ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 28 : PALI ROMAN Sutta.A.1 (paramattha.1)

page117.

[66] Pahaya pancavarananiti ka uppatti? baranasiyam kira annataro raja pathamajjhanalabhi ahosi. So jhananurakkhanattham rajjam pahaya pabbajitva vipassanto paccekabodhim sacchikatva attano patipattisampadam dipento imam udanagatham abhasi:- "pahaya pancavaranani cetaso upakkilese byapanujja sabbe anissito chetva 1- sinehadosam eko care khaggavisanakappo"ti. Tattha avarananiti nivarananeva, tani atthato uragasutte vuttani. Tani pana yasma abbhadayo viya candasuriye ceto avaranti, tasma "avaranani cetaso"ti vuttani. Tani upacarena va appanaya va pahaya. Upakkileseti upagamma cittam vibadhente akusaladhamme, vatthopamadisu vutte abhijjhadayo va. Byapanujjati panuditva vinasetva, vipassanamaggena pajahitvati attho. Sabbeti anavasese. Evam samathavipassanasampanno pathamamaggena ditthinissayassa pahinatta anissito, sesamaggehi chetva tedhatukagatam sinehadosam, tanharaganti 2- vuttam hoti. Sineho eva hi gunapatipakkhato sinehadosoti vutto. Sesam vuttanayamevati. Avaranagathavannana samatta. [67] Vipitthikatvanati ka uppatti? baranasiyam kira annataro Raja catutthajjhanalabhi ahosi. So jhananurakkhanattham rajjam pahaya pabbajitva @Footnote: 1 si,Ma. chetva 2 Si. tanham raganti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page118.

Vipassanto paccekabodhim sacchikatva attano patipattisampadam dassento 1- imam udanagatham abhasi:- "vipitthikatvana sukham dukkhanca pubbeva ca somanassadomanassam laddhanupekkham samatham visuddham eko care khaggavisanakappo"ti. Tattha vipitthikatvanati pitthito katva, chaddetva jahitvati attho. Sukham dukkhancati kayikasatasatam. Somanassadomanassanti cetasikasatasatam. Upekkhanti catutthajjhanupekkham. Samathanti catutthajjhanasamathameva. Visuddhanti pancanivaranavitakkavicarapitisukhasankhatehi navahi paccanikadhammehi vimuttatta visuddham, niddhantasuvannamiva vigatupakkilesanti attho. Ayam pana yojana:- vipitthikatvana sukham dukkhanca pubbeva, pathamajjhanupacarabhumiyamyeva dukkham, tatiyajjhanupacarabhumiyam sukhanti adhippayo. Puna adito vuttam cakaram parato netva "somanassam domanassanca vipitthikatvana pubbeva"ti adhikaro. Tena somanassam catutthajjhanupacare, domanassanca dutiyajjhanupacareyevati dipeti. Etani hi etesam pariyayato pahanatthanani. Nippariyayato pana dukkhassa pathamajjhanam, domanassassa dutiyajjhanam, sukhassa tatiyajjhanam, somanassassa catutthajjhanam pahanatthanam. Yathaha "pathamam jhanam upasampajja viharati etthuppannam dukkhindriyam aparisesam nirujjhati"tiadim. 2- Tam sabbam atthasaliniya dhammasangahatthakathayam 3- vuttam. Yato pubbeva tisu @Footnote: 1 cha.Ma. dipento 2 sam.maha. 19/510/188 @3 abhi.A. 1/165/229

--------------------------------------------------------------------------------------------- page119.

Pathamajjhanadisu dukkhadomanassasukhani vipitthikatva catutthajjhane somanassam vipitthikatva imaya patipadaya laddhanupekkham samatham visuddham eko careti. Sesam sabbattha pakatamevati. Vipitthikatvagathavannana samatta. [68] Araddhaviriyoti ka uppatti? annataro kira paccantaraja Sahassayodhaparimanabalakayo rajjena khuddako, pannaya mahanto ahosi. So ekadivasam "kincapi aham khuddako, pannavata ca pana sakka sakalajambudipam gahetun"ti cintetva samantaranno dutam pahesi "sattadivasabbhantare me rajjam va detu yuddham va"ti. Tato so attano amacce samodhanetva aha "maya tumhe anapucchayeva sahasam katam, amukassa ranno evam pahitam, kim katabban"ti. Te ahamsu "sakka maharaja so duto nivattetun"ti. Na sakka, gato bhavissatiti. Yadi evam vinasitamha taya, tena hi dukkham annassa hatthena 2- maritum, handa mayam annamannam paharitva marama, attanam paharitva marama, ubbandhama, visam khadamati. Evam tesu ekameko maranameva samvanneti. Tato raja "kim me imehi, atthi bhane mayham yodha"ti aha. Atha "aham maharaja yodho, aham maharaja yodho"ti tam yodhasahassam utthahi. 3- Raja "ete upaparikkhissami"ti mantva citakam sajjetva aha "maya bhane idam nama sahasam katam, tam me amacca patikkosanti, soham citakam pavisami, 4- ko maya saddhim pavisati, kena mayham jivitam pariccattan"ti. Evam vutte pancasata yodha utthahimsu "mayam maharaja pavisama"ti. Tato raja @Footnote: 1 cha.Ma. paditam 2 cha.Ma. satthena @3 ka. utthahati 4 cha.Ma. pavisissami

--------------------------------------------------------------------------------------------- page120.

Apare pancasate yodhe aha "tumhe dani tata kim karissatha"ti. Te ahamsu "nayam maharaja purisakaro, itthicariya 1- esa, apica maharajena patiranno duto pesito, tena mayam ranna saddhim yujjhitva marissama"ti. Tato raja "pariccattam tumhehi mama jivitan"ti caturanginisenam sannayhitva tena yodhasahassena parivuto gantva rajjasimaya nisidi. Sopi patiraja tam pavattim sutva "are so khuddakaraja mama dasassapi nappahoti"ti tusitva 2- sabbam balanikayam adaya yujjhitum nikkhami. Khuddakaraja tam abbhuyyatam disva balakayam aha "tata tumhe na bahuka, sabbe sampinditva asicammam gahetva sigham imassa ranno purato ujukam eva gacchatha"ti. Te tatha akamsu, atha sa sena duvidha 3- bhijjitva antaramadasi. Te tam rajanam jivaggaham ganhimsu, anne yodha palayimsu. Khuddakaraja "tam maremi"ti purato dhavati, patiraja tam abhayam yaci. Tato tassa abhayam datva sapatham karapetva tam attano manussam katva tena saha 4- annam rajanam jivaggaham ganhitum arabbha gantva 4- tassa rajjasimaya thatva pesesi "rajjam va me detu yuddham va"ti. So "aham ekayuddhampi na sahami"ti rajjam niyyadesi. 5- 6- Eteneva upayena rajano yujjhanti, te parajissanti. Ete rajano ayujjhitva rajjam niyyadenti. Sabbe rajano gahetva ante baranasirajanam aggahesi. 6- 7- So ekasatarajaparivuto sakalajambudipe rajjam anusasanto rajjasirim anubhavi. So raja aparakale cintesi 7- "aham pubbe khuddako ahosim, somhi @Footnote: 1 cha.Ma. itthikiriya 2 Si. russitva, Ma. dussitva, cha. kujjhitva @3 cha.Ma. dvidha 4-4 cha.Ma. annam rajanam abbhuggantva 5 cha.Ma. niyyatesi @6-6 cha.Ma. eteneva upayena sabbarajano gahetva ante baranasirajanampi aggahesi @7-7 cha.Ma. soekasatarajaparivuto sakalajambudipe rajjam anusasanto cintesi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page121.

Attano nanasampattiya sakalajambudipassa issaro jato. 1- Yam me nanam lokiyaviriyasampayuttam, tam 1- neva nibbidaya na viragaya samvattati, sadhu vatassa svaham imina nanena lokuttaradhammam gaveseyyan"ti. Tato baranasiranno rajjam datva puttadaranca sakajanapadameva pesetva pabbajjam samadaya vipassanam arabhitva paccekabodhim sacchikatva attano viriyasampattim dipento imam udanagatham abhasi:- "araddhaviriyo paramatthapattiya alinacitto akusitavutti dalhanikkamo thamabalupapanno eko care khaggavisanakappo"ti. Tattha araddham viriyamassati araddhaviriyo. Etena attano viriyarambham adiviriyam dasseti. Paramattho vuccati nibbanam, tassa pattiya paramatthapattiya. Etena viriyarambhena pattabbaphalam dasseti. Alinacittoti etena balaviriyupatthambhanam 2- cittacetasikanam alinatam dasseti, akusitavuttiti etena thanasanacankamadisu kayassa anavasidanam. Dalhanikkamoti etena "kamam taco ca nharu ca"ti 3- evam pavattam padahanaviriyam dasseti, yantam anupubbasikkhadisu padahanto "kayena ceva paramasaccam sacchikaroti, pannaya ca nam ativijjha passati"ti 4- vuccati. Atha va etena maggasampayuttam viriyam dasseti. Tanhi dalhanca bhavanaya laddhatta, 5- nikkamo ca sabbaso patipakkha nikkhantatta, tasma tamsamangi puggalopi dalho nikkamo assati dalhanikkamo. 6- Thamabalupapannoti maggakkhane kayathamena @Footnote: 1-1 cha.Ma. tam kho pana me nanam lokiyaviriyasampayuttam 2 cha.Ma. balaviriyupatthambhanam Si. @viriyupatthambhanam 3 cha.Ma. 13/184/159, ana.duka. 20/5/50, khu.maha. 29/918/584-5 @4 cha.Ma. paramasaccam sacchikaroti, pannaya ca nam ativijjha passatiti vuccati 5 cha.Ma.,i. @ tanhi dalhanca bhavanaparipurim gatatta 6 cha.Ma. assati dalhanikkamoti vuccati

--------------------------------------------------------------------------------------------- page122.

Nanabalena ca upapanno, atha va thamabhutena balena upapannoti thamabalupapanno, thirananabalupapannoti vuttam hoti. Etena tassa viriyassa vipassanananasampayogam dipento yoniso padhanabhavam 1- sadheti. Pubbabhagamajjhimaukkatthaviriyavasena va tayopi pada yojetabba. Sesam vuttanayamevati. Araddhaviriyagathavannana samatta. [69] Patisallananti ka uppatti? imissa gathaya avaranagathaya Uppattisadisa eva uppatti, natthi koci viseso. Atthavannanaya panassa patisallananti tehi tehi sattasankharehi patinivattitva sallinam ekamattasevita 2- ekibhavo, kayavivekoti attho. Jhananti paccanikajjhapanato arammanalakkhanupanijjhanato ca cittaviveko vuccati. Tattha atthasamapattiyo nivaranadipaccanikajjhapanato arammanupanijjhanato ca jhananti vuccati, vipassanamaggaphalani sattasannadipaccanikajjhapanato, lakkhanupanijjhanatoyeva cetatha jhanani. 3- Idha pana arammanupanijjhanamyeva adhippetam. Evametam patisallanam ca jhanam ca arincamano ajahamano anisajjamano. Dhammesuti vipassanupagesu pancakkhandhadidhammesu. Niccanti satatam samitam abbhokinnam. Anudhammacariti te dhamme arabbha pavattamanena anugatam vipassanadhammam caramano, atha va dhammati nava lokuttaradhamma, tesam dhammanam anulomo dhammoti anudhammo, vipassanayetam adhivacanam. Tattha "dhammanam niccam anudhammacari"ti vattabbe gathabandhasukhattham vibhattibyattiyena 4- "dhammesu"ti vuttam siya. Adinavam sammasita bhavesuti taya anudhammacaritasankhataya @Footnote: 1 cha.Ma. padahanabhavam @2 Si. ekamantasevita, cha. ekattasevita, Ma. ekamattasevitatta @3 Si. jhanani, cha.Ma. phalani 4 cha.Ma. vibhattibyattayena

--------------------------------------------------------------------------------------------- page123.

Vipassanaya aniccakaradidosam tisu bhavesu samanupassanto evam imam kayavivekacittavivekam arincamano sikhapattavipassanasankhataya patipadaya adhigatoti vattabbo eko careti evam yojana veditabba. Patisallanagathavannana samatta. [70] Tanhakkhayanti ka uppatti? annataro kira baranasiraja Mahaccarajanubhavena nagaram padakkhinam karoti. Tassa sarirasobhaya avattitahadaya 1- satta purato gacchantapi nivattitva tameva ullokenti, pacchato gacchantapi, ubhohi passehi gacchantapi. Pakatiya eva hi buddhadassane punnacandasamuddarajadassane ca atitto loko. Atha annatara kutumbiyabhariyapi uparipasadagata sihapanjaram vivaritva olokayamana atthasi. Raja tam disvava patibaddhacitto hutva amaccam anapesi "janahi tava bhane ayam itthi sassamika va assamika va"ti. So gantva "sassamika"ti arocesi. Atha raja cintesi "ima visatisahassa natakitthiyo devaccharayo viya mamyeva ekam abhiramenti, so danaham etapi atusitva 2- parassa itthiya tanham uppadesim, sa uppanna apayameva akaddhati"ti tanhaya adinavam disva "handa nam nigganhami"ti rajjam pahaya pabbajitva vipassanto paccekabodhim sacchikatva imam udanagatham abhasi:- "tanhakkhayam patthayamappamatto anelamugo sutava satima @Footnote: 1 Si.,Ma. avajjitahadaya 2 Si. atiyitva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page124.

Sankhatadhammo niyato padhanava eko care khaggavisanakappo"ti. Tattha tanhakkhayanti nibbanam, evam ditthadinavaya tanhaya eva appavattim. Appamattoti sataccakari. 1- Anelamugoti alalamukho. Atha va anelo ca amulo ca, pandito byattoti vuttam hoti. Hitasukhasampapakam sutamassa atthiti sutava, agamasampannoti vuttam hoti. Satimati cirakatadinam anussarita. Sankhatadhammoti dhammopaparikkhaya parinnatadhammo. Niyatoti ariyamaggena niyamam patto. Padhanavati sammappadhanaviriyasampanno. Uppatipatiya esa patho yojetabbo. Evametehi appamadadihi samannagato niyamasampapakena padhanena padhanava, tena padhanena pattaniyamato 2- niyato, tato arahattappattiya sankhatadhammo. Araha hi puna sankhatabbabhavato "sankhatadhammo"ti vuccati. Yathaha "ye ca sankhatadhammase, ye ca sekha puthu idha"ti. 3- Sesam vuttanayamevati. Tanhakkhayagathavannana samatta. [71] Sihovati ka uppatti? annatarassa kira baranasiranno dure Uyyanam hoti, so pageva vutthaya uyyanam gacchanto antaramagge yana oruyha udakatthanam upagato "mukham dhovissami"ti. Tasminca padese sihi sihapotakam janetva 4- gocaraya gata, rajapuriso tam disva "sihapotako deva"ti arocesi. Raja "siho kira na kassaci bhayati"ti tam upaparikkhitum bheriadini akotapesi, sihapotako tam saddam sutvapi tatheva sayi. Raja yavatatiyakam akotapesi, so tatiyavare sisam ukkhipitva sabbam parisam oloketva tatheva sayi. Atha raja @Footnote: 1 cha.Ma. sataccakari sakkaccakari 2 cha.Ma. pattaniyamatta @3 khu.su. 25/1045/532, khu.cula. 40/90/23 (sya) 4 Si. jahitva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page125.

"yavassa mata nagacchati, tava gacchama"ti vatva gacchanto cintesi "tamdivasam jatopi sihapotako na santasati na bhayati, kudassu namahampi tanhaditthiparitasam chetva na santaseyyam na bhayeyyan"ti. So tam arammanam gahetva gacchanto puna kevattehi macche gahetva sakhasu bandhitva pasarite jale vatam asamsajjamanamyeva 1- gacchamanam disva tampi nimittam aggahesi "kudassu namahampi tanhaditthijalam mohajalam va phaletva evam asajjamano gaccheyyan"ti. Atha uyyanam gantva silapatte pokkharanitire nisinno vatabbhahatani padumani onamitva udakam phusitva vatavigame puna yathatthane thitani udakena anupalittani disva tampi nimittam aggahesi "kudassu namahampi yatha etani udake jatani udakena anupalittani titthanti, evam loke jato lokena anupalitto tittheyyan"ti. So punappunam "yatha sihavatapadumani, evam asantasantena asajjamanena anupalittena bhavitabban"ti cintetva rajjam pahaya pabbajitva vipassanto paccekabodhim sacchikatva imam udanagatham abhasi:- "sihova saddesu asantasanto vatova jalamhi asajjamano padumamva toyena alimpamano 2- eko care khaggavisanakappo"ti tattha sihoti cattaro siha tinasiho narasiho 3- kalasiho kesarasihoti. Kesarasiho tesam aggamakkhayati, sova idha adhippeto. Vato puratthimadivasena anekavidho, padumam rattasetadivasena. Tesu yo koci vato yam kinci padumanca @Footnote: 1 Si. asangamyeva, cha.Ma. alaggamyeva 2 cha.Ma. alippamano @3 Ma. narasiho, cha. pandusiho

--------------------------------------------------------------------------------------------- page126.

Vattatiyeva. Tattha yasma santaso attasinehena hoti, attasineho ca tanhalepo, sopi ditthisampayuttena va ditthivippayuttena va lobhena hoti, so ca tanhayeva. Sajjanam pana tattha upaparikkhavirahitassa mohena hoti, moho ca avijja. Tattha samathena tanhaya pahanam hoti, vipassanaya avijjaya. Tasma samathena attasineham pahaya sihova saddesu aniccadisu asantasanto, vipassanaya moham pahaya vatova jalamhi khandhayatanadisu asajjamano, samatheneva lobham lobhasampayuttam eva 1- ditthinca pahaya, padumamva toyena sabbabhavabhogalobhena alimpamano ettha ca samathassa silam padatthanam, samatho samadhi, vipassana pannati evam tesu dvisu dhammesu siddhesu tayopi khandha siddha honti. Tattha silakkhandhena surato hoti, so sihova saddesu aghatavatthusu kujjhitukamataya na santasati, pannakkhandhena patividdhasabhavo vatova jalamhi khandhadidhammabhede na sajjati, samadhikkhandhena vitarago padumamva toyena ragena na limpati. 2- Evam samathavipassanahi silasamadhipannakkhandhehi ca yathasambhavam avijjatanhanam tinnanca akusalamulanam pahanavasena asantasanto asajjamano alimpamano ca veditabbo. Sesam vuttanayamevati. Asantasantagathavannana samatta. [72] Siho yathati ka uppatti? annataro kira baranasiraja Paccantam kupitam vupasametum gamanugamimaggam chaddetva ujum atavimaggam gahetva mahatiya senaya gacchati. Tena ca samayena annatarasmim pabbatapade siho balasuriyatapam tappamano nipanno hoti. Tam disva rajapuriso ranno arocesi. Raja "siho kira saddena na santasati"ti bherisankhapanavadihi saddam @Footnote: 1 Si. lokasampayuttatta eva 2 cha.Ma. lippati

--------------------------------------------------------------------------------------------- page127.

Karapesi, siho tatheva nipajji. Dutiyampi karapesi, siho tatheva nipajji, tatiyampi karapesi, siho "mama patisattu atthi"ti catuhi padehi suppatitthitam patitthahitva sihanadam nadi. Tam sutvava hattharohadayo hatthiadihi orohitva tinagahanani pavittha, hatthiassagana disavidisa palata. Ranno hatthipi rajanam gahetva vanagahanadini pothayamano palayi. So tam sandharetum asakkonto rukkhasakhaya olambitva pathavim patitva ekapadikamaggena gacchanto paccekabuddhanam vasanatthanam papunitva tattha paccekabuddhe pucchi "api bhante saddamassuttha"ti. Ama maharajati. Kissa saddam bhanteti. Pathamam bherisankhadinam, paccha sihassati. Na bhayittha bhanteti. Na mayam maharaja kassaci saddassa bhayamati. Sakka pana bhante mayhampi edisam katunti. Sakka maharaja sace pabbajasiti, pabbajami bhanteti. Tato nam pabbajetva pubbe vuttanayeneva abhisamacarikam sikkhapesum. Sopi pabbe vuttanayeneva vipassanto paccekabodhim sacchikatva imam udanagatham abhasi:- "siho yatha dathabali pasayha raja miganam abhibhuyya cari sevetha pantani senasanani eko care khaggavisanakappo"ti tattha sahana ca hanana ca sighajavatta ca siho. Kesarasihova idha adhippeto. Datha balamassa atthiti dathabali. Pasayha abhibhuyyati ubhayam carisaddena saha yojetabbam pasayhacari abhibhuyyacariti. Tattha pasayha niggahetva caranena pasayhacari, abhibhavitva santasetva vasikatva caranena abhibhuyyacari. Svayam kayabalena pasayhacari, tejasa abhibhuyyacari. Tattha sace koci vadeyya

--------------------------------------------------------------------------------------------- page128.

"kim pasayha abhibhuyya cari"ti, tato migananti samivacanam upayogavacanam katva "mige pasayha abhibhuyya cari"ti pativattabbam. Pantaniti durani. Senasananiti vasanatthanani. Sesam pubbe vuttanayeneva sakka janitunti na vittharitanti. Dathabaligathavannana samatta. [73] Mettam upekkhanti ka uppatti? annataro kira raja Mettadijhanalabhi ahosi. So "jhanasukhantarayakaram rajjan"ti jhananurakkhanattham rajjam pahaya pabbajitva vipassanto paccekabodhim sacchikatva imam udanagatham abhasi:- "mettam upekkham karunam vimuttim asevamano muditanca kale sabbena lokena avirujjhamano eko care khaggavisanakappo"ti. Tattha "sabbe satta sukhita hontu"tiadina nayena hitasukhupanayanakamata metata. "aho vata imamha dukkha vimucceyyun"tiadina nayena ahitadukkhapanayanakamata karuna "modanti vata bhonto satta, modanti sadhu sutthu"tiadina nayena hitasukhavippayogakamata mudita. "pannayissanti sakena kammena"ti sukhadukkhesu ajjhupekkhanata upekkha. Gathabandhasukhattham pana uppatipatiya mettam vatva upekkha vutta, mudita paccha. Vimuttinti catassopi hi eta attano paccanikadhammehi vimuttatta vimuttiyo tena vuttam "mettam upekkham karunam vimuttim asevamano muditanca kale"ti. Tattha asevamanoti tisso tikacatukkajjhanavasena, upekkham catutthajjhanavasena bhavayamano. Kaleti mettam asevitva tato vutthaya karunam, tato vutthaya

--------------------------------------------------------------------------------------------- page129.

Muditam, tato itarato va nippitikajjhanato vutthaya upekkham asevamano "kale asevamano"ti vuccati, asevitum phasukale va, sabbena lokena avirujjhamanoti dasasu disasu sabbena sattalokena avirujjhamanoti 1- mettadinanhi bhavitatta satta appatikula honti, sattesu ca virodhibhuto patigho vupasammati. Tena vuttam "sabbena lokena avirujjhamano"ti. Ayamettha sankhepo, vittharena pana mettadikatha atthasaliniya dhammasangahatthakathayam 2- vutta. Sesam pubbavuttasadisamevati. Appamannagathavannana samatta. [74] Raganca dosancati ka uppatti? rajagaham kira upanissaya Matango nama paccekabuddho viharati sabbapacchimo paccekabuddhanam. Atha amhakam bodhisatte uppanne devatayo bodhisattassa pujanatthaya agacchantiyo tam disva "marisa marisa buddho loke uppanno"ti bhanimsu. So nirodha vutthahanto tam saddam sutva attano ca jivitakkhayam disva himavante mahapapato 3- nama pabbato paccekabuddhanam parinibbanatthanam, tattha akasena gantva pubbe parinibbutapaccekabuddhassa atthisanghatam papate pakkhipitva silatale nisiditva imam udanagatham abhasi:- "raganca dosanca pahaya moham sandalayitvana samyojanani asantasam jivitasankhayamhi eko care khaggavisanakappo"ti. @Footnote: 1 cha.Ma. avirujjhamano @2 abhi.A. 1/251/247 3 Ma. sujato

--------------------------------------------------------------------------------------------- page130.

Tattha ragadosamoha uragasutte vutta. Samyojananiti dasa samyojanani, tani ca tena tena maggena sandalayitva. Asantasam jivitasankhayamhiti jivitasankhayo vuccati cuticittassa paribhedo, tasmim ca jivitasankhaye jivitanikantiya pahinatta asantasanti. Ettavata sopadisesanibbanadhatum attano dassetva gathapariyosane anupadisesaya nibbanadhatuya parinibbayiti. Jivitasankhayagathavannana samatta. [75] Bhajantiti ka uppatti? baranasiyam kira annataro raja Adigathaya vuttappakarameva phitam rajjam samanusasati, tassa kharo abadho uppajji, dukkha vedana vattanti. Visatisahassitthiyo parivaretva hatthapadasambahanadini karonti. Amacca "na danayam raja jivissati, handa mayam attano saranam gavesissama"ti 1- cintetva annassa ranno santikam gantva upatthanam yacimsu. Te tattha upatthahantiyeva, na kinci labhanti. Rajapi abadha vutthahitva pucchi "itthannamo ca itthannamo ca kuhin"ti. Tato tam pavuttim sutva sisam caletva tunhi ahosi. Tepi amacca "raja vutthito"ti sutva tattha kinci alabhamana paramena parijunnena samannagata punadeva agantva rajanam vanditva ekamantam atthamsu. Tena ca ranna "kuhim tata tumhe gata"ti vutta ahamsu "devam dubbalam disva ajivikabhayenamha asukam nama janapadam gata"ti. Raja sisam caletva cintesi "yannunaham ime vimamseyyam, kim punapi evam kareyyum no"ti. So pubbe abadhikarogena 2- phuttho viya galhavedanam attanam dassento gilanalayamakasi. Itthiyo samparivaretva pubbasadisameva sabbam akamsu. Tepi amacca tatheva puna bahutaram @Footnote: 1 cha.Ma. gavesamati 2 Si. sabhavikarogena

--------------------------------------------------------------------------------------------- page131.

Janam gahetva pakkamimsu. Evam raja yavatatiyam sabbam vuttasadisam 1- akasi, tepi tatheva pakkamimsu. Tato catutthampi te agate disva "aho ime dukkaram akamsu, ye mam byadhitam pahaya anapekkha pakkamimsu"ti nibbinno rajjam pahaya pabbajitva vipassanto paccekabodhim sacchikatva imam udanagatham abhasi:- "bhajanti sevanti ca karanattha nikkarana dullabha ajja mitta attatthapanna asuci manussa eko care khaggavisanakappo"ti. Tattha bhajantiti sarirena alliyitva 2- payirupasanti. Sevantiti anjalikamma- dihi kimkarapatissavitaya ca paricanti. Karanam attho etesanti karanattha, bhajanaya sevanaya ca nannam karanamatthi, attho eva nesam karanam, attahetu sevantiti vuttam hoti. Nikkarana dullabha ajja mittati "ito kinci lacchama"ti evam attapatilabhakaranena nikkarana, kevalam:- "upakaro ca yo mitto sukhadukkho 3- ca yo sakha. Atthakkhayi ca yo mitto yo ca mittanukampako"ti 4- evam vuttena ariyena mittabhavena samannagata dullabha ajja mitta. Attani thita etesam panna, attanamyeva olokenti, na annanti attatthapanna. Ditthatthapannati ayampi kira poranapatho, sampati dittheyeva atthe etesam panna, ayatim na pekkhantiti vuttam hoti. Asuciti asucina anariyena kayavacimanokammena samannagata. Sesam pubbe vuttayeneva veditabbanti. Karanatthagathavannana samatta. Catuttho vaggo nitthito ekadasahi gathahi. @Footnote: 1 cha.Ma. pubbasadisam 2 Si. alliyanti @3 di.pa. 11/265/163 4 cha.Ma. sukhe dukkhe

--------------------------------------------------------------------------------------------- page132.

Evametam ekacattalisagathaparimanam khaggavisanasuttam katthacideva vuttena yojananayena sabbattha yathanurupam yojetva anusandhito atthato ca veditabbam. Ativittharabhayena pana amhehi na sabbattha yojitanti. Paramatthajotikaya khuddakatthakathaya suttanipatatthakathaya khaggavisanasuttavannana nitthita. -------------


             The Pali Atthakatha in Roman Book 28 page 117-132. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=28&A=2883&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=28&A=2883&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=296              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=25&A=6971              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=25&A=6874              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=25&A=6874              Contents of The Tipitaka Volume 25 http://84000.org/tipitaka/read/?index_25

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]