ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 21 : PALI ROMAN Dha.A.4 pandita-sahassavagga

                   7. Arahantavaggavannana
                        -------
                    1. Jivakavatthu. (71)
      "gataddhinoti imam dhammadesanam sattha jivakambavane viharanto
jivakena putthapanham arabbha kathesi.
      Jivakavatthu khandhake 1- vittharitameva. Ekasmim hi samaye devadatto
ajatasattuna saddhim ekato hutva gijjhakutam abhiruhitva
padutthacitto "sattharam vadhissamiti silam pavijjhi. Tam dve
pabbatakutani sampaticchimsu. Tato bhijjitva gata pappatika bhagavato
padam  abhihanitva lohitam uppadesi. Bhusa vedana pavattimsu.
Bhikkhu sattharam maddakucchim nayimsu. Sattha tatopi jivakambavanam
gantukamo "tattha mam nethati aha. Bhikkhu bhagavantam adaya
jivakambavanam agamamsu. Jivako tam pavattim natva satthu santikam
gantva vanapatikammatthaya tikhinabhesajjam datva vanam bandhitva
sattharam etadavoca "bhante maya antonagare ekassa manussassa
bhesajjam katam, tassa santikam gantva agamissami, idam bhesajjam
yava mamagamana baddhaniyameneva titthatuti. So gantva tassa
purisassa kattabbakiccam katva dvaram pidahanavelaya agacchanto
dvaram na sampapuni. Athassa etadahosi "aho maya bhariyam
@Footnote: 1. mahavagga. 5/171.
Kammam katam, yvaham annatarassa purisassa viya tathagatassa pade
tikhinabhesajjam datva vanam bandhim; ayantassa mocanavela, tasmim
amuccamane, sabbarattim bhagavato sarire parilaho uppajjissatiti.
Tasmim khane sattha anandattheram amantesi "ananda jivako
sayam agacchanto dvaram na sampapuni, `ayam vanassa
mocanavelati pana cintesi, mocehi nanti. Thero mocesi.
Vano rukkhato challi viya apagato. Jivako antoaruneyeva
satthu santikam vegena agantva "kinnu kho bhante sarire
vo parilaho uppannoti pucchi. Sattha "tathagatassa kho
jivaka bodhimandeyeva sabbaparilaha vupasantati  anusandhim ghatetva
dhammam desento imam gathamaha
      "gataddhino visokassa     vippamuttassa  sabbadhi
      sabbaganthappahinassa       parilaho na vijjatiti.
      Tattha "gataddhinoti: gatamaggassa. Kantaraddha vattaddhati
dve addha nama: tesu kantaram patipanno, yava icchitatthanam
na papunati;  tava addhiko eva, tasmim pana patte gataddha 1-
nama hoti. Vattasannissitapi satta, yava vatte vasanti; tava
addhikaeva. Kasma? vattassa akhepitatta. Sotapannadayopi
addhikaeva. Vattam pana khepetva thito khinasavo gataddha 1-
nama hoti. Tassa gataddhino. Visokassati: vattamulakassa sokassa
vigatatta visokassa. Vippamuttassa sabbadhiti: sabbesu khandhadidhammesu
@Footnote: 1. Ma. gataddhi.
Vippamuttassa. Sabbaganthappahinassati: catunnam ganthanam pahinatta
sabbaganthappahinassa. Parilaho na vijjatiti: duvidho parilaho
kayiko ca cetasiko ca, tesu khinasavassa situnhadivasena
uppajjanto kayikaparilaho anibbutova. Tam sandhaya jivako pucchi.
Sattha pana dhammarajataya desanavidhikusalataya cetasikaparilahavasena
desanam vinivattento "avuso jivaka paramatthena hi evarupassa
khinasavassa parilaho na vijjatiti aha.
          Desanavasane bahu sotapattiphaladini papunimsuti.
                        Jivakavatthu.
                        -------
                2. Mahakassapattheravatthu. (72)
      "uyyunjantiti imam dhammadesanam sattha veluvane viharanto
mahakassapattheram arabbha kathesi.
      Ekasmim hi samaye sattha rajagahe vutthavasso
"addhamasaccayena carikam pakkamissamiti bhikkhunam arocapesi. Vattam
kiretam buddhanam bhikkhuhi saddhim carikam caritukamanam "evam bhikkhu
attano pattapacanacivararajanadini katva sukham gamissantiti "idani
addhamasaccayena carikam pakkamissamiti bhikkhunam arocapanam. Bhikkhusu
pana attano pattapacanadini karontesu, mahakassapattheropi civarani
dhovi. Bhikkhu ujjhayimsu "thero kasma civarani dhovati; imasmim nagare
Anto ca bahi ca attharasa manussakotiyo vasanti: tattha ye therassa
na nataka, te upatthaka; ye na upatthaka, te nataka; therassa
catuhi paccayehi sammanam sakkaram karonti; ettakam upakaram pahaya
esa kaham gamissati; sacepi gaccheyya, mapamadakandarato param na
gacchissatiti. Sattha kira yam kandaram patva puna nivattetabbayuttake
bhikkhu "tumhe ito patinivattatha, ma pamajjitthati vadeti, sa 1-
"mapamadakandarati vuccati, tam sandhayetam vuttam. Satthapi carikam
pakkamanto cintesi "imasmim nagare anto ca bahi ca attharasa
manussakotiyo vasanti, manussanam mangalamangalatthanesu bhikkhuhi
gantabbam hoti, na sakka viharam tuccham katum, kannu kho
nivattapessamiti. Athassa etadahosi "kassapassa cete manussa
nataka ca upatthaka ca, kassapam nivattetum vattatiti. So theram
aha "kassapa na sakka viharam tuccham katum, manussanam
mangalamangalatthanesu bhikkhuhi attho hoti, tvam attano parisaya
saddhim nivattassuti. "sadhu bhanteti  thero parisam adaya nivatti.
Bhikkhu ujjhayimsu "dittham vo avuso, nanu idaneva amhehi
vuttam, `mahakassapo kasma civarani dhovati, na so satthara
saddhim gamissatiti yam amhehi vuttam, tadeva jatanti. Sattha
bhikkhunam katham sutva nivattitva thito aha "bhikkhave kinnametam
kathethati. "mahakassapattheram arabbha kathema bhanteti attana
@Footnote: 1. Si. tasma.
Kathitaniyameneva sabbam arocesum. Tam sutva sattha "[1]- bhikkhave
tumhe kassapam `kulesu ceva paccayesu ca laggoti vadetha, so
`mama vacanam karissamiti nivatto, eso hi pubbepi patthanam
karontoyeva `catusu paccayesu alaggo candopamo hutva kulani
upasankamitum samattho bhaveyyanti patthanam akasi, natthetassa
kulesu va paccayesu va sango; aham candopamappatipadanceva
ariyavamsappatipadanca kathento kassapam adim katva kathesinti.
Bhikkhu sattharam pucchimsu "bhante kada pana therena patthana thapitati.
"sotukamattha bhikkhaveti. "ama bhanteti. Sattha tesam "bhikkhave
ito satasahassakappamatthake padumuttaro nama buddho loke
udapaditi vatva padumuttarabuddhakale tena thapitam patthanam adim
katva sabbam therassa pubbacaritam kathesi. Tam therapaliyam vittharitameva.
Sattha pana imam therassa pubbacaritam vittharetva "iti kho bhikkhave
aham candopamappatipadanceva ariyavamsappatipadanca mama puttam kassapam
adim katva kathesim, mama puttassa paccayesu va kulesu va
viharesu va parivenesu va sango nama natthi, pallale
otaritva tattha caritva gacchanto rajahamso viya katthaci
alaggoyeva mama puttoti anusandhim ghatetva dhammam desento
imam gathamaha
     "uyyunjanti satimanto,      na nikete ramanti te;
      hamsava pallalam hitva       okamokam jahanti teti.
@Footnote: 1. Ma. nati atthi.
      Tattha "uyyunjanti satimantoti; sativepullappatta khinasava
attana patividdhagunesu jhanavipassanadisu avajjanasamapajjana-
vutthanadhitthanappaccavekkhanahi uyyunjanti ghatenti. Na nikete
ramanti teti: tesam alaye rati nama natthi. Hamsavati desanasisametam.
Ayampanettha attho: yatha gocarasampanne pallale sakuna attano
gocaram gahetva gamanakale "mama udakam, mama padumam, mama uppalam,
mama pundarikam, mama tinanti tasmim thane  kanci 1- alayam akatva
anapekkhava tam padesam pahaya uppatitva akase kilamana
gacchanti; evamete khinasava yattha katthaci viharantapi kuladisu
alaggaeva viharitva gamanasamayepi tam thanam pahaya gacchanta
"mama viharo, mama parivenam, mama upatthakati analaya anapekkhava
gacchanti. Okamokanti: alayam sabbalayam pariccajantiti attho.
          Desanavasane bahu sotapattiphaladini papunimsuti.
                    Mahakassapattheravatthu.
                      -----------
                3. Belatthasisattheravatthu. (73)
      "yesam sannicayo natthiti imam dhammadesanam sattha jetavane
viharanto ayasmantam belatthasisam arabbha kathesi.
      So kirayasma antogame ekam vithim pindaya caritva
@Footnote: 1. Si. kismimci.
Bhattakiccam katva puna aparam vithim caritva sukkham kuram adaya
viharam haritva patisametva "nibaddham pindapatapariyesanannama
dukkhanti katipaham jhanasukhena vitinametva, aharena atthe
sati, tam paribhunjati. Bhikkhu natva ujjhayitva tamattham bhagavato
arocesum. Sattha etasmim nidane ayatim sannidhikaram parivajjanatthaya
bhikkhunam sikkhapadam pannapetvapi therena pana appannatte
sikkhapade appicchatam nissaya katatta tassa dosabhavam pakasento
anusandhim ghatetva dhammam desento imam gathamaha
      "yesam sannicayo natthi,    ye parinnatabhojana,
       sunnato animitto ca     vimokkho yesa gocaro,
       akaseva sakuntanam     gati tesam duranvayati.
      Tattha "sannicayoti: dve sannicaya: kammasannicayo ca
paccayasannicayo  ca; tesu kusalakusalakammam kammasannicayo nama,
cattaro paccaya paccayasannicayo nama. Tattha vihare vasantassa
bhikkhuno ekam gulapindakam catubbhagamattam sappim ekanca tandulanalim
thapentassa paccayasannicayo natthi, tato uttarim hoti: yesam ayam
duvidho sannicayo natthi. Parinnatabhojanati: tihi parinnahi
parinnatabhojana, yaguadinam hi yagubhavadijananam nataparinna,
ahare patikulasannavasena pana bhojanassa parijananam tiranaparinna,
kavalinkarahare chandaragapakaddhanananam pahanaparinna; imahi
tihi parinnahi ye parinnatabhojana. Sunnato animitto cati:
Ettha appanihitavimokkhopi gahitoyeva. Tinipi  hetani nibbanasseva
namani: nibbanam hi ragadosamohanam abhavena sunnam 1- tehi
ca vimuttanti sunnato vimokkho, tam ragadinimittanam abhavena
animittam tehi ca vimuttanti  animitto vimokkho, ragadippanidhinam
pana abhavena appanihitam tehi ca vimuttanti appanihito
vimokkhoti vuccati. Phalasamapattivasena tam arammanam katva
viharantanam ayam tividho vimokkho yesam gocaro. Gati tesam
duranvayati: yatha nama akasena gatanam sakunanam padanikkhepassa
adassanena gati duranvaya na sakka natum; evameva yesam
ayam duvidho sannicayo natthi, imahi ca tihi parinnahi
parinnatabhojana, yesanca ayam vuttappakaro vimokkho gocaro,
tesam "tayo bhava catasso yoniyo panca gatiyo satta
vinnanatthitiyo nava sattavasati imesu pancasu kotthasesu
imina nama gatati gamanassa appannayanato gati duranvaya
na sakka pannapetunti.
          Desanavasane bahu sotapattiphaladini papunimsuti.
                    Belatthasisattheravatthu.
                      -----------
@Footnote: 1.Si. Ma. Yu. sunnato.
                 4. Anuruddhattheravatthu. (74)
      "yassasava parikkhinati imam dhammadesanam sattha veluvane
viharanto anuruddhattheram arabbha kathesi.
      Ekasmim hi divase thero jinnacivaro sankarakutadisu civaram
pariyesati. Tassa ito tatiye attabhave puranadutiyika tavatimsabhavane
nibbattitva jalini nama devadhita ahosi. Sa theram colakani
pariyesamanam disva terasahatthayamani catuhatthavittharani tini
dibbadussani gahetva "sacaham imina niharena dassami,
thero na ganhissatiti cintetva tassa colakani pariyesamanassa
purato ekasmim sankarakute, yatha nesam dasantamattameva
pannayati, tatha thapesi. Thero tena maggena colakapariyesanam
caranto tesam dasantam disva tattheva gahetva akaddhamano
vuttappamanani dibbadussani disva "ukkatthapamsukulam vata
idanti adaya pakkami. Athassa civarakaradivase sattha
pancasatabhikkhuparivaro viharam gantva nisidi. Asitimahatherapi tatheva
nisidimsu. Civaram sibbetum mahakassapatthero mule nisidi, sariputtatthero
majjhe, anandatthero agge. Bhikkhusangho suttam vattesi.
Tam sattha sucipasake avuni. Mahamoggallanatthero, yena
yenattho, tam tam upanento vicari. Devadhitapi antogamam
pavisitva "bhonto ayyassa no anuruddhattherassa civaram
karonto sattha ajja asitimahasavakaparivuto pancahi bhikkhusatehi
Saddhim vihare  nisidi, yaguadini adaya viharam gacchathati bhikkham
samadapesi. Mahamoggallanattheropi antarabhatte mahajambupesim
ahari. Pancasata bhikkhu parikkhinam khaditum nasakkhimsu.  sakko
civarakaranatthane paribhandamakasi. Bhumi alattakarasaranjita viya
ahosi. Bhikkhuhi paribhuttavasesanam yagukhajjakabhattanam maharasi
ahosi. Bhikkhu ujjhayimsu "ettakanam bhikkhunam kim evambahukehi
yaguadihi, nanu nama pamanam sallakkhetva `ettakannama
aharathati nataka ca upatthaka ca vattabba siyum, anuruddhatthero
attano natiupatthakanam bahubhavam  napetukamo manneti.
Atha ne sattha "kim bhikkhave kathethati pucchitva, "bhante
idannamati vutte, "kim pana tumhe bhikkhave `idam anuruddhena
aharapitanti mannathati. "ama bhanteti. "na bhikkhave mama
putto anuruddho evarupam vadeti, na hi khinasava paccayapatisamyuttam
katham kathenti, ayam pana pindapato devatanubhavena nibbattoti
anusandhim ghatetva dhammam desento imam gathamaha
      "yassasava parikkhina,   ahare ca anissito,
      sunnato animitto ca     vimokkho yassa gocaro,
      akaseva sakuntanam     padantassa duranvayanti.
      Tattha "yassasavati: yassa cattaro asava parikkhina.
Ahare ca anissitoti: aharasminca tanhaditthinissayehi
anissito. Padantassa duranvayanti: yatha akase gacchantanam
Sakunanam "imasmim thane padehi akkamitva gata, idam thanam
urena paharitva gata, idam sisena, idam pakkhehiti na sakka
natum; evameva evarupassa bhikkhuno "nirayapadena va gato
tiracchanayonipadena vatiadina nayena padam pannapetum nama na sakkati.
          Desanavasane bahu sotapattiphaladini papunimsuti.
                     Anuruddhattheravatthu.
                    ---------------
               5. Mahakaccayanattheravatthu. (75)
      "yassindriyaniti imam dhammadesanam sattha pubbarame
viharanto mahakaccayanattheram arabbha kathesi.
      Ekasmim hi samaye sattha  mahapavaranaya migaramatu
pasadassa hettha  mahasavakaparivuto   nisidi. Tasmim samaye
mahakaccayanatthero avantisu viharati. So panayasma duratopi
agantva dhammassavanam pagganhatiyeva. Tasma mahathera nisidanta
mahakaccayanattherassa asanam thapetva nisidimsu. Sakko devaraja dvihi
devalokehi devaparisaya saddhim agantva dibbagandhamaladihi sattharam
pujetva thito mahakaccayanattheram    adisva "kinnu kho mama ayyo na
dissati, sadhu kho panassa, sace agaccheyyati. Thero tamkhananneva
agantva attano asane nisinnameva attanam dassesi. Sakko theram
Disva gopphakesu dalham gahetva "agato vata me ayyo, aham
ayyassa agamanameva paccasimsamiti vatva therassa ubhohi hatthehi
pade sambahitva 1- gandhamaladihi pujetva vanditva ekamantam
atthasi. Bhikkhu ujjhayimsu "sakko mukham oloketva sakkaram
karoti, avasesamahasavakanam evarupam sakkaram akaritva mahakaccayanam
disva vegena gopphakesu gahetva `sadhu vata me ayyo agato,
aham ayyassa agamanameva paccasimsamiti vatva ubhohi hatthehi
pade sambahitva pujetva  vanditva ekamantam thitoti. Sattha
tesam katham sutva "bhikkhave mama puttena mahakaccayanena sadisa
indriyesu guttadvara bhikkhu devanam 2- piyaevati vatva anusandhim
ghatetva dhammam desento imam gathamaha
               "yassindriyani samathangatani
                assa yatha sarathina sudanta,
                pahinamanassa anasavassa
                devapi tassa pihayanti tadinoti.
      Tassattho: yassa bhikkhuno chekena sarathina sudanta assa
viya cha indriyani samatham dantabhavam nibbisevanabhavam gatani, tassa
navavidham manam pahaya thitatta pahinamanassa catunnam asavanam
abhavena anasavassa. Tadinoti: tadibhavasanthitassa tatharupassa
@Footnote: 1. Si. Yu. "ubhohi hatthehi pade sambahitvati natthi.
@2. Si.Ma. Yu. devanampi manussanampi.
Devapi pihayanti manussapi dassananca agamananca  patthentiyevati.
          Desanavasane bahu sotapattiphaladini papunimsuti.
                   Mahakaccayanattheravatthu.
                      ----------
                6. Sariputtattheravatthu. (76)
      "pathavisamoti imam dhammadesanam sattha jetavane viharanto
sariputtattheram arabbha kathesi.
      Ekasmim hi samaye ayasma sariputto vutthavasso carikam
pakkamitukamo bhagavantam apucchitva vanditva attano parivarena
saddhim nikkhami. Annepi bahu bhikkhu theram anugacchimsu. Thero ca
namagottavasena pannayamane bhikkhu namagottavasena kathetva
nivatteti. Annataro namagottavasena apakato bhikkhu "aho vata
mampi namagottavasena pagganhanto kathetva nivatteyyati. Thero
mahabhikkhusanghassa antare tam na sallakkhesi. Sopi "anne viya bhikkhu
mam na pagganhatiti there aghatam bandhi. Therassapi sanghatikanno
tassa bhikkhuno sariram phusi. Tenapi aghatam bandhiyeva. So "idani thero
viharupacaram atikkanto bhavissatiti natva sattharam upasankamitva
"ayasma mam bhante sariputto `tumhakam aggasavakomhiti
kannasankhalim bhindanto viya paharitva akkhamapetva va carikam
Pakkantoti aha. Sattha theram pakkosapesi. Tasmim khane
mahamoggallanatthero ca anandatthero ca cintesum "amhakam
jetthabhatara imassa bhikkhuno appahatabhavam sattha no na janati,
sihanadam pana nadapetukamo bhavissati, parisam sannipatessamati.
Te kuncikahattha parivenadvarani vivaritva "abhikkhamathayasmanto,
abhikkhamathayasmanto, idani ayasma sariputto bhagavato sammukha
sihanadam nadissatiti mahabhikkhusangham sannipatesum. Theropi agantva
sattharam vanditva nisidi. Atha nam sattha   tamattham pucchi. Thero
"nayam bhikkhu maya pahatoti avatvava attano gunakatham kathento
"yassa nuna bhante kaye kayagata sati anupatthita assa, so idha
annataram sabrahmacarim asajja appatinissajja carikam pakkameyyati 1-
vatva "seyyathapi bhante pathaviyam sucimpi nikkhipanti asucimpi
nikkhipantitiadina 2- nayena attano pathavisamacittatanca  apotejovayo-
rajoharanacandalakumarakausabhacchinnavisanasamacittatanca ahikunapadihi
viya attano kayena attiyananca medakathalika viya attano
kayassa pariharananca pakasesi. Imahi ca pana navahi upamahi
there attano gunam   kathente, navasupi varesu udakapariyantam katva
mahapathavi kampi. Rajoharanacandalakumarakamedakathalikopamanampana
aharanakale puthujjanabhikkhu assuni sandharetum nasakkhimsu, khinasavanam
dhammasamvego udapadi. There attano gunam kathenteyeva,
abbhacikkhanakabhikkhuno sakalasarire daho uppajji. So tavadeva
@Footnote: 1-2. navakanguttara 23/388.
Bhagavato padesu nipatitva abhutabbhakkhanadosam pakasetva accayam
desesi. Sattha theram amantetva "sariputta khamahi imassa
moghapurisassa dosam, yavassa sattadha muddha na phalissatiti aha.
Thero ukkutikam nisiditva anjalim paggayha "khamamaham bhante tassa
ayasmato, khamatu  ca me so ayasma, sace mayham doso
atthiti aha. Bhikkhu kathayimsu "passathidani avuso therassa
anomagunattam, evarupassa nama musavadena abbhacikkhanakassa
bhikkhuno upari appamattakampi kopam va dosam va akatva
sayameva ukkutikam nisiditva anjalim paggayha   khamapetiti. Sattha
tam katham sutva "bhikkhave kim kathethati pucchitva, "idannama
bhanteti vutte, "na bhikkhave sakka sariputtasadisanam kopam
va dosam va uppadetum, mahapathavisadisam bhikkhave indakhilasadisam
pasannaudakarahadasadisanca sariputtassa cittanti  vatva anusandhim
ghatetva dhammam desento imam gathamaha
             "pathavisamo no virujjhati
              indakhilupamo tadi subbato
              rahadova apetakaddamo,
              samsara na bhavanti tadinoti.
      Tassattho: bhikkhave yatha pathaviyam sucini gandhamaladinipi
nikkhipanti asucini muttakarisadinipi nikkhipanti; tatha nagaradvare
Nikhatam indakhilam darakadayo ummihantipi 1- uhadantipi 2-. Apare pana
tam gandhamaladihi sakkaronti, tattha pathaviya va indakhilassa
va neva anurodho uppajjati na virodho; evameva yvayam
khinasavo bhikkhu atthahi lokadhammehi akampiyabhavena tadi
vattanam sundarataya subbato, so "ime mam catuhi paccayehi
sakkaronti, ime pana na sakkarontiti sakkaranca asakkaranca
karontesu neva anurujjhati na virujjhati; athakho pathavisamo ca
indakhilupamo eva ca hoti. Yatha ca apagatakaddamo rahado
pasannodako hoti; evam apagatakkilesataya ragakaddamadihi
apagatakaddamo vippasannova hoti. Tadinoti:  tassa pana
      evarupassa sugatiduggatisu samsaranavasena samsara nama na hontiti.
      Desanavasane nava bhikkhusahassani saha patisambhidahi arahattam
papunimsuti.
                    Sariputtattheravatthu.
                    --------------
              7. Kosambivasitissattheravatthu. (77)
      "santantassa manam hotiti imam dhammadesanam sattha jetavane
viharanto tissattherassa samaneram arabbha kathesi.
      Eko kira kosambivasi kulaputto sasane pabbajitva
@Footnote: 1. Si. Ma. Yu. omuttentipi. 2. Yu. uhadayantipi.
Laddhupasampado "kosambivasitissattheroti pannayi. Tassa kosambiyam
vutthavassassa upatthako ticivaranceva sappiphanitanca aharitva
padamule thapesi. Atha nam thero aha "kimidam upasakati.
"nanu maya bhante tumhe vassam vasita, amhakanca vihare
vutthavassa imam labham labhanti, ganhatha bhanteti. "hotu
upasaka, na mayham imina atthoti. "kimkarana bhanteti. "mama
santike kappiyakarako samaneropi natthi avusoti. "sace
bhante kappiyakarako natthi, mama putto ayyassa santike
samanero bhavissatiti. Thero adhivasesi. Upasako sattavassikam
attano puttam therassa santikam netva "imam pabbajethati
adasi. Athassa thero kese temetva tacapancakakammatthanam
datva pabbajesi. So khuraggeyeva saha patisambhidahi arahattam
papuni. Thero tam pabbajetva addhamasam tattha vasitva
"sattharam passissamiti samaneram bhandakam gahapetva gacchanto
antaramagge ekam viharam pavisi. Samanero upajjhayassa senasanam
gahetva patijaggi. Tassa tam patijaggantasseva vikalo jato,
tena attano  senasanam patijaggitum nasakkhi.  atha nam upatthanavelayam
agantva nisinnam thero pucchi "samanera attano vasanatthanam
patijaggitanti. "bhante patijaggitum okasam nalatthanti. "tenahi
mama vasanatthaneyeva vasa, dukkham agantukatthane vasitunti tam
gahetvava senasanam pavisi. Thero pana puthujjano nipannamattoyeva
Niddam okkami. Samanero cintesi "ajja me upajjhayena
saddhim tatiyo divaso ekasenasane vasantassa; sace nipajjitva
niddayissami, thero sahaseyyam apajjeyya, nisinnakova vitinamessamiti
upajjhayassa mancakasamipe pallankam abhujitva nisinnakova rattim
vitinamesi. Thero paccusakale paccutthaya "samaneram  nikkhamapetum
vattatiti mancakapasse thitam vijanim gahetva vijanipattakassa
aggena samanerassa katasarakam paharitva vijanim uddham ukkhipanto
"samanera bahi nikkhamati aha. Vijanipattako akkhimhi patihanni.
Tavadeva akkhi bhijji. So "kim  bhanteti vatva, "utthaya
bahi nikkhamati vutte, "akkhi me bhante bhinnanti avatva
ekena hatthena  paticchadetva nikkhami. Vattakaranakale ca
pana "akkhi me bhinnanti tunhi anisiditva ekena hatthena
akkhim gahetva ekena   hatthena  mutthisammajjanim adaya vaccakutinca
mukhadhovanatthananca sammajjitva mukhadhovanodakanca thapetva parivenam
sammajji. So upajjhayassa dantakattham dadamano ekena hatthena
adasi. Atha nam upajjhayo aha "asikkhito vatayam samanero
acariyupajjhayanam ekena hatthena dantakattham datum labhatiti. 1-
"janamaham bhante `na etam vattanti, eko pana me hattho na
tucchoti. "kim samanerati. So adito patthaya tam pavattim
arocesi. Thero sutvava samviggamanaso "aho maya bhariyam
kammam katanti vatva "khamahi me sappurisa, nahametam janami,
@Footnote: 1. Ma. na vattatiti.
Avassayo hohiti anjalim paggayha sattavassikadarakassa padamule
ukkutikam nisidi. Atha nam samanero aha "naham bhante etadatthaya
kathesim, tumhakam cittam anurakkhantena maya evam vuttam, na ettha
tumhakam doso atthi, na mayham, vattasseveso doso, ma
cintayittha, maya tumhakam vippatisaram rakkhanteneva narocitanti.
Thero samanerena assasiyamanopi anassasitva uppannasamvego
samanerassa bhandam gahetva satthu santikam payasi. Satthapissa
agamanam olokentova nisidi. So gantva sattharam vanditva
satthara saddhim patisammodanam  katva "khamaniyam te bhikkhu, na
kinci atirekam aphasukam atthiti pucchito aha "khamaniyam bhante,
natthi me kinci  atirekam aphasukam; apica kho pana me ayam
daharasamanero viya anno atirekaguno na ditthapubboti. "kim
pana imina katam bhikkhuti. So adito patthaya sabbantam pavattim 1-
bhagavato arocetva aha "evam bhante maya khamapiyamano mam
evam vadesi `nevettha tumhakam doso atthi, na mayham, vattasseveso
doso, tumhe ma cintayitthati, iti mam assasesiyeva, mayi
neva kopam na dosamakasi; na me bhante evarupo gunasampanno
ditthapubboti. Atha nam sattha "bhikkhu khinasava nama na kassaci
kuppanti na dussanti, santindriya santamanasava hontiti
vatva anusandhim ghatetva dhammam desento imam gathamaha
@Footnote: 1. pavuttintipi dissati.
       "santantassa manam hoti     santa vaca ca kamma ca
        sammadanna vimuttassa     upasantassa tadinoti.
      Tattha "santanti: tassa khinasavasamanassa abhijjhadinam
abhavena manam santameva hoti upasantam nibbutam, tatha musavadadinam
abhavena vaca ca, panatipatadinam abhavena kayakammanca
santameva hoti. Sammadanna vimuttassati: nayena hetuna 1- janitva
pancahi vimuttihi vimuttassa upasantassati: abbhantare ragadinam
upasamena upasantassa. Tadinoti: tatharupassa gunasampannassati.
      Desanavasane kosambivasitissatthero saha patisambhidahi
arahattam papuni, sesamahajanassapi satthika dhammadesana ahositi.
                  Kosambivasitissattheravatthu.
                     -------------
                8. Sariputtattheravatthu. (78)
      "assaddhoti imam dhammadesanam sattha jetavane viharanto
sariputtattheram arabbha kathesi.
      Ekadivasam hi timsamatta arannaka bhikkhu satthu santikam
gantva 2- vanditva nisidimsu. Sattha tesam saha patisambhidahi
arahattassa upanissayam viditva sariputtattheram amantetva
"saddahasi tvam sariputta: saddhindriyam  bhavitam bahulikatam amatogadham
@Footnote: 1. annattha "hetuna nayenati agatam. 2. Si. Ma. Yu. agantva.
Hoti amatapariyosananti 1- evam pancindriyani arabbha panham pucchi.
Thero "na khvaham bhante ettha bhagavato saddhaya gacchami:
saddhindriyam .pe. Amatapariyosanam, yesam nunetam bhante annatam
assutam adittham aviditam asacchikatam  aphusitam pannaya, te tattha paresam
saddhaya gaccheyyum: saddhindriyam .pe. Amatapariyosananti 2-  evantam
panham byakasi. Tam sutva bhikkhu katham  samutthapesum "sariputtatthero
micchagahaneneva vissajjesi, ajjapi sammasambuddhassa na
saddahiyevati. Tam sutva sattha "kinnametam bhikkhave vadetha,
aham hi `pancindriyani abhavetva samathavipassanam avaddhetva
maggaphalani sacchikatum samattho nama atthiti saddahasi sariputtati
pucchim, so `evam sacchikaronto atthi namati na saddahami
bhanteti kathesi, na dinnassa va katassa va phalavipakam na
saddahi, napi buddhadinam gunam na saddahi; so pana attana
patiladdhesu jhanavipassanamaggaphaladhammesu paresam saddhaya na gacchati,
tasma anupavajjoti vatva anusandhim ghatetva dhammam  desento
imam gathamaha
         "assaddho akatannu ca     sandhicchedo ca yo naro
          hatavakaso vantaso,   sa ve uttamaporisoti.
      Tattha "assaddhoti: attana patividdhagunam paresam kathaya
na saddahatiti assaddho, akatam nibbanam janatiti akatannu,
sacchikatanibbanoti attho. Vattasandhim samsarasandhim chinditva thitoti
@Footnote: 1-2. samyuttanikaya mahavaravagga 19/292. tattha pana...yesanhi tam
@bhante annatam adittham aviditam...pannayati dissati.
Sandhicchedo. Kusalakusalakammavijassa khinatta nibbattanavakaso
hato assati hatavakaso. Catuhi maggehi kattabbakiccassa
katatta sabbasa imina vantati vantaso. Yo pana evarupo
naro, sa ve patividdhalokuttaradhammataya purisesu  uttamabhavampattoti
purisuttamoti.
      Gathavasane te arannaka timsamatta bhikkhu saha patisambhidahi
arahattam papunimsu, sesamahajanassapi satthika dhammadesana
ahositi.
                    Sariputtattheravatthu.
                      ----------
              9. Khadiravaniyarevatattheravatthu. (79)
      "game vati imam dhammadesanam sattha jetavane viharanto
khadiravaniyarevatattheram arabbha kathesi.
      Ayasma hi sariputto sattasitikotidhanam pahaya pabbajitva
"cala, upacala, sisupacalati tisso bhaginiyo "cundo,
upasenoti ime dve bhataro pabbajesi. Revatakumaro ekova
gehe avasittho. Athassa mata cintesi "mama putto
upatisso ettakam dhanam pahaya pabbajitva tisso bhaginiyo dve
ca bhataro pabbajesi, revato ekova avasittho; sace imampi
pabbajessati, ettakam no dhanam nassissati, kulavamso pacchijjissati;
Daharakaleyeva nam gharavasena bandhissamiti. Sariputtattheropi
patikacceva bhikkhu anapesi "sace avuso revato pabbajitukamo
agacchati, agatamattameva nam pabbajeyyatha; mama matapitaro
micchaditthika, kintehi apucchitehi, ahameva tassa mata ca
pita cati. Matapissa revatakumaram sattavassikameva gharabandhanena
bandhitukama samajatike kule kumarikam varetva divasam vavatthapetva
kumaram mandetva pasadhetva mahata parivarena saddhim adaya
kumarikaya natigharam agamasi. Atha nesam katamangalanam dvinnampi
natakesu sannipatitesu, udakapatiyam hatthe otaretva mangalani
vatva kumarikaya vuddhim akankhamana nataka "tava ayyikaya
ditthadhammam passa, ayyika viya ciram jiva ammati ahamsu.
Revatakumaro "ko nu kho imissa ayyikaya ditthadhammoti
cintetva "katara imissa ayyikati pucchi. Atha nam ahamsu
"tata kim na passasi imam visavassasatikam khandadantam palitakesam
valitatacam tilakahatagattam gopanasivankam, esa etissa ayyikati.
"kim  pana ayampi evarupa bhavissatiti. "sace jivissati, bhavissati
tatati. So cintesi "evarupampi nama sariram jaraya imam
vippakaram papunissati, idam me bhatara upatissena dittham
bhavissati, ajjeva maya palayitva pabbajitum vattatiti. Atha nam
nataka kumarikaya saddhim ekayanam aropetva adaya
pakkamimsu. So thokam gantva sarirakiccam apadisitva "thapetha tava
Yanam, otaritva agamissamiti yana otaritva ekasmim
gumbe thokam  papancam katva agamasi. Punapi thokam gantva
teneva apadesena otaritva abhiruhitva punapi tatheva akasi.
Athassa nataka "addha imassa utthanani vattantiti
sallakkhetva natidalham arakkham karimsu. So punapi thokam gantva
teneva apadesena otaritva "tumhe pajenta purato gacchatha,
mayam pacchato sanikam agamissamati vatva otaritva gumbabhimukho
ahosi. Natakapissa "pacchato agamissatiti sannaya yanam
pajenta agamamsu. Sopi tato palayitva, ekasmim padese
timsamatta bhikkhu vasanti, tesam santikam gantva vanditva aha
"pabbajetha mam bhanteti. "avuso tvam sabbalankarappatimandito,
mayam te raputtabhavam va amaccaputtabhavam va  na janama,
katham tam pabbajessamati. "tumhe mam bhante na janathati. "na
janamavusoti. "aham upatissassa kanitthabhatikoti. "ko esa
upatisso namati. "bhante bhadanta mama bhataram `sariputtoti
vadanti, tasma `upatissoti vutte, na janantiti. "kim pana
sariputtattherassa kanitthabhatikoti. "ama bhanteti. "tenahi
ehi, bhatara te anunnatamevati vatva tassa abharanani
omuncapetva ekamante thapapetva tam pabbajetva therassa
sasanam pahinimsu. Thero tam sutva bhagavato arocesi "bhante
`arannakabhikkhuhi kira revato pabbajitoti sasanam pahinimsu,
Gantva tam passitva agamissamiti. Sattha "adhivasehi tava
sariputtati gantum nadasi. Thero puna katipahaccayena sattharam
apucchi. Sattha "adhivasehi tava sariputta, mayampi gamissamati
neva gantum adasi.
      Samaneropi "sacaham idha vasissami, nataka mam anubandhitva
pakkosapessantiti tesam bhikkhunam santika yava arahatta
kammatthanam ugganhitva pattacivaramadaya carikancaramano tato
timsayojanikatthane khadiravanam gantva antovasseyeva temasabbhantare
saha patisambhidahi arahattam papuni. Theropi pavaretva sattharam
puna tattha gamanatthaya apucchi. Sattha "mayampi gamissama sariputtati
pancahi bhikkhusatehi saddhim nikkhami. Thokam gatakale anandatthero
dvedhapathe thatva sattharam aha "bhante revatassa santikam
gamanamaggesu ayam pariharapatho satthiyojaniko manussavaso, ayam
ujumaggo timsayojaniko amanussapariggahito; katarena gacchamati.
"sivali pana ananda amhehi saddhim agatoti.  "ama bhanteti.
"sace sivali agato, ujumaggameva ganhahiti. Sattha kira "aham
tumhakam yagubhattam uppadessami, ujumaggam ganhathati avatva
"tesam tesam jananam punnassa vipakadanatthanam etanti natva
"sace sivali agato, ujumaggam ganhahiti aha. Satthari pana tam
maggam patipanne, devata "amhakam ayyassa sivalittherassa sakkaram
Karissamati cintetva ekekayojane vihare 1- karetva ekayojanato
uddham gantum adatva patova utthaya dibbani yaguadini gahetva
"amhakam ayyo sivalitthero kaham nisinnoti vicaranti. Thero
attano abhihatam buddhappamukhassa bhikkhusanghassa dapesi. Evam
sattha saparivaro timsayojanikam kantaram sivalittherasseva punnam
anubhavamano agamasi. Revatattheropi satthu agamanam natva bhagavato
gandhakutim mapetva panca kutagarasatani panca cankamanasatani
panca rattitthanadivatthanasatani ca mapesi. Sattha tassa
santike masamattameva vasi. Tasmim vasamanopi sivalittherasseva
punnam anubhavi.
      Tattha pana dve mahallakabhikkhu satthu khadiravanam pavisanakale
evam cintayimsu "ayam bhikkhu ettakam navakammam karonto kim sakkhissati
samanadhammam katum, sattha `sariputtassa kanitthoti mukholokanakiccam
karonto evarupassa navakammikassa santikam agatoti. Satthapi
tam divasam paccusakale lokam olokento te bhikkhu disva tesam
cittavaram annasi; tasma tattha masamattam vasitva nikkhamanadivase,
yatha te bhikkhu attano telanalinca udakatumbanca upahana ca
pammussanti; tatha adhitthahitva nikkhamanto viharupacarato bahi
nikkhantakale iddhim vissajjesi. Atha te bhikkhu "maya idancidanca
pammuttham, mayapi pammutthanti ubhopi nivattitva tam thanam
@Footnote: 1. Si. Yu. viharam.
Asallakkhetva khadirarukkhakantakehi vijjhiyamana vicaritva ekasmim
khadirarukkhe olambantam attano bhandakam disva adaya pakkamimsu.
Satthapi bhikkhusangham adaya puna masamattameva sivalittherassa punnam
anubhavamano gantva pubbaramam pavisi. Atha te mahallakabhikkhu
patova mukham dhovitva "agantukabhattadayikaya visakhaya ghare
yagum pivissamati gantva yagum pivitva khajjakam khaditva nisidimsu.
Atha ne visakha pucchi "tumhe hi bhante satthara saddhim
revatattherassa vasanatthanam agamitthati. "ama upasiketi. "ramaniyam
bhante therassa vasanatthananti. "kuto tassa ramaniyata,
setakantakakhadirarukkhagahanam petanam 1- nivasanatthanasadisam upasiketi.
Athanne dve daharabhikkhu agamimsu. Upasika  tesampi yagukhajjakani
datva tatheva pucchi. Te ahamsu "na sakka upasike vannetum,
sudhammadevasabhasadisam, iddhiya abhisankhatam viya therassa vasanatthananti.
Upasika cintesi "pathamam agatabhikkhu annatha vadimsu, ime
annatha vadanti; pathamam agatabhikkhu kincideva pammussitva
iddhiya vissatthakale patinivattitva gata bhavissanti, ime pana
iddhiya abhisankharitva nimmitakale gata bhavissantiti attano
panditabhavena etamattham natva "satthu agamanakale pucchissamiti
atthasi. Tato muhuttasseva sattha bhikkhusanghaparivuto visakhaya
geham gantva pannattasane nisidi. Sa buddhappamukham bhikkhusangham
@Footnote: 1. Yu. tapasanam.
Sakkaccam parivisitva bhattakiccavasane sattharam vanditva patipucchi
"bhante tumhehi saddhim gatabhikkhusu ekacce `revatattherassa
vasanatthanam khadiragahanam arannanti vadanti, ekacce `ramaniyanti
vadanti; kinnu kho etanti.  tam sutva sattha "upasike gamo
va hotu arannam va, yasmim thane arahanto viharanti, tam
ramaniyamevati vatva anusandhim ghatetva dhammam desento imam
gathamaha
       "game va yadivaranne   ninne va yadi va thale
        yattha arahanto viharanti,  tam bhumiramaneyyakanti.
      Tattha "kincapi arahanto gamante kayavivekam na labhanti,
cittavivekam pana labhanteva; tesam hi dibbappatibhaganipi arammanani
cittam caletum na sakkonti; tasma gamo va hotu arannadinam
va annataram, yattha arahanto viharanti. Tam bhumiramaneyyakanti:
so bhumippadeso ramaniyoevati attho.
       Desanavasane bahu sotapattiphaladini papunimsu.
       Aparena samayena bhikkhu katham samutthapesum "avuso kena nu
kho karanena ayasma sivalitthero sattadivasasattamasadhikani
satta vassani 1- matu kucchiyam vasi, kena niraye paci, kena evam
labhaggayasaggappatto jatoti. Sattha tam katham sutva "bhikkhave
kim kathethati pucchitva, "bhante idannamati vutte, tassayasmato
pubbakammam kathento aha
@Footnote: 1. khuddakanikayassa udane pana suppavasa koliyadhita satta vassani
@gabbham dhareti sattaham mulhagabbhati dissati.
      "bhikkhave ito ekanavutikappe vipassi bhagava loke
uppajjitva ekasmim samaye janapadacarikam caritva pitu nagaram
paccagamasi. Raja buddhappamukhassa bhikkhusanghassa agantukadanam
sajjetva nagaranam sasanam pesesi "agantva mayham dane
sahayaka hontuti. Te tatha katva "ranna dinnadanato
atirekataram dassamati sattharam nimantetva punadivase danam
patiyadetva ranno sasanam pahinimsu. Raja agantva tesam
danam disva "ito adhikataram dassamiti punadivase sattharam nimantesi.
Neva raja nagare parajetum sakkhi, na nagara rajanam. Nagara
chatthe vare "svedani, yatha `imesam dane idannama natthiti na
sakka [1]- vattum; evam danam dassamati cintetva punadivase danam
patiyadetva "kinnu kho ettha natthiti olokenta allamadhumeva
naddasamsu. Pakkamadhu pana bahu atthi. Te allamadhussatthaya catusu
nagaradvaresu cattari sahassani gahapetva pahinimsu. Atheko
janapadamanusso gamabhojakam  passitum agacchanto antaramagge madhupatalam
disva makkhika palapetva sakham chinditva sakhadandakeneva saddhim
madhupatalam adaya "gamabhojakassa dassamiti nagaram pavisi. Madhuatthaya
gato tam disva "ambho vikkiniyam madhunti pucchi. "na vikkiniyam
samiti. "handa imam kahapanam gahetva dehiti. So cintesi "idam
madhupatalam padamattampi nagghati; ayam pana kahapanam deti,
@Footnote: 1. Si. Ma. Yu. etthantare "hotiti atthi.
Bahukahapanako manne; maya vaddhetum vattatiti. Atha nam "na
demiti aha. "tenahi dve kahapane ganhahiti. "dvihipi na
demiti. Evam tava vaddhesi; yava so "tenahi imam sahassam
ganhahiti bhandikam upanesi. Atha nam so aha "kinnu kho tvam
ummattako, udahu kahapananam thapanokasam na labhasi; padampi
anagghantam 1- madhum `sahassam gahetva dehiti vadesi, kinnametanti.
"janamaham bho, imina pana me kammam atthi, tenevam vadamiti.
"kim kammam samiti. "amhehi vipassissa sammasambuddhassa
atthasatthisamanasatasahassaparivarassa mahadanam sajjitam, tatrekam
allamadhumeva natthi; tasma evam ganhamiti. "evam sante naham
mulena dassami, sace ahampi dane pattim labhami, dassamiti. So
gantva nagaranam etamattham arocesi. Nagara tassa saddhaya
balavabhavam natva "sadhu pattiko hotuti patijanimsu. Te buddhappamukham
bhikkhusangham nisimdapetva yagukhajjakam datva mahatim suvannapatim
aharapetva madhupatalam pilapesum. Teneva manussena pannakaratthaya
dadhivarakopi ahato atthi. So tampi dadhim patiyam akiritva tena
madhuna sandetva buddhappamukhassa bhikkhusanghassa adito patthaya
adasi. Tam yavadattham ganhantanam sabbesam sampapuni. Uttarimpi
avasittham ahosiyeva. "evam thokam katham tava bahunnam papuniti na
cintetabbam. Tam hi buddhanubhavena papuni. Buddhavisayo na cintetabbo.
@Footnote: 1. Ma. na agghanakam.
Cattari 1- hi "acinteyyaniti vuttani, tani 2- cintento ummadasseva
bhagi hotiti. So puriso ettakam kammam katva ayuhapariyosane
devaloke nibbattitva ettakam kalam samsaranto ekasmim samaye
devaloka cavitva baranasiyam rajakule nibbatto pitu accayena
rajjam papuni. So "ekam  nagaram ganhissamiti gantva parivaresi,
nagarananca sasanam pahini "rajjam va dentu yuddham vati. Te
"neva rajjam dassama na yuddhanti vatva culadvarehi nikkhamitva
darudakadini aharanti, sabbakiccani karonti. Itaropi cattari
mahadvarani rakkhanto sattadivasasattamasadhikani 3- satta vassani
nagaram uparundhi. Athassa mata "kim me putto karotiti pucchitva
"idannama deviti tam pavattim sutva "balo mama putto, gacchatha,
tassa `culadvarani pidhaya nagaram uparundhatuti vadethati. So matu
sasanam sutva tatha akasi. Nagarapi bahi nikkhamitum alabhanta
sattame divase attano rajanam maretva tassa rajjam adamsu.
So imam kammam katva ayuhapariyosane avicimhi nibbattitva,
yavayam mahapathavi yojanamattam ussanna; tava niraye pacitva,
catunnam culadvaranam pihitatta tato cuto etissaeva matu
kucchismim patisandhim gahetva sattamasadhikani satta vassani
antokucchismim vasi, satta divasani yonimukhe tiriyam nipajji. Evam
bhikkhave sivali tada nagaram uparundhitva gahitakammena ettakam
@Footnote: 1. an. catukka. 21/104. 2. yani [?].
@3. sattamasadhikaniti yuttataram.
Kalam niraye pacitva catunnam culadvaranam pihitatta tassayeva
matu kucchimhi patisandhim gahetva ettakam kalam kucchimhi vasi,
navamadhuno dinnatta labhaggayasaggappatto jatoti.
      Punekadivasam bhikkhu katham samutthapesum "aho samanerassa
labho, aho punnam, yena ekena pancannam bhikkhusatanam panca
kutagarasatani kataniti. Sattha agantva "kaya nuttha bhikkhave
etarahi kathaya sannisinnati pucchitva, "imaya namati vutte,
"bhikkhave mayham puttassa neva punnam atthi, na papam; ubhayamassa
pahinanti vatva brahmanavagge imam gathamaha
     "yodha punnanca papanca     ubho sangam upaccaga,
      asokam virajam suddham        tamaham brumi brahmananti.
                  Khadiravaniyarevatattheravatthu.
                      ----------
                 10. Annataritthivatthu. (80)
      "ramaniyaniti imam dhammadesanam sattha jetavane viharanto
annataram itthim arabbha kathesi.
      Eko kira pindapatiko bhikkhu satthu santike kammatthanam
gahetva ekam jinnuyyanam pavisitva samanadhammam karoti. Atha
eka nagarasobhini itthi purisena saddhim "aham asukatthannama
Gamissami, tattha agaccheyyasiti sanketam katva agamasi. So
puriso nagacchi. Sa tassa agamanamaggam olokenti tam adisva
ukkanthita ito cito ca vicaramana tam uyyanam pavisitva theram
pallankam abhujitva nisinnam disva ito cito ca olokayamana
annam kanci adisva "ayam purisoeva, imassa cittam mohessamiti
tassa purato thatva punappunam nivatthasatakam mocetva nivaseti,
kese muncitva bandhati, panim paharitva hasati. Therassa samvego
uppajjitva sakalasariram phari. So "kinnu kho idanti cintesi.
Satthapi "mama santika kammatthanam gahetva `samanadhammam karissamiti
gatassa bhikkhuno ka nu kho pavattiti upadharento tam itthim disva
tassa anacarakiriyam therassa ca samveguppattim natva gandhakutiyam
nisinnova tena saddhim kathesi "bhikkhu kamagavesakanam aramanatthanameva
vitaraganam ramanatthanam hotiti, evanca pana vatva obhasam pharitva
tassa dhammam desento imam gathamaha
        "ramaniyani arannani,     yattha na ramati jano,
         vitaraga ramessanti,    na te kamagavesinoti.
      Tattha "arannaniti: supupphitatarunavanasandamanditani
vimalasalilasampannani arannani nama ramaniyani. Yatthati: yesu
arannesu vikasitesu viya padumavanesu gamamakkhika kamagavesako
jano na ramati. Vitaragati: vitaraga pana khinasava bhamaramadhukara
viya padumavanesu tatharupesu arannesu ramissanti. Kimkarana?
Na te kamagavesinoti: yasma te kamagavesino na hontiti
attho.
      Desanavasane so thero yathanisinnova saha patisambhidahi
arahattam patva akasenagantva thutim karonto tathagatassa
pade vanditva agamasiti.
                      Annataritthivatthu.
                 Arahantavaggavannana nitthita.
                      Sattamo vaggo.
                      ----------



             The Pali Atthakatha in Roman Book 21 page 53-86. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=21&A=1085&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=21&A=1085&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=17              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=25&A=515              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=25&A=503              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=25&A=503              Contents of The Tipitaka Volume 25 http://84000.org/tipitaka/read/?index_25

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]