandatthero patisameti. Iti so tam divasam mahalatapasadhanam disva satthu arocesi "bhante visakha @Footnote: 1. mahavibhanga. 2/489.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page69.

Pasadhanam pammussitva gatati. "ekamante thapehi anandati. Thero tam ukkhipitva sopanapasse laggetva thapesi. Visakhapi suppiyaya saddhim "agantukagamikagilanadinam kattabbayuttakam janissamiti antovihare vicari. Ta pana upasikayo antovihare disva sappimadhuteladihi atthika pakatiyava dahara ca samanera ca thalakadini gahetva upasankamanti. Tasmimpi divase tatheva karimsu. Athekam gilanam disva suppiya "kenattho ayyassati pucchitva, "paticchadaniyenati vutte, "hotu ayya, pesessamiti dutiyadivase kappiyamamsam alabhanti attano urumamsena kattabbakiccam katva puna satthari pasadena pakatikasarirava ahosi. Visakhapi gilane dahare ca samanere ca oloketva annena dvarena nikkhamitva viharupacare thita "amma pasadhanam ahara, pasadhessamiti aha. Tasmim khane sa dasi pammussitva nikkhantabhavam natva "ayye pammutthamhiti aha. "tenahi gantva ganhitva ehi; sace pana mayham ayyena anandattherena ukkhipitva annasmim thane thapitam hoti, ma ahareyyasi, ayyasseva tam maya pariccattanti. Janati kira sa "manussanam pammutthabhandakam thero patisametiti; tasma evamaha. Theropi tam dasim disvava "kimattham agatasiti pucchitva, "ayyaya me pasadhanam pammussitva agatamhiti vutte, "etasmim me sopanapasse thapitam, ganhahiti aha. Sa "ayya tumhakam hatthena amatthabhandakam mayham ayyaya anaharaniyam katanti vatva tucchahatthava gantva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page70.

"kim ammati visakhaya puttha tamattham arocesi. "amma naham mama ayyena amatthabhandakam pilandhissami, pariccattam maya, ayyanam pana patijaggitum dukkham, tam vissajjetva kappiyabhandam upanessami, gaccha tam aharahiti. Sa gantva ahari. Visakha tam apilandhitva kammare pakkosapetva agghapesi. Tehi "nava kotiyo agghati, karapaniyam pana satasahassanti vutte, pasadhanam yane thapetva "tenahi tam vikkinathati aha. Tattakam dhanam datva ganhitum na koci sakkhissati, tam hi pasadhanam pasadhetum anucchavika itthiyo dullabha. Pathavimandalasmim hi tissova itthiyo mahalatapasadhanam labhimsu "visakha mahaupasika, bandhulamallasenapatissa bhariya mallika, baranasisetthino dhitati; tasma visakha sayameva tassa mulam datva satasahassadhika navakotiyo sakate aropetva viharam netva sattharam vanditva "bhante mayham ayyena anandattherena mama pasadhanam hatthena amattham, tenamatthakalato patthaya na sakka maya pilandhitum, tam pana `vissajjetva kappiyam upanessamiti vikkinapenti annam ganhitum samattham adisva ahamevassa mulam gahapetva agata, catusu paccayesu katarappaccaye upanemi bhanteti. "pacinadvare sanghassa vasanatthanam katum te yuttam visakheti. "yuttam bhanteti visakha tutthamanasa navakotihi bhumimeva ganhi, aparahi navakotihi viharam katum arabhi. Athekadivasam sattha paccusasamaye lokam volokento devaloka cavitva bhaddiyanagare setthikule nibbattassa bhaddiyassa nama

--------------------------------------------------------------------------------------------- page71.

Setthiputtassa upanissayasampattim disva anathapindikassa gehe bhattakiccam katva uttaradvarabhimukho ahosi. Pakatiyapi sattha visakhaya gehe bhikkham ganhitva dakkhinadvarena nikkhamitva jetavane vasati, anathapindikassa gehe bhikkham ganhitva pacinadvarena nikkhamitva pubbarame vasati. Uttaradvaram sandhaya gacchantamyeva bhagavantam disva "carikam pakkamissatiti jananti. Visakhapi tamdivasam "sattha uttaradvarabhimukho gatoti sutvava vegena gantva vanditva aha "carikam gantukamattha bhanteti. "ama visakheti. "bhante ettakam dhanam pariccajitva tumhakam viharam karemi, nivattatha bhanteti. "anivattagamanam idam visakheti. Sa "addha hetusampannam kanci passati bhagavati cintetva "tenahi bhante mayham katakatavijananakam ekam bhikkhum nivattapetva gacchathati aha. "yam rocesi, tassa pattam ganha visakheti. Sa kincapi anandattheram piyayati, "mahamoggallanatthero iddhima, etam me nissaya kammam lahum nippajjissatiti pana cintetva therassa pattam ganhi. Thero sattharam olokesi. Sattha "tava parivare pancasate bhikkhu gahetva nivatta moggallanati. So tatha akasi. Tassanubhavena pannasasatthiyojananipi rukkhatthaya ca pasanatthaya ca gata manussa mahante mahante rukkhe ca pasane ca gahetva tamdivasameva agacchanti, neva sakate rukkhapasane aropenta kilamanti, na akkho bhanjati, na cirasseva dvebhumikam pasadam karimsu. "hetthabhumiyam panca gabbhasatani uparibhumiyam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page72.

Panca gabbhasataniti gabbhasahassapatimandito pasado ahosi. Sattha navahi masehi carikam caritva puna savatthim agamasi. Visakhayapi pasade kammam navahi eva masehi nitthitam. Pasadakutam ghanakotimarattasuvanneneva satthiudakaghatagganhanakam karesi. "sattha jetavanamahaviharam gacchatiti sutva paccuggamanam katva sattharam attano viharam netva patinnam ganhi "bhante imam catummasam bhikkhusangham gahetva idheva vasatha, pasadamaham karissamiti. Sattha adhivasesi. Sa tato patthaya buddhappamukhassa bhikkhusanghassa vihareyeva danam deti. Athassa eka sahayika sahassagghanikam ekam vattham adaya agantva "sahayike aham imam vattham tava pasade bhummattharanasankhepena attharitukama, attharanatthanam me acikkhathati aha. "sahayike sace tyaham `okaso natthiti vakkhami, tvam `me okasam adatukamati mannissasi, sayameva pasadassa dve bhumiyo gabbhasahassanca oloketva attharanatthanam janahiti. Sa sahassagghanikam vattham gahetva tattha tattha vicaranti tato appataramulam vattham adisva "naham imasmim pasade punnabhagam labhamiti domanassappatta ekasmim thane rodanti atthasi. Atha nam anandatthero disva "kasma rodasiti pucchi. Sa tamattham arocesi. Thero "ma cintayi, aham te attharanatthanam acikkhissamiti vatva `sopane padapunchanakam katva attharahi, bhikkhu pade dhovitva pathamam tattha padam punchitva anto pavisissanti, evante mahapphalam bhavissatiti aha.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page73.

Visakhaya kiretam asallakkhitatthanam. Visakha cattaro mase antovihare buddhappamukhassa bhikkhusanghassa danam adasi. Osanadivase bhikkhusanghassa civarasatake adasi. Sanghanavakena laddhacivarasataka sahassam agghimsu. Sabbesam pattani 1- puretva bhesajjam adasi. Danapariccage nava kotiyo agamamsu. Iti "viharassa bhumiggahane nava kotiyo, viharakarapane nava, viharamahe navati sabbapi sattavisati kotiyo buddhasasane pariccaji. Itthibhave thatva micchaditthikassa gehe vasamanaya evarupo pariccago nama annissa natthi. Sa viharamahassa nitthitadivase vaddhamanakacchayaya puttanattaparivuta "yam yam maya pubbe patthitam, sabbameva matthakam pattanti pasadam anupariyayanti pancahi gathahi madhurasaddena imam udanam udanesi "kadaham navappasadam 2- sudhamattikalepanam viharadanam dassami, sankappo mayha purito. `kadaham Mancapithanca, bhisibimbohanani ca senasanabhandam dassami, sankappo mayha purito. `kadaham Salakabhattam, sucimamsupasecanam bhojanadanam dassami, sankappo mayha purito. `kadaham Kasikavattham khomakappasikani ca civaradanam dassami, sankappo mayha purito. @Footnote: 1. patte (?) 2. Si. Ma. Yu. pasadam rammam.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page74.

`kadaham Sappinavanitam madhutelanca phanitam bhesajjadanam dassami, sankappo mayha puritoti. Bhikkhu tassa saddam sutva satthu arocayimsu "bhante amhehi ettake addhane visakhaya gayanam nama na ditthapubbam, sa ajja puttanattaparivuta gayamana pasadam anupariyayati, kinnu khvassa pittam kupitam, udahu ummattika jatati. Sattha "na bhikkhave mayham dhita gayati, attano panassa ajjhasayo paripunno, sa `patthitappatthana me matthakam pattati tutthamanasa udanam udanenti vicaratiti vatva, "kada pana bhante taya patthana patthitati vutte, "sunissatha bhikkhaveti, "sunissama bhanteti vutte, atitam ahari: bhikkhave ito kappasatasahassamatthake padumuttaro nama buddho loke nibbatti, tassa vassasatasahassam ayu ahosi, khinasavanam satasahassam parivaro, nagaram hamsavati nama, pita sunando nama raja, mata sujata nama devi. Tassa satthu aggupatthayika upasika attha vare yacitva matitthane thatva sattharam catuhi paccayehi patijagganti sayam patam upatthanam gacchati. Tassa eka sahayika taya saddhim nibaddham viharam gacchati. Sa tassa satthara saddhim vissasena kathananca vallabhabhavanca disva "kinnu kho katva evam buddhanam vallabha hotiti cintetva sattharam pucchi "bhante esa itthi tumhakam kim hotiti. "upatthayikanam aggati. "bhante kim katva upatthayikanam agga hotiti. "kappasatasahassam patthanam patthetvati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page75.

"idani patthetva laddhum sakka bhanteti. "ama sakkati. "tenahi bhante bhikkhusatasahassena saddhim sattaham mayham bhikkham ganhathati aha. Sattha adhivasesi. Sa sattaham danam datva osanadivase civarasatake datva sattharam vanditva padamule nipajjitva "bhante naham imassa danassa phalena devissariyadinam annataram patthemi, tumhadisassa buddhassa santike attha vare labhitva matitthane thatva catuhi paccayehi patijaggitum samatthanam agga bhaveyyanti patthanam patthesi. Sattha "samijjhissati nu kho imissa patthanati anagatam avajjento kappasatasahassam oloketva "kappasatasahassa- pariyosane gotamo nama buddho uppajjissati, tada tvam visakha nama upasika hutva tassa santike attha vare labhitva matitthane thatva catuhi paccayehi patijaggantinam upatthayikanam agga bhavissasiti aha. Tassa sa sampatti sveva laddhabba viya ahosi. Sa yavatayukam punnam katva tato cuta devaloke nibbattitva devamanussesu samsaranti kassapasammasambuddhakale kikissa kasiranno sattannam dhitanam kanittha sanghadasi nama hutva parakulam agantva tahi bhaginihi saddhim digharattam danadini punnani katva kassapa- sammasambuddhapadamulepi "anagate tumhadisassa buddhassa santike attha vare labhitva matitthane thatva catuppaccayadayikanam agga bhaveyyanti patthanam akasi; tato patthaya pana devamanussesu samsaranti imasmim attabhave mendakasetthiputtassa dhananjayasetthino dhita

--------------------------------------------------------------------------------------------- page76.

Hutva nibbatti, mayham sasane bahuni punnani akasi. "iti kho bhikkhave na mayham dhita gayati, patthitappatthanaya pana nipphattim disva udanam udanetiti vatva sattha dhammam desento "bhikkhave yatha nama cheko malakaro nanapupphanam mahantam rasim katva nanappakare malagune karoti; evameva visakhaya nanappakarani kusalani katum cittam namatiti vatva imam gathamaha "yathapi puppharasimha kayira malagune bahu: evam jatena maccena kattabbam kusalam bahunti. Tattha "puppharasimhati: nanappakaranam pupphanam rasimha. Kayirati: kareyya. Malagune bahuti: ekato vantikamaladibheda nanappakara malavikatiyo. Maccenati: maritabbasabhavataya `maccoti laddhanamena sattena civaradanadibhedam bahum kusalam kattabbam. Tattha puppharasiggahanam bahupupphadassanattham. Sace hi appani pupphani honti, malakaro ca cheko neva bahu malagune katum sakkoti; accheko pana appesupi bahusupi pupphesu vijjamanesu na sakkotiyeva; bahusu pana pupphesu sati, cheko malakaro dakkho kusalo bahu malagune karoti; evameva sace ekaccassa saddha manda hoti, bhoga ca bahu samvijjanti, neva sakkoti bahuni kusalani katum, mandaya ca pana saddhaya mandesu ca bhogesu, na sakkoti; ularaya ca pana saddhaya mandesu ca bhogesu, na sakkotiyeva; ularaya ca pana saddhaya ularesu ca bhogesu sati, sakkoti; tatharupava visakha upasika, tam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page77.

Sandhayetam vuttam "yathapi puppharasimha kayira malagune bahu; evam jatena maccena kattabbam kusalam bahunti. Desanavasane bahu sotapannadayo ahesum. Mahajanasla satthika desana jatati. Visakhavatthu. ---------- 9. Anandattherapanhavatthu. (41) "na pupphagandho pativatametiti imam dhammadesanam sattha savatthiyam viharanto anandattherassa panham vissajjento kathesi. Thero kira sayanhasamaye patisallino cintesi "bhagavata `mulagandho saragandho pupphagandhoti tayo uttamagandha vutta, tesam anuvatameva gandho gacchati no pativatam; atthi nu kho tam gandhajatam yassa pativatampi gandho gacchatiti. Athassa etadahosi "kim mayham attana vinicchitena, sattharamyeva pucchissamiti. So sattharam upasankamitva pucchi. Tena vuttam 1- "athakho ayasma anando sayanhasamayam patisallana vutthito, 2- yena bhagava, tenupasankami; upasankamitva 3- @Footnote: 1. an. tika. 20/290. 2. sayanhasamayam patisallana vutthitoti ime paliyam na @dissanti. 3. etthantare ca "bhagavantam abhivadetva ekamantam nisidi. @ekamantam nisinno kho ayasma anandoti dissati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page78.

Bhagavantam etadavoca "tinimani bhante gandhajatani, yesam anuvatameva gandho gacchati no pativatam. Katamani tini? mulagandho, saragandho, pupphagandhoti. 1- Imani kho bhante tini gandhajatani, yesam anuvatameva gandho gacchati no pativatam. Atthi nu kho bhante kinci gandhajatam, yassa anuvatampi gandho gacchati, pativatampi gandho gacchati, anuvatap pativatampi gandho gacchatiti. Athassa bhagava panham vissajjento "atthananda gandhajatam, yassa anuvatampi gandho gacchati, pativatampi gandho gacchati, anuvatappativatampi gandho gacchatiti. "katamam pana tam bhante gandhajatam, yassa anuvatampi gandho gacchati, pativatampi gandho gacchati, anuvatappativatampi gandho gacchatiti. "idhananda yasmim game va nigame va itthi va puriso va buddham saranam gato hoti, dhammam saranam gato hoti, sangham saranam gato hoti; panatipata pativirato hoti, adinnadana pativirato hoti, kamesu micchacara pativirato hoti, musavada pativirato hoti, suramerayamajjapamadatthana pativirato hoti; silava hoti kalyanadhammo; vigatamalamaccherena cetasa agaram ajjhavasati muttacago payatapani vossaggarato yacayogo danasamvibhagarato, tassa disasu samanabrahmana vannam bhasanti `asukasmim nama game va nigame va itthi va puriso va buddham saranam gato hoti, .pe. Danasamvibhagaratoti. Devatapissa vannam bhasanti `asukasmim nama game va nigame va itthi va puriso @Footnote: 1. itisaddo natthi. na. va.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page79.

Va buddham saranam gato hoti, .pe. Danasamvibhagaratoti. Idam kho tam ananda gandhajatam, yassa anuvatampi gandho gacchati, pativatampi gandho gacchati, anuvatappativatampi gandho gacchatiti vatva ima gatha abhasi 1- "na pupphagandho pativatameti, na candanam tagaramallika va; satanca gandho pativatameti. Sabba disa sappuriso pavayati. Candanam tagaram vapi uppalam atha vassiki etesam gandhajatanam silagandho anuttaroti. 2- Tattha "na pupphagandhoti: tavatimsabhavane paricchattakarukkho ayamato ca vittharato ca yojanasatiko, tassa pupphanam abha pannasayojanani gacchati, gandho yojanasatam, sopi anuvatameva gacchati, pativatam pana addhangulampi gantum na sakkoti, evarupopi na pupphagandho pativatameti. Candananti: candanagandho. Tagaramallika vati: imesampi gandho eva adhippeto. Saragandhanam aggassa hi lohitacandanassapi tagaramallikayapi anuvatameva yati no pativatam. Satanca gandhoti: sappurisanam pana buddhappaccekabuddhasavakanam silagandho pativatameti. Kimkarana? sabba disa sappuriso pavayatiti: yasma sappuriso @Footnote: 1. vatva ima gatha abhasiti na dissanti. na. va. 2. candanam .pe. anuttaroti @na dissati. na. va.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page80.

Silagandhena sabba disa ajjhottharitva gacchati; tasma "tassa gandho pativatametiti vattabbo; tena vuttam "pativatametiti. Vassikiti: jatisumana. Etesanti: imesam candanadinam gandhajatanam gandhato silavantanam sappurisanam silagandhova anuttaro asadiso appatibhagoti. Desanavasane bahu sotapattiphaladini patta. Desana mahajanassa satthika jatati. Anandattherapanhavatthu. ------------ 10. Mahakassapattherapindapatadanavatthu. 1- (42) "appamatto ayam gandhoti imam dhammadesanam sattha veluvane viharanto mahakassapattherassa pindapatadanam arabbha kathesi. Ekasmim hi divase thero sattahaccayena nirodha vutthaya "rajagahe sapadanam pindaya carissamiti nikkhami. Tasmim samaye sakkassa devaranno paricarika kakutapadiniyo pancasata accharayo "therassa pindapatam dassamati ussahajata panca pindapatasatani sajjetva adaya antaramagge thatva "bhante imam pindapatam ganhatha, sangaham no karothati vadimsu. "gacchatha tumhe aham duggatanam sangaham karissamiti. "bhante ma no nasetha, sangaham no @Footnote: 1. mahakassapattherapindapatadinnavatthuti sabbattha dissati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page81.

Karothati. Thero natva puna patikkhipitva apagantum anicchamana yacantiyo "attano pamanam na janatha, apagacchathati accharam pahari. Ta therassa accharasaddam sutva santhambhitva thatum asakkontiyo palayitva devalokameva gantva sakkena "kaham gatatthati puttha "samapattivutthitassa mahakassapattherassa pindapatam dassamati gatamha devati. "dinno pana voti. "ganhitum na icchatiti. "kim kathesiti. "duggatanam sangaham karissamiti aha devati. "tumhe kenakarena gatati. "iminava devati. Sakko "tumhadisiyo therassa pindapatam kim dassantiti sayam datukamo hutva jarajinno mahallako khandadanto palitakeso obhaggasariro mahallakatantavayo hutva sujampi devadhitaram tatharupameva mahallikam katva ekam pesakaravithim mapetva tantam pasarento acchi. Theropi "duggatanam sangaham karissamiti nagarabhimukho gacchanto bahinagare eva tam vithim disva olokento dve jane addasa. Tasmim khane sakko tantam pasareti, sujata tasaram vatteti. Thero cintesi "ime mahallakakalepi kammam karonti, imasmim nagare imehi duggatataro natthi manne, imehi dinnam ulunkamattampi gahetva imesam sangaham karissamiti. So tesam gehabhimukhova ahosi. Sakko tam agacchantam disva sujam aha "bhadde mayham ayyo ito agacchati, tam apassanti viya hutva nisida, khanena nam vancetva pindapatam dassamati. Thero agantva gehadvare atthasi. Tepi apassanta viya attano

--------------------------------------------------------------------------------------------- page82.

Kammameva karonta thokam agamimsu. Atha sakko "gehadvare eko thero viya thito, upadharehi tavati aha. "gantva upadharetha samiti. So geha nikkhamitva, theram pancappatitthitena vanditva, ubhohi hatthehi jannukani olambitva nitthunanto utthaya, "kataratthero nu kho ayyoti thokam osakkitva, "akkhini me dhumayantiti. Vatva, nalate hattham thapetva uddham oloketva, "aho dukkham, ayyo no mahakassapatthero cirassam me kutidvaram agato, atthi nu kho kinci geheti aha. Sujata thokam akula viya hutva "atthi samiti pativacanam adasi. Sakko "bhante `lukham va panitam vati acintetva sangaham no karothati pattam ganhi. Thero "etehi dinnam sakam va hotu kundakamutthi va, sangaham nesam karissamiti pattam adasi. So antogeham pavisitva ghatiodanam nama ghatito uddharitva pattam puretva therassa hatthe thapesi. So ahosi pindapato anekasupabyanjano sakalarajagahanagaram gandhena ajjhotthari. Tada thero cintesi "ayam puriso appesakkho, pindapato mahesakkho sakkassa bhojanasadiso, ko nu kho esoti. Atha nam "sakkoti natva aha "bhariyam te kammam katam duggatanam sampattim vilumpantena, ajja mayham danam datva kocideva duggato senapatitthanam va setthitthanam va labheyyati. "maya duggatataro natthi bhanteti. "kimkarana tvam duggato devaloke rajjasirim anubhavantoti. "bhante evannametam; maya pana, anuppanne buddhe, kalyanakammam katam, buddhuppade vattamane, kalyanakammam katva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page83.

`cularathadevaputto Maharathadevaputto anekavannadevaputtoti ime tayo samanadevaputta mama asannatthane nibbatta maya tejavantatara; ahanhi, tesu devaputtesu `nakkhattam kilissamati pariccarikayo gahetva antaravithim otinnesu, palayitva geham pavisami; tesam hi sarirato tejo mama sariram ottharati, mama sarirato tejo tesam sariram na ottharati, ko maya duggatataro bhanteti. "evam santepi, ito patthaya mayham ma evam vancetva danam adasiti. "vancetva tumhakam dane dinne, mayham kusalam atthi natthiti. "atthi avusoti. "evam sante, kusalakammakaranam nama mayham bharo bhanteti. So evam vatva theram vanditva sujam adaya theram padakkhinam katva vehasam abbhuggantva "aho danam paramadanam kassape supatitthitanti udanam udanesi. Tena vuttam 1- "ekam samayam bhagava rajagahe viharati veluvane kalandakanivape. Tena kho pana samayena ayasma mahakassapo pipphaliguhayam viharati, sattaham ekapallankena nisinno hoti 2- annataram samadhim samapajjitva. Athakho ayasma mahakassapo tassa sattahassa accayena tamha samadhimha vutthasi. Athakho ayasmato mahakassapassa tamha samadhimha vutthitassa etadahosi `yannunaham rajagaham pindaya paviseyyanti. Tena kho pana samayena pancamattani devatasatani ussukkam apannani honti ayasmato mahakassapassa @Footnote: 1. khu. u. 25/114. 2. paliyam hotisaddo natthi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page84.

Pindapatappatilabhaya. Athakho ayasma mahakassapo tani pancamattani devatasatani patikkhipitva pubbanhasamayam nivasetva pattacivaramadaya rajagaham pindaya pavisi. Tena kho pana samayena sakko devanamindo ayasmato mahakassapassa pindapatam datukamo hoti pesakarakavannam abhinimminitva tantam vayamano, 1- sujata asurakanna tasaram vatteti. 2- Athakho ayasma mahakassapo, 3- yena sakkassa devanamindassa nivesanam, tenupasankami; addasa kho sakko devanamindo ayasmantam mahakassapam duratova agacchantam; disva 4- ghara nikkhamitva paccuggantva hatthato pattam gahetva gharam pavisitva ghatiodanam 5- uddharitva pattam puretva ayasmato mahakassapassa adasi. So ahosi pindapato anekasupo anekabyanjano. Athakho ayasmato mahakassapassa etadahosi "ko nu kho ayam satto, yassayam evarupo iddhanubhavoti. Athakho ayasmato mahakassapassa etadahosi "sakko kho 6- ayam devanamindoti. Viditva 7- sakkam devanamindam etadavoca "katam kho te idam kosiya, ma punapi evarupamakasiti. "amhakampi bhante kassapa punnenattho, 8- amhakampi punnena karaniyanti. Athakho sakko devanamindo ayasmantam mahakassapam abhivadetva padakkhinam katva vehasam abbhuggantva akase antalikkhe tikkhattum udanam udanesi @Footnote: 1. vinatiti dissati. 2. puretiti. 3. etthantare ca "rajagahe sapadanam pindaya @caramanoti. 4. disvanati. 5. ghatiya odananti dissati. 6. sakko nu khoti. @7. iti viditvati. 8. punnena atthoti. na. va.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page85.

"aho danam paramadanam kassape supatitthitam, aho danam paramadanam kassape supatitthitam, aho danam paramadanam kassape supatitthitanti. 1- Bhagava vihare thito eva tassa saddam sutva bhikkhu amantetva "passatha bhikkhave sakkam devanamindam udanam udanetva akasena gacchantanti aha. "kim pana tena katam bhanteti. "vancetva tena mayham puttassa kassapassa pindapato dinno, tam datva tutthamanaso udanam udanento gacchatiti. "therassa pindapatam datum vattatiti kathantena bhante natanti. "bhikkhave mama puttasadisannama pindapatikam devapi manussapi pihayantiti vatva sayampi udanam udanesi. Sutte pana ettakameva agatam "assosi kho bhagava dibbaya sotadhatuya visuddhaya atikkantamanusikaya sakkassa devanamindassa vehasam abbhuggantva akase antalikkhe tikkhattum udanam udanentassa "aho danam paramadanam kassape supatitthitam, aho danam paramadanam kassape supatitthitanti. Athakho bhagava etamattham viditva tayam velayam imam udanam udanesi "pindapatikassa bhikkhuno attabharassa anannaposino deva pihayanti tadino upasantassa sada satimatoti. @Footnote: 1. ime visamasamapada na dissanti. na. va.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page86.

Imanca udanam udanetva "bhikkhave sakko devanamindo mama puttassa silagandhena agantva pindapatam adasiti vatva imam gathamaha "appamatto ayam gandho yvayam tagaracandani, yo ca silavatam gandho vati devesu uttamoti. Tattha "appamattoti: parittappamano. Yo ca silavatanti: yo pana silavantanam silagandho, so tagare viya lohitacandane viya ca parittako na hoti ativiya ularo vippharito, teneva karanena vati devesu uttamo varo settho hutva devesu ca manussesu ca sabbatthakameva vati ottharanto gacchatiti. Desanavasane bahu sotapattiphaladini patta. Desana mahajanassa satthika jatati. Mahakassapattherapindapatadanavatthu. ------------ 11. Godhikattheraparinibbanavatthu. (43) "tesam sampannasilananti imam dhammadesanam sattha rajagaham upanissaya veluvane viharanto godhikattherassa parinibbanam arabbha kathesi. So hi ayasma isigilipasse kalasilayam viharanto appamatto

--------------------------------------------------------------------------------------------- page87.

Atapi pahitatto samayikam cetovimuttim phusitva ekassa anusayikassa rogassa vasena tato parihayi. So dutiyampi tatiyampi chakkhattum jhanam nibbattetva parihino sattame vare uppadetva cintesi "aham chakkhattum jhana parihino, parihinajjhanassa kho pana aniyata gati, idaneva sattham aharissamiti kesoropanasattham gahetva galanalim chinditum mancake nipajji. Maro tassa cittam natva "ayam bhikkhu sattham aharitukamo, sattham aharanta kho pana jivite nirapekkha honti, te vipassanam patthapetva arahattampi papunanti, sacaham etam varessami, na me vacanam karissati, sattharam varapessamiti annatakavesena sattharam upasankamitva evamaha "mahavira mahapunna iddhiya yasasa jala sabbaverabhayatita pade vandami cakkhuma. Savako te mahavira maranam maranabhibhu akankhati cetayati, tam nisedha jutindhara. Katham hi bhagava tuyham savako sasane rato appattamanaso sekho kalam kayira janesutati. 1- Tasmim khane therena sattham aharitam hoti. Sattha "maro ayanti viditva imam gathamaha "evam hi dhira kubbanti navakankhanti jivitam, samulam tanham abbuyha godhiko parinibbutoti. @Footnote: 1. sam. sa. 15/177.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page88.

Athakho bhagava sambahulehi bhikkhuhi saddhim therassa sattham aharitva nipannatthanam agamasi. Tasmim khane maro papima "kattha nu kho imassa patisandhivinnanam patitthitanti dhumarasi viya timirapunjo viya ca hutva sabbadisasu therassa vinnanam samanvesati. 1- Tam bhagava dhumatimirabhavam bhikkhunam dassetva "eso kho bhikkhave maro papima godhikassa kulaputtassa vinnanam samanvesati `kattha godhikassa kulaputtassa vinnanam patitthitanti, appatitthiteneva bhikkhave vinnanena godhiko kulaputto parinibbutoti aha. Maropi tassa vinnanatthanam datthum asakkonto kumaravanno 2- hutva beluvapanduvinam adaya sattharam upasankamitva pucchi "uddham adho ca tiriyam disasu ca vidisasu ca 3- anvesam nadhigacchami, godhiko so kuhim gatoti. Atha nam sattha aha "yo 4- dhiro dhitisampanno jhayi jhanarato sada ahorattam anuyunjam jivitam anikamayam jitvana maccuno senam anagantva punabbhavam samulam tanham abbuyha godhiko parinibbutoti. Evam vutte, [5]- @Footnote: 1. Si. Yu. samannesati. 2. Si. Yu. kumaravanni. Ma. kumaravannam. @3. Si. Ma. Yu. disa @anudisasvaham. 4. Si. Yu. so. 5. Si. Yu. etthantare "maro papima bhagavantam @gathaya ajjhabhasiti atthi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page89.

"tassa sokaparetassa vina kaccha abhassatha tato so dummano yakkho tatthevantaradhayathati. Satthapi "kinte papima godhikassa kulaputtassa nibbattatthanena, tassa hi nibbattatthanam tumhadisanam satampi sahassampi datthum na sakkotiti vatva imam gathamaha "tesam sampannasilanam appamadaviharinam sammadanna vimuttanam maro maggam na vindatiti. Tattha "tesanti: yatha appatitthitena vinnanena godhiko kulaputto parinibbuto, ye ca evam parinibbayanti, tesam. Sampannasilananti: paripunnasilanam. Appamadaviharinanti: satiavippavasasankhatena appamadena viharantanam. Sammadanna vimuttananti: hetuna nayena karanena janitva "tadangavimuttiya vikkhambhanavimuttiya samucchedavimuttiya patipassaddhivimuttiya nissaranavimuttiyati imahi pancahi vimuttihi vimuttanam. Maro maggam na vindatiti: evarupanam mahakhinasavanam sabbatthamena maggantopi maro gatamaggam na vindati na patilabhati na passatiti. Desanavasane bahu sotapattiphaladini patta. Desana mahajanassa satthika jatati. Godhikattheraparinibbanavatthu. ----------------

--------------------------------------------------------------------------------------------- page90.

12. Garahadinnavatthu. (44) "yatha sankaradhanasminti imam dhammadesanam sattha jetavane viharanto garahadinnam nama nigganthasavakam arabbha kathesi. Savatthiyam hi sirigutto ca garahadinno ca dve sahayaka ahesum. Tesu sirigutto upasako. Garahadinno nigganthasavako. Tam niggantha abhikkhanam evam vadanti "tava sahayakam siriguttam `kim tvam samanam gotamam upasankamasi, tassa santike kim labhissasiti vatva, yatha amhe upasankamitva amhakam deyyadhammam dassati, kim evam ovaditum na vattatiti. Garahadinno tesam vacanam sutva abhikkhanam gantva thitanisinnatthanadisu siriguttam evam vadesi "samma kinte samanena gotamena, tam upasankamitva kim labhissasi, kinte mama ayye upasankamitva tesam danam datum na vattatiti. Sirigutto tassa katham sutvapi bahudivase tunhi hutva nibbijjitva ekadivasam "samma tvam abhikkhanam agantva mam thitatthanadisu evam vadesi `samanam gotamam upasankamitva kim labhissasi, mama ayye upasankamitva tesam danam dehiti, kathehi tava me, tava ayya kim janantiti. "aho sami ma evam vadi, mama ayyanam annatannama natthi, sabbam atitanagatappaccuppannam sabbam kayavacimanokammam `idam bhavissati idam na bhavissatiti sabbam bhabbabhabbam janantiti. "janantiti vadesiti. "ama vademiti. "yadi evam, bhariyante katam ettakam kalam mayham etamattham anacikkhantena, ajja maya ayyanam nananubhavo nato, gaccha

--------------------------------------------------------------------------------------------- page91.

Samma ayye mama vacanena nimantehiti. So nigganthanam santikam gantva te vanditva "mayham sahayako sirigutto svatanaya tumhe nimantetiti aha. "siriguttena samam tvam vuttoti. "ama ayyati. Te hatthatuttha hutva "nipphannam no kiccam, siriguttassa amhesu pasannakalato patthaya ka nama sampatti amhakam na bhavissatiti vadimsu. Siriguttassapi mahantam nivesanam. So tasmim dvinnam gehanam antare ubhato digham avatam khanapetva guthakalalassa purapesi, bahiavate dvisu pariyantesu khanuke kottapetva tesu rajjuyo bandhapetva asananam uparimapade avatassa purimapasse thapapetva pacchimapade rajjukesu thapapesi "evam nisinnakaleyeva avamsira patissantiti mannamano, yatha avato na pannayati; evam asananam upari paccattharanani dapesi, mahantamahanta catiyo dhovapetva kadalipannehi ca pilotikahi ca mukhani bandhapetva ta tuccha eva gehassa pacchabhage bahiyagubhattasitthasappiphanitapuvacunnamakkhita katva thapapesi. Garahadinno patova tassa gharam vegena gantva "ayyanam sakkaro sajjitoti pucchi. "ama samma sajjitoti. "kaham panesoti. "etasu ettakasu catisu yagu, ettakasu bhattam, ettakasu sappiphanitapuvadini, asanani pannattaniti. So "sadhuti vatva gato. Tassa gatakale pancasata niggantha agamimsu. Sirigutto geha nikkhamitva pancappatitthitena nigganthe vanditva tesam purato anjalim paggayha thito cintesi "tumhe kira atitadibhedam sabbam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page92.

Janatha, evam tumhakam upatthakena mayham kathitam; sace sabbam tumhe janatha, mayham geham ma pavisatha; mama geham pavitthanam hi vo neva yagu atthi na bhattadini; sace ajanitva pavisissatha, guthaavate vo patetva pothessamiti; evam cintetva purisanam sannam adasi "etesam nisidanabhavam natva pacchimapasse thatva asananam upari paccattharanani apaneyyatha, ma tani asucina makkhiyimsuti. Atha nigganthe "ito etha bhanteti aha. Niggantha pavisitva pattharitasanesu nisiditum arabhimsu. Atha ne manussa vadimsu "agametha bhante, ma tava nisidathati. "kimkaranati. "amhakam geham pavitthanam ayyanam vattam natva nisiditum vattatiti. "kim katum vattati avusoti. "attano attano pattasanamulesu thatva sabbehi ekappahareneva nisiditum vattatiti. Idam kira so "ekasmim avate patite, ma avasesa nisidimsuti karesi. Te "sadhuti vatva "imehi kathitakatham amhehi katum vattatiti cintayimsu. Atha sabbe attano attano pattasanamule patipatiya atthamsu. Atha ne "bhante khippam ekappahareneva nisidathati vatva tesam nisidanabhavam natva asananam upari paccattharanani niharimsu. Niggantha ekappahareneva nisinna, rajjunam upari thapita asanapada bhattha. Niggantha avamsira avate patimsu. Sirigutto, tesu patitesu, dvaram pidahitva uttinnuttinne "atitanagatappaccuppannam kasma na janathati dandehi pothapetva "ettakam etesam vattissatiti dvaram vivarapesi. Te nikkhamitva palayitum arabhimsu. Gamanamagge pana tesam suddhaparikammakatam bhumim picchilam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page93.

Karapesi. Te tattha asanthahitva patite patite puna pothapetva "alam ettakam tumhakanti uyyojesi. Te "nasitamha taya, nasitamha tayati kandanta upatthakassa gehadvaram agamamsu. Garahadinno tesam tam vippakaram disva kuddho "nasitamhi siriguttena, hattham pasaretva vandantanam cha devaloke yatharuciya datum samatthe nama punnakkhettabhute mama ayye pothapetva byasanam papesiti rajakulam gantva tassa kahapanasahassam dandam karesi. Athassa raja sasanam pesesi. So gantva rajanam vanditva "deva upaparikkhitva dandam ganhissatha, ma anupaparikkhitvati aha. "upaparikkhitva ganhissamiti. "sadhu deva, tenahi ganhahiti. "tenahi bhanahiti. "deva mayham sahayako nigganthasavako mam upasankamitva thitanisinnatthanadisu abhinham evam vadesi `samma kinte samanena gotamena, tam upasankamitva kim labhissatiti idam adim katva sirigutto sabbam tam pavattim arocetva "deva sace imasmim karane dandam gahetum yuttam, ganhathati. Raja garahadinnam oloketva "saccam kira te evam vuttanti aha. "saccam devati. "tvam ettakampi ajanante `sattharoti gahetva vicaranto `sabbam janantiti kimkarana tathagatasavakassa kathesi, taya aropitadando tuyhameva hotuti. Evam sveva dandam papito, tasseva kulupaka pothetva nihata. So tam kujjhitva tato patthaya addhamasamattam siriguttena saddhim akathetva cintesi "evam vicaritum mayham ayuttam, 1- etassa @Footnote: 1. Si. Yu. nagghati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page94.

Kulupakanampi maya byasanam katum vattatiti siriguttam upasankamitva aha "sahaya siriguttati. "kim sammati. "natisuhajjanam nama kalahopi hoti vivadopi, tvam kinci na kathesi, kasma evam karositi. "samma tava maya saddhim akathanato na kathemi, yam katam, katameva tam; na mayam mettim bhindissamati. Tato patthaya ubhopi ekatthane titthanti nisidanti. Athekadivasam sirigutto garahadinnam aha "kinte nigganthehi, te upasankamitva kim labhissasi, mama sattharam upasankamitum va ayyanam danam datum va kinte na vattatiti. Sopi etameva paccasimsati, tenassa kanduvanatthane nakhena vilekhitam viya ahosi. Sopi siriguttam "tava sattha kim janatiti pucchi. "ambho ma evam vada, satthu me ajanitabbam nama natthi; atitadibhedam sabbam janati, solasahakarehi sattanam cittam paricchindatiti. "evam na janami, kasma mayham ettakam kalam na kathesi; tenahi gaccha, sattharam svatanaya nimantehi, bhojessami, pancahi bhikkhusatehi saddhim mama bhikkham ganhitum vadehiti. Sirigutto sattharam upasankamitva vanditva evamaha "bhante mama sahayako garahadinno tumhe nimantapeti, pancahi kira bhikkhusatehi saddhim sve tassa bhikkham ganhatha; purimadivase kho pana tassa kulupakanam maya idam nama katam, maya katassa patikkaranampi na janami, tumhakam suddhacittena bhikkham datukamatampi na janami, avajjetva, yuttance, adhivasetha, no ce ma adhivasayitthati. Sattha "kim nu kho so amhakam datukamoti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page95.

Avajjetva addasa "dvinnam gehanam antare mahantam avatam khanapetva asitisakatamattani khadiradaruni aharapetva puretva aggim datva amhe angaraavate patetva nigganhitukamoti, puna avajjesi "kinnu kho tattha gatappaccaya attho atthi natthiti, tato idam addasa "aham angaraavate padam pasaressami, tam paticchadetva thapitakilanjam antaradhayissati, angarakasum bhinditva cakkamattam mahapadumam utthahissati, athaham padumakannikam akkamanto gantva asane nisidissami, pancasatapi bhikkhu tatheva gantva nisidissanti; mahajano sannipatissati, aham tasmim samagame dvihi gathahi anumodanam karissami, anumodanapariyosane caturasitiya panasahassanam dhammabhisamayo bhavissati, sirigutto ca garahadinno ca sotapanna bhavissanti, attano dhanarasim sasane vikkirissanti; imam kulaputtam nissaya maya gantum vattatiti bhikkham adhivasesi. Sirigutto satthu adhivasanam viditva garahadinnassa arocetva "lokajetthassa sakkaram karohiti aha. Garahadinno "idanissa kattabbayuttakam janissamiti dvinnam gehanam antare mahantam avatam khanapetva asitisakatani 1- khadiradaruni aharapetva [2]- aggim datva sabbarattim dhumapetva khadirangararasim karetva avatamatthake rukkhapadarani thapetva kilanjena paticchadetva gomayena limpapetva ekena passena dubbaladandake attharitva gamanamaggam karesi "evam @Footnote: 1. Si. Yu. asitisakatamattani. 2. Si. Yu. etthantare "puretvati atthi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page96.

Akkantakkantakale dandakesu bhaggesu, parivattitva angarakasuyam patissantiti mannamano, gehapacchabhage siriguttena thapitaniyameneva catiyo thapapesi, asananipi tatheva pannapesi. Sirigutto patova tassa geham gantva "kato te samma sakkaroti aha. "ama sammati. "kaham panesoti. "ehi, passamati sabbam siriguttena dassitaniyameneva dassesi. Sirigutto "sadhu sammati aha. Mahajano sannipati. Micchaditthikena hi nimantite satthari, mahanto sannipato hoti. Micchaditthikapi "samanassa gotamassa vippakaram passissamati sannipatanti. Sammaditthikapi "ajja sattha mahadhammadesanam desessati, buddhavisayam buddhalilham upadharessamati sannipatanti. Punadivase sattha pancahi bhikkhusatehi saddhim garahadinnassa gehadvaram agamasi. So geha nikkhamitva pancapatitthitena vanditva purato anjalim paggayha thito cintesi "bhante `tumhe kira atitadibhedam sabbam janatha, sattanam solasahakarehi cittam paricchindathati evam tumhakam upatthakena mayham kathitam; sace janatha, 1- mayham geham ma pavisatha, pavitthanam hi vo neva yagu atthi na bhattadini, sabbe kho pana tumhe angarakasuyam patetva nigganhissamiti; evam cintetva satthu pattam gahetva "ito etu bhagavati vatva "bhante amhakam geham agatanam vattam natva agantum vattatiti aha. "kim katum vattati avusoti. "ekekassa pavisitva purato gantva nisinnakale paccha annena agantum vattatiti. @Footnote: 1. Si. Ma. sace na janatha.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page97.

Evam kirassa ahosi "purato gacchantam angarakasuyam patitam disva avasesa nagacchissanti, ekekameva patetva nigganhissamiti. Sattha "sadhuti vatva ekakova pavisi. Garahadinno angarakasum patva apasakkitva thito "purato yatha bhanteti aha. Atha sattha angarakasumatthake padam pasaresi, kilanjam antaradhayi, angarakasum bhinditva cakkamattani padumani utthahimsu. Sattha padumakannika akkamanto gantva pannattabuddhasane nisidi. Bhikkhupi tatheva gantva asane nisidimsu. Garahadinnassa kayato daho utthahi. So vegena gantva siriguttam upasankamitva "sami tanam me hohiti aha. "kimetanti. "pancannam bhikkhusatanam gehe yagu va bhattadini va natthi, kim nu kho karomiti. "kim pana taya katanti. "aham dvinnam gehanam antare mahantam avatam angarapuram karesim `tattha patetva nigganhissamiti; atha nam bhinditva mahapadumani utthahimsu, sabbe padumakannika akkamitva gantva pannattasane nisinna, idani kim karomiti. "nanu tvam idaneva mayham `ettaka catiyo yaguya ettaka bhattadinanti dassesiti. "musa tam sami, tucchava catiyoti. "hotu, gaccha, tasu catisu yaguadini olokehiti. Tamkhananneva tena yasu catisu yagu vutta, ta yaguya purimsu, yasu bhattadini vuttani, ta bhattadinam paripunnava ahesum. Tam sampattim disva garahadinnassa sariram pitipamojjena puritam, cittam pasannam. So sakkaccam buddhappamukham bhikkhusangham parivisitva katabhattakiccassa satthuno anumodanam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page98.

Karetukamo pattam ganhi. Sattha anumodanam karonto "ime satta pannacakkhuno abhaveneva mama savakanam buddhasasanassa ca gunam na jananti, pannacakkhuvirahita andha nama, pannavanto sacakkhuka namati vatva ima gatha abhasi "yatha sankaradhanasmim ujjhitasmim mahapathe padumam tattha jayetha sucigandham manoramam evam sankarabhutesu andhabhute puthujjane atirocati pannaya sammasambuddhasavakoti. Tattha "sankaradhanasminti: sankaratthanasmim, kacavararasimhiti attho. Ujjhitasmim mahapatheti: mahamagge chadditasmim. Sucigandhanti: surabhigandham. Manoramanti: mano ettha ramatiti manoramam. Sankarabhutesuti: sankaramivabhutesu. Puthujjaneti: puthunam kilesanam jananato evamladdhaname lokiyamahajane. Idam vuttam hoti; yatha nama mahapathe chaddite sankaradhanasmim asucijegucchapatikkulepi sucigandham padumam jayetha, tam rajarajamahamattadinam manoramam piyam manapam uparimatthake patitthanarahameva bhaveyya; evameva sankarabhutesupi puthujjanesu jatesu, nippannassa mahajanassa acakkhukassa antare nibbattopi attano pannabalena kamesu adinavam nekkhamme ca anisamsam disva nikkhamitva pabbajito pabbajjamattenapi tato uttarim silasamadhippannavimuttivimuttinanadassanani aropetvapi sammasambuddhasavako khinasavo bhikkhu andhabhute puthujjane atikkamitva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page99.

Virocati sobhatiti. Desanavasane caturasitiya panasahassanam dhammabhisamayo ahosi. Garahadinno ca sirigutto ca sotapattiphalam papunimsu. Te sabbam attano dhanam buddhasasane vippakkirimsu. Sattha utthayasana viharam agamasi. Bhikkhu sayanhasamaye dhammasabhayam katham samutthapesum "aho acchariya buddhaguna nama, tatharupam nama khadirangararasim bhinditva padumani utthahimsuti. Sattha agantva "kaya nuttha bhikkhave etarahi kathaya sannisinnati pucchitva, "imaya namati vutte, "anacchariyam bhikkhave, yam mama etarahi buddhabhutassa angararasito padumani utthitani, tani pubbe padesanane vattamanassa bodhisattabhutassapi me utthahimsuti vatva "kada bhante, acikkhatha noti tehi yacito, atitam aharitva "kamam patami nirayam uddhampado 1- avamsiro nanariyam karissami; handa pindam patiggahati imam khadirangarajatakam 2- vittharetva kathesiti. Garahadinnavatthu. Pupphavaggavannana nitthita. Catuttho vaggo. --------- @Footnote: 1. uddhapadotipi atthi. 2. khu. ja. eka. 27/13. tadatthakatha 1/338.


             The Pali Atthakatha in Roman Book 20 page 1-99. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=20&A=1&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=20&A=1&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=14              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=25&A=395              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=25&A=385              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=25&A=385              Contents of The Tipitaka Volume 25 http://84000.org/tipitaka/read/?index_25

previous bookno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]