บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ |
5. Cundasuttavannana [83] Pucchami munim pahutapannanti cundasuttam. Ka uppatti? sankhepato tava attajjhasayaparajjhasayaatthuppattipucchavasikabhedato catusu uppattisu imassa suttassa pucchavasika uppatti. Vittharato pana ekam samayam bhagava mallesu carikancaramano mahata bhikkhusamghena saddhim yena pava tadavasari. Tatra sudam bhagava pavayam viharati cundassa kammaraputtassa ambavane. Ito pabhuti yava "atha kho bhagava pubbanhasamayam nivasetva pattacivaramadaya saddhim bhikkhusamghena, yena cundassa kammaraputtassa nivesanam tenupasankami, upasankamitva pannatte asane nisidi"ti 1- tava sutte agatanayena 2- vittharetabbam. Evam bhikkhusamghena saddhim nisinne bhagavati cundo kammaraputto buddhappamukham bhikkhusamgham parivisanto byanjanasupadiggahanattham bhikkhunam suvannabhajanani upanamesi, apannatte sikkhapade keci bhikkhu suvannabhajanani sampaticchimsu, 3- keci na sampaticchimsu. 3- Bhagavato pana ekameva bhajanam attano selamayam pattam, dutiyabhajanam buddha na ganhanti. Tattha annataro papabhikkhu sahassagghanikam @Footnote: 1 di.maha. 10/189/112 2 cha.Ma. agatanayeneva 3 cha.Ma. paticchimsu Suvannabhajanam attano bhojanatthaya sampattam theyyacittena kuncikatthavikayam pakkhipi. Cundo parivisitva hatthapadam dhovitva bhagavantam namassamano bhikkhusamgham olokento tam bhikkhum addasa, disva ca pana apassamano viya hutva na nam kinci abhani bhagavati ca theresu ca garavena, apica "micchaditthikanam vacanapatho ma ahosi"ti. So "kim nu kho samvarayuttayeva samana, udahu bhinnasamvara idisapi samana"ti natukamo sayanhasamaye bhagavantam upasankamitva aha "pucchami munin"ti. Tattha pucchamiti idam "tisso puccha aditthajotana puccha"tiadina 1- nayena niddese vuttanayameva. Muninti etampi "monam vuccati nanam. Ya panna pajanana .pe. Sammaditthi, tena nanena samannagato muni, monappattoti, tini moneyyani kayamoneyyan"tiadina 2- nayena tattheva vuttanayameva. Ayam panettha sankhepo:- pucchamiti okasam karonto muninti munimunim bhagavantam alapati. Pahutapannantiadini thutivacanani, tehi tam munim thunati. Tattha pahutapannanti vipulapannam. Neyyapariyantikatta cassa vipulata veditabba. Iti cundo kammaraputtoti idam dvayam dhaniyasutte vuttanayameva. Ito param pana ettakampi avatva sabbam vuttanayam chaddetva avuttanayameva vannayissama. Buddhanti tisu buddhesu tatiyabuddham. Dhammassaminti maggadhammassa janakatta puttasseva pitaram attana uppaditasippayatanadinam viya ca acariyam dhammassamim, dhammissaram dhammarajam dhammavasavattinti attho. Vuttampi cetam:- "so hi brahmana bhagava anuppannassa maggassa uppadeta, asanjatassa maggassa sanjaneta, anakkhatassa @Footnote: 1 khu.cula. 30/122/47 (sya) 2 khu.maha. 29/67/67, khu.cula. 30/164/82-3 (sya) Maggassa akkhata, maggannu maggavidu maggakovido, magganuga ca pana etarahi savaka viharanti paccha samannagata"ti. 1- Vitatanhanti vigatakamabhavavibhavatanham. Dipaduttamanti 2- dvipadanam uttamam. Tattha kincapi bhagava na kevalam dvipaduttamo eva, atha kho yavata satta apada va dvipada va .pe. Nevasanninasannino va, tesam sabbesam uttamo. Atha kho ukkatthaparicchedavasena dipaduttamotveva 3- vuccati. Dvipada hi sabbasattanam ukkattha cakkavattimahasavakapaccekabuddhadinam 4- tattha uppattito, tesanca uttamoti vutte sabbasattuttamoti vuttoyeva hoti. Sarathinam pavaranti saretiti sarathi, hatthidamakadinametam adhivacanam. Tesanca bhagava pavaro anuttarena damakena 5- purisadamme dametum samatthabhavato. Yathaha:- "hatthidamakena bhikkhave hatthidammo sarito ekamyeva disam dhavati puratthimam va pacchimam va uttaram va dakkhinam va. Assadamakena bhikkhave assadammo .pe. Godamakena bhikkhave godammo .pe. Dakkhinam va. Tathagatena hi bhikkhave arahata sammasambuddhena purisadammo sarito attha disa vidhavati, rupi rupani passati, ayam pathama 6- disa .pe. Sannavedayitanirodham upasampajja viharati, ayam atthami disa"ti. 7- Katiti atthappabhedapuccha. Loketi sattaloke. Samanati pucchitabbaatthanidassanam. Inghati yacanatthe nipato. Tadinghati te ingha. Bruhiti acikkha kathayassuti. @Footnote: 1 Ma.u. 14/79/59, khu.maha. 29/889/551-2 (sya) 2 cha.Ma. dvipaduttamanti @3 cha.Ma. dvipaduttamo 4 cha.Ma....paccekabuddhabuddhanam @5 cha.Ma. damanena 6 cha.Ma. ayameka 7 Ma.u. 14/312/285-6 [84] Evam vutte bhagava cundam kammaraputtam "kim bhante kusalam, kim akusalan"tiadina 1- nayena gihipanham apucchitva samanapanham pucchantam disva avajjento "tam papabhikkhum sandhaya ayam pucchati"ti natva tassa pannattivoharamatta 2- assamanabhavam dipento aha "caturo samana"ti. Tattha caturoti sankhyaparicchedo. Samanati kadaci bhagava titthiye samanavadena vadati. Yathaha "yani tani puthusamanabrahmananam vatakotuhalamangalani"ti. 3- Kadaci puthujjane. Yathaha "samana samanati vo bhikkhave jano sanjanati"ti. 4- Kadaci sekkhe. Yathaha "idheva bhikkhave samano, idha dutiyo samano"ti 5- kadaci khinasave. Yathaha "asavanam khaya samano hoti"ti. Kadaci attanamyeva. Yathaha "samanoti bhikkhave tathagatassetam adhivacanan"ti. 6- Idha pana tihi padehi sabbepi ariye silavantam puthujjananca, catutthena itaram assamanampi bhandukasavakantham kevalam voharamattakena samanoti sanganhitva "caturo samana"ti aha. Na pancamatthiti imasmim dhammavinaye voharamattakena patinnamattakenapi pancamo samano nama natthi. Te te avikaromiti te caturo samane tava pakate karomi. Sakkhiputthoti sammukha pucchito. Maggajinoti maggena sabbakilese vijitaviti attho. Maggadesakoti paresam maggadesako. 7- Magge jivatiti sattasu sekkhesu yo koci sekkho apariyositamaggavasatta lokuttare, silavantaputhujjano ca lokiye magge jivati nama, silavantaputhujjano va lokuttaramagganimittam jivanatopi magge jivatiti veditabbo. Yo ca maggadusiti yo ca dussilo micchaditthi maggapatilomayapi 8- patipattiya maggassa dusakoti attho. @Footnote: 1 Ma.u. 14/296/267 2 cha.Ma.,i. annatra voharamatta @3 Ma.mu. 12/407/364 4 Ma.mu. 12/435/382 @5 di.maha. 10/214/133, Ma.mu. 12/139/98, an.catukka. 21/241/265 @6 an.atthaka. 23/192/352 (sya) 7 cha.Ma. maggam deseta 8 cha.Ma...patilomaya [85] "ime te caturo samana"ti evam bhagavata sankhepena udditthe caturo samane "ayam namettha maggajino, ayam maggadesako, ayam magge jivati, ayam maggadusi"ti evam pativijjhitum asakkonto puna pucchitum cundo aha "kam maggajinan"ti. Tattha magge jivati meti yo so magge jivati, tam me bruhi putthoti. Sesam pakatameva. [86] Idanissa bhagava caturopi samane catuhi gathahi niddisanto aha "yo tinnakathamkatho visallo"ti. Tattha tinnakathamkatho visalloti etam uragasutte vuttanayameva. Ayam pana viseso:- yasma imaya gathaya maggajinoti buddhasamano adhippeto, tasma sabbannutannanena kathamkathapatirupakassa sabbadhammesu annanassa tinnattapi "tinnakathamkatho"ti veditabbo. Pubbe vuttanayena hi tinnakathamkathapi sotapannadayo paccekabuddhapariyosana sakadagamivisayadisu buddhavisayapariyosanesu appatihatananappabhavatta 1- pariyayena atinnakathamkathava honti, bhagava pana sabbappakarena tinnakathamkathoti. Nibbanabhiratoti nibbane abhirato, phalasamapattivasena sada nibbananinnacittoti attho. Tadiso ca bhagava. Yathaha:- "so kho aham aggivessana tassayeva gathaya pariyosane tasmimyeva purimasmim samadhinimitte ajjhattameva cittam santhapemi 2- sannisademi, ekodim karomi, 2- samadahami"ti. 3- Ananugiddhoti kanci dhammam tanhagedhena ananugijjhanto. Lokassa sadevakassa netati asayanusayanulomena dhammam desetva parayanamahasamayadisu @Footnote: 1 cha.Ma. patihata... 2-2 ka. sannisidami, ekodikaropi @3 Ma.mu. 12/387/345 Anekesu suttantesu aparimananam devamanussanam saccapativedhasampadanena sadevakassa lokassa neta gamayita tareta, param sampapetati attho. Tadinti tadisam, 1- yathavuttappakaram lokadhammehi va 2- nibbikaranti attho. Sesamettha pakatameva. [87] Evam bhagava imaya gathaya "maggajinan"ti buddhasamanam niddisitva idani khinasavasamanam niddisanto aha "paramam paraman"ti. Tattha paramam nama nibbanam, sabbadhammanam aggam uttamanti attho. Paramanti yodha natvati tam paramam paramamicceva yo idha sasane natva paccavekkhanananena. Akkhati vibhajati 3- idheva dhammanti nibbanadhammam akkhati, attana patividdhatta paresam pakatam karoti "idam nibbanan"ti maggadhammam vibhajati "ime cattaro satipatthana .pe. Ayam ariyo atthangiko maggo"ti. Ubhayampi va ugghatitannunam sankhepadesanaya acikkhati, vipancitannunam vittharadesanaya vibhajati. Evam acikkhanto ca "idheva sasane ayam dhammo, na ito bahiddha"ti sihanadam nadanto akkhati ca vibhajati. Tena vuttam "akkhati vibhajati 3- idheva dhamman"ti. Tam kankhachidam munim anejanti tam evarupam catusaccapativedhena attano, desanaya ca paresam kankhacchedanena kankhacchidam, moneyyasamannagamena munim, ejasankhataya tanhaya abhavato anejam dutiyam bhikkhunamahu maggadesinti. [88] Evam imaya gathaya sayam anuppannam 4- maggam uppadetva desanaya anuttaro maggadesi samanopi dutamiva lekhavacakamiva ca ranno attano sasanaharam sasanajotakanca "maggadesin"ti khinasavasamanam niddisitva idani @Footnote: 1 Si. tadinam 2 cha.Ma. va-saddo na dissati @3 cha.Ma. vibhajate 4 cha.Ma.,i. anuttaram Sekkhasamananca silavantaputhujjanasamananca niddisanto aha "yo dhammapade"ti. Tattha padavannana pakatayeva. Ayam panettha atthavannana:- yo nibbanadhammassa padatta dhammapade, ubho ante anupagamma desitatta asayanurupato va satipatthanadinanappakarehi desitatta sudesite, maggasamangipi anavasitamaggakiccatta magge jivati, silasamyamena sannato, kayadisu supatitthitaya cirakatadisaranaya va satiya satima, anumattassapi vajjassa abhavato anavajjatta, kotthasabhavena ca padatta sattattimsabodhipakkhiyadhammasankhatani anavajjapadani bhangananato pabhuti bhavanasevanaya sevamano, tam bhikkhunam tatiyam maggajivinti ahuti. [89] Evam bhagava imaya gathaya "maggajivin"ti sekkhasamanam silavantam puthujjanasamananca niddisitva idani tam bhandukasavakantham 1- kevalam voharamattakasamanam 2- niddisanto aha "../../bdpicture/chadanam katvana"ti. Tattha chadanam katvanati patirupam karitva, vesam gahetva, lingam dharetvati attho. Subbatananti buddhapaccekabuddhasavakanam. Tesam hi sundarani vatani, tasma te subbatati vuccanti. Pakkhanditi pakkhandako, anto pavisakoti attho. Dussilo hi guthapaticchadanattham tinapannadicchadanam viya attano dussilabhavapaticchadanattham subbatanam chadanam katvana 3- "ahampi bhikkhu"ti bhikkhumajjhe pakkhandati, "ettakavassena bhikkhuna gahetabbam etan"ti labhe diyamane "aham ettakavasso"ti ganhitum pakkhandati, tena vuccati "../../bdpicture/chadanam katvana subbatanam pakkhandi"ti. Catunnampi khattiyadikulanam uppannam pasadam ananurupapatipattiya dusetiti kuladusako. Pagabbhoti atthatthanena kayapagabbhiyena, catutthanena vacipagabbhiyena, anekatthanena manopagabbhiyena ca samannagatoti attho. Ayamettha sankhepo, vittharam pana mettasuttavannanayam pavakkhama. 4- @Footnote: 1 Ma. bhandum kasavakantham 2 cha.Ma. voharamattasamanam @3 cha.Ma. katva 4 cha.Ma. vakkhama Katapaticchadanalakkhanaya mayaya samannagatatta mayavi. Silasamyamabhavena asannato. 1- Palapasadisatta palaPo. Yatha hi palapo anto tandularahitopi bahi thusena vihi viya dissati, evamidhekacco anto siladigunasaravirahitopi bahi subbatacchadanena samanavesena samano viya dissati, eso 2- evam palapasadisatta "palapo"ti vuccati. Anapanassatisutte pana "apalapayam bhikkhave parisa, nippalapayam bhikkhave parisa suddha sare 3- patitthita"ti 4- evam puthujjanakalyanopi "palapo"ti vutto. Idha pana kapilasutte ca "tato palape vahetha assamane samanamanine"ti evam parajiko "palapo"ti vutto. Patirupena caram sa maggadusiti tam subbatanam chadanam katva yatha carantam "aranniko ayam, rukkhamuliko, pamsukuliko, pindapatiko, appiccho, santuttho"ti mam 5- jano janati, evam patirupena yuttarupena va bahiramatthena acarena 6- caram so puggalo 6- attano lokuttaramaggassa, paresam sugatimaggassa ca dusanato "maggadusi"ti veditabbo. [90] Evam imaya gathaya "maggadusi"ti dussilam voharamattakasamanam niddisitva idani tesam annamannam abyamissibhavam dipento aha "ete ca pativijjhi"ti. Tassattho:- ete caturo samane yathavuttena lakkhanena pativijjhi annasi sacchakasi yo gahattho khattiyo va brahmano va anno va koci, imesam catunnam samananam lakkhanassavanamattena sutava, tasseva lakkhanassa ariyanam santike sutatta ariyasavako, teyeva samane "ayanca ayanca evamlakkhano"ti pajananamattena sappanno, yadiso ayam paccha vutto maggadusi, itarepi sabbe netadisati natva iti disva evam papam 8- karontampi etam @Footnote: 1 ka. asamyato 2 cha.Ma. so 3 ka. parisuddhasare @4 Ma.u. 14/146/129 5 cha.Ma. ayam patho na dissati @6-6 cha.Ma. caranto puggalo 7 ka. papakam Papabhikkhum disva. Tatthayam yojana:- ete ca pativijjhi yo gahattho sutava ariyasavako sappanno tassa taya pannaya sabbe "netadisa"ti natva viharato iti disva na hapeti saddha, evam papakammam karontam papabhikkhum disvapi na hapeti na hayati nassati saddhati. Evam imaya gathaya tesam abyamissibhavam dipetva idani iti disvapi "sabbe netadisa"ti janantam ariyasavakam pasamsanto aha "katham hi dutthena"ti tassa sambandho:- etadeva ca kathanhi yuttam sutavato ariyasavakassa, yadidam ekaccam papam karontam iti disvapi sabbe "netadisa"ti jananam. Kimkarana 1- ? kathanhi dutthena asampaduttham, suddham asuddhena samam kareyyati. Tassattho:- katham hi sutava ariyasavako sappanno silavipattiya dutthena maggadusina aduttham itaram samanam tamsadisamattameva parisuddham kayasamacaratadihi 2- asuddhena pacchimena voharamattakasamanena samam kareyya sadisanti janeyyati. Suttapariyosane upasakassa maggo va phalam va na kathitam. Kankhamattameva hi tassa pahinanti. Paramatthajotikaya khuddakatthakathaya suttanipatavannanaya cundasuttavannana nitthita.The Pali Atthakatha in Roman Book 28 page 161-169. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=28&A=3877&modeTY=2 อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=28&A=3877&modeTY=2 อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=302 เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=25&A=7177 พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=25&A=7128 The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=25&A=7128 Contents of The Tipitaka Volume 25 http://84000.org/tipitaka/read/?index_25
|
บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]