ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 28 : PALI ROMAN Sutta.A.1 (paramattha.1)

                         5. Cundasuttavannana
      [83] Pucchami munim pahutapannanti cundasuttam. Ka uppatti? sankhepato
tava attajjhasayaparajjhasayaatthuppattipucchavasikabhedato catusu uppattisu imassa
suttassa pucchavasika uppatti. Vittharato pana ekam samayam bhagava mallesu
carikancaramano mahata bhikkhusamghena saddhim yena pava tadavasari. Tatra sudam
bhagava pavayam viharati cundassa kammaraputtassa ambavane. Ito pabhuti yava
"atha kho bhagava pubbanhasamayam nivasetva pattacivaramadaya saddhim bhikkhusamghena,
yena cundassa kammaraputtassa nivesanam tenupasankami, upasankamitva pannatte
asane nisidi"ti 1- tava sutte agatanayena 2- vittharetabbam.
      Evam bhikkhusamghena saddhim nisinne bhagavati cundo kammaraputto buddhappamukham
bhikkhusamgham parivisanto byanjanasupadiggahanattham bhikkhunam suvannabhajanani
upanamesi, apannatte sikkhapade keci bhikkhu suvannabhajanani sampaticchimsu, 3-
keci na sampaticchimsu. 3- Bhagavato pana ekameva bhajanam attano selamayam pattam,
dutiyabhajanam buddha na ganhanti. Tattha annataro papabhikkhu sahassagghanikam
@Footnote: 1 di.maha. 10/189/112   2 cha.Ma. agatanayeneva    3 cha.Ma. paticchimsu
Suvannabhajanam attano bhojanatthaya sampattam theyyacittena kuncikatthavikayam
pakkhipi. Cundo parivisitva hatthapadam dhovitva bhagavantam namassamano bhikkhusamgham
olokento tam bhikkhum addasa, disva ca pana apassamano viya hutva na nam
kinci abhani bhagavati ca theresu ca garavena, apica "micchaditthikanam vacanapatho
ma ahosi"ti. So "kim nu kho samvarayuttayeva samana, udahu bhinnasamvara
idisapi samana"ti natukamo sayanhasamaye bhagavantam upasankamitva aha
"pucchami munin"ti.
      Tattha pucchamiti idam "tisso puccha aditthajotana puccha"tiadina 1-
nayena niddese vuttanayameva. Muninti etampi "monam vuccati nanam. Ya
panna pajanana .pe. Sammaditthi, tena nanena samannagato muni,
monappattoti, tini moneyyani kayamoneyyan"tiadina 2- nayena tattheva
vuttanayameva. Ayam panettha sankhepo:- pucchamiti okasam karonto muninti
munimunim bhagavantam alapati. Pahutapannantiadini thutivacanani, tehi tam munim
thunati. Tattha pahutapannanti vipulapannam. Neyyapariyantikatta cassa vipulata
veditabba. Iti cundo kammaraputtoti idam dvayam dhaniyasutte vuttanayameva.
Ito param pana ettakampi avatva sabbam vuttanayam chaddetva avuttanayameva
vannayissama.
      Buddhanti tisu buddhesu tatiyabuddham. Dhammassaminti maggadhammassa
janakatta puttasseva pitaram attana uppaditasippayatanadinam viya ca acariyam
dhammassamim, dhammissaram dhammarajam dhammavasavattinti attho. Vuttampi cetam:-
             "so hi brahmana bhagava anuppannassa maggassa
         uppadeta, asanjatassa maggassa sanjaneta, anakkhatassa
@Footnote: 1 khu.cula. 30/122/47 (sya)   2 khu.maha. 29/67/67, khu.cula. 30/164/82-3 (sya)
         Maggassa akkhata, maggannu maggavidu maggakovido, magganuga ca
         pana etarahi savaka viharanti paccha samannagata"ti. 1-
      Vitatanhanti vigatakamabhavavibhavatanham. Dipaduttamanti 2- dvipadanam uttamam. Tattha
kincapi bhagava na kevalam dvipaduttamo eva, atha kho yavata satta apada va
dvipada va .pe. Nevasanninasannino va, tesam sabbesam uttamo. Atha kho
ukkatthaparicchedavasena dipaduttamotveva 3- vuccati. Dvipada hi sabbasattanam
ukkattha cakkavattimahasavakapaccekabuddhadinam 4- tattha uppattito, tesanca
uttamoti vutte sabbasattuttamoti vuttoyeva hoti. Sarathinam pavaranti saretiti
sarathi, hatthidamakadinametam adhivacanam. Tesanca bhagava pavaro anuttarena damakena 5-
purisadamme dametum samatthabhavato. Yathaha:-
              "hatthidamakena bhikkhave hatthidammo sarito ekamyeva disam
           dhavati puratthimam va pacchimam va uttaram va dakkhinam va. Assadamakena
           bhikkhave assadammo .pe. Godamakena bhikkhave godammo .pe.
           Dakkhinam va. Tathagatena hi bhikkhave arahata sammasambuddhena
           purisadammo sarito attha disa vidhavati, rupi rupani passati, ayam
           pathama 6- disa .pe. Sannavedayitanirodham upasampajja viharati, ayam
           atthami disa"ti. 7-
      Katiti atthappabhedapuccha. Loketi sattaloke. Samanati pucchitabbaatthanidassanam.
Inghati yacanatthe nipato. Tadinghati te ingha. Bruhiti acikkha
kathayassuti.
@Footnote: 1 Ma.u. 14/79/59, khu.maha. 29/889/551-2 (sya)   2 cha.Ma. dvipaduttamanti
@3 cha.Ma. dvipaduttamo                      4 cha.Ma....paccekabuddhabuddhanam
@5 cha.Ma. damanena        6 cha.Ma. ayameka    7 Ma.u. 14/312/285-6
      [84] Evam vutte bhagava cundam kammaraputtam "kim bhante kusalam, kim
akusalan"tiadina 1- nayena gihipanham apucchitva samanapanham pucchantam disva
avajjento "tam papabhikkhum sandhaya ayam pucchati"ti natva tassa
pannattivoharamatta 2- assamanabhavam dipento aha "caturo samana"ti. Tattha caturoti
sankhyaparicchedo. Samanati kadaci bhagava titthiye samanavadena vadati. Yathaha
"yani tani puthusamanabrahmananam vatakotuhalamangalani"ti. 3- Kadaci puthujjane.
Yathaha "samana samanati vo bhikkhave jano sanjanati"ti. 4- Kadaci sekkhe.
Yathaha "idheva bhikkhave samano, idha dutiyo samano"ti 5- kadaci khinasave.
Yathaha "asavanam khaya samano hoti"ti. Kadaci attanamyeva. Yathaha "samanoti
bhikkhave tathagatassetam adhivacanan"ti. 6- Idha pana tihi padehi sabbepi ariye
silavantam puthujjananca, catutthena itaram assamanampi bhandukasavakantham kevalam
voharamattakena samanoti sanganhitva "caturo samana"ti aha. Na pancamatthiti
imasmim dhammavinaye voharamattakena patinnamattakenapi pancamo samano nama
natthi.
      Te te avikaromiti te caturo samane tava pakate karomi. Sakkhiputthoti
sammukha pucchito. Maggajinoti maggena sabbakilese vijitaviti attho.
Maggadesakoti paresam maggadesako. 7- Magge jivatiti sattasu sekkhesu yo koci
sekkho apariyositamaggavasatta lokuttare, silavantaputhujjano ca lokiye magge
jivati nama, silavantaputhujjano va lokuttaramagganimittam jivanatopi magge jivatiti
veditabbo. Yo ca maggadusiti yo ca dussilo micchaditthi maggapatilomayapi 8-
patipattiya maggassa dusakoti attho.
@Footnote: 1 Ma.u. 14/296/267             2 cha.Ma.,i. annatra voharamatta
@3 Ma.mu. 12/407/364             4 Ma.mu. 12/435/382
@5 di.maha. 10/214/133, Ma.mu. 12/139/98, an.catukka. 21/241/265
@6 an.atthaka. 23/192/352 (sya)   7 cha.Ma. maggam deseta  8 cha.Ma...patilomaya
      [85] "ime te caturo samana"ti evam bhagavata sankhepena udditthe
caturo samane "ayam namettha maggajino, ayam maggadesako, ayam magge jivati,
ayam maggadusi"ti evam pativijjhitum asakkonto puna pucchitum cundo aha
"kam maggajinan"ti. Tattha magge jivati meti yo so magge jivati, tam me bruhi
putthoti. Sesam pakatameva.
      [86] Idanissa bhagava caturopi samane catuhi gathahi niddisanto
aha "yo tinnakathamkatho visallo"ti. Tattha tinnakathamkatho visalloti etam
uragasutte vuttanayameva. Ayam pana viseso:- yasma imaya gathaya maggajinoti
buddhasamano adhippeto, tasma sabbannutannanena kathamkathapatirupakassa
sabbadhammesu annanassa tinnattapi "tinnakathamkatho"ti veditabbo. Pubbe
vuttanayena hi tinnakathamkathapi sotapannadayo paccekabuddhapariyosana
sakadagamivisayadisu buddhavisayapariyosanesu appatihatananappabhavatta 1- pariyayena
atinnakathamkathava honti, bhagava pana sabbappakarena tinnakathamkathoti.
Nibbanabhiratoti nibbane abhirato, phalasamapattivasena sada nibbananinnacittoti
attho. Tadiso ca bhagava. Yathaha:-
               "so kho aham aggivessana tassayeva gathaya pariyosane
           tasmimyeva purimasmim samadhinimitte  ajjhattameva  cittam  santhapemi
           2- sannisademi, ekodim karomi, 2- samadahami"ti. 3-
      Ananugiddhoti kanci dhammam tanhagedhena ananugijjhanto. Lokassa
sadevakassa netati asayanusayanulomena dhammam desetva parayanamahasamayadisu
@Footnote: 1 cha.Ma. patihata...              2-2 ka. sannisidami, ekodikaropi
@3 Ma.mu. 12/387/345
Anekesu suttantesu aparimananam devamanussanam saccapativedhasampadanena
sadevakassa lokassa neta gamayita tareta, param sampapetati attho. Tadinti
tadisam, 1- yathavuttappakaram lokadhammehi va 2- nibbikaranti attho. Sesamettha
pakatameva.
      [87] Evam bhagava imaya gathaya "maggajinan"ti buddhasamanam niddisitva
idani khinasavasamanam niddisanto aha "paramam paraman"ti. Tattha paramam nama
nibbanam, sabbadhammanam aggam uttamanti attho. Paramanti yodha natvati tam
paramam paramamicceva yo idha sasane natva paccavekkhanananena. Akkhati vibhajati 3-
idheva dhammanti nibbanadhammam akkhati, attana patividdhatta paresam pakatam
karoti "idam nibbanan"ti maggadhammam vibhajati "ime cattaro satipatthana
.pe. Ayam ariyo atthangiko maggo"ti. Ubhayampi va ugghatitannunam
sankhepadesanaya acikkhati, vipancitannunam vittharadesanaya vibhajati. Evam
acikkhanto ca "idheva sasane ayam dhammo, na ito bahiddha"ti sihanadam
nadanto akkhati ca vibhajati. Tena vuttam "akkhati vibhajati 3- idheva dhamman"ti.
Tam kankhachidam munim anejanti tam evarupam catusaccapativedhena attano, desanaya
ca paresam kankhacchedanena kankhacchidam, moneyyasamannagamena munim, ejasankhataya
tanhaya abhavato anejam dutiyam bhikkhunamahu maggadesinti.
      [88] Evam imaya gathaya sayam anuppannam 4- maggam uppadetva
desanaya anuttaro maggadesi samanopi dutamiva lekhavacakamiva ca ranno attano
sasanaharam sasanajotakanca "maggadesin"ti khinasavasamanam niddisitva idani
@Footnote: 1 Si. tadinam            2 cha.Ma. va-saddo na dissati
@3 cha.Ma. vibhajate         4 cha.Ma.,i. anuttaram
Sekkhasamananca silavantaputhujjanasamananca niddisanto aha "yo dhammapade"ti.
Tattha padavannana pakatayeva. Ayam panettha atthavannana:- yo nibbanadhammassa
padatta dhammapade, ubho ante anupagamma desitatta asayanurupato va
satipatthanadinanappakarehi desitatta sudesite, maggasamangipi anavasitamaggakiccatta
magge jivati, silasamyamena sannato, kayadisu supatitthitaya cirakatadisaranaya
va satiya satima, anumattassapi vajjassa abhavato anavajjatta, kotthasabhavena
ca padatta sattattimsabodhipakkhiyadhammasankhatani anavajjapadani bhangananato pabhuti
bhavanasevanaya sevamano, tam bhikkhunam tatiyam maggajivinti ahuti.
      [89] Evam bhagava imaya gathaya "maggajivin"ti sekkhasamanam silavantam
puthujjanasamananca niddisitva idani tam bhandukasavakantham 1- kevalam
voharamattakasamanam 2- niddisanto aha "../../bdpicture/chadanam katvana"ti. Tattha chadanam katvanati
patirupam karitva, vesam gahetva, lingam dharetvati attho. Subbatananti
buddhapaccekabuddhasavakanam. Tesam hi sundarani vatani, tasma te subbatati
vuccanti. Pakkhanditi pakkhandako, anto pavisakoti attho. Dussilo hi
guthapaticchadanattham tinapannadicchadanam viya attano dussilabhavapaticchadanattham
subbatanam chadanam katvana 3- "ahampi bhikkhu"ti bhikkhumajjhe pakkhandati,
"ettakavassena bhikkhuna gahetabbam etan"ti labhe diyamane "aham
ettakavasso"ti ganhitum pakkhandati, tena vuccati "../../bdpicture/chadanam katvana subbatanam
pakkhandi"ti. Catunnampi khattiyadikulanam uppannam pasadam ananurupapatipattiya
dusetiti kuladusako. Pagabbhoti atthatthanena kayapagabbhiyena, catutthanena
vacipagabbhiyena, anekatthanena manopagabbhiyena ca samannagatoti attho.
Ayamettha sankhepo, vittharam pana mettasuttavannanayam pavakkhama. 4-
@Footnote: 1 Ma. bhandum kasavakantham            2 cha.Ma. voharamattasamanam
@3 cha.Ma. katva                  4 cha.Ma. vakkhama
      Katapaticchadanalakkhanaya mayaya samannagatatta mayavi. Silasamyamabhavena
asannato. 1- Palapasadisatta palaPo. Yatha hi palapo anto tandularahitopi
bahi thusena vihi viya dissati, evamidhekacco anto siladigunasaravirahitopi bahi
subbatacchadanena samanavesena samano viya dissati, eso 2- evam palapasadisatta
"palapo"ti vuccati. Anapanassatisutte pana "apalapayam bhikkhave parisa, nippalapayam
bhikkhave parisa suddha sare 3- patitthita"ti 4- evam puthujjanakalyanopi
"palapo"ti vutto. Idha pana kapilasutte ca "tato palape vahetha assamane
samanamanine"ti evam parajiko "palapo"ti vutto. Patirupena caram sa maggadusiti
tam subbatanam chadanam katva yatha carantam "aranniko ayam, rukkhamuliko,
pamsukuliko, pindapatiko, appiccho, santuttho"ti mam 5- jano janati, evam
patirupena yuttarupena va bahiramatthena acarena 6- caram so puggalo 6- attano
lokuttaramaggassa, paresam sugatimaggassa ca dusanato "maggadusi"ti veditabbo.
      [90] Evam imaya gathaya "maggadusi"ti dussilam voharamattakasamanam
niddisitva idani tesam annamannam abyamissibhavam dipento aha "ete
ca pativijjhi"ti. Tassattho:- ete caturo samane yathavuttena lakkhanena
pativijjhi annasi sacchakasi yo gahattho khattiyo va brahmano va anno
va koci, imesam catunnam samananam lakkhanassavanamattena sutava, tasseva
lakkhanassa ariyanam santike sutatta ariyasavako, teyeva samane "ayanca ayanca
evamlakkhano"ti pajananamattena sappanno, yadiso ayam paccha vutto maggadusi,
itarepi sabbe netadisati natva iti disva evam papam 8- karontampi etam
@Footnote: 1 ka. asamyato        2 cha.Ma. so          3 ka. parisuddhasare
@4 Ma.u. 14/146/129                    5 cha.Ma. ayam patho na dissati
@6-6 cha.Ma. caranto puggalo                 7 ka. papakam
Papabhikkhum disva. Tatthayam yojana:- ete ca pativijjhi yo gahattho sutava
ariyasavako sappanno tassa taya pannaya sabbe "netadisa"ti natva
viharato iti disva na hapeti saddha, evam papakammam karontam papabhikkhum
disvapi na hapeti na hayati nassati saddhati.
      Evam imaya gathaya tesam abyamissibhavam dipetva idani iti disvapi
"sabbe netadisa"ti janantam ariyasavakam pasamsanto aha "katham hi dutthena"ti
      tassa sambandho:- etadeva ca kathanhi yuttam sutavato ariyasavakassa,
yadidam ekaccam papam karontam iti disvapi sabbe "netadisa"ti jananam.
Kimkarana 1- ? kathanhi dutthena asampaduttham, suddham asuddhena samam kareyyati.
Tassattho:- katham hi sutava ariyasavako sappanno silavipattiya dutthena maggadusina
aduttham itaram samanam tamsadisamattameva parisuddham kayasamacaratadihi 2- asuddhena
pacchimena voharamattakasamanena samam kareyya sadisanti janeyyati.
      Suttapariyosane upasakassa maggo va phalam va na kathitam. Kankhamattameva
hi tassa pahinanti.
                     Paramatthajotikaya khuddakatthakathaya
                          suttanipatavannanaya
                       cundasuttavannana nitthita.



             The Pali Atthakatha in Roman Book 28 page 161-169. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=28&A=3877&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=28&A=3877&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=302              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=25&A=7177              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=25&A=7128              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=25&A=7128              Contents of The Tipitaka Volume 25 http://84000.org/tipitaka/read/?index_25

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]