ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext book chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 28 : PALI ROMAN Sutta.A.1 (paramattha.1)

                         12. Munisuttavannana
      [209] Santhavato bhayam jatanti munisuttam. Ka uppatti? na sabbasseva
suttassa eka uppatti, apicettha adito tava catunnam gathanam ayamuppatti:-
bhagavati kira savatthiyam viharante gamakavase annatara duggatitthi matapatika
puttam bhikkhusu pabbajetva attanapi bhikkhunisu pabbajita. 1- Te ubhopi
savatthiyam vassam upagantva abhinham annamannassa dassanakama ahesum. Mata
kinci labhitva puttassa harati, puttopi matu. Evam sayampi patopi annamannam
samagantva laddham laddham samvibhajamana sammodamana sukhadukkhani 2- pucchamana
nirasanka ahesum. Tesam evam abhinhadassanena samsaggo uppajji, samsagga
vissaso, vissasa otaro, ragena otinnacittanam pabbajitasanna ca
matuputtasanna ca antaradhayi, tato mariyadavitikkamam katva asaddhammam patisevimsu,
ayasappatta ca vibbhamitva agaramajjhe vasimsu. Bhikkhu bhagavato arocesum.
"kinnu kho 3- bhikkhave moghapuriso janati 4- na mata putte sarajjati, putto
@Footnote: 1 cha.Ma. pabbaji           2 cha.Ma. sukhadukkham
@3 cha.Ma. kim nu so         4 cha.Ma. mannati

--------------------------------------------------------------------------------------------- page287.

Va pana na matari"ti garahitva "naham bhikkhave annam ekarupampi samanupassami"tiadina 1- avasesasuttenapi bhikkhu samvejetva tasmatiha bhikkhave:- "visam yatha halahalam telamukkutthitam 2- yatha tambalohavilinamva matugamam vivajjaye"ti ca vatva puna bhikkhunam dhammadesanattham "santhavato bhayam jatan"ti ima attupanayika catasso gatha abhasi. Tattha santhavo tanhaditthimittabhedena tividhoti pubbe vutto, idha tanhaditthisanthavo adhippeto. Tam sandhaya bhagava aha "passatha bhikkhave yatha idam tassa moghapurisassa santhavato bhayam jatam. 3- Tanhi tassa abhinhadassana- kamataditanhaya balavakilesabhayam jatam, yena santhatumasakkonto matari vippatipajji. Attanuvadadikam va mahabhayam, yena va 4- sasanam chaddetva vibbhanto. Niketati "rupanimittaniketavisaravinibandha kho gahapati `niketasari'ti vuccati"tiadina 5- nayena vutta arammanappabheda. Jayate rajoti ragadosamoharajo jayate. Kim vuttam hoti? na kevalam ca tassa santhavato bhayam jatam, apica kho pana yadetam kilesanam nivasanatthena sasavarammanam "niketan"ti vuccati, idanissa bhinnasamvaratta atikkantamariyadatta sutthutaram tato niketa jayate rajo, yena sankilitthacitto anayabyasanam papunissati. Atha va passatha bhikkhave yatha idam tassa moghapurisassa santhavato bhayam jatam, yatha ca sabbaputhujjananam niketa jayate rajoti evametam padadvayam yojetabbam. Sabbatha pana imina purimatthena 6- bhagava puthujjanadassanam garahitva attano dassanam pasamsanto "aniketan"ti pacchimattham 7- aha. Tattha yatha @Footnote: 1 an.pancaka. 22/55/77 (sya) 2 Si. telamukkathitam, cha.Ma. telam pakkuthitam @3 cha.Ma. jatanti 4 cha.Ma. vasaddo na dissati @5 sam.kha. 17/3/9 6 cha.Ma. purimaddhena 7 cha.Ma. pacchimaddham

--------------------------------------------------------------------------------------------- page288.

Vuttaniketappatikkhepena aniketam santhavappatikkhepena ca asanthavam veditabbam. Ubhayampetam nibbanassadhivacanam. Etam ve munidassananti etam aniketamasanthavam buddhamunina ditthanti attho. Tattha veiti vimhayatthe nipato datthabbo, tena ca yam nama niketasanthavavasena mataputtesu vippatipajjamanesu aniketamasanthavam, etam munina dittham aho abbhutanti ayamadhippayo siddho hoti. Atha va munino dassanantipi munidassanam, dassanam nama khanti ruci, khamati ceva ruccati cati attho. [210] Dutiyagathaya yo jatamucchijjati yo kismincideva vatthusmim jatam bhutam nibbattam kilesajatam 1- yatha uppannakusalappahanam hoti, tatha vayamanto tasmim vatthusmim gunanibbattanena 2- ucchinditva yo anagatopi kileso tatharupappaccayasamodhanena 3- nibbattitum abhimukhibhutatta vattamanasamipe vattamanalakkhanena "jayanto"ti vuccati, tanca na ropayeyya jayantam, yatha anuppannakusalanuppado hoti, tatha vayamanto na nibbatteyyati attho. Kathanca na nibbatteyya? assa nanuppavecche, yena paccayena so nibbatteyya, Tam nanuppaveseyya na samodhaneyya. Evam sambharavekallakaranena tam na ropayeyya jayantam. Atha va yasma maggabhavanaya ayatikapi 4- kilesa ucchijjanti ayatikabhavena 5- vattamanapi na ropiyanti tadabhavena, anagatapi cittasantatim nanuppavesiyanti uppattisamatthiyavighatena, tasma yo ariyamaggabhavanaya jatamucchijja na ropayeyya jayantam, anagatampi cassa jayantassa nanuppaveccheyya, 6- tamahu ekam muninam carantam, so ca addakkhi santipadam @Footnote: 1 cha.Ma. kilesam 2 cha.Ma.,i, puna anibbattanavasena @3 cha.Ma. tatharuvipakabhavenapappaccayasamodhane 4 cha.Ma. atitapi @6 cha.Ma. ayatim 7 cha.Ma. nanuppavecche

--------------------------------------------------------------------------------------------- page289.

Mahesiti evamettha yojana veditabba. Ekantanikkilesataya ekam, setthatthena va ekam. Muninanti munim, munisu va ekam. Carantanti sabbakaraparipuraya lokatthacariyaya avasesacariyahi ca carantam. Addakkhiti addasa. Soti yo jatamucchijja aropane anuppavesane ca samatthatta "na ropayeyya jayantamassa nanuppavecche"ti vutto buddhamuni. Santipadanti santikotthasam dvasatthiditthi- gatavipassananibbanabhedasu tisu samumatisantitadangasantiaccantasantisu settham evam anupassante loke accantasantimaddasa mahesiti evamattho veditabbo. [211] Tatiyagathaya sankhayati ganayitva, paricchinditva vimamsitva yathabhutato natva, dukkhaparinnaya parijanitvati attho. Vatthuniti yesu evamayam loko 1- sajjati, tani khandhayatanadhatubhedani kilesatthanani. Pamaya bijanti yantesam vatthunam bijam abhisankharavinnanam, tam pamaya 2- himsitva vidhitva, 3- samucchedappahanena pajahitvati attho. Sinehamassa nanuppaveccheti yena tanhaditthisinehena sinehitam tam bijam ayatim patisandhivasena tam yathavuttam vatthusassam viruheyya, tam sinehamassa nanuppavecche, tappatipakkhaya maggabhavanaya tam nanuppaveseyyati attho. Sa ve muni jatikhayantadassiti so evarupo buddhamuni nibbanasacchikiriyaya jatiya ca maranassa ca parikkhayantabhutassa nibbanassa ditthatta jatikkhayantadassi takkam pahaya na upeti sankham, imaya catusaccabhavanaya navappabhedampi akusalavitakkam pahaya saupadisesanibbanadhatum patva lokatthacariyam karonto anupubbena carimavinnanakkhaya anupadisesanibbana- dhatuppattiya "devo va manusso va"ti na upeti sankham. Aparinibbuto eva @Footnote: 1 ka. loke 2 Ma. samaya @3 cha.Ma. badhitva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page290.

Va yatha kamavitakkadino vitakkassa appahinatta "ayam puggalo ratto"ti va "duttho"ti va sankham upeti, evam takkam pahaya na upeti sankhanti evamettha attho datthabbo. [212] Catutthagathaya annayati aniccadinayena janitva. Sabbaniti anavasesani. Nivesananiti kamabhavadike bhave 1- nivasanti hi tesu satta, tasma "nivesanani"ti vuccanti. Anikamayam annatarampi tesanti evam ditthadinavatta tesam nivesananam ekampi apatthento so evarupo buddhamuni maggabhavanabalena tanhagedhassa vigatatta vitagedho, vitagedhatta eva ca agiddho, na yatha eke avitagedha eva samana "agiddhamha"ti patijananti, na 2- evam. Nayuhatiti tassa tassa nivesanassa nibbattakam kusalam va akusalam va na karoti. Kimkarana? paragato hi hoti, yasma evarupo sabbanivesananam param nibbanam gato hotiti attho. Evam pathamagathaya puthujjanadassanam garahitva attano dassanam pasamsanto dutiyagathaya yehi kilesehi puthujjano anupasanto hoti, tesam abhavena attano santipadadhigamam pasamsanto tatiyagathaya yesu vatthusu puthujjano takkamappahaya tatha tatha sankham upeti, tesu catusaccabhavanaya takkam pahaya attano sankhanupagamanam pasamsanto catutthagathaya ayatimpi yani nivesanani nikamayamano 3- puthujjano bhavatanhaya ayuhati, tesu tanhabhavena attano ayuhanam 4- pasamsanto catuhi gathahi arahattanikuteneva ekatthuppattiyam 5- desanam nitthapesi. @Footnote: 1 ka. kamabhavadini 2 cha.Ma. nasaddo na dissati @3 cha.Ma.,i. kamayamano 4 cha.Ma. anayuhanam @5 cha.Ma. ekatthuppattikam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page291.

[213] Sabbabhibhunti ka uppatti? mahapuriso mahabhinikkhamanam katva anupubbena sabbannutam patva dhammacakkappavattanatthaya baranasim gacchanto bodhimandassa ca gayaya ca antare upakenajivakena samaganchi. Tena ca "vippasannani kho te avuso indriyani"tiadina 1- nayena puttho "sabbabhibhu"ti- adini aha. Upako "huveyyavuso"ti 2- vatva sisam okampetva ummaggam gahetva pakkami. Anukkamena ca vankaharajanapade 3- annataram magavikagamam papuni. Tamenam magavikajetthako disva "aho appiccho samano vatthampi na nivaseti, ayam loke araha"ti gharam netva mamsarasena parivisitva 4- bhuttavinca nam saputtadaro vanditva "idheva bhante vasatha, aham paccayena upatthahami"ti 5- nimantetva vasanokasam katva adasi, so tattha vasati. Magaviko gimhakale udakasampanne sitale padese caritum duram apakkantesu migesu tattha gacchanto "amhakam arahantam sakkaccam upatthahassu"ti chavam 6- nama dhitaram anapetva agamasi saddhim puttabhatikehi. Sa ca dassaniya hoti kotthasasampanna, dutiyadivase upako gharamagato tam darikam sabbam upacaram katva parivisitum upagatam disva ragena abhibhuto bhunjitum 7- asakkonto bhajanena bhattam adaya vasanatthanam gantva bhattam ekamante nikkhipitva "sace chavam labhami, jivami, no ce, marami"ti niraharo sayi. Sattame divase magaviko agantva dhitaram upakassa pavattim pucchi, sa "ekadivasameva agantva puna nagatapubbo"ti aha. Magaviko "agatavaseneva nam upasankamitva pucchissami"ti tamkhananneva agantva "kim bhante aphasukan"ti pade @Footnote: 1 vi.maha. 4/11/11. Ma.mu. 12/285/246 @2 cha.Ma. hupeyyavusoti 3 ka. vangajanapade @4 ka. parivisi 5 cha.Ma. upahitthassamiti @6 Ma. cavam 7 cha.Ma. bhunjitumpi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page292.

Paramasanto pucchi. Upako nitthunanto parivattatiyeva. So "vada bhante, yam maya sakka katum, sabbam tam karissami"ti aha, upako "sace chavam labhami, jivami, no ce, idheva me maranam seyyo"ti 1- aha. Janasi pana bhante kinci sippanti. Na janamiti. "bhante kinci sippam ajanantena na sakka gharavasam adhitthatun"ti. So aha "naham kinci sippam janami, apica tumhakam mamsaharako bhavissami, 2- mamsanca vikkinissami"ti. Magavikopi "amhakam etadeva ruccati"ti uttarasatakam datva gharam netva 3- dhitaram adasi. Tesam samvasamanvaya putto vijayi, subhaddotissa namam akamsu. Chava puttatosanagitena upakam upphandesi, 4- so tam asahanto "bhadde aham anantajinassa santikam gacchami"ti majjhimadesabhimukho pakkami. Bhagava ca tena samayena savatthiyam viharati jetavanamahavihare. Atha kho bhagava patikacceva bhikkhu anapesi "yo bhikkhave anantajinoti pucchamano agacchati, tassa mam dasseyyatha"ti. Upakopi kho anupubbeneva savatthim agantva viharamajjhe thatva "imasmim vihare mama sahayo anantajino nama atthi, so kuhim vasati"ti pucchi. Tam bhikkhu bhagavato santikam nayimsu. Bhagava tassanurupam dhammam desesi, so desanapariyosane anagamiphale patitthasi. Bhikkhu tassa pubbappavattim sutva katham samutthapesum "bhagava pathamam nissirikassa naggasamanakassa dhammam desesi"ti. Bhagava tam kathasamutthanam viditva gandhakutito nikkhamma tam khananurupena patihariyena buddhasane nisiditva bhikkhu amantesi "kaya nuttha bhikkhave etarahi kathaya sannisinna"ti, te sabbam kathesum. Tato bhagava "na bhikkhave tathagato ahetuappaccaya dhammam deseti. 5- Nimmala @Footnote: 1 Si. ayameva maranaseyyoti, cha.Ma. idheva maranam seyyoti 2 ka. bhavissamiti @3 cha.Ma. anetva 4 cha.Ma. uppandesi 5 ka. desesi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page293.

Tathagatassa dhammadesana, na sakka tattha dosam datthum, tena bhikkhave dhammadesanupanissayena upako etarahi anagami jato"ti vatva attano desanamalabhavadipikam imam gatham abhasi. Tassattho:- sasavesu sabbakkhandhayatanadhatusu chandaragappahanena tehi anabhibhutatta sayam ca te dhamme sabbe abhibhuyya pavattatta sabbabhibhum. Tesanca annesanca sabbadhammanam sabbakarena viditataya 1- sabbavidum. Sabbadhammadesanasamatthaya sobhanaya medhaya samannagatatta sumedham. Yesam tanhaditthilepanam vasena sasavakhandhadibhedesu sabbadhammesu upalimpati, 2- tesam lepanam abhavena 3- tesu sabbadhammesu anupalittam. Tesu ca sabbadhammesu chandaragabhavena sabbe te dhamme jahitva thitatta sabbanjaham. Upadhivivekaninnena cittena tanhakkhaye nibbane visesena muttatta tanhakkhaye vimuttam, adhimuttanti vuttam hoti. Tam vapi dhira muni vedayantiti tampi pandita satta munim vedayanti jananti. Passatha yava pativisitthovayam muni, tassa kuto desanamalanti attanam vibhaveti. Vibhavanattho hi ettha vasaddoti. Keci pana vannayanti:- "upako tada tathagatam disvapi `ayam buddhamuni'ti na saddahi"ti evam bhikkhu katham samutthapesum, tato bhagava "saddahatu va ma va, dhira pana tam munim vedayanti"ti dassento imam gathamahati. 4- [214] Pannabalanti ka uppatti? ayam gatha revatattheram arabbha vutta. Tattha "game va yadi varanne"ti imissa gathaya vuttanayeneva revatattherassa adito pabhuti pabbajja, pabbajitassa khadiravane viharo, tattha @Footnote: 1 cha.Ma. viditatta 2 Si. upalippanti @3 cha.Ma. abhava 4 cha.Ma. gathamabhasiti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page294.

Viharato visesadhigamo, bhagavato tattha gamanapaccagamananca veditabbam. Paccagate pana bhagavati yo so mahallakabhikkhu upahanam sammussitva patinivatto khadirarukkhe alaggitam disva savatthim anuppatto visakhaya upasikaya "kim bhante revatattherassa vasanokaso ramaniyo"ti pucchamanaya yehi bhikakhuhi pasamsito, te apasadento "upasike ete tuccham bhanantam, na sundaro bhumippadeso atilukho, kakkhalam khadiravanameva"ti aha. So visakhaya agantukabhattam bhunjitva pacchabhattam mandalamale sannipatite bhikkhu ujjhapento aha "kim avuso revatassa senasane ramaniyam tumhehi ditthan"ti. Bhagava tam natva gandhakutito nikkhamma tamkhananurupena patihariyena parisamajjham patva buddhasane nisiditva bhikkhu amantesi "kaya nuttha bhikkhave etarahi kathaya sannisinna"ti. Te ahamsu "revatattheram bhante arabbha katha uppanna `evam navakammiko kada samanadhammam karissati'ti". "na bhikkhave revato navakammiko, araham revato khinasavo"ti vatva tam arabbha tesam bhikkhunam dhammadesanattham imam gatham abhasi. Tassattho:- dubbalakaranakilesappahanasadhakena vikubbanadhitthanappabhedena va pannabalena samannagatatta pannabalam, catuparisuddhisilena dhutangavatena ca upapannatta silavatupapannam, maggasamadhina phalasamadhina iriyapathasamadhina ca samahitam, upacarappanabhedena jhanena jhane va ratatta jhanaratam, sativepullappattatta satimam, ragadisangato pamuttatta sanga pamuttam, pancacetokhilacatu- asavabhavena akhilam anasavam tam vapi dhira muni vedayantiti, 1- tampi evam pannadigunasamyuttam sangadidosavippayuttam pandita satta munim va vedayanti. Passatha yava pativisitthovayam khinasavamuni, so "navakammiko"ti va "kada @Footnote: 1 cha.Ma. vedayanti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page295.

Samanadhammam karissati"ti va katham datthabbo. 1- So hi pannabalena tam viharam nitthapesi, na navakammakaranena, katakiccova so, na idani samanadhammam karissatiti revatattheram vibhaveti. Vibhavanattho hi ettha vasaddoti. [215] Ekam carantanti ka uppatti? bodhimandato pabhuti yathakkamam Kapilavatthum anuppatte bhagavati pitaputtasamagame vattamane bhagava sammodamanena ranna suddhodanena "tumhe bhante gahatthakale gandhakarandake vasitani kasikadini dussani nivasetva idani katham chinnakani pamsukulani dharetha"ti evamadina vutto rajanam anunayamano:- "yam tvam tata vadesi pattunnam tulakasikam 2- pamsukulam tato seyyam etamme abhipatthitan"ti- adini vatva lokadhammehi attano adhikasabhavam 3- dassento ranno dhammadesanattham idam sattapadam gathamabhasi. Tassattho:- pabbajjasankhatadihi ekam, iriyapathadihi cariyahi carantam, moneyyadhammasamannagamena munim, sabbatthanesu pamadabhavato appamattam, akkosanagarahanadibhedaya nindaya vannanatthomanahibhedaya pasamsaya cati imasu nindapasamsasu patighanunayavasena avedhamanam. Nindapasamsamukhena cettha atthapi lokadhamma vuttati veditabba. Sihamva bherisaddadisu saddesu atthasu lokadhammesu pakativikaranupagamena asantasantam, pantesu va senasanesu santasabhavena. Vatamva suttamayadibhede jalamhi catuhi maggehi tanhaditthijale asajjamanam, atthasu va lokadhammesu patighanunayavasena asajjamanam. Padumamva toyena loke @Footnote: 1 cha.Ma.,i. vattabbo 2 cha.Ma. yam tvam tata vade mayham, pattunnam dukulakasikam @3 cha.Ma.,i. avikampabhavam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page296.

Jatampi yesam tanhaditthilepanam vasena satta lokena limpanti, 1- tesam lepanam pahinatta lokena alimpamanam, 2- nibbanagamimaggam uppadetva tena maggena netaram annesam devamanussanam, attano pana annena kenaci maggam dassetva anetabbatta anannaneyyam tam vapi dhira muni vedayantiti attanam vibhaveti. 3- Sesamettha vuttanayameva. [216] Yo ogahaneti ka uppatti? bhagavato pathamabhisambuddhassa cattari Asankhyeyyani kappasatasahassanca puritadasaparamidasaupaparamidasaparatthaparamippabhedam abhiniharagunam paramiyo puretva tusitabhavane abhinibbattigunam tattha nivasanagunam mahavilokanagunam gabbhokkantim gabbhavasam gabbhabhinikkhamanam padavitiharam disavilokanam brahmagajjanam mahabhinikkhamanam mahapadhanam abhisambodhim dhammacakkappavattanam catubbidhamaggananam atthasu parinnasu 4- akampanananam dasabalananam [5]- pancagati- paricchedakananam chabbidham asadharanananam atthavidham savakasadharanabuddhananam cuddasavidham buddhananam attharasabuddhagunaparicchedakananam ekunavisatividham paccavekkhanananam sattasattatividhananavatthuevamiccadigunasatasahasse nissaya pavattitam 6- mahalabhasakkaram aparimanam 7- asahamanehi titthiyehi uyyojitaya cincamanavikaya "ekadhamma- matitassa"ti imissa gathaya vatthumhi vuttanayena catuparisamajjhe bhagavato ayase uppadite tappaccaya bhikkhu katham samutthapesum "evarupepi nama ayase uppanne na bhagavato cittassa annathattam atthi"ti. Tam natva bhagava gandhakutito nikkhamma tamkhananurupena patihariyena parisamajjham patva buddhasane nisiditva bhikkhu amantesi "kaya nuttha bhikkhave etarahi kathaya sannisinna"ti. Te sabbam @Footnote: 1 cha.Ma. lippanti 2 cha.Ma. alippamanam 3 cha.Ma. vedayanti buddhamunim vedayantiti @ attanam vibhaveti 4 cha.Ma.,i. phalananam atthasu parisasu @5 cha.Ma. catuyoniparicchedakananam 6 cha.Ma. pavattam 7 cha.Ma. ayam patho na dissati

--------------------------------------------------------------------------------------------- page297.

Arocesum. Tato bhagava "buddha nama bhikkhave atthasu lokadhammesu tadino honti"ti vatva tesam bhikkhunam dhammadesanatthaya imam gatham abhasi. Tassattho:- yatha nama ogahane manussanam nhanatitthe angaghamsanatthaya caturasse va atthamse va thambhe nikhate uccakulinopi nicakulinopi 1- angam ghamsanti, na tena thambhassa unnati va onati va hoti, evameva 2- yo ogahane thambhorivabhijayati, yasmim pare vacapariyantam vadantiti 3- kim vuttam hoti? yasmim vatthusmim pare titthiya va anne va vannavasena uparimam va avannavasena hetthimam va vacam pariyantam vadanti, tasmim vatthusmim anunayam va patigham va anapajjamano tadibhavena yo ogahane thambhoriva bhavatiti. Tam vitaragam susamahitindriyanti tam ittharammane ragabhavena vitaragam, anittharammane ca dosamohabhavena susamahitindriyam, sutthu va samodhanetva thapitindriyam rakkhitindriyam, gopitindriyanti 4- vuttam hoti. Tam vapi dhira muni vedayanti buddhamunim vedayanti, tassa katham cittassa annathattam bhavissatiti attanam vibhaveti. Sesam vuttanayameva. [217] Yo ve thitattoti ka uppatti? savatthiyam kira annatara Setthidhita pasada oruyha hetthapasade tantavayasalam gantva tasaram vattente disva tassa ujubhavena tappatibhaganimittam aggahesi "aho vata sabbe satta kayavacimanovankam pahaya tasaram viya ujucitta bhaveyyun"ti. Sa pasadam abhiruhitvapi punappunam tadeva nimittam avajjenti nisidi. Evam patipannaya cassa na cirasseva aniccalakkhanam pakatam ahosi, tadanusareneva ca dukkhanattalakkhananipi. Athassa tayopi bhava aditta viya upatthahimsu. Tam tatha vipassamanam natva bhagava gandhakutiyam nisinnova obhasam munci, sa tam disva @Footnote: 1 cha.Ma. uccakulinapi nicakulinapi 2 cha.Ma. evamevam @3 cha.Ma. vadanti 4 Si. avikkhittindriyam, alolindriyanati

--------------------------------------------------------------------------------------------- page298.

"kim idan"ti avajjenti bhagavantam passe nisinnamiva utthaya panjalika atthasi, athassa bhagava sappayam viditva dhammadesanavasena imam gathamabhasi. Tassattho:- yo ve ekaggacittataya akuppavimuttitaya ca vuddhihaninam abhavato nikkhinajatisamsaratta 1- bhavantarupagamanabhavato ca thitatto, pahinakayavaci- manovankataya agatigamanabhavena va tasaramva uju, hirottappasampannatta jigucchati kammehi papakehi, papakani kammani guthagatam viya ca jigucchati, hiriyatiti vuttam hoti. Yogavibhagena hi upayogatthe karanavacanam saddasatthe sijjhati, vimamsamano visamam samancati kayavisamadivisamam kayasamadisamanca pahanabhavanakiccasadhanena maggapannaya vimamsamano upaparikkhamano. Tam vapi khinasavam dhira munim vedayantiti. Kim vuttam hoti? yathavuttena nayena maggapannaya vimamsamano visamam samanca yo ve thitatto hoti, so evam tasaramva uju hutva kinci vitikkamam anapajjanto jigucchati kammehi papakehi, tam vapi dhira munim vedayanti, yato idiso hotiti khinasavamunim dassento arahattanikutena gatham desesi. Desanapariyosane setthidhita sotapattiphale patitthahi. Ettha vikappe va samuccaye va vasaddattho 2- datthabbo. [218] Yo sannatattoti ka uppatti? bhagavati kira alaviyam Viharante alavinagare annataro tantavayo sattavassikam dhitaram anapesi "amma hiyyo avasitthatasaram pahatasaram 3- vattetva lahum tantavayasalam agaccheyyasi, ma kho cirayi"ti. Sa "sadhu"ti sampaticchi. So salam gantva tantam cinanto 4- atthasi. Tam divasam bhagava mahakarunasamapattito vutthaya lokam volokento @Footnote: 1 cha.Ma. vikkhina... 2 cha.Ma. vasaddo @3 cha.Ma. na bahu, tasaram 4 cha.Ma. vinento

--------------------------------------------------------------------------------------------- page299.

Tassa darikaya sotapattiphalupanissayam desanapariyosane caturasitisahassanam ca 1- dhammabhisamayam disva pageva sarirapatijagganam katva pattacivaramadaya nagaram pavisi. Manussa bhagavantam disva "addha ajja koci anuggahetabbo atthi, pageva pavittho bhagava"ti bhagavantam upagacchimsu. Bhagava yena maggena sa darika pitu santikam gacchati, tasmim atthasi. Nagaravasino tam padesam sammajjitva paripphositva pupphupaharam katva vitanam bandhitva asanam pannapesum. Nisidi bhagava pannatte asane, mahajanakayo parivaretva atthasi. Sa darika tam padesam sampatta 2- mahajanaparivutam bhagavantam disva pancapatitthitena vandi, tam bhagava amantetva "darike kuto agatasi"ti pucchi. Na janami bhagavati. Kuhim gamissasiti. Na janami bhagavati. Na janasiti. Janami bhagavati. Janasiti. Na janami bhagavati. Tam sutva manussa ujjhayanti "passatha bho ayam darika attano ghara agatapi bhagavata pucchiyamana `na janami'ti aha, tantavayasalam gacchanti capi pucchiyamana `na janami'ti aha, `na janasi'ti vutta `janami'ti aha, `janasi'ti vutta `na janami'ti aha, sabbam paccanikameva karoti"ti. Bhagava manussanam tamattham pakatam katukamo tam pucchi "kim maya pucchitam, kintaya vuttan"ti. Sa tam 3- aha:- na mam bhante koci na janati "gharato agata tantavayasalam gacchati"ti, apica mam tumhe patisandhivasena pucchatha "kuto agatasi"ti, cutivasena pucchatha "kuhim gamissasi"ti. Aham ca na janami "kuto camhi agata niraya va devaloka va"ti, na hi janami "kuhimpi gamissami @Footnote: 1 cha.Ma. caturasitiya panasahassananca @2 cha.Ma. patta 3 cha.Ma. ayam patho na dissati

--------------------------------------------------------------------------------------------- page300.

Nirayam va devalokam va"ti, tasma "na janami"ti avacam. Tato mam bhagava maranam sandhaya pucchi "na janasi"ti, aham ca janami "sabbesam maranam dhuvan"ti, tenavocam "janami"ti. Tato mam bhagava maranakalam sandhaya pucchi "janasi"ti, aham ca na janami "kada 1- marissami kim ajja va udahu sve"ti, 2- tenavocam "na janami"ti. Bhagava taya vissajjitam panham "sadhu sadhu"ti anumodi. Mahajanakayopi "yava pandita ayam darika"ti sadhukarasahassani adasi. Atha bhagava darikaya sappayam viditva dhammam desento:- "andhabhuto ayam loko tanukettha vipassati sakunto 3- jalamuttova appo saggaya gacchati"ti 4- imam gathamaha. Sa gathapariyosane sotapattiphale patitthasi. Caturasitiya panasahassananca dhammabhisamayo ahosi. Sa bhagavantam vanditva pitu santikam agamasi, pita tam disva "cirenagata"ti kuddho vegena tante vemam pakkhipi, tam nikkhamitva darikaya kucchim bhindi, sa tattheva kalamakasi. So disva "naham mama dhitaram paharim, apica kho imam vegasa vemam nikkhamitva imissa kucchim bhindi. Jivati nu kho nanu kho"ti vimamsanto matam disva cintesi "manussa mam `imina dhita marita'ti natva upakkoseyyum, tena rajapi garukam dandam paneyya, handaham patikacceva palayissami"ti. So dandabhayena palayanto bhagavato santike kammatthanam gahetva aranne vasantanam bhikkhunam vasanokasam papuni, te ca bhikkhu upasankamitva vanditva 5- pabbajjam yaci. Te nam pabbajetva @Footnote: 1 ka. kadaci 2 cha.Ma. sve vati @3 cha.Ma. sakuno 4 khu.dha. 25/174/47 @5 cha.Ma. ayam patho na dissati

--------------------------------------------------------------------------------------------- page301.

Tacapancakakammatthanam adamsu, so tam uggahetva vayamanto na cirasseva arahattam papuni, te cassa acariyupajjhaya. Atha mahapavaranaya sabbeva bhagavato santikam agamamsu "visuddhippavaranam pavareyyama"ti. 1- Bhagava pavaretva vutthavasso bhikkhusamghaparivuto gamanigamadisu carikam caramano anupubbena alavim agamasi. Tattha manussa ca bhagavantam nimantetva danadini karonta tam bhikkhum disva "dhitaram maretva idani kam maretum agatosi"tiadini vatva uppandesum. Bhikkhu tam sutva upatthanavelaya upasankamitva bhagavato etamattham arocesum. Bhagava "na bhikkhave ayam bhikkhu dhitaram mareti, sa attano kammena mata"ti vatva tassa bhikkhuno manussehi dubbijanam khinasavamunibhavam pakasento bhikkhunam dhammadesanattham imam gathamabhasi. Tassattho:- yo tisupi kammadvaresu silasamyamena samyatatto kayena va vacaya va cetasa va himsadikam na karoti papam, tanca kho pana daharo va daharavaye thito, majjhimo va majjhimavaye thito, eteneva nayena thero pacchimavaye thitoti kadacipi na karoti. Kimkarana? yatatto, yasma anuttaraya viratiya sabbapapehi uparatacitto vuttam hoti. Idani muni arosaneyyo na so roseti kanciti etesam padanam ayam yojana ca adhippayo ca:- so khinasavamuni arosaneyyo "dhitumarako"ti va "pesakarako"ti va evamadina nayena kayena va vacaya va rosetum ghattetum badhetum araho na hoti. Sopi hi na roseti kanci "naham mama dhitaram maremi, tvam maresi, tumhadiso va mareti"tiadini vatva kanci na @Footnote: 1 cha.Ma. pavaressamati

--------------------------------------------------------------------------------------------- page302.

Roseti na ghatteti na badheti, tasma sopi na rosaneyyo. Apica kho pana "titthatu nago, ma nagam ghattesi, namo karohi nagassa"ti 1- vuttanayena namassitabboyeva hoti. Tam vapi dhira muni vedayantiti ettha pana tampi dhirava munim vedayantiti evam padavibhago veditabbo. Adhippayo cettha:- tam "ayam arosaneyyo"ti ete balamanussa ajanitva rosenti. Ye pana dhira honti, te dhirava tampi munim vedayanti, ayam khinasavamuniti janantiti. [219] Yadaggatoti ka uppatti? savatthiyam kira pancaggadayako Nama brahmano ahosi. So nippajjamanesu 2- sassesu khettaggam rasaggam kotthaggam kumbhiaggam bhojanagganti imani panca aggani deti. Tattha pathamapakkani yo ca 3- saliyavagodhumasisani aharapetva yagupayasaputhukadini patiyadetva "aggassa data medhavi, aggam so adhigacchati"ti evamditthiko hutva buddhappamukhassa bhikkhusamghassa danam deti, idamassa khettaggadanam. Nipphannesu pana sassesu layitesu madditesu ca pavaradhannani gahetva tatheva danam deti, idamassa rasaggadanam. Puna tehi dhannehi kotthagarani purapetva pathamam kotthagaravivarane pathamanihatani dhannani gahetva tatheva danam deti, idamassa kotthaggadanam. Yam yadeva panassa ghare randhati, 4- tato aggam anuppattapabbajitanam adatva antamaso darakanampi na kinci deti, idamassa kumbhiaggadanam. Puna attano bhojanakale pathamupanitam bhojanam purebhattakale samghassa, pacchabhattakale sampattayacakanam, tadabhavena 5- antamaso sunakhanampi adatva na bhunjati, idamassa bhojanaggadanam. Evam so pancaggadayakotveva abhilakkhito ahosi. @Footnote: 1 Ma.mu. 12/249/211 2 cha.Ma. nipphajjamanesu 3 cha.Ma. pathamapakkaniyeva @4 cha.Ma. randheti 5 cha.Ma. tadabhave

--------------------------------------------------------------------------------------------- page303.

Athekadivasam bhagava paccusasamaye buddhacakkhuna lokam volokento tassa brahmanassa brahmaniya ca sotapattimaggaupanissayam disva sarirapatijagganam katva anuppageyeva 1- gandhakutim pavisi. Bhikkhu pidahitadvaram 2- gandhakutim disva "ajja bhagava ekakova gamam pavisitukamo"ti natva bhikkhacaravelaya gandhakutim padakkhinam katva pindaya pavisimsu. Bhagavapi brahmanassa bhojanavelaya 3- nikkhamitva savatthim pavisi. Manussa bhagavantam disvayeva "nunajja koci satto anuggahitabbo atthi, tatha hi bhagava ekakova pavittho"ti natva na bhagavantam upasankamimsu nimantanatthaya. Bhagavapi anupubbena brahmanassa gharadvaram sampatva atthasi, tena ca samayena brahmano bhojanam gahetva nisinno hoti, brahmani pasassa vijanim gahetva thita. Sa bhagavantam disva "sacayam brahmano passeyya, pattam gahetva sabbam bhojanam dadeyya, tato me puna pacitabbam bhaveyya"ti cintetva appasadanca maccheranca uppadetva yatha brahmano bhagavantam na passati, evam talavantena paticchadesi. Bhagava tam natva sarira pabham 4- munci, tam brahmano suvannobhasam disva "kimetan"ti olokento 5- addasa bhagavantam dvare thitam. Brahmanipi "dittho tena 6- bhagava"ti tavadeva talavantam nikkhipitva bhagavantam upasankamitva pancapatitthitena vandi, vanditva cassa utthahantiya sappayam viditva bhagava:- "sabbaso namarupasmim yassa natthi mamayitam asata ca na socati sa ve bhikkhuti vuccati"ti 7- @Footnote: 1 cha.Ma.,i. atippageva 2 cha.Ma. pihitadvaram @3 cha.Ma. bhojanavelayam 4 cha.Ma. sarirabham @5 cha.Ma. ullokento 6 cha.Ma. dittho nena @7 khu.dha. 25/367/81

--------------------------------------------------------------------------------------------- page304.

Imam gathamabhasi. Sa gathapariyosaneyeva sotapattiphale patitthasi. Brahmanopi bhagavantam antogharam pavesetva asane nisidapetva dakkhinodakam datva attano upanitabhojanam upanamesi "tumhe bhante sadevake loke aggadakkhineyya, sadhu me tam bhojanam attano patte patitthapetha"ti. Bhagava tassa anuggahattham patiggahetva paribhunji, katabhattakicco ca brahmanassa sappayam viditva imam gathamabhasi. Tassattho:- yam kumbhito pathamameva gahitatta aggato, addhavasesaya 1- kumbhiya agantva tato gahitatta majjhato, ekadvikatacchumattavasesaya kumbhiya agantva tato gahitatta sesato va pindam labhetha. Paradattupajiviti pabbajito. So hi udakadantaponam thapetva avasesam pareneva dattam upajivati, tasma "paradattupajivi"ti vuccati. Nalam thutum napi 2- nipaccavaditi aggato laddha attanam va dayakam va thometumpi narahati pahinanunayatta, sesato laddha "kim etam imina dinnan"tiadina nayena dayakam nipatetva appiyavacanani vattumpi narahati 3- pahinapatighatta. Tam vapi dhira muni vedayantiti tampi pahinanunayapatigham dhirava munim vedayantiti brahmanassa arahattanikutena gatham desesi. Gathapariyosane brahmano sotapattiphale patitthahiti. [220] Munim carantanti ka uppatti? savatthiyam kira annataro Setthiputto utuvasena tisu pasadesu sabbasampattihi paricarayamano daharova pabbajitukamo hutva tato 4- matapitaro yacitva khaggavisanasutte "kama hi citra"ti 5- imissa gathaya atthuppattiyam vuttanayeneva tikkhattum pabbajitva @Footnote: 1 cha.Ma. addhavasesaya 2 cha.Ma. nopi 3 cha.Ma. vattapi na hoti @4 cha.Ma. ayam patho na dissati 5 khu.dha. 25/50/345

--------------------------------------------------------------------------------------------- page305.

Ca uppabbajitva ca catutthavare arahattam papuni. Tam pubbaparicayena bhikkhu bhananti "samayo avuso uppabbajitun"ti. So "abhabbodanaham avuso vibbhamitun"ti aha. Tam sutva bhikkhu bhagavato arocesum, bhagava "evametam bhikkhave abhabbo so dani vibbhamitun"ti tassa khinasavamunibhavam avikaronto imam gathamaha. Tassattho:- moneyyadhammasamannagamena munim, ekaviharitaya, pubbe vuttappakarasu va cariyasu yaya kayaci cariyaya carantam, pubbe viya methunadhamme cittam akatva anuttaraya viratiya viratam methunasma. Dutiyapadassa sambandho:- kidisam munim carantam viratam methunasmati ce? yo yobbane na upanibajjhate 1- kvaci, yo bhadrepi yobbane vattamane kvaci itthirupe yatha pure, evam methunaragena na upanibajjhati. Atha va kvaci attano va parassa va yobbane "yuva tavamhi, ayam va yuvati patisevami tava kame"ti evam yo ragena na upanibajjhatiti ayamettha attho. Na kevalam ca viratam methunasma, apica kho pana jatimadadibheda mada, pancakamagunesu sativippavasasankhata pamadapi ca viratam, evam madappamada viratatta evam 2- ca vippamuttam sabbakilesabandhanehi. Yatha va eko lokikayapi viratiya virato hoti, na evam, kim pana vippamuttam viratam, sabbakilesabandhanehi vippamuttatta lokuttaraviratiya viratantipi attho. Tam vapi dhirati tampi dhira eva munim vedayanti, 3- tumhe pana nam na vedayatha, tena nam evam bhanathati dasseti. [221] Annaya lokanti ka uppatti? bhagava kapilavatthusmim viharati. Tena kho pana samayena 4- nandassa abharanamangalam abhisekamangalam avahamangalanti @Footnote: 1 cha.Ma. yobbanena nopanibajjhate 2 cha.Ma. eva @3 cha.Ma. tam vapi dhira muni vedayantiti 4 cha.Ma. tena samayena

--------------------------------------------------------------------------------------------- page306.

Tini mangalani akamsu. Bhagavapi tattha nimantito pancabhikkhusatehi saddhim tattha gantva bhattam 1- bhunjitva nikkhamanto nandassa hatthe pattam adasi. Tam nikkhamantam disva janapadakalyani "tuvatam kho ayyaputta agaccheyyasi"ti aha. So bhagavato garavena "handa bhagava pattan"ti vattum asakkonto viharameva gato. Bhagava gandhakutiparivene thatva "ahara nanda pattan"ti gahetva "pabbajissasi"ti aha. So bhagavato garavena patikkhipitum asakkonto "pabbajami bhagava"ti aha, tam bhagava pabbajesi. So pana janapadakalyaniya vacanam punappunam saranto ukkanthi. Tam bhikkhu bhagavato arocesum, bhagava nandassa anabhiratim vinodetukamo 2- "tavatimsabhavanam gatapubbosi nanda"ti aha, nando "naham bhante gatapubbo"ti avoca. Tato nam bhagava attano anubhavena tavatimsabhavanam netva vejayantapasadadvare atthasi. Bhagavato agamanam viditva sakko accharaganaparivuto pasada orohi. Ta sabbapi kassapassa bhagavato savakanam padamakkhanatelam datva kakutapadiniyo ahesum. Atha bhagava nandam amantesi "passasi no tvam nanda imani panca accharasatani kakutapadani"ti sabbam vittharetabbam. Matugamassa nama nimittanubyanjanam gahetabbanti sakalepi buddhavacane etam natthi, atha ca panettha bhagava upayakusalataya aturassa dose uggiletva niharitukamo bhisakko viya 3- nandassa ragam uggiletva niharitukamo nimittanubyanjanaggahanam anunnasi yatha tam anuttaro purisadammasarathiti. Tato bhagava accharahetu nandassa brahmacariye abhiratim viditva bhikkhu anapesi "bhatakavadena nandam codetha"ti. So tehi codiyamano lajjito yoniso @Footnote: 1 cha.Ma. ayam patho na dissati 2 ka. vinetukamo @3 cha.Ma. vejjo subhojanam viya

--------------------------------------------------------------------------------------------- page307.

Manasikaronto patipajjitva na cirasseva arahattam sacchakasi. Tassa cankamanakotiyam rukkhe adhivattha devata bhagavato etamattham arocesi, bhagavatopi nanam udapadi. Bhikkhu ajananta tathevayasmantam codenti, bhagava "na bhikkhave idani nando evam codetabbo"ti tassa khinasavamunibhavam dipento tesam bhikkhunam dhammadesanattham imam gathamabhasi. Tassattho:- dukkhasaccavavatthanakaranena 1- khandhadilokam annaya janitva vavatthapetva nirodhasaccasacchikiriyaya paramatthadassim samudayappahanena ca catubbidham ogham pahinasamudayatta rupamadadivegasahanena cakkhvadiayatanasamuddam ca 2- atitariya atitaritva atikkamitva maggabhavanaya, "tanniddeso tadin"ti 3- imaya tadilakkhanappattiya tadim. Yo cayam kamaragadikilesarasiyeva avahananatthena ogho, kucchitagatipariyayena samuddanatthena samuddo, tam samudayappahanena 4- ogham samuddam ca atitariya atitinnoghatta idani tumhehi evam vuccamanepi vikaramanapajjanataya tadinti evamettha 5- attho ca adhippayo ca veditabbo. Tam chinnagantham asitam anasavanti idam panassa thutivacanameva, imaya catusaccabhavanaya catunnam ganthanam chinnatta chinnagantham, ditthiya va tanhaya va katthaci anissitatta asitam, catunnam asavanam abhavena anasavanti vuttam hoti. Tam vapi dhira muni vedayantiti tampi dhira va khinasavamunim vedayanti, tumhe pana avedayamana evam bhanathati dasseti. [222] Asama ubhoti ka uppatti? annataro bhikkhu kosalaratthe Paccantagamam nissaya aranne viharati, tasmim ca game migaluddako tassa @Footnote: 1 cha.Ma. dukkhasaccavavatthanatharanena 2 cha.Ma. cakkhadiayatanasamuddanca @3 cha.Ma. tanniddesa taditi 4 cha.Ma. samudayappahaneneva @5 cha.Ma. evampettha

--------------------------------------------------------------------------------------------- page308.

Bhikkhuno vasanokasam gantva mige bandhati. So arannam pavisanto theram gamam pindaya pavisantampi passati, aranna agacchanto gamato nikkhamantampi passati. Evam abhinhadassanena there jatasineho ahosi. So yada bahumamsam labhati, tada therassapi rasapindapatam deti. Manussa ujjhayanti "ayam bhikkhu `amukasmim padese miga titthanti caranti paniyam pivanti'ti luddakassa aroceti, tato luddako mige mareti, tena ubho sangamma jivikam kappenti"ti. Atha bhagava janapadacarikam caramano tam janapadam agamasi, bhikkhu gamam pindaya pavisanta tam pavattim sutva bhagavato arocesum. Bhagava luddakena saddhim samanajivikabhavasadhakam tassa bhikkhuno khinasavamunibhavam dipento tesam bhikkhunam dhammadesanattham imam gathamabhasi. Tassattho:- yo ca bhikkhave bhikkhu, yo ca luddako, ete asama ubho. Yam manussa bhananti "samanajivika"ti, tam miccha. Kimkarana? duraviharavuttino, dure viharo ca vutti ca nesanti duraviharavuttino. Viharoti vasanokaso, so ca bhikkhuno aranne, luddakassa ca game. Vuttiti jivika, sa ca bhikkhuno game sapadanabhikkhacariya, luddakassa ca aranne migasakunamarana puna caparam gihi daraposi, so luddako tena kammena puttadaram poseti, amamo ca subbato, puttadaresu tanhaditthimamattavirahito sucivatatta sundaravatatta ca subbato khinasavo bhikkhu. Puna caparam parapanarodhaya gihi asannato, so luddako gihi parapanarodhaya tesam pananam jivitindriyupacchedaya kayavacacittehi asamyato. Niccam muni rakkhati panine yato, itaro pana khinasavamuni kayavacacittehi niccam yato samyato panino rakkhati. Evam sante te katham samanajivika bhavissantiti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page309.

[223] Sikhi yathati ka uppatti? bhagavati kapilavatthusmim viharante sakiyanam katha udapadi "pathamasotapanno 1- paccha sotapattim pattassa dhammena vuddhataro hoti, tasma paccha sotapannena bhikkhuna pathamasotapannassa gihino abhivadanadini kattabbani"ti. Tam katham annataro pindapatacariko 2- bhikkhu sutva bhagavato arocesi. Bhagava "anna eva hi ayam jati, pujaneyyavatthu lingan"ti sandhaya "anagamipi ce bhikkhave gihi hoti, tena tadahupabbajitassapi samanerassa abhivadanadini kattabbaneva"ti vatva puna paccha sotapannassapi bhikkhuno pathamasotapannagahatthato atimahantam visesam dassento bhikkhunam dhammadesanattham imam gathamabhasi. Tassattho:- yvayam matthake jataya sikhaya sabbhavena sikhi, manidandasadisaya givaya nilagivoti ca mayuro vihangamo vuccati, so yatha haritahamsatambahamsakhirahamsakala- hamsapakahamsasuvannahamsesu yvayam suvannahamso, tassa hamsassa javena solasimpi kalam na upeti. Suvannahamsopi 3- muhuttakena yojanasahassampi gacchati, yojanampi asamattho itaro dissati. 4- Dassaniyatta 5- pana ubhopi dassaniya honti, evam gihi pathamasotapannopi kincapi maggadassanena dassaniyo hoti, atha kho so paccha sotapannassapi maggadassanena tulyadassaniyabhavassapi bhikkhuno javena nanukaroti. Katamena javena? uparimaggavipassanananajavena. Gihino hi tam nanam dandham hoti puttadaradijatitaya 6- jatitatta, bhikkhuno pana tikkham hoti tassa jataya vijatitatta. Svayamattho bhagavata "munino @Footnote: 1 cha.Ma. pathamakasotapanno 2 cha.Ma. pindacariko @3 cha.Ma. suvannahamso hi 4 cha.Ma. ayam patho na dissati @5 cha.Ma. dassaniyataya 6 cha.Ma. puttadaradijataya

--------------------------------------------------------------------------------------------- page310.

Vivittassa vanasmim jhayato"ti imina padena desito. 1- Ayam hi sekkhamuni bhikkhu kayacittavivekena ca vivitto hoti, lakkhanarammanupanijjhanena ca niccam vanasmim jhayati, kuto gihino evarupo viveko ca jhanam cati ayam hi ettha adhippayoti. Paramatthajotikaya khuddakatthakathaya suttanipatatthakathaya munisuttavannana nitthita. Nitathito ca pathamo vaggo atthavannananayato. Namena uragavaggoti. ----------------


             The Pali Atthakatha in Roman Book 28 page 286-310. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=28&A=6737&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=28&A=6737&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=313              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=25&A=7600              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=25&A=7543              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=25&A=7543              Contents of The Tipitaka Volume 25 http://84000.org/tipitaka/read/?index_25

first pageprevious pageno pageNumbernext book chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]