ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext book chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 21 : PALI ROMAN Dha.A.4 pandita-sahassavagga

page87.

8. Sahassavaggavannana 1. Tambadathikacoraghatakavatthu. (81) "sahassamapi ce vacati imam dhammadesanam sattha veluvane viharanto tambadathikacoraghatakam arabbha kathesi. Ekunapancasata kira cora gamaghatakadini karonta jivitam kappesum. Atheko puriso nibbiddhapingalo tambadathiko tesam santikam gantva "ahampi tumhehi saddhim jivissamiti aha. Atha nam corajetthakassa dassetva "ayampi amhakam santike vasitum icchatiti ahamsu. Atha nam corajetthako oloketva "ayam matu thanam chinditva pitu va galalohitam niharitva khadanasamattho atikakkhaloti cintetva "natthetassa amhakam santike vasanakiccanti patikkhipi. So evam patikkhittopi agantva ekantasseva antevasikam upatthahanto aradhesi. So tam adaya corajetthakam upasankamitva "sami bhaddako esa amhakam upakarako, sanganhatha nanti yacitva corajetthakam paticchapesi. Athekadivasam nagara rajapurisehi saddhim ekato hutva te core gahetva vinicchayamaccanam santikam nayimsu. Amacca tesam pharasuna sisacchedam anapesum. Tato "ko nu kho ime maressatiti pariyesanta te maretum icchantam kanci adisva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page88.

Corajetthakam ahamsu "tvam ime maretva jivitanceva labhissasi sammananca, marehi neti. Sopi attanam nissaya vasitatta maretum na icchi. Etenupayena ekunapancasate pucchimsu. Sabbepi na icchimsu. Sabbapaccha tam nibbiddhapingalam tambadathikam pucchimsu. So "sadhuti sampaticchitva te sabbepi maretva jivitanceva sammananca labhi. Etenupayena nagarassa dakkhinadisatopi panca corasatani anetva amaccanam dassetva, tehi tesam sisacchede anatte, corajetthakam adim katva pucchanta kanci maretum icchantam adisva "purimadivase eko puriso pancasate core maresi, kahannu kho esoti, "asukatthane amhehi ditthoti vutte, tam pakkosapetva "ime marehi, sammanam lacchasiti anapesum. So "sadhuti sampaticchitva tepi maretva sammanam labhi. Atha te "bhaddako ayam puriso, nibaddham coraghatakamevetam karissamati mantetva tassa tam thanantaram datva sammanam karimsu. So pacchimadisatopi uttaradisatopi anite pancasate pancasate core ghatesiyeva. Evam catuhi disahi anitani dve sahassani maretva tato patthaya devasikam "ekam dveti anitanite manusse marento pancapannasa samvaccharani coraghatakakammam akasi. So mahallakakale ekappaharena sisam chinditum na sakkoti, dve tayo vare paharanto manusse kilameti. Nagara cintayimsu "annopi coraghatako uppajjissati, ayam ativiya manusse kilameti, kim iminati, tassa tam thanantaram harimsu. So

--------------------------------------------------------------------------------------------- page89.

Pubbe coraghatakakammam karonto "ahatasatake nivasetum navasappina sankhatam khirayagum patum sumanapupphani pilandhitum gandhehi 1- vilimpitunti imani cattari na labhi. So thana cavitadivase "khirayagum me pacathati vatva ahatavatthasumanamalavilepanani gahapetva nadim gantva nahatva ahatavatthani nivasetva mala pilandhitva gandhehi anulittagatto geham agantva nisidi. Athassa navasappisankhatakhirayagum purato thapetva hatthadhovanodakam aharimsu. Tasmim khane sariputtatthero samapattito vutthaya "kattha nu kho ajja maya gantabbanti attano bhikkhacaram olokento tassa gehe khirayagum disva "karissati nu kho me so puriso sangahanti upadharento "mam disva mama sangaham karissati, karitva ca pana mahasampattim labhissati ayam kulaputtoti natva civaram parupitva pattamadaya tassa gehadvare thitameva attanam dassesi. So theram disvava pasannacitto cintesi "maya ciram coraghatakakammam katam, bahu manussa marita; idani me gehe khirayagu patiyatta, thero ca agantva mama gehadvare thito; idani maya ayyassa deyyadhammam datum vattatiti; purato thapitam yagum apanetva theram upasankamitva vanditva antogehe nisidapetva patte khirayagum akiritva navasappi asincitva theram vijamano atthasi. Athassa digharattam aladdhapubbataya khirayagum patum balava ajjhasayo ahosi. Thero tassajjhasayam natva tam "upasaka attano yagum pivati aha. @Footnote: 1. Ma. gandhe.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page90.

So annassa hatthe vijanim datva sayam yagum pivi. Thero vijamanam purisam "gaccha, upasakameva vijahiti aha. So vijiyamano kucchipuram yagum pivitva agantva theram vijamano thatva katabhattakiccassa therassa pattam aggahesi. Thero tassa anumodanam arabhi. So attano cittam therassa dhammadesananugatam katum nasakkhi. Thero sallakkhetva "upasaka kasma cittam desananugatam katum na sakkositi pucchi. "bhante maya digharattam kakkhalakammam katam, bahu manussa marita, tamaham attano kammam saranto cittam ayyassa desananugatam katum nasakkhinti. Thero "vancessami nanti cintetva "kim pana tvam attano ruciya akasi, annehi karitositi. "raja mam karapesi bhanteti. "kim nu kho te upasaka evam sante akusalam hotiti. Mandadhatuko upasako therenevam vutto "natthi mayham akusalanti sanni hutva "tenahi bhante dhammam kathethati. So there anumodanam karonte, ekaggacitto hutva dhammam sunanto sotapattimaggassa orato anulomikam khantim nibbattesi. Theropi anumodanam katva pakkami. Upasakam thokam theram anugantva nivattamanam eka yakkhini dhenuvesena agantva ure paharitva maresi. So kalam katva tusitapure nibbatti. Bhikkhu dhammasabhayam katham samutthapesum "coraghatako pancapannasa vassani kakkhalakammam katva ajjeva tato mutto ajjeva therassa bhikkham datva ajjeva kalakato, kaham nu kho

--------------------------------------------------------------------------------------------- page91.

Nibbattoti. Sattha agantva "kaya nuttha bhikkhave etarahi kathaya sannisinnati pucchitva, "imaya namati vutte, "bhikkhave tusitapure so nibbattoti aha. "kim bhante vadetha, ettakam kalam ettake manusse ghatetva tusitavimane nibbattoti. "ama bhikkhave, mahanto tena kalyanamitto laddho, so sariputtassa dhammadesanam sutva anulomananam nibbattetva ito cuto tusitavimane nibbattoti vatva imam gathamaha "subhasitam sunitvana nagare coraghatako anulomakhantim laddhana modati tidivangatoti. "bhante anumodanakatha nama na balava 1-, tena katam akusalakammam mahantam, katham tattakena visesam nibbattesiti. Sattha "bhikkhave maya desitadhammassa `appam va bahum vati ma pamanam ganhatha, ekavacapi hi atthanissita seyyoevati vatva anusandhim ghatetva dhammam desento imam gathamaha "sahassamapi ce vaca anatthapadasanhita, ekam atthapadam seyyo, yam sutva upasammatiti. Tattha "sahassamapiti: paricchedavacanam. "ekam sahassam dve sahassaniti evam sahassena cepi paricchinna vaca honti, ta ca anatthapadasanhita akasavannapabbatavannavanavannadini 2- pakasakehi anibbanadipakehi anatthakehi padehi sanhita, yava @Footnote: 1. balavatiti yuttataram. na.va. 2. akasavannana...vannananitipi @dissati. Si. Ma. Yu. akasavannanapabbatavannanavanavannanadini.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page92.

Bahuka honti; tava papikaevati attho. Ekam atthapadanti: yam pana "ayam kayo, ayam kayagata sati, tisso vijja anuppatta, 1- katam buddhanam sasananti evarupam ekampi atthapadam sutva ragadinam vupasamena vupasammati, tam atthasadhakam nibbanappatisamyuttam khandhadhatuayatanaindriyabalabojjhangasatipatthanaparidipakam ekampi padam seyyoyevati attho. Desanavasane bahu sotapattiphaladini papunimsuti. Tambadathikacoraghatakavatthu. ------- 2. Daruciriyattheravatthu. (82) "sahassamapi ce gathati imam dhammadesanam sattha jetavane viharanto daruciriyattheram arabbha kathesi. Ekasmim hi kale bahu manussa navaya mahasamuddam pakkhanditva antomahasamudde bhinnaya navaya macchakacchapabhakkha ahesum. Ekovettha ekam phalakam gahetva vayamanto supparakapattanatiram okkami. Tassa nivasanaparupanam natthi. So annam kinci apassanto sukkhakatthadandakam 2- vakehi palivethetva nivasanaparupanam katva devakulato kapalam gahetva supparakapattanam agamasi. Manussa tam disva yagubhattadini datva "ayam eko arahati sambhavesum. So @Footnote: 1. Ma. anuppatto. 2. Si. Ma. Yu. sukkhakatthadandake.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page93.

Vatthesu upanitesu "sacaham nivasessami va parupissami va. Labhasakkaro me parihayissatiti anitani 1- pakkhipitva daruciraneva paridahi. Athassa bahuhi "arahati vuccamanassa evam cetaso parivitakko udapadi "ye kho keci loke arahanto va arahattamaggam va samapanna, aham tesam annataroti. Athassa puranasalohita devata evam cintesi. Puranasalohitati pubbe ekato katasamanadhamma. Pubbe kira kassapadasabalassa sasane osakkamane, samaneradinam vippakaram disva satta bhikkhu samvegappatta `yava sasanassa antaradhanam na hoti; tava attano patittham karissamati suvannacetiyam vanditva arannam pavittha ekam pabbatam disva "jivite salaya nivattantu, niralaya imam pabbatamabhiruhantuti vatva nissenim bandhitva sabbepi tam pabbatam abhiruyha nissenim patetva samanadhammam karimsu. Tesu sanghatthero ekarattatikkameneva arahattam papuni. So anotattadahe nagalatadantakattham khaditva uttarakuruto pindapatam aharitva te bhikkhu aha "avuso imam dantakattham khaditva mukham dhovitva imam pindapatam bhunjathati. "kimpana bhante amhehi evam katika kata `yo pathamam arahattam papunati, tenabhatam pindapatam avasesa bhunjissantiti. "no hetam avusoti. "tenahi sace mayampi tumhe viya visesam nibbatteyyama, sayam aharitva bhunjissamati na icchimsu. @Footnote: 1. Si. Ma. Yu. tani.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page94.

Dutiyadivase dutiyatthero anagamiphalam papuni. Sopi tatheva pindapatam aharitva itare nimantesi. Te evamahamsu "kim pana bhante amhehi evam katika kata `mahatherena abhatam pindapatam abhunjitva anuttherena abhatam bhunjissamati. "no hetam avusoti. "evam sante tumhe viya mayampi visesam nibbattetva attano purisakarena bhunjitum sakkonta bhunjissamati na icchimsu. Tesam 1- arahattappatto bhikkhu parinibbayi, anagami brahmaloke nibbatti, itare panca visesam nibbattetum asakkonta sussitva [2]- sattame divase kalam katva devaloke nibbatta imasmim buddhuppade tato cavitva tattha tattha kulagharesu nibbattimsu. Tesu eko pukkusati raja ahosi, eko kumarakassapo, eko daruciriyo, eko dabbo mallaputto, eko sabhiyo paribbajakoti. Tattha yo so brahmaloke nibbattabhikkhu, tam sandhayetam vuttam "puranasalohita devatati. Tassa brahmuno etadahosi "ayam maya saddhim nissenim bandhitva pabbatam abhiruhitva samanadhammam akasi, idani imam laddhim gahetva caranto vinasseyya, samvejessami nanti. Atha nam upasankamitva evamaha "neva kho tvam bahiya araha, napi arahattamaggam samapanno; sapi te patipada natthi, yaya tvam araha va asi arahattamaggam va samapannoti. Bahiyo akase thatva kathentam mahabrahmanam oloketva cintesi "aho bhariyam kammam katam, aham `arahamhiti @Footnote: 1. Si. Ma. Yu. tesu. 2. Si. Yu. etthantare "parisussitvati atthi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page95.

Cintesim, ayanca mam `na tvam araha, napi arahattamaggam samapannoti vadati, atthi nu kho loke anno arahati. Atha nam pucchi "atthi nu kho etarahi devate loke araha va arahattamaggam va samapannoti. Athassa devata acikkhi "atthi bahiya uttaresu janapadesu savatthi nama nagaram, tattha so bhagava etarahi viharati araham sammasambuddho, so hi bahiya bhagava araha ceva arahattaya ca dhammam desetiti. Bahiyo rattibhage devataya katham sutva samviggamanaso tamkhananneva supparaka nikkhamitva ekarattivasena savatthim agamasi. Sabbam visayojanasatikam maggam ekarattivaseneva agamasi; gacchanto ca pana devatanubhavena gato. "buddhanubhavenatipi vadantiyeva. Tasmim pana khane sattha savatthim pindaya pavittho hoti. So bhuttapatarase 1- kayalasiyam vimocanatthaya abbhokase cankamante sambahule bhikkhu "kaham etarahi satthati pucchi. Bhikkhu "savatthim pindaya pavitthoti vatva tam pucchimsu "tvam pana kuto agatositi. "supparakato agatomhiti. "kada nikkhantositi. "hiyyo sayam nikkhantomhiti. "duratosi agato, nisida tava, pade dhovitva telena makkhetva thokam vissamahi agatakale sattharam dakkhissasiti. "aham bhante satthu va attano va jivitantarayam na janami, ekarattenevamhi katthaci atthatva anisiditva visayojanasatikam maggam agato, sattharam passitvava @Footnote: 1. Si. Yu. bhuttapataraso.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page96.

Vissamissamiti. So evam vatva taramanarupo savatthim pavisitva bhagavantam anopamaya buddhasiriya pindaya carantam disva "cirassam vata me gotamo sammasambuddho ditthoti ditthatthanato patthaya onatasariro gantva antaravithiyam pancappatitthitena vanditva gopphakesu dalham gahetva evamaha "desetu me bhante bhagava dhammam, desetu sugato dhammam, yam mamassa digharattam hitaya sukhayati. Atha nam sattha "akalo tava bahiya, antaravithim 1- pavitthomhi pindayati patikkhipi. Tam sutva bahiyo "bhante samsare samsarantena kavalinkaraharo na aladdhapubbo, tumhakam va mayham va jivitantarayam na janami, desetheva me dhammanti. Sattha dutiyampi patikkhipiyeva. Evam kirassa ahosi "imassa mam ditthakalato patthaya sakalasariram nirantaram pitiya ajjhotthatam hoti, balavappitivego dhammam sutvapi na sakkhissati pativijjhitum, majjhattupekkhaya tava titthatu; ekaratteneva visayojanasatikam maggam agatatta darathopissa balava, sopi tava patippassambhatuti; tasma dvikkhattum patikkhipitva tatiyampi yacito antaravithiyam thitova "tasmatiha te bahiya evam sikkhitabbam `ditthe ditthamattam bhavissatitiadina 2- nayena dhammam desesi. So satthu dhammam sunantoyeva sabbasave khepetva saha patisambhidahi arahattam papuni, tavadeva ca pana bhagavantam pabbajjam yaci, "paripunnante @Footnote: 1. Si. Ma. Yu. antaragharam. 2. khu.u. 25/81.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page97.

Pattacivaranti puttho "na paripunnanti aha. Atha nam sattha "tenahi pattacivaram pariyesahiti vatva pakkami. So kira visativassasahassani samanadhammam karonto "bhikkhuna nama attana paccaye labhitva annam anoloketva sayameva paribhunjitum vattatiti ekabhikkhussapi pattena va civarena va sangaham nakasi. Tenassa "iddhimayapattacivaram na uppajjissatiti natva ehibhikkhubhavena pabbajjam nadasi. Tampi pattacivaram pariyesamanameva eka yakkhini dhenurupena agantva vamaurumhi paharitva jivitakkhayam papesi. Sattha pindaya caritva katabhattakicco sambahulehi bhikkhuhi saddhim nikkhamanto bahiyassa sariram sankaratthane patitam disva bhikkhu anapesi "bhikkhave ekasmim gehadvare thatva mancakam aharapetva imam sariram nagarato niharitva jhapetva thupam karothati. Bhikkhu tatha karimsu; katva ca pana viharam gantva sattharam upasankamitva attana katakiccam arocetva tassa abhisamparayam pucchimsu. atha nesam bhagava tassa parinibbutabhavam acikkhitva "etadaggam bhikkhave mama savakanam bhikkhunam khippabhinnanam, yadidam bahiyo daruciriyoti etadagge 1- thapesi. Atha nam bhikkhu pucchimsu "bhante tumhe `bahiyo daruciriyo arahattam pattoti vadetha, kada so arahattam pattoti. "mama dhammam sutakale bhikkhaveti. "kada panassa tumhehi dhammo kathitoti. "pindaya carantena antaravithiyam thatvati. "appamattako hi bhante @Footnote: 1. an. eka. 20/32.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page98.

Tumhehi antaravithiyam thatva kathitadhammo, katham so tavatakena visesam nibbattesiti. Atha ne sattha "bhikkhave mama dhammam `appam va bahum vati ma minatha; 1- anekanipi hi gathasahassani anatthanissitani na seyyo, atthanissitam pana ekampi gathapadam seyyoti vatva anusandhim ghatetva dhammam desento imam gathamaha "sahassamapi ce gatha anatthapadasanhita; ekam gathapadam seyyo, yam sutva upasammatiti. Tattha "ekam gathapadanti "appamado amatam padam .pe. Yatha matati evarupa eka gathapi seyyoti attho. Sesam purimanayeneva veditabbam. Desanavasane bahu sotapattiphaladini papunimsuti. Daruciriyattheravatthu. ---------- 3. Kundalakesitherivatthu. (83) "yo ca gatha satam bhaseti imam dhammadesanam sattha jetavane viharanto kundalakesim arabbha kathesi. Rajagahe kira eka setthidhita solasavassuddesika abhirupa ahosi dassaniya. Tasminca vaye thita nariyo purisajjhasaya honti purisalola. Atha nam matapitaro sattabhumikassa pasadassa uparimatale sirigabbhe vasesum, ekamevassa dasim paricarikam akamsu. 2- @Footnote: 1. Si. ma cintayittha. Ma. ma pamanam ganhatha. 2. Ma. dasiparicarikam adamsu.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page99.

Athekam kulaputtam corakammam karontam gahetva pacchabahum 1- bandhitva catukke catukke kasahi paharitva aghatanam nayimsu. Setthidhita mahajanassa saddam sutva "kinnu kho etanti pasadatale thatva olokenti tam disva patibaddhacitta hutva patthayamana aharam patikkhipitva mancake nipajji. Atha nam mata pucchi "kim idam ammati. "sace etam `coroti gahetva niyamanam purisam labhissami, jivissami; no ce, jivitam me natthi, idheva marissamiti. "amma ma evam kari, amhakam jatiya ca bhogena ca sadisam annam samikam labhissasiti. "mayham annena kiccam natthi, imam alabhamana marissamiti. Mata dhitaram sannapetum asakkonti pituno arocesi. Sopi nam sannapetum asakkonto "kim sakka katunti cintetva tam coram gahapetva gacchantassa rajapurisassa sahassabhandikam pesesi "imam gahetva etam purisam mayham dehiti. So "sadhuti kahapane gahetva tam muncitva annam maretva "marito deva coroti ranno arocesi. Setthipi tassa dhitaram adasi. Sa [2]- "samikam aradhessamiti sabbabharanap- patimandita sayameva tassa yaguadini samvidahati. Coro katipahaccayena cintesi "kada nu kho imam maretva etissa abharanani gahetva ekasmim suragehe vikkinitva khaditum labhissamiti. So "attheso upayoti cintetva aharam patikkhipitva mancake @Footnote: 1. Si. Ma. Yu. pacchabaham. @2. Si.Ma.Yu. etthantare "tato patthayati atthi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page100.

Nipajji. Atha nam sa upasankamitva "kinte sami rujjatiti pucchi. "na kinci bhaddeti. "kacci pana me matapitaro tuyham kuddhati. "na kujjhanti bhaddeti. "atha kinnametanti. "bhadde aham tam divasam bandhitva niyamano corapapate adhivatthaya devataya balikammam patissunitva jivitam labhim, tvampi maya tassaeva anubhavena laddha, `tam me devataya balikammam thapitanti cintemi bhaddeti. "sami ma cintayi, karissama balikammam, vadehi, kena atthoti. "appodakamadhupayasena ca lajapancamaka pupphehi cati. "sadhu sami, aham patiyadessamiti. Sa sabbam balikammam patiyadetva "ehi sami, gacchamati aha. "tenahi bhadde tava natake nivattetva mahagghani vatthabharanani gahetva attanam alankarohi, hasanta kilanta sukham gamissamati. Sa tatha akasi. Atha nam so pabbatapadam gatakale aha "bhadde ito param ubho jana gamissama, sesajanam yanakena saddhim nivattetva balikammabhajanam sayam ukkhipitva ganhahiti. Sa tatha akasi. Coro tam gahetva corapapatapabbatam abhiruhi. Tassa hi ekena passena manussa abhiruhanti. Ekam passam chinnatatam, pabbatamatthake thita tena passena core patenti, te khandakhandam hutva bhumiyam patanti; tasma "corapapatoti vuccati. Sa tassa pabbatassa matthake thatva "balikammante sami karohiti aha. So tunhi ahosi. Puna taya "kasma sami tunhibhutositi vutte, tam aha "na mayham balikammena attho, vancetva pana tam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page101.

Adaya agatomhiti. "kimkarana samiti. "tam maretva tava abharanani gahetva palayanatthayati. Sa maranabhayatajjita aha "sami ahanca abharanani ca me tava santakaneva, kasma evam vadesiti. So "ma evam karohiti punappunam yaciyamanopi "maremievati aha. "evam sante kinte mama maranena, imani abharanani gahetva mayham jivitam dehi, ito patthaya mam `matati dharehi, dasi va te hutva hatthakammam karissamiti vatva imam gathamaha "ime suvannakeyura sabbe veluriyamaya, sabbanca ganha bhaddante mamam dasinca savayati 1-. Tam sutva coro "evam kate, tvam gantva 2- matapitunam acikkhissasi, maressamiyeva, tvam ma balham parideviti vatva imam gathamaha "ma balham paridevesi, khippam bandhahi bhandakam, na tuyham jivitam atthi, sabbam ganhami bhandakanti. Sa cintesi "aho idam kammam bhariyam; panna nama na pacitva khadanatthaya kata, atha kho vicaranatthaya kata; janissamissa kattabbanti. Atha nam sa aha "sami yada tvam `coroti gahetva niyasi; tada aham matapitunam acikkhim, te sahassam vissajjetva tam anapetva gehe karimsu, tato patthaya aham tuyham upakarika, ajja me sudittham katva attanam vanditum @Footnote: 1. Ma. idam suvannakeyuram mutta veluriya bahu @sabbam harassu bhaddante mam ca dasiti savayati. @2. Yu. evam kathetva gantva.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page102.

Dehiti. So "sadhu bhadde, sudittham katva vandahiti vatva pabbatante atthasi. Atha nam sa tikkhattum padakkhinam katva catusu thanesu vanditva "sami idam me pacchimadassanam, idani tuyham va mama dassanam mayham va tava dassanam natthiti purato ca pacchato ca alingitva pamattam hutva pabbatante thitam pitthipasse thatva ekena hatthena khandhe gahetva ekena pitthikacchaya gahetva pabbatapapate khipi. So pabbatakucchiyam patihato khandakhandam hutva bhumiyam pati. Corapapatamatthake adhivattha devata tesam dvinnampi kiriyam disva tassa itthiya sadhukaram datva imam gathamaha "na so sabbesu thanesu puriso hoti pandito, itthipi pandita hoti tattha tattha vicakkhanati. Sapi coram papate khipitya [cintesi] "sacaham geham gamissami, `samiko te kahanti pucchissanti; sacaham evam puttha `marito meti vakkhami, `dubbinite sahassam datva samikam anapetva idani nam maresiti mam mukhasattihi vijjhissanti; `abharanatthaya mam so maretukamo ahositi vuttepi, na saddahissanti; alam me gehenati tattheva abharanani chaddetva arannam pavisitva anupubbena vicaranti ekam paribbajakanam assamam patva vanditva "mayham bhante tumhakam santike pabbajjam dethati aha. Atha nam pabbajesum. Sa pabbajitvava pucchi "bhante tumhakam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page103.

Pabbajjaya kim uttamanti. "bhadde dasasu va kasinesu parikammam katva jhanam nibbattetabbam, vadasahassam va ugganhitabbam, ayam amhakam pabbajjaya uttamatthoti. "jhanantava nibbattetum aham na sakkhissami, vadasahassam pana ugganhissami ayyati. Atha nam te vadasahassam ugganhapetva "uggahitam te sippam, idani tvam jambudipatale vicaritva attana saddhim panham kathetum samattham olokehiti tassa hatthe jambusakham datva uyyojesum "gaccha bhadde; sace koci gihibhuto taya saddhim panham kathetum sakkoti, tasseva padaparicarika bhava; sace pabbajito sakkoti, tassa santike pabbajahiti. Sa namena jambuparibbajika nama hutva tato nikkhamitva ditthaditthe panham pucchanti vicarati. Taya saddhim kathetum samattho nama nahosi. "ito jambuparibbajika agacchatiti sutvava manussa palayanti. Sa gamam va nigamam va bhikkhaya pavisanti gamadvare valikarasim katva tattha jamthusakham thapetva "maya saddhim kathetum samattho jambusakham maddatuti vatva gamam pavisi. Tam, thanam koci upasankamitum samattho nama nahosi. Sapi milataya jambusakhaya annam sakham ganhati, imina niharena vicaranti savatthim patva gamadvare sakham thapetva vuttanayeneva vatva bhikkhaya pavisi. Sambahula daraka sakham parivaretva atthamsu. Tada sariputtatthero pindaya caritva katabhattakicco

--------------------------------------------------------------------------------------------- page104.

Nagara nikkhamanto te darake sakham parivaretva thite disva "kim idanti pucchi. Daraka therassa tam pavattim acikkhimsu. "tenahi daraka imam sakham maddathati. "bhayama bhanteti. "aham panham kathessami, maddatha tumheti. Te therassa vacanena jatussaha tatha katva nadanta rajam ukkhipimsu. Paribbajika agantva te paribhasitva "tumhehi saddhim mama panhena kiccam natthi; kasma me sakham madditthati aha. "ayyenamha maddapitati ahamsu. "bhante tumhehi me sakha maddapitati. "ama bhaginiti. "tenahi maya saddhim panham kathethati. "sadhu, kathesasamiti. Sa vaddhamanakacchayaya panham pucchitum therassa santikam agamasi. Sakalanagaram sankhubhi "dvinnam panditanam katham sossamati. Nagara taya saddhimyeva gantva theram vanditva ekamantam nisidimsu. Paribbajika theram aha "bhante pucchami te panhanti. "puccha bhaginiti. Sa vadasahassam pucchi. Pucchitam pucchitam thero vissajjesi. Atha nam thero aha "ettaka eva te panha, annepi atthiti. "ettaka eva bhanteti. "taya bahu panha puttha; mayampi ekam pucchama, vissajjessasi noti. "janamana vissajjessami 1-, pucchatha bhanteti. Thero "ekam nama kinti panham pucchi. Sa "evamesa vissajjitabboti ajananti "kim nametam @Footnote: 1. Si. Yu. "janamana vissajjessamiti. natthi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page105.

Bhanteti pucchi. "buddhamanto 1- nama bhaginiti. "mayhampi tam detha bhanteti. "sace madisa bhavissasi, dassamiti. "tenahi mam pabbajethati. Thero bhikkhuninam acikkhitva pabbajapesi. Sa pabbajitva laddhupasampada kundalakesitheri nama hutva katipahasseva saha patisambhidahi arahattam papuni. Bhikkhu dhammasabhayam katham samutthapesum "kundalakesitheriya dhammassavanam bahum natthi, pabbajitakiccamassa matthakam pattam, ekena kira corena saddhim mahasangamam katva jititva agatati. Sattha agantva "kaya nuttha bhikkhave etarahi kathaya sannisinnati pucchitva, "imaya mnamati vutte, "bhikkhave maya desitadhammam `appam va bahum vati ma minatha, anatthakam padam satampi seyyo na hoti, dhammapadam pana ekampi seyyova; avasesacore jinantassa ca jayo nama na hoti, ajjhattike kilesacore jinantasseva pana jayo nama hotiti vatva anusandhim ghatetva dhammam desento ima gatha abhasi "yo ca gatha satam bhase anatthapadasanhita; ekam dhammapadam seyyo yam sutva upasammati. Yo sahassam sahassena sangame manuse jine, ekanca jeyyamattanam, sa ve sangamajuttamoti. Tattha "gatha satanti: yo ca puggalo satapariccheda @Footnote: 1. Si. Yu. buddhapanham. Ma. buddhapanho.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page106.

Bahu gatha bhaseyyati attho. Anatthapadasanhitati: akasavannanadivasena anatthakehi padehi sanhita. Dhammapadanti: atthasadhakam khandhadippatisamyuttam. "cattarimani paribbajaka dhammapadani; katamani cattari; anabhijjha paribbajaka dhammapadam, abyapado paribbajaka dhammapadam, sammasati paribbajaka dhammapadam, sammasamadhi paribbajaka dhammapadanti 1- evam vuttesu catusu dhammapadesu ekampi dhammapadam seyyo. Yo sahassam sahassenati: yo eko sangamayodho sahassena gunitam sahassam manusse ekasmim sangame jineyya dasa manussasatasahassani jinitva jayam ahareyya, ayampi sangamajinatam uttamo nama na hoti. Ekanaca jeyyamattananti: yo pana rattitthanadivatthanesu ajjhattikakammatthanam sammasanto attano lobhadikkilesajayena attanam jineyya. Sa ve sangamajuttamoti: so sangamajinatam uttamo pavaro sangamasisayodhoti. Desanavasane bahu sotapattiphaladini papunimsuti. Kundalakesitherivatthu. ---------- @Footnote: 1. an. catukka. 21/38.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page107.

4. Anatthapucchakabrahmanavatthu. (84) "atta haveti imam dhammadesanam sattha jetavane viharanto anatthapucchakabrahmanam arabbha kathesi. So kira brahmano "kim nu kho sammasambuddho atthameva janati, udahu anatthampi; pucchissami nanti sattharam upasankamitva pucchi "bhante tumhe atthameva janatha manne, no anatthanti. "atthancaham brahmana janami anatthancati. "tenahi me anattham kathethati. Athassa sattha imam gathamaha "ussuraseyyam alasyam candikkam dighasottiyam 1- ekassaddhanagamanam paradarupasevanam etam brahmana sevassu, anattham te bhavissatiti. Tam sutva brahmano sadhukaramadasi "sadhu sadhu ganacariya ganajetthaka, tumheva atthanca janatha anatthancati. "evam brahmana atthanatthajananako nama maya sadiso natthiti. Athassa sattha ajjhasayam upadharetva "brahmana kena kammena jivasiti pucchi. "jutakammena bho gotamati. "kim pana te jayo hoti parajayoti. "jayopi parajayopiti vutte, "brahmana appamattako esa, param jinantassa jayo nama na seyyo; yo pana kilesajayena attanam jinati, tassa jayo seyyo; na hi tam jayam koci parajayam katum sakkotiti vatva anusandhim ghatetva @Footnote: 1. Ma. dighasondiyam.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page108.

Dhammam desento ima gatha abhasi "atta have jitam seyyo, ya cayam itara paja; attadantassa posassa niccam sannatacarino neva devo na gandhabbo na maro saha brahmuna jitam apajitam kayira tatharupassa jantunoti. Tattha "haveti nipato. Jitanti lingavipallaso. Attano kilesajayena atta jito seyyoti attho. Ya cayam itara pajati: ya panayam avasesa paja jutena va dhanaharanena va sangame balabhibhavena va jita bhaveyya, tam jinantena yam jitam. Na tam seyyoti attho. "kasma pana tadeva jitam seyyo, idam na seyyoti. "yasma attadantassa .pe. Tatharupassa jantunoti. Idam vutti hoti "yasma hi yvayam nikkilesataya attadanto poso, tassa ananganassa 1- kayadihi niccam sannatacarino evarupassa imehi kayasannamadihi sannatassa jantuno devo va gandhabbo va maro va pana brahmuna saha utthahitva `ahamassa jitam apajitam karissami, maggabhavanaya pahine kilese puna uppadessamiti datentopi, yatha dhanadihi parajito pakkhantaro hutva itarena jitam puna jinanto apajitam kareyya: evam apajitam katum neva sakkuneyyati. Desanavasane bahu sotapattiphaladini papunimsuti. Anatthapucchakabrahmanavatthu. @Footnote: 1. Ma. Yu. attadantassa.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page109.

5. Sariputtattherassa matulabrahmanavatthu. (85) "mase maseti imam dhammadesanam sattha veluvane viharanto sariputtattherassa matulabrahmanam arabbha kathesi. Thero kira tassa santikam gantva aha "kinnu kho brahmana kincideva kusalam karositi. "karomi bhanteti. "kim karositi. "mase mase sahassapariccagena danam dammiti. "kassa desiti. "nigganthanam bhanteti. "kim patthayantoti. "brahmalokam bhanteti. "kim pana brahmalokassa ayam maggoti. "ama bhanteti. "ko evamahati. "acariyehi me kathitam bhanteti. "neva tvam brahmalokassa maggam janasi, napi te acariya; sattha eva eko janati, ehi brahmana, brahmalokassa te maggam kathapessamiti tam adaya satthu santikam netva "bhante ayam brahmano evamahati tam pavattim arocetva "sadhu vatassa brahmalokamaggam kathethati aha. Sattha "evam kira brahmanati pucchitva, "ama bho gotamati vutte, "brahmana taya evam dadamanena vassasatam dinnadanatopi muhuttamattam pasannacittena mayham savakassa olokanam va katacchubhikkhamattadanam va mahapphalataranti vatva anusandhim ghatetva dhammam desento imam gathamaha "mase mase sahassena yo yajetha satam samam, ekanca bhavitattanam muhuttamapi pujaye, sayeva pujana seyyo, yance vassasatam hutanti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page110.

Tattha "sahassenati: sahassapariccagena. Yo yajetha satam samanti: yo vassasatam mase mase sahassam pariccajanto lokiyamahajanassa danam dadeyya. Ekanca bhavitattananti: yo ca ekam gunavasena vaddhitaattanam hetthimakotiya sotapannam uparimakotiya khinasavam gharadvare sampattam katacchubhikkhadanavasena va yapanamattaharadanavasena va thulasatakadanamattena va pujeyya, yam itarena vassasatam hutam, tato sayeva pujana seyyo settha uttamati attho. Desanavasane so brahmano sotapattiphalam patto. Annepi bahu sotapattiphaladini papunimsuti. Sariputtattherassa matulabrahmanavatthu. ---------- 6. Sariputtattherassa bhagineyyabrahmanavatthu. (86) "yo ca vassasatam jantuti imam dhammadesanam sattha veluvane viharanto sariputtattherassa bhagineyyam arabbha kathesi. Tampi hi thero upasankamitva aha "kim brahmana kusalam karositi. "ama bhanteti. "kim karositi. "mase mase ekam pasum vadhitva aggim paricaramiti. "kimattham evam karositi. "brahmalokamaggo kiresoti. "kenevam kathitanti. "acariyehi me bhanteti. "neva tvam brahmalokamaggam janasi, napi te acariya; ehi satthu santikam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page111.

Gamissamati tam satthu santikam netva tam pavattim arocetva "imassa bhante brahmalokamaggam kathethati aha. Sattha "evam kirati pucchitva, "evam bho gotamati vutte, "brahmana vassasatampi evam aggim paricarantassa tava aggiparicariya mama savakassa khanamattam pujampi na papunatiti vatva anusandhim ghatetva dhammam desento imam gathamaha "yo ca vassasatam jantu aggim paricare vane, ekanca bhavitattanam muhuttamapi pujaye sayeva pujana seyyo, yance vassasatam hutanti. Tattha "jantuti sattadhivacanametam. Aggim paricare vaneti: nippapancabhavappatthanaya vanam pavisitvapi tattha aggim paricareyya. Sesam purimasadisamevati. Desanavasane brahmano sotapattiphalam papuni. Annepi bahu sotapattiphaladini papunimsuti. Sariputtattherassa bhagineyyabrahmanavatthu. -------------- 7. Sariputtattherassa sahayabrahmanavatthu. (87) "yankinci yitthancati imam dhammadesanam sattha veluvane viharanto sariputtattherassa sahayabrahmanam arabbha kathesi. Tampi hi thero upasankamitva "kim brahmana kinci kusalam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page112.

Karositi pucchi. "ama bhanteti. "kim karositi. "yitthayagam yajamiti. Tada kira tam yagam mahapariccagena yajanti. Ito param thero purimanayeneva pucchitva tam satthu santikam netva tam pavattim arocetva "imassa bhante brahmalokamaggam kathethati aha. Sattha "brahmana evam kirati pucchitva, "amati vutte, "brahmana taya samvaccharam yitthayagam yajantena lokiyamahajanassa dinnadanam pasannena cittena mama savakanam vandantanam uppannakusalacetanaya catubbhagamattampi na agghatiti vatva anusandhim ghatetva dhammam desento imam gathamaha "yankinci yitthanca hutanca loke samvaccharam yajetha punnapekkho; sabbampi tam na catubhagameti, abhivadana ujjugatesu seyyoti. Tattha "yankinciti anavasesapariyadanavacanametam. Yitthanti: yebhuyyena mangalakiriyadivasena dinnadanam. Hutanti: abhisankharitva katam pahunadananceva kammaphalam saddahitva katadananca. Samvaccharam yajethati: ekasamvaccharam nirantarameva vuttappakaram danam sakalacakkavalepi lokiyamahajanassa dadeyya. Punnapekkhoti: punnam icchanto. Ujjugatesuti: hetthimakotiya sotapannesu uparimakotiya khinasavesu. Idam vuttam hoti "evarupena 1- pasannena cittena sariram onametva vandantassa kusalacetanaya yam phalam, tato catutthabhagampi sabbam tam danam @Footnote: 1. Ma. evarupesu.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page113.

Na agghati; tasma ujjugatesu abhivadanameva seyyoti. Desanavasane brahmano sotapattiphalam patto, annepi bahu sotapattiphaladini papunimsuti. Sariputtattherassa sahayabrahmanavatthu. --------- 8. Ayuvaddhanakumaravatthu. (88) "abhivadanasilissati imam dhammadesanam sattha dighalambikam nissaya arannakutikayam viharanto dighayukumaram arabbha kathesi. Dighalambikavasino kira dve brahmana bahirakapabbajjam pabbajitva atthacattalisa vassani tapacaranam carimsu. Tesu eko "paveni me nassissati, vibbhamissamiti cintetva attana katam tapaparikkharam paresam vikkinitva gosatena ceva kahapanasatena ca saddhim bhariyam labhitva kutumbam santhapesi. Athassa bhariya darakam vijayi. Itaro panassa sahayako pavasam gantva punadeva tam nagaram paccagami. So tassa agatabhavam sutva puttadaram adaya sahayakassa dassanatthaya agamasi, gantva puttam matu hatthe datva sayam tava vandi. Matapi puttam pitu hatthe datva vandi. So "dighayuka hothati aha. Putte pana vandapite, tunhi ahosi. Atha nam "kasma pana bhante amhe vandite 1- `dighayuka hothati vatva @Footnote: 1. vandante (?) Si. amhehi vandito. Ma. Yu. amhehi vandite.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page114.

Imassa vandanakale kinci na vadethati aha. "imassa eko antarayo atthi brahmanati. "kittakam jivissati bhanteti. "sattaham brahmanati. "patibahanakaranam atthi bhanteti. "naham patibahanakaranam janamiti. "ko pana janeyya bhanteti. "samano gotamo, tassa santikam gantva pucchahiti. "tattha gacchanto tapaparihanito bhayamiti. "sace te puttasineho atthi, tapaparihanim acintayitva tassa santikam gantva pucchahiti. So satthu santikam gantva sayam tava vandi. Sattha "dighayuko hohiti aha; pajapatiya vandanakalepi tassa tatheva vatva puttassa vandapanakale tunhi ahosi. So purimanayeneva sattharam pucchi. Satthapissa tatheva byakasi. So kira brahmano sabbannutananam 1- appativijjhitva attano mantam sabbannutananena samsandesi, patibahanupayam pana na janati. Brahmano sattharam pucchi "atthi pana bhante patibahanupayoti. "bhaveyya brahmanati. "kim bhaveyyati. "sace tvam attano gehadvare mandapam katva tassa majjhe pithakam karetva tam parikkhipanto attha va solasa va asanani pannapetva tesu mama savake nisidapetva sattaham nirantaram parittam karetum sakkuneyyasi, evamassa antarayo vinasseyyati. "bho gotama maya mandapadini sakka katum, tumhakam pana savake katham lacchamiti. "taya ettake kate, aham mama savake pahinissamiti. "sadhu bho gotamati so attano gehadvare sabbantam kiccam @Footnote: 1. sabbannuta eva nanam sabbannutananam. @akarassa rassattam. nassa dvittam natthi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page115.

Nitthapetva satthu santikam agamasi. Sattha bhikkhu pahini. Te gantva tattha nisidimsu. Darakampi pithakaya nipajjapesum. Bhikkhu satta rattindiva 1- nirantaram parittam bhanimsu. Sattame divase sayam sattha agacchi. Tasmim gate 2-, sabbacakkavale devata sannipatimsu. Eko pana avaruddhako yakkho dvadasa samvaccharani vessavanam upatthahitva tassa santika varam labhanto "ito sattame divase imam darakam ganheyyasiti labhi; tasma sopi agantva atthasi. Satthari pana tattha gate, mahesakkhasu devatasu sannipatitasu, appesakkha devata osakkitva okasam alabhamana dvadasa yojanani patikkamimsu. Avaruddhakopi tatheva patikkanto atthasi. Satthapi sabbarattim parittamakasi. Sattahe vitivatte, avaruddhako darakam na labhi. Atthame pana divase arune uggatamatteyeva, darakam anetva sattharam vandapesum. Sattha "dighayuko hohiti aha. "kivaciram pana bho gotama darako thassatiti. "visavassasatam brahmanati. Athassa "ayuvaddhanakumaroti namam karimsu. So vuddhimanvaya pancahi upasakasatehi parivuto vicari. Athekadivasam bhikkhu dhammasabhayam katham samutthapesum "passathavuso, ayuvaddhanakumarena kira sattame divase maritabbam abhavissa, so idani [visavassasatatthayi hutva] pancahi upasakasatehi parivuto vicarati; atthi manne imesam sattanam ayuvaddhanakarananti. Sattha agantva "kaya nuttha bhikkhave etarahi kathaya sannisinnati @Footnote: 1. Ma. sattarattindivam. 2. Ma. agate.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page116.

Pucchitva, "imaya namati vutte, "bhikkhave na kevalam ayuvaddhanameva, ime pana satta gunavanto vandanta catuhi karanehi vaddhanti, parissayato muccanti, yavatayukameva titthantiti vatva anusandhim ghatetva dhammam desento imam gathamaha "abhivadanasilissa niccam vuddhapacayino cattaro dhamma vaddhanti ayu vanno sukham balanti. Tattha "abhivadanasilissati: vandanasilissa abhinham vandanakiccam pasutassati attho. Vuddhapacayinoti: gihissa tadahuppabbajite daharasamanerepi pabbajitassa va pana pabbajjaya va upasampadaya va vuddhatare gunavuddhe apacayamanassa abhivadanena va niccam pujentassati attho. Cattaro dhammati: ayumhi vaddhamane, yattakam kalam tam vaddhati, itarepi tattakam vaddhantiyeva. Yena hi pannasavassayusamvattanikam kusalam katam, pancavisativassakalepissa jivitantarayo uppajjeyya; so abhivadanasilataya patippassambhati. So yavatayukameva titthati. Vannadayopissa ayunava saddhim vaddhanti. Ito uttarimpi eseva nayo. Anantarayena pavattassa pana ayuno vaddhanam nama natthiti. Desanavasane ayuvaddhanakumaro pancahi upasakasatehi saddhim sotapattiphale patitthahi, annepi bahu sotapattiphaladini papunimsuti. Ayuvaddhanakumaravatthu. --------

--------------------------------------------------------------------------------------------- page117.

9. Sankiccasamaneravatthu. (89) "yo ca vassasatam jiveti imam dhammadesanam sattha jetavane viharanto sankiccasamaneram arabbha kathesi. Savatthiyam kira timsamatta kulaputta dhammakatham sutva satthu sasane uram datva pabbajimsu. Te upasampadaya pancavassa hutva sattharam upasankamitva "ganthadhuram vipassanadhuranti dve dhurani sutva mahallakakale pabbajitatta ganthadhure ussaham akatva vipassanadhuram puretukama yava arahatta kammatthanam kathapetva "bhante ekam arannayatanam gamissamati sattharam apucchimsu. Sattha "kataranthanam gamissathati pucchitva, "asukam namati vutte, "tattha tesam ekam vighasadam nissaya bhayam uppajjissati, tanca pana sankiccasamanere gate vupasamissati, atha nesam pabbajitakiccam paripurim gamissatiti annasi. Sankiccasamanero nama sariputtattherassa samanero sattavassiko jatiya. Tassa kira mata savatthiyam addhakulassa dhita. Sa tasmim kucchigate ekena byadhina tamkhananneva kalamakasi. Tassa jhapiyamanaya thapetva gabbhamamsam sesamamsam jhayi. Athassa gabbhamamsam citaka otaretva dvisu tisu thanesu sulehi vijjhimsu. Sulakoti darakassa akkhikotim pahari. Evam gabbhamamsam vijjhitva angararasimhi khipitva angareheva paticchadetva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page118.

Pakkamimsu. Gabbhamamsam jhayi. Angaramatthake pana suvannabimbasadiso darako padumagabbhanipanno viya ahosi. Pacchimabhavikasattassa hi sineruna otthariyamanassapi arahattam appatva jivitakkhayo nama natthi. Punadivase "citakam nibbapessamati agata tathanipannam darakam disva acchariyabbhutacittajata "kathanhi nama ettakesu darusu sakalasarire jhapiyamane darako na jhayi, kinnu kho bhavissatiti darakam adaya antogamam netva 1- nemittake pucchimsu. Nemittaka "sace ayam darako agaram ajjhavasissati, yava sattama kulaparivatta nataka duggata na bhavissanti; sace pabbajissati, pancahi samanasatehi parivuto vicarissatiti ahamsu. Tassa sankuna akkhikotiya bhinnatta "sankiccoti 2- namam karimsu. So aparena samayena "sankiccoti pannayi. Atha nam nataka "hotu, vuddhitakale nam amhakam ayyassa sariputtassa santike pabbajessamati posayimsu. So sattavassikakale "tava kucchiyam vasanakale mata te kalamakasi, tassa sarire jhapiyamanepi tvam na jhayiti kumarakanam katham sutva "aham kira evarupa bhaya mutto, kim me gharena, pabbajissamiti natakanam arocesi. Te "sadhu tatati sariputtattherassa santikam netva "bhante imam pabbajethati adamsu. Thero tacapancakakammatthanam datva pabbajesi. @Footnote: 1. Si. Ma. Yu. gantva @2. annena pathena bhavitabbam. laddhapotthakesu pana na dissati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page119.

So khuraggeyeva saha patisambhidahi arahattam papuni. Ayam sankiccasamanero nama. Sattha "etasmim gate tam bhayam vupasamissati, atha tesam pabbajitakiccam paripurim gamissatiti natva "bhikkhave tumhakam jetthabhatikam sariputtam oloketva gacchathati aha. Te "sadhuti vatva therassa santikam gantva, "kimavusoti vutte, "mayam satthu santike kammatthanam gahetva arannam pavisitukama hutva apucchimha, atha no sattha evamaha `tumhakam jetthabhatikam oloketva gacchathati, tenamha idhagatati. "satthara ime ekam karanam disva idha pahita bhavissanti, kinnu kho etanti avajjento tamattham natva aha "atthi pana vo avuso samaneroti. "natthi avusoti. "sace natthi, imam sankiccasamaneram gahetva gacchathati. "alam avuso, samaneram nissaya no palibodho bhavissati, kim aranne vasantanam samanerenati. "na avuso imam nissaya tumhakam palibodho bhavissati, apica kho pana tumhe nissaya imassa palibodho bhavissati, satthapi tumhe mama santikam pahinanto tumhehi saddhim samanerassa pahinanam paccasimsanto pahini, imam gahetva gacchathati. Te "sadhuti adhivasetva samanerena saddhim ekattimsajana theram apaloketva vihara nikkhamma carikam caranta visayojanasatamatthake ekam sahassakulikam gamam papunimsu. Manussa te disva pasannacitta

--------------------------------------------------------------------------------------------- page120.

Sakkaccam parivisitva "bhante kattha gamissathati pucchitva, "yathaphasukatthanam avusoti vutte, padamule nipajjitva "mayam bhante ayyesu imam nissaya antovassam vasantesu panca silani samadaya uposathakammam karissamati yacimsu. Thera adhivasesum. Atha nesam manussa rattitthanadivatthanacankamanapannasalam samvidahitva "ajja mayam, sve mayanti ussahappatta upatthanamakamsu. Thera vassupanayikadivase katikavattam karimsu "avuso amhehi dharamanakabuddhassa santike kammatthanam gahitam, na kho pana sakka annatra patipattisampadaya buddhe aradhetum, amhakanca apayadvarani vivataneva; tasma annatra pato bhikkhacaravelaya sayam therupatthanavelaya ca sesakale dve ekatthane na bhavissama; yassa aphasukam bhavissati, tena gandiya pahataya, tassa santikam gantva bhesajjam karissama; ito annasmim rattibhage va divasabhage va appamatta kammatthanam anuyunjissamati. Tesu evam katikam katva viharantesu, eko duggatapuriso dhitaram upanissaya jivanto, tasmim thane dubbhikkhe uppanne, aparam dhitaram nissaya jivitukamo maggam patipajji. Therapi game pindaya caritva vasanatthanam agacchanta antaramagge ekissa nadiya nahatva valikapuline nisiditva bhattakiccam karimsu. Tasmim khane so tam thanam patva ekamantam atthasi. Atha nam thera "kaham gacchasiti pucchimsu. So tamattham arocesi. Thera tasmim

--------------------------------------------------------------------------------------------- page121.

Karunnam uppadetva "upasaka ativiya chatosi, gaccha, pannam ahara, ekamekam te bhattapinadam dassamati vatva, tena panne ahate, attana attana bhunjananiyameneva supabyanjanehi sannehitva 1- ekameva pindamadamsu. Etadeva kira vattam, [2]- bhojanakale agatassa bhattam dadamanena bhikkhuna aggabhattam adatva attana bhunjananiyameneva thokam va bahum va databbam: tasma tepi tatha adamsu. So katabhattakicco there vanditva pucchi "kim bhante ayya kenaci nimantitati. "natthi upasaka nimantanam, manussa devasikam evarupameva aharam dentiti. So cintesi "mayam niccakalam utthaya samutthaya kammam karontapi evarupam aharam laddhum na sakkoma, kim me annattha gatena, imesanneva santike jivissamiti. Atha ne aha "aham vattappativattam katva ayyanam santike vasitum icchamiti. "sadhu upasakati. So tehi saddhim tesam vasanatthanam gantva sadhukam vattappativattam karonto bhikkhu ativiya aradhetva dvemasaccayena dhitaram datthukamo hutva "sace ayye apucchissami, na mam vissajjessanti, anapucchava gamissamiti tesam anacikkhitvava nikkhami. Ettakameva kirassa olarikam khalitam ahosi, yam bhikkhunam anarocetva pakkami. Tassa pana gamanamagge eka atavi atthi. Tattha pancasatanam coranam "yo imam atavim pavisissati; @Footnote: 1. Si. Yu. sannetva. Ma. sannahitva. @2. Ma.etthantare "yanti atthi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page122.

Tam maretva tasseva mamsalohitena tuyham balikammam karissamati devataya ayacanam katva vasantanam sattamo divaso hoti; tasma sattame divase corajetthako rukkham aruyha manusse olokento tam agacchantam disva coranam sannamadasi. Te tassa atavimajjham pavitthabhavam natva parikkhipitva tam ganhitva galham bandhanam katva aranisahitena aggim nimmathetva daruni sankaddhitva mahantam aggikkhandham katva sulani tacchimsu. So tesam tam kiriyam disva "sami imasmim thane neva sukaramigadayo dissanti, kimkarana imam karothati pucchi. "tam maretva tava mamsalohitena devataya balikammam karissamati. So maranabhayatajjito bhikkhunam tam upakaram acintetva kevalam attano jivitameva rakkhamano evamaha "sami aham vighasado ucchitthabhattam bhunjitva vaddhito, vighasado nama kalakanniko; ayya pana yato tato nikkhamitva pabbajitapi khattiyava; asukasmim thane ekattimsa bhikkhu vasanti, te maretva kammam karotha, ativiya vo devata tussissatiti. Tam sutva cora "bhaddakam esa vadati, kim imina kalakannina, khattiye maretva balikammam karissamati cintetva "ehi, nesam vasanatthanam dassehiti tameva maggadesakam katva tam thanam gantva viharamajjhe bhikkhu adisva "kaham bhikkhuti tam pucchimsu. So dve mase vasitatta tesam katikavattam jananto evamaha "attano rattitthanadivatthanesu

--------------------------------------------------------------------------------------------- page123.

Nisinna, etam gandim paharatha, gandisaddena sannipatissantiti. Corajetthako gandim pahari. Bhikkhu gandisaddam sutva "akale gandi pahata, kassaci aphasukam bhavissatiti agantva viharamajjhe patipatiya pannattesu pasanaphalakesu nisidimsu. Sanghatthero core oloketva pucchi "upasaka kenayam gandi pahatati. Corajetthako aha "maya bhanteti. "kimkaranati. "amhehi atavidevataya ayacitam atthi, tassa balikammakaranatthaya ekam bhikkhum gahetva gamissamati. Tam sutva mahathero bhikkhu aha "avuso bhatikanam uppannakiccam nama jetthabhatikena nittharitabbam, aham attano jivitam tumhakam pariccajitva imehi saddhim gamissami, ma sabbesam antarayo hotu, appamatta samanadhammam karothati. Anutthero aha "bhante jetthabhatu kiccannama kanitthassa bharo, aham gamissami, tumhe appamatta hothati. Imina upayena "ahameva ahamevati vatva patipatiya timsapi jana utthahimsu. Evam sabbe neva ekissa matu putta, na ekassa pitu, napi vitaraga, atha ca pana avasesanam atthaya patipatiya jivitam pariccajimsu; tesu ekopi "tvam yahiti vattum samattho nama nahosi. Sankiccasamanero. Tesam katham sutva "bhante titthatha, aham tumhakam jivitam pariccajitva gamissamiti aha. "avuso mayam sabbe ekato mariyamanapi tam ekam na vissajjessamati. "kimkarana bhanteti. "avuso tvam dhammasenapatisariputtattherassa samanero, sace tam vissajjessama,

--------------------------------------------------------------------------------------------- page124.

`samaneram Me adaya gantva coranam niyyadayimsuti thero garahissati, tam nindam nittharitum na sakkhissama, tena tam na vissajjessamati. "bhante sammasambuddho tumhe mama upajjhayassa santikam pahinantopi, mama upajjhayo mam tumhehi saddhim pahinantopi idameva karanam disva pahini, titthatha bhante, ahameva gamissamiti. So timsapi bhikkhu vanditva "sace me bhante doso atthi, khamathati vatva nikkhami. Bhikkhunam mahasamvego uppajji, akkhini assuhi punnani, hadayamamsam pavedhi. Mahathero core aha "upasaka ayam darako tumhe aggim karonte sulani tacchante pannani attharante disva bhayissati, imam ekamante thapetva tani kiccani kareyyathati. Cora samaneram adaya gantva ekamante thapetva sabbakiccani karimsu. Kiccapariyosane corajetthako asim ubbahetva samaneram upasankami. Samanero nisidamano jhanam samapajjitvava nisidi. Corajetthako asim parivattetva samanerassa khandhe patesi. Asi namitva dharaya dharam pahari. So "na samma paharinti mannamano puna tam ujum katva pahari. Asi talapattam viya vethayamano tharumulam agamasi. Samaneram hi tasmim kale sineruna avattharantopi maretum samattho nama natthi, pageva asina. Tam patihariyam disva corajetthako cintesi "pubbe me asi silathambham va khadirakhanum va kaliram viya chindati, idani ekavaram

--------------------------------------------------------------------------------------------- page125.

Namito ekavaram talapattavethako viya jato; ayam nama asi acetano hutvapi imassa gunam janati, aham sacetano na janamiti. So asim bhumiyam khipitva tassa padamule urena nipajjitva "bhante mayam dhanakarana idha ataviyam pavitthamha, amhe duratova disva sahassamattapi purisa pavedhenti, dve tisso katha kathetum na sakkonti; tava pana cittutrasamattampi natthi, ukkamukhe suvannam viya supupphitakannikaram viya ca te mukham virocati; kinnu kho karananti pucchanto imam gathamaha "taso te natthi, na bhayam 1-, bhiyyo vanno pasidati: kasma na paridevesi evarupe mahabbhayeti. Samanero jhana vutthaya tassa dhammam desento "avuso gamani khinasavassa attabhavo nama sise thapitabharo viya hoti, so tasmim bhijjante tusateva na bhayatiti vatva ima gatha abhasi "natthi cetasikam dukkham anapekkhassa gamani, atikkanto bhayam sabbam khinasamyojano isi, khina assa bhavanetti, dittha dhamma yatha tatha 2-, nibbhayam maranam hoti bharavoropanam yathati. So tassa katham sutva panca corasatani oloketva aha "tumhe kim karissathati. "tumhe pana samiti. "mama tava @Footnote: 1. Ma. tassa te natthi bhitattam. @2. Ma. Yu. khinaya bhavanettiya ditthadhamme yathatatham.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page126.

Evarupam patihariyam disva agaramajjhe kiccam natthi, ayyassa santike pabbajissamiti. "mayampi tatheva karissamati. "sadhu tatati. Tato pancasatapi cora samaneram vanditva pabbajjam yacimsu. So tesam asidharahi eva kese ca vatthadasa ca chinditva tambamattikaya rajitva tani kasayani acchadetva dasasu silesu patitthapetva te adaya gacchanto cintesi "sacaham there adisvava gamissami, te samanadhammam katum na sakkhissanti, coranam mam gahetva nikkhantakalato pabhuti tesam ekopi assuni sandharetum nasakkhi, `marito nu kho samanero noti cintentanam kammatthanam abhimukham na bhavissati; tasma disvava te gamissamiti. So pancasatabhikkhuparivaro tattha gantva, attano dassanena patiladdhassasehi tehi "kim sappurisa sankicca laddhante jivitanti vutte, "ama bhante, ime mam maretukama hutva maretum asakkonta mama gune pasiditva dhammam sutva pabbajita; aham `tumhe disva gamissamiti agato, appamatta samanadhammam karotha, aham satthu santikam gamissamiti te bhikkhu vanditva itare adaya upajjhayassa santikam gantva, "kim sankicca antevasika te laddhati vutte, "ama bhanteti tam pavattim arocesi, therena ca "gaccha sankicca, sattharam passahiti vutte, "sadhuti theram vanditva te adaya satthu santikam gantva, sattharapi "sankicca antevasika te laddhati

--------------------------------------------------------------------------------------------- page127.

Vutte, tam pavattim arocesi. Sattha "evam kira bhikkhaveti pucchitva, "ama bhanteti vutte, "tumhakam corakammam katva dussile patitthaya vassasatam jivitato idani sile patitthaya ekadivasampi jivitam seyyoti vatva anusandhim ghatetva dhammam desento imam gathamaha "yo ca vassasatam jive dussilo asamahito, ekaham jivitam seyyo silavantassa jhayinoti. Tattha "dussiloti: nissilo. Silavantassati: dussilassa vassasatam jivitato silavantassa dvihi jhanehi jhayino ekadivasampi ekamuhuttampi jivitam seyyo uttamanti attho. Desanavasane te pancasatapi bhikkhu saha patisambhidahi arahattam papunimsu, sampattamahajanassapi satthika dhammadesana ahosi. Aparena samayena sankicco upasampadam labhitva dasavasso hutva samaneram ganhi. So pana tasseva bhagineyyo adhimuttakasamanero nama. Atha nam thero paripunnavassakale amantetva "upasampadam te karissami, gaccha, natakanam santike vassaparimanam pucchitva ehiti uyyojesi. So matapitunam santikam gacchanto antaramagge pancasatehi corahi balikammatthaya mariyamano tesam dhammam desetva pasannacittehi "na te imasmim thane amhakam atthibhavo kassaci arocetabboti vissattho

--------------------------------------------------------------------------------------------- page128.

Patipathe matapitaro agacchante disva tameva maggam patipajjantanampi tesam saccamanurakkhanto narocesi. Tesam corehi vihethiyamananam "tvampi corehi saddhim ekato hutva manne amhakam narocesiti vatva paridevantanam saddam sutva te matapitunampi anarocitabhavam natva pasannacitta pabbajjam yacimsu. Sopi sankiccasamanero viya te sabbe pabbajetva upajjhayassa santikam anetva tena satthu santikam pesito te adaya gantva tam pavattim satthu arocesi. Sattha "evam kira bhikkhaveti pucchitva, "ama bhanteti vutte, purimanayeneva anusandhim ghatetva dhammam desento imameva gathamaha "yo ca vassasatam jive dussilo asamahito, ekaham jivitam seyyo silavantassa jhayinoti. Idampi imissa gathaya [adhimuttakasamaneravatthu nama] vuttamevati. Sankiccasamaneravatthu. ------- 10. Khanukondannattheravatthu. (90) "yo ca vassasatam jiveti imam dhammadesanam sattha jetavane viharanto khanukondannattheram arabbha kathesi. So kira thero satthu santike kammatthanam gahetva aranne viharanto arahattam patva "satthu arocessamiti tato agacchanto

--------------------------------------------------------------------------------------------- page129.

Antaramagge kilanto magga okkamma ekasmim pitthipasane nisinno jhanam samapajji. Athekam gamam vilumpitva pancasata cora attano balanurupena bhandikam bandhitva sisenadaya gacchanta duram gantva kilantarupa "duram agatamha, imasmim pitthipasane vissamissamati magga okkamma pitthipasanassa santikam gantva theram disvapi "khanuko ayanti sannino ahesum. Atheko coro therassa sise bhandikam thapesi. Aparo tam nissaya bhandikam thapesi. Evam pancasatapi cora pancahi bhandikasatehi theram parikkhipitva sayampi nipanna niddayitva arunuggamanakale pabujjhitva attano attano bhandikam ganhanta theram disva "amanussoti sannaya palayitum arabhimsu. Atha ne thero aha "ma bhayatha upasaka, pabbajito ahanti. Te therassa padamule nipajjitva "khamatha bhante, mayam khanukasannino ahumhati theram khamapetva, corajetthakena "aham ayyassa santike pabbajissamiti vutte, sesa "mayampi pabbajissamati vatva, sabbeva ekacchanda hutva theram pabbajjam yacimsu. Thero sankiccasamanero viya sabbepi te pabbajesi. Tato patthaya "khanukondannoti pannayi. So tehi bhikkhuhi [1]- satthu santikam gantva, satthara "kim kondanna antevasika te laddhati vutte, tam pavattim arocesi. Sattha "evam kira bhikkhaveti pucchitva, "ama bhante, na @Footnote: 1. Si. Ma. Yu. etthantare "saddhinti atthi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page130.

Annassa evarupo anubhavo ditthapubbo, tenamha pabbajitati vutte, "bhikkhave evarupe duppannakamme patitthaya vassasatam jivitato idani vo pannasampadaya vattamananam ekahampi jivitam seyyoti vatva anusandhim ghatetva dhammam desento imam gathamaha "yo ca vassasatam jive duppanno asamahito, ekaham jivitam seyyo pannavantassa jhayinoti. Tattha "duppannoti: nippanno. Pannavantassati: sappannassa. Sesam purimasadisamevati. Desanavasane pancasatapi bhikkhu saha patisambhidahi arahattam papunimsu. Sampattamahajanassapi satthika dhammadesana ahositi. Khanukondannattheravatthu. ---------- 11. Sappadasattheravatthu. (91) "yo ca vassatam jiveti imam dhammadesanam sattha jetavane viharanto sappadasattheram arabbha kathesi. Savatthiyam kireko kulaputto satthu dhammadesanam sutva pabbajitva laddhupasampado aparena samayena ukkanthitva "madisassa kulaputtassa gihibhavo nama na yutto, pabbajjaya thatva maranampi me seyyoti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page131.

Cintetva attano maranupayam cintento vicarati. Athekadivasam patova nahatva katabhattakicca bhikkhu viharam gantva aggisalaya sappam disva tam ekasmim kute pakkhipitva kutam pidahitva adaya vihara nikkhamimsu. Ukkanthitabhikkhupi bhattakiccam katva agacchanto te bhikkhu disva "kimidam avusoti pucchitva, "sappo avusoti vutte, "imina kim karissathati, "../../bdpicture/chaddessama nanti tesam vacanam sutva "imina attanam damsapetva marissamiti, "aharatha, aham nam chaddessamiti tesam hatthato kutam gahetva ekasmim thane nisinno tena sappena attanam damsapeti. Sappo damsitum na icchati. So kute hattham otaretva ito cito ca aloleti, sappassa mukham vivaritva angulim pakkhipati. neva nam sappo damsi. So "nayam asiviso, gharasappoti tam pahaya viharam agamasi. Atha nam bhikkhu "../../bdpicture/chaddito te avuso sappoti ahamsu. "na so avuso sappo, gharasappo esoti. "sappoeva avuso mahantam phanam katva susuyanto dukkhena amhehi gahito, kimkarana tvam evam vadesiti. "aham avuso tena angam damsapentopi mukhe angulim pakkhipantopi tam damsapetum nasakkhinti. Tam sutva bhikkhu tunhi ahesum. Athekadivasam nahapito dve tayo khure adaya viharam gantva ekam bhumiyam thapetva ekena bhikkhunam kese ohareti. So bhumiyam thapitam khuram gahetva "imina givam chinditva marissamiti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page132.

Ekasmim rukkhe givam upanidhaya khuradharam galanaliyam katva thito upasampadakalato patthaya attano silam avajjento vimalacandamandalamiva sudhotamanikhandamiva ca nimmalam silam addasa. Tassa tam olokentassa, sakalasariram pharanta piti uppajji. So pitim vikkhambhitva vipassanam vaddhetva saha patisambhidahi arahattam patva khuram adaya viharamajjhe pavisi. Atha nam bhikkhu "kaham gatosi avusoti pucchimsu. "imina khurena galanalim chinditva marissamiti gatomhi avusoti. "atha kasma na matositi. "idanimhi sattham aharitum abhabbo jato, aham hi `imina khurena galanalim chindissamiti nanakhurena sabbakkilese chindinti. Bhikkhu "ayam abhutena annam byakarotiti bhagavato arocesum. Bhagava tesam vacanam sutva aha "na bhikkhave khinasava nama sahattha attanam jivita voropentiti. "bhante tumhe imam "khinasavoti vadetha, evam arahattupanissayasampanno panayam kasma ukkanthito, kimassa arahattupanissayakaranam; kasma so sappo etam na damsiti. "bhikkhave so tava sappo imassa ito tatiye attabhave daso ahosi, so attano samikassa sariram damsitum na ussahiti. Evam tava nesam sattha ekam karanam acikkhi. Tato patthaya ca so bhikkhu sappadaso nama jato. Kassapabuddhakale kireko gahapatiputto 1- satthu dhammam sutva @Footnote: 1. Si. Ma. Yu. kulaputto.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page133.

Uppannasamvego pabbajitva laddhupasampado, aparena samayena anabhiratiya uppannaya, ekassa sahayakassa bhikkhuno arocesi. So tassa abhinham gihibhave adinavam kathesi. Tam sutva itaro sasane abhiramitva pubbe anabhiratakale malaggahite samanaparikkhare ekasmim sonditire nimmale karonto nisidi. Sahayakopissa santikeyeva nisinno. Atha nam so evamaha "aham avuso uppabbajanto ime parikkhare tuyham datukamo ahosinti. So lobham uppadetva cintesi "imina mayham pabbajitena va uppabbajitena va ko attho, idani parikkhare nasessamiti. So tato patthaya "kindani avuso amhakam jivitena; ye mayam kapalahattha parakulesu pindaya carama, puttadarehi saddhim allapasallapam na karomatiadini vadanto gihibhavassa gunam kathesi. So tassa katham sutva puna ukkanthito hutva [cintesi] "ayam maya `ukkanthitomhiti vutte, pathamam gihibhave adinavam kathetva idani abhinham gunam kathesi, kinnu kho karananti cintento "imesu samanaparikkharesu lobhenati natva sayameva attano cittam navattesi, evamassa kassapabuddhakale ekassa bhikkhuno ukkanthapitatta idani anabhirati uppanna. Yo pana tena tada visativassasahassani samanadhammo kato, svassa etarahi arahattassa upanissayo jatoti. Imamattham te bhikkhu bhagavato santika sutva uttarim pucchimsu

--------------------------------------------------------------------------------------------- page134.

"bhante ayam kira bhikkhu khuradharam galanaliyam katva thitakova arahattam papuni, uppajjati nu kho ettakena khanena arahattamaggoti. "ama bhikkhave, araddhaviriyassa bhikkhuno padam ukkhipitva bhumiyam thapentassa pade bhumiyam appatteyeva arahattamaggo uppajjati; kusitapuggalassa hi vassasatam jivitato araddhaviriyassa khanamattampi jivitam seyyoti vatva anusandhim ghatetva dhammam desento imam gathamaha "yo ca vassasatam jive kusito hinaviriyo, ekaham jivitam seyyo viriyam arabhato dalhanti. Tattha "kusitoti: kamavitakkadihi tihi vitakkehi vitinamakapuggalo. Hinaviriyoti: nibbiriyo. Viriyam arabhato dalhanti: duvidham jhanam nibbattanasamattham thiram viriyam arabhantassa. Sesam purimasadisameva. Desanavasane bahu sotapattiphaladini papunimsuti. Sappadasattheravatthu. --------

--------------------------------------------------------------------------------------------- page135.

12. Patacaravatthu. (92) "yo ca vassasatam jiveti imam dhammadesanam sattha jetavane viharanto patacaram therim arabbha kathesi. Sa kira savatthiyam cattalisakotivibhavassa setthino dhita ahosi abhirupa. Tam solasavassuddesikakale sattabhumikappasadassa uparitale rakkhanta vasesum. Evam santepi, sa ekena attano culupatthakena saddhim vippatipajji. Athassa matapitaro samajatikakule ekassa kumarassa patissunitva vivahadivasam thapesum. Tasmim upakkatthe, sa tam culupatthakam aha "mam kira asukakulassa nama dassanti, mama patikulam gatakale mama pannakaram gahetva agatopi tattha pavesanam na labhissasi; sace te mayi sineho atthi, idaneva mam gahetva yena va tena va palayassuti. So "sadhu bhaddeti, "tenahi aham sve patova nagaradvarassa asukatthane nama thassami, tvam ekena upayena nikkhamitva tattha agaccheyyasiti vatva dutiyadivase sanketatthane atthasi. Sapi patova kilitthavattham nivasetva kese vikkiritva kundakena sariram makkhetva kutam adaya dasihi saddhim gacchanti viya ghara nikkhamitva tam thanam agamasi. So tam adaya duram gantva ekasmim game nivasam kappetva aranne khettam kasitva darupannadini aharati. Itara kutena udakam aharitva sahattha kottanapacanadini karonti attano papassa phalam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page136.

Anubhosi. Athassa kucchiyam gabbho santhasi. Sa paripunnagabbha "idha me koci upakarako natthi, matapitaro nama puttesu muduhadaya honti, tesam mam santikam nehi, tattha me gabbhavutthanam bhavissatiti samikam yaci. So "kim bhadde kathesi, mam disva tava matapitaro vividhani kammakaranani kareyyum, na sakka maya tattha gantunti patikkhipi. Sa punappunam yacitvapi yacanam alabhamana tassa arannam gatakale pativissake amantetva "sace so agantva mam apassanto `kaham gatati pucchissati, mama attano kulagharam gatabhavam acikkheyyathati vatva gehadvaram pidahitva pakkami. Sopi agantva tam apassanto pativissake pucchitva tam pavattim sutva "nivattessami nanti anubandhitva tam disva nanappakaram yacamanopi nivattetum nasakkhi. Athassa ekasmim thane kammajavata calimsu. Sa ekam gacchantaram pavisitva "sami kammajavata me calitati vatva bhumiyam nipajjitva samparivattamana kicchena darakam vijayitva "yassatthayaham kulagharam gaccheyyam, so attho nipphannoti punadeva tena saddhim geham agantva vasam kappesi. Tassa aparena samayena puna gabbho patitthahi. Sa paripunnagabbha hutva purimanayeneva samikam yacitva yacanam alabhamana puttam ankenadaya tatheva pakkamitva tena anubandhitva ditthapi nivattitum na icchi. Atha tesam gacchantanam mahaakalamegho udapadi. Samanta

--------------------------------------------------------------------------------------------- page137.

Vijjulatahi adittam viya meghatthanitehi bhijjamanam viya dharapatanirantaram nabham ahosi. Tasmim khane tassa kammajavata calimsu. Sa samikam amanatetva "sami kammajavata me calita, na sakkomi sandharetum, anovassakatthanam me janahiti aha. So hatthagataya vasiya ito cito ca upadharento ekasmim vammikamatthake jatagumbam disva chinditum arabhi. Atha nam vammikato nikkhamitva ghoraviso asiviso damsi. Tasmim khaneyevassa sariram anto samutthitahi aggijalahi dayhamanam viya nilavannam hutva tattheva pati. Itarapi mahadukkham anbhavamana tassa agamanam olokentipi tam adisvava aparampi puttam vijayi. Dve daraka vatavutthivegam asahamana mahaviravam viravanti. Sa ubhopi te udarantare katva dvihi jannukehi ceva hatthehi ca bhumiyam uppiletva thitava rattim vitinamesi. Sakalasariram nillohitam viya pandupalasavannam ahosi. Sa utthite arune mamsapesivannam ekam puttam ankenadaya itaram 1- anguliya gahetva "ehi tata, pita te ito gatoti vatva samikassa gatamaggena gacchanti tam vammikamatthake kalam katva patitam nilavannam thaddhasariram disva "mam nissaya mama samiko panthe matoti rodanti paridevanti payasi. Sa sakalarattim devena vutthatta aciravatim nadim januppamanathanappamanena udakena samparipunnam @Footnote: 1. Si. Yu. ekam.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page138.

Disva attano mandabuddhitaya dvihi darakehi saddhim udakam otaritum avisahanti jetthaputtam orimatire thapetva itaram adaya paratiram gantva sakhabhangam attharitva nipajjapetva "itarassa santikam gamissamiti balaputtakam pahatum asakkonti punappunam nivattitva olokayamana payasi. Athassa nadimajjham gatakale eko seno tam kumaram disva "mamsapesiti sannaya akasato bhassi. Sa tam puttassatthaya bhassantam disva ubho hatthe ukkhipitva "susuti tikkhattum mahasaddam niccharesi. Seno durabhavena tam assutvava kumarakam gahetva vehasam uppatitva gato. Orimatire thitaputtopi mataram nadimajjhe ubho hatthe ukkhipitva mahasaddam niccharayamanam disva "mam pakkosatiti sannaya vegena udake pati. Itissa balaputtakam seno hari. Jetthaputto udakena vulho 1-. Sa "eko me putto senena gahito, eko udakena vulho, panthe pati matoti rodanti paridevanti gacchamana savatthito agacchantam ekam purisam disva pucchi "kattha vasikosi tatati. "savatthivasikomhi ammati. "savatthinagare asukavithiyam evarupam asukam nama kulam atthi, janasi tatati. "janami amma, tam pana ma pucchi; sace annam janasi, pucchati. "annena me kammam natthi, tadeva pucchami tatati. "amma acikkhitum na yuttanti. "vadehi me tatati. "ajja te sabbarattim @Footnote: 1. Si. udakenahato. Ma. udakena vuyho. Yu. udakena hato.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page139.

Devo vassanto ditthoti. "dittho me tata, mayhameva so sabbarattim vuttho na annassa, mayham vutthakaranam pana te paccha kathessami, etasmim tava me setthigehe pavattim kathehiti. "amma ajja rattim `setthinca setthibhariyanca setthiputtancati tayopi jane avattharamanam geham pati, te ekacitakaya jhayanti, esa dhumo pannayati ammati. Sa tasmim khane nivatthavattham patamanam na sanjananti ummattikabhavam patva yathathitava rodanti paridevanti "ubho putta kalakata, panthe mayham pati mato, mata pita ca bhata ca ekacitakamhi dayhareti vilapanti paribbhami. Manussa tam disva "ummattika ummattikati kacavaram gahetva pamsum gahetva matthake okiranta ledduhi paharanti. Sattha jetavanamahavihare catuparisamajjhe nisiditva dhammam desento tam agacchamanam addasa kappasatasahassam puritaparamim abhiniharasampannam. Sa kira padumuttarabuddhakale padumuttarasatthara ekam vinayadharattherim bahaya gahetva nandanavane viya etadagge thapiyamanam disva "ahampi tumhadisassa buddhassa santike vinayadharattherinam aggatthanam labheyyanti adhikaram katva patthanam thapesi. Padumuttarabuddho anagatamsananam pattharitva patthanaya samijjhanabhavam natva "anagate gotamabuddhassa nama sasane ayam patacaranamena vinayadharattherinam agga bhavissatiti byakasi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page140.

Tam evam patthitappatthanam abhiniharasampannam sattha duratova agacchantim disva "imissa mam thapetva anno avassayo bhavitum samattho nama natthiti cintetva tam, yatha viharabhimukhi 1- agacchati, evamakasi. Parisa tam disva "imissava ummattikaya ito agantum ma daditthati aha. Sattha "apetha, ma nam nivarayitthati vatva aviduratthanam agatakale "satim patilabha bhaginiti aha. Sa tamkhananneva buddhanubhavena satim patilabhi. Tasmim kale nivatthavatthassa patitabhavam sallakkhetva hirottappam paccupatthapetva ukkutikam nisidi. Athassa eko puriso uttarasatakam khipi. Sa tam nivasetva sattharam upasankamitva suvannavannesu padesu pancappatitthitena vanditva "bhante avassayo me hotha; ekam hi me puttam seno ganhi, eko udakena vulho, panthe pati mato, matapitaro ceva bhata ca gehena avatthata ekacitakaya jhayantiti. Sattha tassa vacanam sutva "patacare ma cintayi, tava tanam saranam avassayo bhavitum samatthasseva santikam agatasi; yatha hi tava idani eko putto senena gahito, eko udakena vulho, panthe pati mato, matapitaro ceva bhata ca gehena avatthata, evameva imasmim samsare puttadinam matakaleyeva tava rodantiya paggharitaassu catunnam mahasamuddanam udakato bahutaranti vatva imam gathamaha @Footnote: 1. "viharabhimukhiniti bhavitabbam. na. va.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page141.

"catusu samuddesu jalam parittakam, tato bahum assujalam anappakam dukkhena phutthassa narassa socato; kimkarana amma tuvam pamajjasiti. Evam satthari anamataggapariyayam kathente, tassa sarire soko tanuttamagamasi. Atha nam tanubhutasokam natva puna sattha amantetva "patacare puttadayo nama paralokam gacchantassa tanam va saranam va lenam va bhavitum na sakkonti; tasma vijjamanapi te na santiyeva, panditena pana silam visodhetva attano nibbanagamimaggameva sodhetum vattatiti vatva dhammam desento ima gatha abhasi "na santi putta tanaya, na pita, napi bandhava, antakenadhipannassa natthi natisu tanata; etamatthavasam natva pandito silasamvuto nibbanagamanam maggam khippameva visodhayeti. Desanavasane patacara mahapathaviyam pamsuparimane kilese jhapetva sotapattiphale patitthahi. Annepi bahu sotapattiphaladini papunimsuti. Sa pana sotapanna hutva sattharam pabbajjam yaci. Sattha tam bhikkhuninam santikam pahinitva pabbajapesi. Sa laddhupasampada patitacaratta 1- "patacaratveva pannayi. Sa ekadivasam kutena @Footnote: 1. "pativirahitacarattatipi patho. na. va.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page142.

Udakam adaya pade dhovanti udakam asinci. Tam thokam gantva pacchijji. Dutiyavare asittam tato durataram agamasi. Tatiyavare asittam tatopi durataranti. Sa tadeva arammanam gahetva tayo vaye paricchinditva "maya pathamam asittam udakam viya ime satta pathamavayepi maranti, tato durataram gatam dutiyavare asittam udakam viya majjhimavayepi maranti, tatopi durataram gatam tatiyavare asittam udakam viya pacchimavayepi marantiyevati cintesi. Sattha gandhakutiyam nisinnova obhasam pharitva tassa sammukhe thatva kathento viya "evametam patacare, pancannam hi khandhanam udayabbayam apassantassa vassasatam jivitato tesam udayabbayam passantassa ekahampi ekakkhanampi jivitam seyyoti vatva anusandhim ghatetva dhammam desento imam gathamaha "yo ca vassasatam jive apassam udayabbayam, ekaham jivitam seyyo passato udayabbayanti. Tattha "apassam udayabbayanti: pancannam khandhanam pancavisatiya lakkhanehi udayanca vayanca apassanto. Passato udayabbayanti: tesam udayanca vayanca passantassa itarassa jivitato ekahampi jivitam seyyoti. Desanavasane patacara saha patisambhidahi arahattam papuniti. Patacaravatthu. ----------

--------------------------------------------------------------------------------------------- page143.

13. Kisagotamivatthu. (93) "yo ca vassasatam jiveti imam dhammadesanam sattha jetavane viharanto kisagotamim arabbha kathesi. Savatthiyam kirekassa setthissa gehe cattalisakotidhanam angara eva hutva atthasi. Setthi tam disva uppannasoko aharam patikkhipitva mancake nipajji. Tasseko sahayako geham gantva "samma kasma socasiti pucchitva tam pavattim sutva "samma ma soci, aham ekam upayam janami, tam karohiti. "kim karomi sammati. "samma attano apane kilanjam pattharitva angare rasim katva vikkinanto viya nisida, agatagatesu manussesu ye evam vadanti `sesajana vatthatelamadhuphanitadini vikkinanti, tvam pana angare vikkinanto nisinnositi, te vadeyyasi `attano santakam avikkinanto kim karissamiti; yo pana tam evam vadeti `sesajana vatthatelamadhuphanitadini vikkinanti, tvam pana hirannasuvannam vikkinanto nisinnositi, tam vadeyyasi `kaham hirannasuvannanti, `idanti ca vutte, `ahara tava nanti hatthehi paticcheyyasi, evam dinnam tava hatthe hirannasuvannam bhavissati; sa pana sace kumarika hoti, tava gehe puttassa nam aharitva 1- cattalisakotidhanam tassa niyyadetva taya dinnakam valanjeyyasi; sace kumaro hoti, tava gehe vayappattam dhitaram tassa datva cattalisakotidhanam tassa niyyadetva tena dinnakam valanjeyyasiti. @Footnote: 1. anetvati bhavitabbam.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page144.

So "bhaddako upayoti attano apane angare rasim katva vikkinanto viya nisidi. Ye nam evamahamsu "sesajana vatthatelamadhuphanitadini vikkinanti, tvam angare vikkinanto nisinnositi, tesam "attano santakam avikkinanto kim karissamiti pativacanam adasi. Atheka gotami nama kumarika kisasarirataya "kisagotamiti pannayamana parijinnakulassa dhita attano ekena kiccena apanadvaram gata tam setthim disva evamaha "kim tata sesajana vatthatelamadhuphanitadini vikkinanti, tvam hirannasuvannam vikkinanto nisinnositi. "kaham amma hirannasuvannanti. "nanu tvam tadeva gahetva nisinnositi. "ahara tava tam ammati. Sa hatthapuram gahetva tassa hatthe thapesi. Tam hirannasuvannameva ahosi. Atha nam setthi "katarante amma gehanti pucchitva, "asukannamati vutte, tassa assamikabhavam natva dhanam patisametva tam attano puttassa anetva cattalisakotidhanam paticchapesi. Sabbam hirannasuvannameva ahosi. Tassa aparena samayena gabbho patitthahi. Sa dasamasaccayena puttam vijayi. So padasa gamanakale kalamakasi. Sa aditthapubbamaranataya tam jhapetum niharante nivaretva "puttassa me bhesajjam pucchissamiti matakalevaram ankenadaya "api nu me puttassa bhesajjam janathati pucchanti gharappatipatiya vicarati. Atha nam manussa "amma ummattikasi jata, mataputtassa

--------------------------------------------------------------------------------------------- page145.

Bhesajjam pucchanti vicarasiti vadanti. Sa "avassam mama puttassa bhesajjajananakam labhissamiti mannamana vicarati. Atha nam eko panditapuriso disva "ayam mama dhita pathamaputtakam vijata bhavissati aditthapubbamarana, maya imissa avassayena bhavitum vattatiti cintetva aha "amma aham bhesajjam na janami, bhesajjajananakam pana janamiti. "ko janati tatati. "sattha amma janati, gaccha tam pucchati. Sa "gamissami tata, pucchissami tatati vatva sattharam upasankamitva vanditva ekamantam thita pucchi "tumhe kira me puttassa bhesajjam janatha bhanteti. "ama janamiti. "kim laddhum vattatiti. "accharaggahanamattam siddhatthakam laddhum vattatiti. "labhissami bhante, kassa pana gehe laddhum vattatiti. "yassa gehe putto va dhita va na koci matapubboti. Sa "sadhu bhanteti sattharam vanditva mataputtakam ankenadaya antogamam pavisitva pathamagehassa dvare thatva "atthi nu kho imasmim gehe siddhatthako, puttassa kira me bhesajjametanti vatva, "atthiti vutte, "tenahi dethati, tehi aharitva siddhatthakesu diyamanesu, "imasmim gehe putto va dhita va matapubbo 1- kacci natthi ammati pucchitva, "kim vadesi amma, jivamana hi katipaya, matakaeva bahukati vutte, "tenahi ganhatha vo siddhacatthake, netam mama puttassa bhesajjanti patiadasi; imina niyamena adito @Footnote: 1. "matapubbati bhavitabbam. na. va.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page146.

Patthaya pucchanti vicari. Sa ekagehepi siddhatthake aggahetva sayanhasamaye cintesi "aho bhariyam kammam, aham `mameva putto matoti sannamakasim, sakalagame pana jivantehi matakaeva bahutarati. Tassa evam cintyamanaya puttasinehena mudukam hadayam thaddhabhavam agamasi, sa puttakam aranne chaddetva satthu santikam gantva vanditva ekamantam atthasi. Atha nam sattha "laddha te ekaccharamatta siddhatthakati aha. "na laddha bhante, sakalagame hi jivantehi matakaeva bahutarati. Atha nam sattha "tvam `mameva putto matoti sallakkhesi, dhuvadhammo esa sattanam, maccuraja hi sabbe satte aparipunnajjhasaye eva mahogho viya parikassamanoyeva 1- apayasamudde pakkhipatiti vatva dhammam desento imam gathamaha "tam puttapasusammattam byasattamanasam naram suttam gamam mahoghova maccu adaya gacchatiti. Gathapariyosane kisagotami sotapattiphale patitthahi, annepi bahu sotapattiphaladini papunimsuti. Sa pana sattharam pabbajjam yaci. Sattha bhikkhuninam santikam pesetva pabbajapesi. Sa laddhupasampada "kisagotami theriti pannayi. Sa ekadivasam uposathagare varam patva dipam jaletva nisinna dipajala ujjalantiyo ca bhijjantiyo ca disva "evameva ime satta dipajala viya uppajjanti ceva nirujjhanti ca, nibbanam patta evam na pannayantiti arammanam aggahesi. Sattha @Footnote: 1. Ma. parikaddhamano.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page147.

Gandhakutiyam nisinnova obhasam pharitva tassa sammukhe nisiditva kathento viya "evameva gotami ime satta dipajala viya uppajjanti ceva nirujjhanti ca, nibbanam patva evam na pannayanti; evam nibbanam apassantanam vassasatam jivitato nibbanam passantassa khanamattampi jivitam seyyoti vatva anusandhim ghatetva dhammam desento imam gathamaha "yo ca vassasatam jive apassam amatam padam, ekaham jivitam seyyo passato amatam padanti. Tattha "amatam padanti: maranarahitakotthasam amatamahanibbananti attho. Sesam purimasadisam eva. Desanavasane kisagotami yathanisinnava saha patisambhidahi arahatte patitthahiti. Kisagotamivatthu. ------

--------------------------------------------------------------------------------------------- page148.

14. Bahuputtikatherivatthu. (94) "yo ca vassasatanti imam dhammadesanam sattha jetavane viharanto bahuputtikam therim arabbha kathesi. Savatthiyam kirekasmim kule satta putta satta ca dhitaro ahesum. Te sabbepi vayappatta gehe patitthahitva attano dhammataya sukhappatta ahesum. Tesam aparena samayena pita kalamakasi. Mahaupasika samike natthepi na tava puttanam kutumbam vibhajati. Atha nam putta ahamsu "amhakam pitari natthe tuyham ko attho kutumbena, kim mayam tam upatthatum na sakkomati. Sa tesam katham sutva tunhi hutva punappunam tehi vuccamana "putta mam patijaggissanti, kim me visum kutumbenati sabbam sapateyyam majjhe bhinditva adasi. Atha nam katipahaccayena jetthaputtassa bhariya "aho amhakam ayya `jetthaputto meti dve kotthase datva viya imameva geham agacchatiti aha. Sesaputtanam bhariyapi evameva vadimsu. Jetthadhitaram adim katva tasam geham gatakalepi nam evameva vadimsu. Sa avamanappatta hutva "kim imesam santike vutthena, bhikkhuni hutva jivissamiti bhikkhunupassayam gantva pabbajjam yaci. Ta nam pabbajesum. Sa laddhupasampada bahuputtikatheri nama pannayi. Sa "aham mahallakakale pabbajita, appamattaya me bhavitabbanti bhikkhuninam vattappativattam karoti 1-, "sabbarattim samanadhammam karissamiti hetthapasade ekam thambham hatthena gahetva @Footnote: 1. Ma. karonti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page149.

Tam avijjamana 1- samanadhammam karoti, cankamamanapi "andhakaratthane mama rukkhe va katthaci va sisam patihanneyyati rukkham hatthena gahetva tam avijjamana 2- samanadhammam karoti. "satthara desitam dhammameva karissamiti dhammam avajjetva dhammam anussaramanava samanadhammam karoti. Atha sattha gandhakutiyam nisinnova obhasam pharitva sammukhe nisinno viya taya saddhim kathento "bahuputtike maya desitadhammam anavajjantassa apassantassa vassasatam jivitato maya desitadhammam passantassa muhuttampi jivitam seyyoti vatva anusandhim ghatetva dhammam desento imam gathamaha "yo ca vassasatam jive apassam dhammamuttamam, ekaham jivitam seyyo passato dhammamuttamanti. Tattha "dhammamuttamanti: navavidham lokuttaradhammam. So hi uttamadhammo nama. Yo hi tam na passati, tassa vassasatam jivitato tam dhammam passantassa pativijjhantassa ekahampi ekakkhanampi jivitam seyyoti. Gathapariyosane bahuputtika theri saha patisambhidahi arahatte patitthahiti. Bahuputtikatherivatthu. Sahassavaggavannana nitthita. Atthamo vaggo. ------ @Footnote: 1-2. poranapotthake pana avijjhamanati dissati. avinjamanatipi


             The Pali Atthakatha in Roman Book 21 page 87-149. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=21&A=1780&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=21&A=1780&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=18              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=25&A=544              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=25&A=533              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=25&A=533              Contents of The Tipitaka Volume 25 http://84000.org/tipitaka/read/?index_25

first pageprevious pageno pageNumbernext book chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]