ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 27 : PALI ROMAN Iti.A. (paramatthadi.)

                       9. Antaramalasuttavannana
      [88] Navame antara malati ettha antarasaddo:-
          "naditiresu santhane      sabhasu rathiyasu ca
           jana sangamma mantenti   manca tanca kimantaran"tiadisu 1-
karane agato. "addasa mam bhante annatara itthi vijjantarikaya bhajanam
dhovanti"tiadisu 2- khane. "apicanam tapoda dvinnam mahanirayanam antarikaya
agacchati"adisu 3- vivare.
          "pitavatthe pitadhaje       pitalankarabhusite
           pitantarahi vagguhi       apilandhava sobhasi"tiadisu 4-
@Footnote: 1 sam.sa. 15/228/242       2 Ma.Ma. 13/149/122
@3 vi.mahavi. 1/231/164     4 khu.vimana. 26/658/63
Uttarisatake. 1- "yassantarato na santi kopa"tiadisu 2- citte. Idhapi citte
eva datthabbo. Tasma antare citte bhava antaRa. Yasmim santane uppanna,
tassa malinabhavakaranato mala. Tattha malam nama duvidham sariramalam cittamalanti.
Tesu sariramalam sedajalikadi sarire nibbattam, tattha laggamagantukarajanca, tam
udakenapi niharaniyam, na tatha sankilesikam. Cittamalam pana ragadisankilesikam, tam
ariyamaggeheva niharaniyam. Vuttanhetam poranehi:-
          "rupena sankilitthena      sankilissanti manava
           rupe suddhe visujjhanti    anakkhatam mahesina.
           Cittena sankilitthena     sankilissanti manava
           citte suddhe visujjhanti   iti vuttam mahesina"ti. 3-
      Tenaha bhagava "cittasankilesa bhikkhave satta sankilissanti, cittavodana
visujjhanti"ti. 4- Tasma bhagava idhapi cittamalavisodhanaya patipajjitabbanti
dassento "tayome bhikkhave antara mala"ti aha.
      Yatha cete lobhadayo sattanam citte uppajjitva malinabhavakara
nanappakarasankilesavidhayakati antaramala, evam ekato bhunjitva ekato
sayitva otaragavesi amittasattu viya citte eva uppajjitva sattanam
nanavidhaanatthavaha nanappakaradukkhanibbattakati dassento "antara amitta"ti-
adimaha. Tattha mittapatipakkhato amitta, sapattakiccakaranato sapatta, himsanato
vadhaka ujuvipaccanikato paccatthika.
      Tattha dvihi akarehi lobhadinam amittadibhavo veditabbo. Veri puggalo
hi antaram labhamano attano verissa satthena va sisam pateti, upayena
@Footnote: 1 Si. uttarasatake    2 khu.u. 25/20/119
@3 su.vi. 2/373/361, pa.su. 1/106/247  4 sam.kha. 17/100/191
Va mahantam anattham uppadeti. Ime ca lobhadayo pannasirapatanena
yonisampatipadanena ca tadisam tato balavataram anattham nibbattenti. Katham?
cakkhudvarasmim hi itthadisu arammanesu apathagatesu yatharaham tani arabbha
lobhadayo uppajjanti, ettavatassa pannasiram patitam nama hoti. Sotadvaradisupi
eseva nayo. Evam tava pannasirapatanato amittadisadisata veditabba.
Lobhadayo pana kammanidana hutva andajadibheda catasso yoniyo upanenti,
tassa yoniupagamanamulakani pancavisati mahabhayani dvattimsakammakaranani ca agataneva
honti. Evam yonisampatipadanatopi nesam amittadisadisata veditabba. Iti
lobhadayo amittadisadisataya cittasambhutataya ca "antara amitta"tiadina
vutta. Apica amittehi katum asakkuneyyam lobhadayo karonti, amittadibhavo
ca lobhadihi jayatiti tesam amittadibhavo veditabbo. Vuttanhetam:-
            "diso disam yantam kayira      veri va pana verinam
             micchapanihitam cittam         papiyo nam tato kare"ti. 1-
      Gathasu attano paresanca anattham janetiti anatthajanano. Vuttanhetam:-
             "yadapi luddho abhisankharoti kayena vacaya manasa, tadapi
         akusalam. Yadapi luddho lobhena abhibhuto pariyadinnacitto parassa
         asata dukkham uppadeti vadhena va bandhena va janiya va garahaya
         va pabbajanaya va balavamhi balattho iti, tadapi akusalam itissa
         me lobhaja lobhanidana lobhasamudaya lobhapaccaya aneke papaka
         akusala dhamma sambhavanti"ti. 2-
@Footnote: 1 khu.dha. 25/42/23, khu.u. 25/33/146     2 an.tika. 20/70/196
      Aparampi vuttam:-
             "ratto kho brahmana ragena abhibhuto pariyadinnacitto
         attabyabadhayapi ceteti, parabyabadhayapi ceteti, ubhayabyabadhayapi
         ceteti, cetasikampi dukkham domanassam patisamvedeti"tiadi. 1-
      Cittappakopanoti cittasankhobhano. Lobho hi lobhaniye vatthusmim uppajjamano
cittam khobhento pakopento viparinamento vikaram apadento uppajjati,
pasadadivasena 2- pavattitum na deti. Bhayamantarato jatam, tam jano navabujjhatiti
tam lobhasankhatam antarato abbhantare attano citteyeva jatam
anatthajananacittappakopanadim bhayam bhayahetum ayam balamahajano navabujjhati na janatiti.
      Luddho attham na janatiti attatthaparatthadibhedam attham hitam luddhapuggalo
yathabhutam na janati. Dhammam na passatiti dasakusalakammapathadhammampi luddho lobhena
abhibhuto pariyadinnacitto na passati paccakkhato na janati, pageva
uttarimanussadhammam. Vuttampi cetam:-
             "ratto kho brahmana ragena abhibhuto pariyadinnacitto
         attatthampi yathabhutam na pajanati, paratthampi yathabhutam na pajanati,
         ubhayatthampi yathabhutam na pajanati"tiadi. 3-
      Andhatamanti andhabhavakaram tamam. Yanti yattha. Bhummatthe hi etam paccattavacanam,
yasmim kale lobho sahate abhibhavati naram, andhatamam tada hotiti. Yanti va
karanavacanam, yasma lobho uppajjamano naram sahate abhibhavati, tasma andhatamam
tada hotiti yojana yatasaddanam ekantasambandhabhavato. Atha va yanti
kiriyaparamasanam, "lobho sahate"ti ettha yadetam lobhassa sahanam abhibhavanam
@Footnote: 1 an.tika. 20/54/152  2 Ma. samadanadivasena   3 an.tika. 20/55/153
Vuttam, etam andhabhavakarassa tamassa gamanam uppadoti attho. Atha va yam naram
lobho sahate abhibhavati, tassa andhatamam tada hoti, tato ca luddho attham na
janati, luddho dhammam na passatiti evamettha attho datthabbo.
      Yo ca lobham pahantvanati yo pubbabhage tadangavasena ca vikkhambhanavasena
ca yatharaham samathavipassanahi lobham pajahitva tatha pajahanahetu lobhaneyye
dibbepi rupadike upatthite na lubbhati, balavavipassananubhavena lobho pahiyate
tamhati tasma ariyapuggala ariyamaggena lobho pahiyati pajahiyati, accantameva
pariccajiyati. Yatha kim? udabinduva pokkharati paduminipannato udakabindu viya.
Sesagathanampi imina nayena attho veditabbo.
      Tatha dosassa:-
             "yadapi duttho abhisankharoti kayena vacaya manasa, tadapi
         akusalam. Yadapi duttho dosena abhibhuto pariyadinnacitto parassa
         asata dukkham uppadeti vadhena va bandhena va janiya va
         garahaya va pabbajanaya va balavamhi balattho iti, tadapi akusalam.
         Itissa me dosaja dosanidana dosasamudaya dosapaccaya aneke
         papaka akusala dhamma sambhavanti"ti. 1-
Tatha:-
             "duttho kho brahmana dosena abhibhuto pariyadinnacitto
         attabyabadhayapi ceteti, parabyabadhayapi ceteti, ubhayabyabadhayapi
         ceteti, cetasikampi dukkham domanassam patisamvedeti"ti. 2-
@Footnote: 1 an.tika. 20/70/196    2 an.tika. 20/54-5/152-3
Tatha:-
             "duttho kho brahmana dosena abhibhuto pariyadinnacitto
         attatthampi yathabhutam na pajanati, paratthampi yathabhutam na pajanati,
         ubhayatthampi yathabhutam na pajanati"ti 1-
adisuttapadanusarena anatthajananata atthahanihetuta ca veditabba.
      Tatha mohassa "yadapi mulho abhisankharoti kayena vacaya manasa"tiadina, 1-
"mulho kho brahmana mohena abhibhuto pariyadinnacitto
attabyabadhayapi ceteti"tiadina, 2- "attatthampi yathabhutam na pajanati"tiadina 2-
ca agatasuttapadanusarena veditabba.
      Talapakkamva bandhanati talaphalam viya usumuppadena vantato, tatiyamaggananuppadena
tassa cittato doso pahiyati, pariccajiyatiti attho. Moham vihanti
so sabbanti so ariyapuggalo sabbam anavasesam moham catutthamaggena vihanti
vidhamati samucchindati. Adicco vudayam tamanti adicco viya udayam uggacchanto
tamam andhakaram.
                        Navamasuttavannana nitthita.
                         ---------------



             The Pali Atthakatha in Roman Book 27 page 311-316. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=27&A=6877&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=27&A=6877&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=268              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=25&A=6201              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=25&A=6104              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=25&A=6104              Contents of The Tipitaka Volume 25 http://84000.org/tipitaka/read/?index_25

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]