ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 26 : PALI ROMAN U.A. (paramatthadi.)

                        7. Sakkudanasuttavannana
    [27] Sattame sattaham ekapallankena nisinno hoti annataram samadhim
samapajjitvati ettha keci tava ahu "arahattaphalasamadhi idha `annataro
samadhi'ti adhippeto"ti. Tam hi so ayasma bahulam samapajjati ditthadhammasukhaviharattham,
pahoti ca sattahampi phalasamapattiya vitinametum. Tathahi bhagavata:-
           "aham bhikkhave yavadeva 1- akankhami vivicceva kamehi vivicca
        akusalehi dhammehi .pe. Viharami. Kassapopi bhikkhave yavadeva 1-
        akankhati vivicceva kamehi .pe. Viharati"ti. 2-
Adina navanupubbaviharachalabhinnadibhede uttarimanussadhamme attana samasamatthane
thapito, na cettha "yadi evam thero yamakapatihariyampi kareyya"ti vattabbam
savakasadharananamyeva jhanadinam adhippetattati.
@Footnote: 1 cha.Ma. yavade  2 sam.ni. 16/152/202
    Porana panahu:- annataram samadhim samapajjitvati nirodhasamapattim 1-
samapajjitva. Katham pana nirodhasamapatti samadhiti vutta? samadhanatthena. Ko
panayam samadhanattho? sammadeva adhatabbata. Ya hi esa paccanikadhammehi
akampaniya balappattiya samathabalam vipassanabalanti imehi dvihi balehi,
aniccadukkhanattanibbidaviraganirodhapatinissaggavivattanupassana cattari
maggananani cattari ca phalanananiti imesam solasannam nananam vasena solasahi
nanacariyahi, pathamajjhanasamadhiadayo attha samadhi ekajjham katva gahito
tesam upacarasamadhi cati imesam navannam samadhinam vasena navahi samadhicariyahi
kayasankharo vacisankharo cittasankharoti imesam tinnam sankharanam tattha tattha
patippassaddhiya tatha viharitukamena yathavuttesu thanesu vasibhavappattena arahata
anagamina va yathadhippetam kalam cittacetasikasantanassa sammadeva appavatti
adhatabba, tassa tatha samadhatabbata idha samadhanattho, tenayam viharo
samadhiti vutto, na avikkhepatthena. Etenassa samapattiatthopi vuttoti
veditabbo. Imam hi nirodhasamapattim sandhaya patisambhidamagge:-
           "katham dvihi balehi samannagatatta tinnam patippassaddhiya
        solasahi nanacariyahi navahi samadhicariyahi vasibhavataya
        pannanirodhasamapattiya nanan"ti 2-
pucchitva "dvihi balehi"ti dve balani samathabalam vipassanabalanti vittharo.
Sayam nirodhasamapattikatha visuddhimagga 3- samvannitava. Kasma panayam thero
phalasamapattim asamapajjitva nirodham samapajji? sattesu anukampaya. Ayam hi
mahathero sabbapi samapattiyo valanjeti, sattanuggahena pana yebhuyyena
@Footnote: 1 ka. nirodham  2 khu.pati. 31/83/102
@3 visuddhi. 3/361 (sya)
Nirodham samapajjati. Tam hi samapajjitva vutthitassa kato appakopi sakkaro
visesato mahapphalo mahanisamso hotiti.
    Vutthasiti arahattaphalacittuppattiya 1- vutthasi. Nirodham samapanno hi
araha ce arahattaphalassa, anagami ce anagamiphalassa uppadena vutthito
nama hoti.
    Tena kho pana samayena sakko devanamindo ayasmato mahakassapassa
pindapatam datukamo hotiti katham tassa datukamata jata? yani "tani
pancamattani devatasatani"ti vuttani, ta sakkassa devaranno paricarika
kakutapadiniyo pubbe "ayyo mahakassapo rajagaham pindaya pavisati, gacchatha
therassa danam detha"ti sakkena pesita upagantva dibbaharam datukama
thita therena patikkhitta devalokameva gata. Idani purimappatikkhepam
cintetva "kadaci ganheyya"ti samapattito vutthitassa therassa danam datukama
sakkassa anarocetva sayameva agantva dibbabhojanani 2- upanentiyo
purimanayeneva therena patikkhitta devalokam gantva sakkena "kaham gatattha"ti
puttha tamattham arocetva "dinno vo therassa pindapato"ti sakkena vutte
"ganhitum na icchati"ti. Kim kathesiti, "duggatanam sangaham karissami"ti aha
devati. Tumhe kenakarena gatati. Iminava devati. Sakko "tumhadisiyo
therassa pindapatam kim dassanti"ti sayam datukamo jarajinno khandadanto
palitakeso obhaggasariro mahallako tantavayo hutva sujampi asuradhitaram
tatharupimeva mahallikam katva ekam pesakaravithim mapetva tantam pasarento
acchi, sujata 3- tasaram pureti. Tena vuttam "tena kho pana samayena sakko
devanamindo .pe. Tasaram pureti"ti.
@Footnote: 1 Ma. arahatataphalacitpavattiya  2 ka. dibbabhojanam  3  cha.Ma. suja
    Tattha tantam vinatiti pasaritatantam vinanto viya hoti. Tasaram puretiti
tasaravattim vaddhenti viya. 1- Yena sakkassa devanamindassa nivesanam tenupasankamiti
thero nivasetva pattacivaram adaya "duggatajanasangaham karissami"ti nagarabhimukho
gacchanto bahinagare sakkena mapitam pesakaravithim patipajjitva olokento
addasa oluggaviluggajinnasalam tattha ca te jayampatike yathavuttarupe
tantavayakammam karonte, disva cintesi "ime mahallakakalepi kammam karonti,
imasmim nagare imehi duggatatara 2- natthi manne, imehi dinnam sakamattampi
gahetva imesam sangaham karissami"ti. So tesam gehabhimukho agamasi. Sakko
tam agacchantam disva sujam aha "bhadde mayham ayyo ito agacchati, tam
tvam apassanti viya tunhi hutva nisida, khaneneva vancetva pindapatam
dassama"ti. Thero gantva gehadvare atthasi, tepi apassanta viya attano
kammameva karonta thokam agamayimsu. Atha sakko "gehadvare thito eko thero viya
khayati, upadharehi tava"ti aha. Tumhe gantva upadharetha samiti. So geha
nikkhamitva theram pancapatitthitena vanditva ubhohi hatthehi jannukani
olumbitva nitthunanto utthaya "kataratthero nu kho ayyo"ti thokam osakkitva
"akkhini me dhumayanti"ti vatva nalate hattham thapetva uddham ulloketva
"aho dukkham ayyo no mahakassapattherova cirassam me kutidvaram agato,
atthi nu kho kinci gehe"ti aha. Sujata 3- thokam akula viya hutva "atthi
sami"ti pativacanam adasi. Sakko "bhante lukham va panitam vati acintetva
sangaham no karotha"ti pattam ganhi. Thero pattam dento "imesam eva
duggatanam jarajinnanam maya sangaho katabbo"ti cintesi. So anto
pavisitva ghatiodanam nama ghatito uddharitva pattam puretva therassa hatthe
thapesi. Tena vuttam "addasa kho sakko devanamindo .pe. Adasi"ti
@Footnote: 1 Ma. tasaram bandhenti viya  2 ka. duggatataro  3 cha.Ma. suja, evamuparipi
    Tattha ghatiyati bhattaghatito. "ghatiodanan"tipi patho, tassa ghatiodanam
nama devanam koci aharavisesoti attham vadanti. Uddharitvati kutoci bhajanato
uddharitva. Anekasupo so eva aharo patte pakkhipitva therassa hatthe
thapanakale kapananam upakappanakalukhaharo viya pannayittha, hatthe thapitamatte
pana attano dibbasabhaveneva atthasi. Anekasupoti muggamasadisupehi ceva
khajjavikatihi ca anekavidhasuPo. Anekabyanjanoti nanavidhauttaribhango.
Anekarasasupabyanjanoti  anekehi supehi ceva byanjanehi ca madhuradimularasananceva
sambhinnarasananca abhibyanjako, nanaggarasasupabyanjanoti attho.
    So kira pindapato therassa hatthe thapitakale rajagahanagaram attano
dibbagandhena ajjhotthari, tato thero cintesi "ayam puriso appesakkho,
pindapato ativiya panito sakkassa bhojanasadiso, ko nu kho eso"ti. Atha
nam "sakko"ti natva aha "bhariyante kosiya kammam katam duggatanam sampattim
vilumpantena, ajja mayham danam datva kocideva duggato senapatitthanam va
setthitthanam va labheyya"ti. Ko maya duggatataro atthi bhanteti. Katham tvam
duggato   devarajjasirim anubhavantoti. Bhante evam nametam, maya pana anuppanne
buddhe  kalyanakammam katam buddhuppade katam, buddhuppade pana vattamane
punnakammam katva cularathadevaputto maharathadevaputto anekavannadevaputtoti
ime tayo devaputta mama asannatthane nibbatta mahatejavantataRa. Aham
tesu devaputtesu "nakkhattam kilissama"ti paricarikayo gahetva antaravithim
otinnesu palayitva geham pavisami. Tesam hi sarirato tejo mama sariram
ottharati, mama sarirato tejo tesam sariram na ottharati, ko maya duggatataro
bhanteti. Evam santepi ito patthaya mayham ma evam vancetva danamadasiti.
Vancetva tumhakam dane dinne mayham kusalam atthi natthiti. Atthi avusoti.
"evam sante kusalakaranam nama mayham bharo bhante"ti vatva theram vanditva
sujam adaya theram padakkhinam katva vehasam abbhuggantva "aho danam
paramadanam, kassape suppatitthitan"ti tikkhattum udanam udanesi. Tena vuttam
"atha kho ayasmato mahakassapassa etadahosi"ti.
    Tattha kosiyati sakkam devanamindam gottena alapati. Punnena atthoti
punnena payojanam. Atthiti vacanaseso. Vehasam abbhuggantvati pathavito vehasam
abhiuggantva. Akase antalikkheti akasameva pariyayasaddena antalikkheti
vadanti. Atha va antalikkhasankhate akase, na kasinugghatimadiakaseti
visesento vadati. Aho dananti ettha ahoti acchariyatthe nipato. Sakko
hi devanamindo "yasma nirodha vutthitassa ayyassa mahakassapattherassa
sakkaccam sahatthena cittikatva anapaviddham kalena paresam anupahacca sammaditthim
purakkhatva idamidisam maya dibbabhojanadanam dinnam, tasma khettasampatti
deyyadhammasampatti cittasampattiti tividhayapi sampattiya samannagatatta
sabbangasampannam vata maya danam pavattitan"ti acchariyabbhutacittajato tada attano
hadayabbhantaragatam pitisomanassam samuggiranto "aho danan"ti vatva tassa
danassa vuttanayena uttamadanabhavam khettangatabhavanca pakasento "paramadanam
kassape suppatitthitan"ti udanam udanesi.
    Evam pana sakkassa udanentassa bhagava vihare thitoyeva dibbasotena
saddam sutva "passatha bhikkhave sakkam devanamindam udanam udanetva akasena
gacchantan"ti bhikkhunam vatva tehi "kim pana bhante tena katan"ti puttho
"mama puttassa kassapassa vancetva danam adasi, tena ca attamano udanesi"ti
aha. Tena vuttam "assosi kho bhagava dibbaya sotadhatuya"tiadi.
    Tattha dibbaya sotadhatuyati dibbasadisatta dibba. Devatanam hi
sucaritakammanibbatta pittasemharudhiradihi apalibuddha upakkilesavinimuttataya
durepi arammanam gahetum samattha dibbapasadasotadhatu hoti, ayancapi bhagavato
viriyabhavanabalanibbatta nanamaya sotadhatu tadisa evati dibbasadisatta
dibba. Apica dibbaviharavasena patiladdhatta attana ca dibbavihara-
sannissitattapi dibba. Savanatthena ca sabhavadharanatthena ca sotadhatu,
sotadhatuyapi kiccakaranena sotadhatu viyati sotadhatu, taya dibbaya sotadhatuya.
Visuddhayati parisuddhaya nirupakkilesaya. Atikkantamanusikayati manussupacaram
atikkamitva saddassavanena manusikamamsasotadhatum atikkamitva thitaya.
    Etamattham viditvati "sammapatipattiya gunavisese patitthitam purisatisayam
devapi manussapi adarajata ativiya pihayanti"ti imamattham viditva tadatthadipanam
imam udanam udanesi.
    Tatra pindapatikangasankhatam dhutangam samadaya tassa paripuranena
pindapatikassa. Nanu cayam gatha ayasmantam mahakassapam nimittam katva bhasita,
thero ca sabbesam dhutavadanam aggo terasadhutangadharo, so kasma ekeneva
dhutangena kittitoti? atthuppattivasenayam niddeso. Atha va desanamattametam,
imina desanasisena sabbepissa dhutanga vuttati veditabba. Atha va "yathapi
bhamaro pupphan"ti 1- gathaya vuttanayena paramappicchataya kulanuddayataya cassa
sabbam pindapatikavattam akhandetva tattha satisayam patipattiya pakasanattham
"pindapatikassa"ti vuttam. Pindapatikassati ca pihayantiti padam apekkhitva
sampadanavacanam, tam upayogatthe datthabbam. Attabharassati "appani ca tani sulabhani
@Footnote: 1 khu.dha. 25/49/25
Anavajjani"ti 1- evam vuttehi appanavajjasulabharupehi catuhi paccayehi attanameva
bharantassa. Anannaposinoti amisasanganhanena 2- anne sissadike posetum
anussukkataya anannaposino. Padadvayenassa kayapariharike civarena
kucchipariharikena pindapatena vicaranato sallahukavuttitam subharatam paramanca santutthim
dasseti. Atha va attabharassati ekavacanicchaya attabhavasankhatam ekamyeva imam
attanam bharati, na ito param annanti attabharo, tato eva attana annassa
posetabbassa abhavato anannaposi, tassa attabharassa anannaposino.
Padadvayenapi khinasavabhavena ayatim anadanatam 3- dasseti.
    Deva pihayanti .pe. Satimatoti tam aggaphaladhigamena sabbakilesadarathaparilahanam
vupasamena patippassaddhiya upasantam, sativepullappattiya niccakalam
satokaritaya satimantam, tato eva itthanitthadisu tadilakkhanappattam khinasavam
sakkadayo deva pihayanti patthenti, tassa siladigunavisesesu bahumanam
uppadenta adaram janenti, pageva manussati.
                       Sattamasuttavannana nitthita.
                        ----------------



             The Pali Atthakatha in Roman Book 26 page 206-213. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=26&A=4622&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=26&A=4622&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=79              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=25&A=2307              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=25&A=2327              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=25&A=2327              Contents of The Tipitaka Volume 25 http://84000.org/tipitaka/read/?index_25

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]