ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 26 : PALI ROMAN U.A. (paramatthadi.)

                       7. Ajakalapakasuttavannana
      [7] Sattame pavayanti evamnamake mallarajunam nagare. Ajakalapake
cetiyeti ajakalapakena nama yakkhena pariggahitatta "ajakalapakan"ti laddhaname
manussanam cittikatatthane. 1- So kira yakkho aje kalape katva bandhanena
ajakotthasena saddhim balim paticchati, na annatha, tasma "ajakalapako"ti
pannayittha. Keci panahu:- ajake viya satte lapetiti ajakalapakoti. Tassa
kira satta balim upanetva yada ajasaddam katva balim upaharanti, tada so
tussati, tasma "ajakalapako"ti vuccatiti, so pana yakkho anubhavasampanno
kakkhalo pharuso tattha ca sannihito, tasma tam thanam manussa cittim 2- karonti,
kalena kalam balim upaharanti. Tena vuttam "ajakalapake cetiye"ti. Ajakalapakassa
yakkhassa bhavaneti tassa yakkhassa vimane.
      Tada kira sattha tam yakkham dametukamo sayanhasamaye eko adutiyo
pattacivaramadaya ajakalapakassa yakkhassa bhavanadvaram gantva tassa dovarikam
bhavanapavisanatthaya yaci. So "kakkhalo bhante ajakalapako yakkho, samanoti va
brahmanoti va garavam na karoti, tasma tumhe eva janatha, mayham pana
tassa anarocanam na yuttan"ti tavadeva yakkhasamagamam gatassa ajakalapakassa
santikam vatavegena agamasi. Sattha antobhavanam pavisitva ajakalapakassa
nisidanamandape pannattasane nisidi. Yakkhassa orodha sattharam upasankamitva
vanditva ekamantam atthamsu. Sattha tasam kalayuttam dhammim katham kathesi. Tena
vuttam "pavayam viharati ajakalapake cetiye ajakalapakassa yakkhassa bhavane"ti.
      Tasmim samaye satagirahemavata ajakalapakassa bhavanamatthakena yakkhasamagamam
gacchanta attano gamane asampajjamane "kinnu kho karanan"ti avajjenta
@Footnote: 1 ka. citikatatthane  2 Si.,ka. cayitam
Sattharam ajakalapakassa bhavane nisinnam disva tattha gantva bhagavantam vanditva
"mayam bhante yakkhasamagamam gamissama"ti apucchitva padakkhinam katva gata
yakkhasannipate ajakalapakam disva tutthim pavedayimsu "labha te avuso
ajakalapaka, yassa te bhavane sadevake loke aggapuggalo bhagava nisinno,
upasankamitva bhagavantam payirupasassu, dhammanca sunahi"ti. So tesam katham sutva
"ime tassa 1- mundakaksa samanassa mama bhavane nisinnabhavam kathenti"ti
kodhabhibhuto hutva "ajja mayham tena samanena saddhim sangamo bhavissati"ti
cintetva yakkhasannipatato utthahitva dakkhinapadam ukkhipitva satthiyojanamattam
pabbatakutam akkami, tam bhijjitva dvidha ahosi. Sesam ettha yam vattabbam, tam
alavakasuttavannanayam 2- agatanayeneva veditabbam.
      Ajakalapakassa samagamo hi alavakasamagamasadisova thapetva 3- panhakaranam
vissajjanam bhavanato tikkhattum nikkhamanam pavesananca. Ajakalapako hi agacchantoyeva
"etehiyeva tam samanam palapessami"ti vatamandaladike navavasse samutthapetva
tehi bhagavato calanamattampi katum asakkonto nanavidhapaharanahatthe ativiya
bhayanakarupe bhutagane nimminitva tehi saddhim bhagavantam upasankamitva antanteneva
caranto sabbarattim nanappakaram vippakaram katvapi bhagavato kinci
kesaggamattampi nisinnatthanato calanam katum nasakkhi. Kevalam pana "ayam samano mam
anapuccha mayham bhavanam pavisitva nisidati"ti kodhavasena pajjali. Athassa bhagava
cittappavattim natva "seyyathapi nama candassa kukkurassa nasaya pittam
bhindeyya, evam so bhiyyoso mattaya candataro assa, evamevayam yakkho mayi
idha nisinne cittam paduseti, yannunaham bahi nikkhameyyan"ti sayameva bhavanato
nikkhamitva abbhokase nisidi. Tena vuttam "tena kho pana samayena bhagava
rattandhakaratimisayam abbhokase nisinno hoti"ti.
@Footnote: 1 Ma. ekassa  2 sa.pa. 1/246/300  3 Si. tam sadisam thapetva
      Tattha rattandhakaratimisaranti rattiyam andhakaranatamasi,
cakkhuvinnanuppattivirahite bahalandhakareti attho. Caturangasamannagato kira tada
andhakaro pavattiti. Devoti megho ekamekam phusitakam udakabindum pateti. Atha yakkho
"imina saddena tasetva imam samanam palapessami"ti bhagavato samipam gantva
"akkulo"tiadina tam bhimsanam akasi. Tena vuttam "athakho ajakalapako"tiadi. Tattha
bhayanti cittutrasam, chambhitattanti urutthambhakasarirassa 1- chambhitabhavam.
Lomahamsanti lomanam pahatthabhavam, tihipi padehi bhayuppattimeva dasseti. Upasankamiti
kasma panayam evam adhippayo upasankami, nanu pubbe attana katabbam vippakaram
akasiti?  saccam akasi, tampanesa "antobhavane khematthane thirabhumiyam 2- thitassa na
kinci katum asakkhi, idani bahi thitam evam bhimsapetva palapetum sakka"ti
mannamano upasankami. Ayam hi yakkho attano bhavanam "thirabhumi"ti mannati,
"tattha thitatta ayam samano na bhayati"ti ca.
      Tikkhattum "akkulo pakkulo"ti akkulapakkulikamakasiti tayo vare "akkulo
pakkulo"ti bhimsapetukamataya evarupam saddamakasi. Anukaranasaddo hi ayam. Tada
hi so yakkho sinerum ukkhipanto viya mahapathavi parivattento viya ca mahata
ussahena asanisatasaddasanghatam viya ekasmim thane punjikatam hutva viniccharantam
disagajanam hatthigajjitam, 3- kesarasihanam sihaninnadam, yakkhanam 4- hunkarasaddam,
bhutanam mahasaddam 4- asuranam apphotanamosam, indassa devaranno
vajiranigghatanigghosam, 5- attano gambhirataya vippharikataya bhayanakataya ca avasesasaddam
avahasantamiva abhibhavantamiva ca kappavutthanamahavatamandalikaya vinigghosam
puthujjananam hadayam phalentam viya mahantam patibhayanigghosam abyattapadakkharam 6-
@Footnote: 1 Si. virabhumiyam  2 ka. uruthaddhakaram sarirassa
@3 Ma. dipirajanam katagajjitam  4-4 cha.Ma. himsakarasaddam, bhutanam attahasam
@5 ka. vajiranipphosanigghosam  6 cha.Ma. abyattakkharam
Tikkhattum attano yakkhagajjitam gajji "etena imam samanam bhimsapetva
palapessami"ti. Yam yam niccharati, tena tena pabbata papatikam muncimsu,
vanappatijetthake upadaya sabbesu rukkhalatagumbesu pattaphalapupphani sidayimsu,
tiyojanasahassavitthatopi himavantapabbataraja sakampi sampakampi sampavedhi,
bhummadevata adim katva yebhuyyena devatanampi ahudeva bhayam chambhitattam
lomahamso, pageva manussanam. Annesanca apadadvipadacatuppadanam mahapathaviya
undriyanakalo viya mahati vibhimsanaka ahosi, sakalajambudipatale mahantam kolahalam
udapadi. Bhagava pana tam saddam "kimi"ti amannamano niccalo nisidi, "ma
kassaci imina antarayo hotu"ti adhitthasi.
      Yasma pana so saddo "akkula pakkula "iti imina akarena sattanam sotapatham
agamasi, tasma tassa anukaranavasena "akkulo pakkulo"ti, 2- yakkhassa ca tassam
nigghosaniccharanayam akkulapakkulakaranam atthiti katva "akkulapakkulikam akasi"ti
sangaham aropayimsu. Keci pana "akulabyakula itipadadvayassa pariyayabhidhanavasena
akkulo pakkuloti ayam saddo 3- vutto"ti vadanti yatha "ekam ekakan"ti. Yasma
ekavaram jato pathamuppattivaseneva nibbattatta akuloti adiattho akaro,
tassa ca kakaragamam katva rassattam katanti. Dve vare pana jato bakkulo,
kulasaddo cettha jatipariyayo kolankolotiadisu viya. Vuttaadhippayanuvidhayi ca
saddappayogoti pathamena padena jalabujasihabyagghadayo, dutiyena
andajaasivisakanhasappadayo vuccanti, tasma sihadiko viya asivisadiko viya ca
"ahante jivitaharako"ti imamattham yakkho padadvayena dassetiti anne. Apare
pana "akkhulo bhakkhulo"ti palim vatva "akkhetum khepetum vinasetum  ulati
@Footnote: 1 ka. akkula bakkula, khu.u. 25/7/89
@2 ka. bakkulo, evamuparipi  3 ka. bhasasaddo
Pavattetiti akkhulo, bhakkhitum khaditum ulatiti bhakkhulo, ko paneso?
yakkharakkhasapisacasihabyagghadisu annataro yo koci manussanam anatthavaho"ti tassa
attham vadanti. Idhapi pubbe vuttanayeneva adhippayayojana veditabba.
      Eso te samana pisacoti "ambho samana tava pisitasano pisaco 1-
upatthito"ti mahantam bheravarupam abhinimminitva bhagavato purato thatva attanam
sandhaya yakkho vadati.
      Etamattham viditvati etam tena yakkhena kayavacahi pavattiyamanam
vippakaram, tena ca attano anabhibhavaniyahetubhutam lokadhammesu nirupakkilesatam
sabbakarato viditva. Tayam velayanti tassa vippakarakaranavelayam. Imam udanam
udanesiti tam vippakaram aganetva assa agananahetubhutam dhammanubhavadipakam
imam udanam udanesi.
      Tattha yada sakesu dhammesuti yasmim kale sakaattabhavasankhatesu pancasu
upadanakkhandhadhammesu. Paraguti parinnabhisamayaparipurivasena parangato, tatoyeva
tesam hetubhute samudaye, tadappavattilakkhane nirodhe, nirodhagaminiya patipadaya
ca pahanasacchikiriyabhavanabhisamayaparipurivasena paragato. Hoti brahmanoti evam
sabbaso bahitapapatta brahmano nama hoti, sabbaso hi 2- sakaattabhavavabodhanepi
catusaccabhisamayo hoti. Vuttancetam "imasmimyeva byamamatte kalevare
sasannimhi samanake lokanca lokasamudayanca pannapemi"tiadi. 3- Athava sakesu
dhammesuti attano dhammesu, attano dhamma nama atthakamassa puggalassa
siladidhamma. Silasamadhipannavimuttiadayo hi vodanadhamma
@Footnote: 1 Si. tava pisaco  2 cha.Ma. ayam saddo na dissati
@3 sam.sa. 15/107/74
Ekantahitasukhasampadanena purisassa attano dhamma nama, na anatthavaha sankilesadhamma
viya paradhamma. 1- Paraguti tesam siladinam paripuriya param pariyantam gato.
      Tattha silam tava lokiyalokuttaravasena duvidham. Tesu lokiyam pubbabhagasilam,
tam sankhepato patimokkhasamvaradivasena catubbidham, vittharato pana anekappabhedam.
Lokuttaram maggaphalavasena 2- duvidham, atthato sammavacasammakammantasammaajiva. 3-
Yatha ca silam, tatha samadhipanna ca lokiyalokuttaravasena duvidha. Tattha
lokiyasamadhi saha upacarena attha samapattiyo, lokuttarasamadhi maggapariyapanno.
Pannapi lokiya sutamaya cintamaya bhavanamaya ca sasava, lokuttara pana
maggasampayutta phalasampayutta ca. Vimutti nama phalavimutti nibbananca, tasma sa
lokuttarava. Vimuttinanadassanam lokiyameva, tam ekunavisatividham paccavekkhanananabhavato.
Evam etesam siladidhammanam attano santane arahattaphaladhigamena
anavasesato nibbattaparipuriya param pariyantam gatoti sakesu dhammesu paragu.
      Athava sotapattiphaladhigamena silasmim paragu. So hi "silesu paripurakari"ti
vutto, sotapannaggahaneneva cettha sakadagamipi gahito hoti.
Anagamiphaladhigamena samadhismim paragu. So hi "samadhismim paripurakari"ti vutto.
Arahattaphaladhigamena itaresu tisu paragu. Araha hi pannavepullappattiya
aggabhutaya akuppaya cetovimuttiya adhigatatta paccavekkhanananassa ca
pariyosanagamanato pannavimuttivimuttinanadassanesu paragu nama hoti. Evam
sabbathapi catusu ariyasaccesu catumaggavasena parinnadisolasavidhakiccanipphattiya
yathavuttesu tasmim tasmim kale sakesu dhammesu paragato.
@Footnote: 1 cha.Ma. asakadhamma  2 ka. maggasilaphalasilavasena
@3 ka. sammavacakammantajiva
      Hoti brahmanoti tada so bahitapapadhammataya paramatthabrahmano 1-
hoti. Atha etam pisacanca pakkulancativattatiti tato yathavuttaparagamanato atha
paccha ajakalapaka etam taya dassitam pisitasanatthamagatam 2- pisacam bhayajananattham
samutthapitam akkulapakkulikanca ativattati abhibhavati, tam na bhayatiti attho.
      Ayampi gatha arahattameva ullapitva kathita. Atha ajakalapako attana
katena tatharupenapi patibhayarupena vibhimsanena akampiyabhavato 3- tam tadibhavam disva
"aho acchariyamanusso vatayan"ti pasannamanaso pothujjanikaya saddhaya
attani nivitthabhavam vibhavento satthu sammukha upasakattam pavedesi.
                       Sattamasuttavannana nitthita.
                         --------------



             The Pali Atthakatha in Roman Book 26 page 67-73. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=26&A=1492&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=26&A=1492&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=44              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=25&A=1549              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=25&A=1549              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=25&A=1549              Contents of The Tipitaka Volume 25 http://84000.org/tipitaka/read/?index_25

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]