ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 28 : PALI ROMAN Sutta.A.1 (paramattha.1)

page240.

Pucchati. Kismim kubbati santhavanti ahanti va mamanti va tanhaditthisanthavam kisamim kubbati, adhikaranatthe bhummavacanam. Kissa lokoti upayogatthe samivacanam, kim upadaya lokoti sankhyam gacchatiti ayam hi ettha adhippayo. Kismim lokoti bhavena bhavalakkhanadhikaranatthesu 1- bhummavacanam. Kismim sati kena karanena loko vihannati piliyati badhiyatiti ayam hi ettha adhippayo. [171] Atha bhagava yasma chasu ajjhattikabahiresu ayatanesu uppannesu sattaloko ca dhanadhannadivasena sankharaloko ca uppanno hoti, yasma cettha sattaloko tesveva chasu duvidhampi santhavam karoti. Cakkhvayatanam va hi "aham maman"ti ganhanto 2- ganhati avasesesu va annataram. Yathaha "cakkhu attati yo vadeyya, tam na upapajjati"tiadi. 3- Yasma ca etaniyeva cha upadaya duvidhopi lokoti sankhyam gacchati, yasma ca tesveva chasu sati sattaloko dukkhapatubhavena vihannati, yathaha:- "hatthesu bhikkhave sati adananikkhepanam hoti, padesu sati abhikkamapatikkamo hoti, pabbesu sati saminjanapasaranam hoti, kucchismim sati jighacchapipasa hoti, evameva kho bhikkhave cakkhusmim sati cakkhusamphassapaccaya uppajjati. Ajjhattam sukhadukkhan"tiadi. 4- Tatha tesu adharabhutesu patihato sankharaloko vihannati. Yathaha:- "cakkhusmim anidassane sappatighe patihannati "iti ca "cakkhum bhikkhave patihannati manapamanapesu rupesu"ti 5- evamadi. @Footnote: 1 cha.Ma. bhavenabhavalakkhanakaranatthesu 2 cha.Ma. ayam patho na dissati @3 Ma.u. 14/422/362 4 sam.sala. 18/305-308/214-5 (sya) @5 abhi.dha. 34/597/182

--------------------------------------------------------------------------------------------- page241.

Tatha tehiyeva karanabhutehi duvidhopi loko vihannati. Yathaha:- "cakkhum avinjati 1- manapamanapiyesu 2- rupesu"ti ca, "cakkhum bhikkhave adittam, rupa aditta, kena adittam, ragaggina"ti 3- evamadi. Tasma chaajjhattikabahirayatanavasena tam puccham vissajjento aha "../../bdpicture/chasu loko samuppanno"ti. [172] Atha so yakkho attana vattavasena putthapanham bhagavata dvadasayatanavasena 4- sankhipitva vissajjitam na sutthu upalakkhetva tanca attham tappatipakkhanca natukamo sankhepeneva vattavivattam pucchanto aha "katamam tan"ti. Tattha upadatabbatthena upadanam, dukkhasaccassetam adhivacanam. Yattha loko vihannatiti "../../bdpicture/chasu loko vihannati"ti evam bhagavata yattha chabbidhe upadane loko vihannatiti vutto, tam katamam upadananti evam upaddhagathaya sarupeneva dukkhasaccam pucchi. Samudayasaccam pana tassa karanabhavena gahitameva hoti. Niyyanam pucchitoti imaya pana upaddhagathaya maggasaccam pucchi. Maggasaccena hi ariyasavako dukkham parijananto, samudayam pajahanto, nirodham sacchikaronto, maggam bhavento ca 5- lokamha niyyati, tasma niyyananti vuccati. Kathanti kena pakarena. Dukkha pamuccatiti "upadanan"ti vutta vattadukkha pamokkham papunati. Evamettha sarupeneva maggasaccam pucchi, nirodhasaccam pana tassa visayabhavena gahitameva hoti. [173] Evam yakkhena sarupena dassetva ca adassetva ca catusaccavasena panham puttho bhagava teneva nayena vissajjento aha "panca kamaguna"ti. @Footnote: 1 cha.Ma. vihannati 2 cha.Ma....manapesu @3 vi.maha. 4/53/44-5, sam.sala. 18/31/23-4 (sya) @4 cha.Ma. chayatanavasena 5 cha.Ma. ayam patho na dissati

--------------------------------------------------------------------------------------------- page242.

Tattha pancakamagunasankhatagocaraggahanena taggocarani pancayatanani gahitaneva honti. Mano chattho etesanti manochattha. Paveditati pakasita. Ettha ajjhattikesu chatthassa manayatanassa gahanena tassa visayabhutam dhammayatanam gahitameva hoti. Evam "katamam tam upadanan"ti imam panham vissajjento punapi puttho 1- dvadasayatanavaseneva dukkhasaccam pakasesi. Manogahanena sattannam vinnanadhatunam gahitatta tasu purimapancavinnanadhatuggahanena tasam vatthuni panca cakkhvayatanadini ayatanani, manodhatumanovinnanadhatuggahanena tasam vatthugocarabhedam dhammayatanam gahitamevati evampi dvadasayatanavasena dukkhasaccam pakasesi. Lokuttaramanayatanadhammayatanekadeso panettha yattha loko vihannati, tam sandhaya nidditthatta na sangayhati. Ettha chandam virajetvati ettha dvadasayatanabhede dukkhasacce tanevayatanani khandhato dhatuto namarupatoti tatha tatha vavatthapetva tilakkhanam aropetva vipassanto arahattamaggapariyosanaya vipassanaya tanhasankhatam chandam sabbaso virajetva vinetva viddhamsetvati attho. Evam dukkha pamuccatiti imina pakarena etasma vattadukkha pamuccatiti. Evamimaya upaddhagathaya "niyyanam pucchito bruhi, katham dukkha pamuccati"ti ayam panho vissajjito hoti, maggasaccanca pakasitam. Samudayanirodhasaccani panettha purimanayeneva sangahitatta pakasitaneva hontiti veditabbani. Upaddhagathaya va dukkhasaccam, chandena samudayasaccam. "virajetva"ti ettha viragena nirodhasaccam, "viraga vimuccati"ti vacanato 2- maggasaccam. "evan"ti upadaya nidassanena maggasaccam, @Footnote: 1 cha.Ma. ayam patho na dissati 2 cha.Ma. vacanato va

--------------------------------------------------------------------------------------------- page243.

Dukkhanirodhanti vacanato va. "dukkha pamuccati"ti dukkhapamokkhena nirodhasaccanti evam cettha cattari saccani pakasitani hontiti veditabbani. [174] Evam catusaccagabbhaya gathaya lakkhanato niyyanam pakasetva puna tadeva sakena niruttabhilapena nigamento aha "etam lokassa niyyanan"ti. Ettha etanti pubbe vuttassa niddeso, lokassati tedhatulokassa. Yathatathanti aviparitam. Etam vo ahamakkhamiti sacepi mam sahassakkhattum puccheyyatha, etam vo ahamakkhami, na annam kasma? yasma evam dukkha pamuccati, na annathati adhippayo. Atha va etena niyyanena ekadvattikkhattum niggatanampi etam vo ahamakkhami, uparivisesadhigamayapi etadeva ahamakkhamiti attho. Kasma? yasma evam dukkha pamuccati asesanissesati arahattanikutena Desanam nitthapesi. Desanapariyosane dvepi yakkhasenapatayo sotapattiphale patitthahimsu saddhim yakkhasahassena. [175] Atha hemavato pakatiyapi dhammagaru, idani ariyabhumiyam patitthaya sutthutaram atitto vicitrapatibhanaya desanaya bhagavantam sekkhasekkhabhumim pucchanto "ko sudha tarati 1- oghanti gatham abhasi. Tattha ko sudha tarati oghanti imina caturogham ko taratiti sekkhabhumim pucchati avisesena. Yasma annavanti na vitthatamattam napi gambhiramattam, apica pana yam vitthatataranca gambhirataranca tam vuccati, tadisova samsarannavo. 2- Ayam hi samantato pariyantabhavena vitthato, hettha patitthabhavena upari alambanabhavena ca gambhiro, tasma "ko idha tarati annavam, tasmim ca appatitthe analambe gamthire annave ko na sidati"ti asekkhabhumim pucchati. @Footnote: 1 cha.Ma. taratiti 2 cha.Ma. tadiso ca samsarannavo

--------------------------------------------------------------------------------------------- page244.

[176] Atha bhagava yo bhikkhu jivitahetupi vitikkamam akaronto sabbada silasampanno lokiyalokuttaraya ca pannaya pannava, upacarappanasamadhina iriyapathahetthimamaggaphalehi ca susamahito, tilakkhanam aropetva vipassanaya niyakajjhattacintanasilo, sataccakiriyavahaya 1- appamadasatiya ca samannagato, yasma so catutthamaggena imam suduttaram ogham anavasesam tarati, tasma sekkhabhumim vissajjento "sabbada silasampanno"ti imam tisikkhagabbhagathamaha. Ettha hi silasampadaya adhisilasikkha, satisamadhihi adhicittasikkha, ajjhattacintitapannahi adhipannasikkhati tisso sikkha saupakara sanisamsa ca vutta. Upakaro hi sikkhanam lokiyapanna sati ca, anisamso samannaphalaniti. [177] Evam pathamagathaya sekkhabhumim dassetva idani asekkhabhumim dassento dutiyagathamaha. Tassattho:- virato kamasannayati ya kaci kamasanna, tato sabbato catutthamaggasampayuttaya samucchedaviratiya virato. "viratto"tipi patho, tada "kamasannaya"ti bhummavacanam hoti, sagathavagge pana "kamasannasu"tipi 2- patho. Catuhipi maggehi dasannam samyojananam atitatta sabbasamyojanatigo, catuttheneva va uddhambhagiyasabbasamyojanatigo, 3- tatratatrabhi- nandinitanhasankhataya nandiya tinnam ca bhavanam parikkhinatta nandibhavaparikkhino so tadiso khinasavo bhikkhu gambhire samsarannave na sidati nandiparikkhayena ca 4- saupadisesam, bhavaparikkhayena ca anupadisesam nibbanadhatuphalam 5- samapajja 6- paramassasappattiyati. [178] Atha hemavato sahayanca yakkhaparisanca oloketva pitisomanassajato "gambhirapannan"ti evamadihi gathahi bhagavantam abhitthavitva @Footnote: 1 Ma. sataccakiriyamappahaya 2 sam.sa. 15/96/62 @3 ka. udadhambhagiyasamyojanatigo 4 cha.Ma. ayam saddo na dissati @5 cha.Ma. nibbanathalam 6 Si. asajja

--------------------------------------------------------------------------------------------- page245.

Sabbavatiya parisaya sahayena ca saddhim abhivadetva padakkhinam katva attano vasanatthanam agamasi. Tasam pana gathanam ayam atthavannana:- gambhirapannanti gambhiraya pannaya samannagatam. Tattha patisambhidayam vuttanayeneva gambhirapanna veditabba. Vuttam hi tattha "gambhiresu khandhesu nanam pavattatiti gambhirapanna"tiadi. 1- Iti gambhirapannam. 2- Nipunatthadassinti nipunehi khattiyapanditadihi abhisankhatanam panhanam atthadassim, attanam va yani nipunani karanani duppativijjhani annehi tesam dassanena nipunatthadassim. Ragadikincanabhavena akincanam. Duvidhe kame tividhe ca bhave alagganena kamabhave asattam. Khandhadippabhedesu sabbarammanesu chandaragabandhanabhavena sabbadhi vippamuttam. Dibbe pathe kamamananti atthasamapattibhede dibbe pathe samapajjanavasena cankamantam. Tattha kincapi na taya velaya bhagava dibbe pathe kamati, apica kho pubbe kamanam upadaya kamanasattisambhavena tattha laddhavasibhavataya evam vuccati. Atha va ye te visuddhideva arahanto, tesam pathe santavihare 3- kamanenapetam vuttam. Mahantanam gunanam esanena mahesim. [179] Dutiyagathaya aparena pariyayena thuti araddhati katva puna nipunatthadassiggahanam nidasseti. 4- Atha va nipunatthe dassetaranti attho. Pannadadanti pannapatilabhasamvattanikaya patipattiya kathanena pannadayakam. Kamalaye asattanti yvayam kamesu tanhaditthivasena duvidho alayo, tattha asattam. Sabbavidunti sabbadhammavidum, sabbannunti vuttam hoti. Sumedhanti tassa sabbannubhavassa maggabhutaya paramipannasankhataya medhaya samannagatam. Ariye @Footnote: 1 khu.pati. 31/4/406 2 cha.Ma. ayam patho na dissati @3 i. chasattavihare 4 Si. na dissati

--------------------------------------------------------------------------------------------- page246.

Patheti atthangike magge, phalasamapattiyam va. Kamamananti pannaya ajjhogahamanam maggalakkhanam natva desanato, pavisamanam va khane khane phalasamapattisamapajjanato, catubbidhamaggabhavanasankhataya 1- kamanasattiya kamitapubbam va. [180] Sudittham vata no ajjati ajja amhehi sundaram dittham, ajja va amhakam sundaram ditthi, dassananti attho. Suppabhatam suhutthitanti ajja amhakam sutthu pabhatam, sobhanam va pabhatam ahosi, ajja vata no sundaram utthitam ahosi, anuparodhasayanato utthitam. 2- Kim karanam? yam addasama sambuddham, yasma sambuddham addasamati attano labhasampattim arabbha pamojjam pavedeti. [181] Iddhimantoti kammavipakajiddhiya samannagata. Yasassinoti labhaggaparivaraggasampanna. Saranam yantiti kincapi maggeneva gata, tathapi sotapannabhavaparidipanattham pasadadassanattham 3- ca vacam bhindati. [182] Gama gamanti devagama devagamam. Naga naganti devapabbata devapabbatam. Namassamana sambuddham, dhammassa ca sudhammatanti "sammasambuddho vata bhagava, svakkhato vata bhagavata dhammo"tiadina nayena buddhasubodhitanca dhammasudhammatanca, "suppatipanno vata bhagavato savakasamgho"tiadina samghasuppatipattinca abhitthavitva 4- namassamana dhammaghosaka hutva vicarissamati vuttam hoti. Sesamettha uttanamevati. Paratthajotikaya khuddakatthakathaya suttanipatatthakathaya hemavatasuttavannana nitthita. ------------- @Footnote: 1 Si. catubbidhe hi magge bhavanasankhataya 2 Si. anuppageva sayanato utthitam, @ i. anuppageva sayanato utthanam 3 Si. pasadupadassanatthanca @ Ma. pasadanurupadassanatthanaca 4 cha.Ma. abhitthavitva abhitthavitva


             The Pali Atthakatha in Roman Book 28 page 240-246. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=28&A=5678&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=28&A=5678&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=309              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=25&A=7410              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=25&A=7371              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=25&A=7371              Contents of The Tipitaka Volume 25 http://84000.org/tipitaka/read/?index_25

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]