ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 28 : PALI ROMAN Sutta.A.1 (paramattha.1)

page37.

Pariharitva gocare caretva sihabyagghadibhaya parittayitva aneti. Tatharupo usabhopi gavampati idha mayham gomandale atthiti dassesi. [27] Evam vutte bhagava tatheva dhaniyam ovadanto imam paccanikagatham aha "natthi vasa"ti. Ettha cesa adhippayo:- idha amhakam sasane adamitatthena vuddhatthena ca vasasankhata pariyutthana va, tarunavacchake sandhaya vasanam mulatthena khiradayiniyo sandhaya paggharanatthena va dhenupasankhata anusaya va, patisandhigabbhadharanatthena godharanisankhata punnapunnanenjabhisankharacetana va, samyogapatthanatthena pavenisankhata patthana tanha va, adhipaccatthena pubbangamatthena setthatthena ca gavampatiusabhasankhatam abhisankharavinnanam va natthi, svaham imaya sabbayogakkhemabhutaya natthitaya tuttho, tvam pana sokadivatthubhutaya atthitaya tuttho. Tasma sabbayogakkhemataya tutthassa mamevetam yuttam vattum "atha ce patthayasi pavassa deva"ti. [28] Tampi sutva dhaniyo taduttarimpi subhasitamatarasam adhigantukamo attano goganassa khilabandhanasampattim dassento aha "khila nikhata"ti. Tattha khilati gunnam bandhanatthambha. Nikhatati akotetva bhumippavesita 1- khuddaka mahanta khanitva thapita. Asampavedhiti akampaka. Damati vacchakanam bandhanatthaya kata ganthipasayutta 2- rajjubandhanavisesa. Munjamayati munjatinamaya. Navati acirakata. Susanthanati sutthu santhana, suvattitasanthana va. Na hi sakkhintiti neva sakkhissanti. Dhenupapi chettunti tarunavacchakapi chinditum. [29] Evam vutte bhagava dhaniyassa indriyaparipakakalam natva purimanayeneva tam ovadanto imam catusaccaparidipikam gatham abhasi "usabhoriva chetva"ti. Tattha usabhoti gopita goparinayako goyuthapati balibaddo. Keci @Footnote: 1 cha.Ma. bhumiyam pavesita 2 Si. ganthita nandipasayutta, cha.Ma. ganthitapasayutta

--------------------------------------------------------------------------------------------- page38.

Pana bhananti "gavasatajettho usabho, gavasahassajettho vasabho gavasatasahassajettho 1- nisabho"ti. Apare "ekagamakkhette jettho usabho, dvisu jettho vasabho, sabbattha appatihato nisabho"ti. Sabbe ete papanca, apica kho pana usabhoti va vasabhoti va nisabhoti va sabbepete appatisamatthena veditabba. Yathaha "nisabho vata bho samano gotamo"ti. 2- Rakaro padasandhikaro. Bandhananiti rajjubandhanani kilesabandhanani ca. Nagoti hatthi. Putilatanti galocilatam. Yatha hi suvannavannopi kayo putikayo, vassasatikopi sunakho kukkuro, tadahujatopi sigalo "jarasigalo"ti vuccati. Evam abhinavapi galocilata asarakatthena "putilata"ti vuccati. Dalayitvati 3- chinditva. Gabbhanca seyyanca gabbhaseyyam. Tattha gabbhaggahanena jalabujayoni, seyyaggahanena avasesa. 4- Gabbhaseyyamukhena va sabbapi ta vuttati veditabba. Sesamettha padatthato uttanameva. Ayam panettha adhippayo:- dhaniya tvam bandhanena tuttho, aham pana bandhanena attiyanto thamaviriyupeto mahausabhoriva bandhanani pancuddhambhagiyasamyojanani catutthaariyamaggathamaviriyena chetva, nago putilatamva pancorambhagiyasamyojanabandhanani hetthimamaggattayathamaviriyena dalayitva, atha va usabhoriva bandhanani anusaye nago putilatamva pariyutthanani chetva dalayitvava thito. Tasma na puna gabbhaseyyam upessam. Soham jatidukkhavatthukehi sabbadukkhehi parimutto sobhami "atha ce patthayasi pavassa deva"ti vadamano. Tasma sace tvampi aham viya vattumicchasi, chinda tani bandhananiti. Ettha ca bandhanani samudayasaccam, gabbhaseyya dukkhasaccam, "na upessan"ti ettha anupagamo anupadisesavasena, "../../bdpicture/chetva daletva"ti ettha chedo padalananca saupadisesavasena nirodhasaccam, yena chindati padaleti ca, tam maggasaccanti. Evametam catusaccadipikam gatham sutva gathapariyosane dhaniyo ca pajapati cassa dve ca dhitaroti cattaro jana sotapattiphale patitthahimsu. @Footnote: 1 cha.Ma. satasahassajettho 2 sam.sa. 15/38/31 3 ka. padalayitvati @4 Ma. avasesa gabbhaseyya

--------------------------------------------------------------------------------------------- page39.

Atha dhaniyo aveccappasadayogena tathagate mulajataya patitthitaya saddhaya pannacakkhuna bhagavato dhammakayam disva dhammakayasancoditahadayo 1- cintesi:- "bandhanani chindim, gabbhaseyya ca me natthi"ti avicim pariyantam katva yava bhavagga ko anno evam sihanadam nadissati annatra bhagavata, agato nu kho me satthati. Tato bhagava chabbannarasmijalavicitrasuvannarasasekapinjaram viya sarirabham dhaniyassa nivesane munci "passa dani yathasukhan"ti. [30] Atha dhaniyo anto pavitthacandimasuriyam viya samanta pajjalitapadipasahassasamujjalitamiva ca nivesanam disva "agato bhagava"ti cittam uppadesi, tasmimyeva ca samaye meghopi pavassi. Tenahu sangitikara "ninnanca thalanca purayanto"ti. Tattha ninnanti pallalam. Thalanti ukkulam. Evametam ukkulavikulam sabbampi samam katva purayanto mahamegho pavassi, vassitum arabhiti vuttam hoti. Tavadevati yam khanam bhagava sarirabham munci, dhaniyo ca "sattha me agato"ti saddhamayam cittabham munci, tam khanam pavassiti. Keci pana "suriyuggamanampi tasmimyeva khane"ti vannayanti. [31-32] Evam tasmim dhaniyassa saddhuppadatathagatobhasapharana- suriyuggamanakkhane vassato devassa saddam sutva dhaniyo pitisomanassajato imamattham abhasatha "labha vata no anappaka"ti. Dve gatha vattabba. Tattha yasma dhaniyo saputtadaro bhagavato ariyamaggapativedhena dhammakayam disva lokuttaracakkhuna rupakayam disva lokiyacakkhuna saddhapatilabham labhi, tasma aha "labha vata no anappaka, ye mayam bhagavantam addasama"ti. Tattha vataiti vimhayatthe nipato. Noiti amhakam. Anappakati vipula. Sesam uttanameva. Saranam tam upemati ettha pana kincapi maggapativedhenevassa siddham saranagamanam, tattha pana nicchayagamanameva gato, idani vacaya attasanniyyatanam karoti. Maggavasena va sanniyyatanasaranatam acalasaranatam patto, tam paresam vacaya pakatam karonto panipatasaranagamanam gacchati. Cakkhumati @Footnote: 1 cha. dhammataya coditahadayo. Ma. dhammakayacoditahadayo

--------------------------------------------------------------------------------------------- page40.

Bhagava pakatidibbapannasamantabuddhacakkhuhi pancahi cakkhuhi cakkhuma. Tam alapanto aha "saranam tam upema cakkhuma"ti. Sattha no hohi tuvam mahamuniti idam pana vacanam sissabhavupagamanenapi saranagamanam puretum bhanati, gopi ca ahanca assava, brahmacariyam sugate caramaseti idam samadanavasena. Tattha brahmacariyanti methunaviratimaggasamanadhammasasanasadarasantosanametam adhivacanam. "brahmacari"ti 1- evamadisu hi methunavirati brahmacariyanti vuccati. "idam kho pana me pancasikha brahmacariyam ekantanibbidaya"ti 2- evamadisu maggo. "abhijanami kho panaham sariputta caturangasamannagatam brahmacariyam carita"ti 3- evamadisu samanadhammo. "tayidam brahmacariyam iddhanceva phitanca"ti 4- evamadisu sasanam. "mayanca bhariya natikkamama amhe ca bhariya natikkamanti annatra tahi brahmacariyam carama tasma hi amham dahara na miyyare"ti 5- evamadisu sadarasantoso. Idha pana samanadhammabrahmacariyapubbangamam uparimaggabrahmacariyamadhippetam. Sugateti sugatassa santike. Bhagava hi antadvayam anupagamma sutthu gatatta, sobhanena ca ariyamaggagamanena samannagatatta, sundaranca nibbanasankhatam thanam gatatta sugatoti vuccati. Samipatthe cettha bhummavacanam, tasma sugatassa santiketi attho. Caramaseti carama. Yanhi tam sugatena 6- caramasiti vuccati, tam idha caramaseti. Atthakathacariya pana "seti nipato"ti bhananti, teneva cettha ayacanattham sandhaya "carama se"tipi patham vikappenti. Yam ruccati, tam gahetabbam. Evam dhaniyo brahmacariyacaranapadesena bhagavantam pabbajjam yacitva pabbajjapayojanam dassento 7- aha "jatimaranassa paraga, 8- dukkhassantakara @Footnote: 1 ma mu 12/83/56 2 di. maha. 10/329/214 3 Ma.mu. 12/155/119 @4 di. pa. 11/174/107 5 khu. ja. 27/1415/289 (sya) @6 Si. sakkatena, cha. sakkate, Ma. sugate 7 cha.Ma. dipento 8 cha.Ma. paragu

--------------------------------------------------------------------------------------------- page41.

Bhavamase"ti. Jatimaranassa param nama nibbanam, tam arahattamaggena gacchama. Dukkhassati vattadukkhassa. Antakarati abhavakaRa. Bhavamaseti bhavama, atha va aho vata mayam bhaveyyamati. "caramase"ti ettha vuttanayeneva tam veditabbam. Evam vatvapi ca puna ubhopi kira bhagavantam vanditva "pabbajetha no bhagava"ti evam pabbajjam yacimsuti. [33] Atha maro papima evam te ubhopi vanditva pabbajjam yacante disva "ime mama visayam atikkamitukama, handadani nesam 1- antarayam karomi"ti agantva gharavase gunam dassento imam gathamaha "nandati puttehi puttima"ti. Tattha nandatiti tussati modati. Puttehiti puttehipi dhitahipi. Sahayogatthe karanatthe va karanavacanam, puttehi saha nandati, puttehi karanabhutehi nandatiti vuttam hoti, puttimati puttava puggalo. Ititi evamaha. Maroti vasavattibhumiyam annataro damarikadevaputto. So hi tanthanam atikkamitukamam 2- janam yam sakkoti, tam mareti. Yam na sakkoti, tassapi maranam icchati. Tena "maro"ti vuccati. Papimati lamakapuggalo. Papasamacaro va. Sangitikaranametam vacanam, sabbagathasu ca idisani vacanasesani. 3- Yatha ca puttehi puttima, gopiyo 4- gohi tatheva nandati. Yassa gavo atthi, sopi gopiyo, gohi saha, gohi va karanabhutehi tatheva nandatiti attho. Evam vatva idani tassatthassa sadhakakaranam niddisati "upadhi hi narassa nandana"ti. Tattha upadhiti cattaro upadhayo kamupadhi khandhupadhi kilesupadhi abhisankharupadhiti. Kamapi hi "yam kho bhikkhave ime panca kamagune paticca uppajjati sukham somanassam, ayam kamanam assado"ti 5- evam vuttassa sukhassa adhitthanabhavato upadhiyati ettha sukhanti imina vacanatthena upadhiti vuccanti. Khandhapi khandhamulakadukkhassa adhitthanabhavato, kilesapi apayadukkhassa adhitthanabhavato, abhisankharapi bhavadukkhassa adhitthanabhavatoti. Idha pana @Footnote: 1 cha.Ma. handa nesam 2 cha.Ma. satthanatikkamitukamam 3 cha.Ma. ayam patho na dissati @4 Si. gomiyo 5 Ma.mu. 12/166/129

--------------------------------------------------------------------------------------------- page42.

Kamupadhi adhippeto. So sattasankharavasena duvidho. Tattha sattapatibaddho padhano, tam dassento "puttehi gohi"ti vatva karanam aha "upadhi hi narassa nandana"ti. Tassattho:- yasma ime kamupadhi narassa nandana, nandayanti naram pitisomanassam upasamharanta, tasma veditabbametam "nandati puttehi puttima, gopiyo gohi tatheva nandati, tvanca puttima gopiyo ca, tasma etehi nanda, ma pabbajjam patikankhi. Pabbajitassa hi ete upadhayo na santi, evam sante tvam dukkhassantam patthentopi dukkhitova bhavissasi"ti. Idani tassapi atthassa sadhakakaranam niddisati "na hi so nandati, yo nirupadhi"ti. Tassattho:- tasma yassete upadhayo natthi, so piyehi natihi 1- vippayutto nibbhogupakarano na nandati, tasma tvam ime upadhayo vajjetva pabbajito dukkhitova bhavissasiti. [34] Atha kho bhagava "maro ayam papima imesamantarayaya agato"ti viditva phalena phalam patento viya tayeva marenabhataya upamaya maravadam bhindanto tameva gatham parivattetva "upadhi sokavatthu"ti dassento aha "socati puttehi puttima"ti. Tattha sabbam padatthato uttanameva. Ayam pana adhippayo:- ma papima evam avaca "nandati puttehi puttima"ti. Sabbeheva hi piyehi manapehi nanabhavo vinabhavo, anatikkamaniyo ayam vidhi, tesanca piyamanapanam puttadaranam gavassavalavahirannasuvannadinam vinabhavena adhimattasokasallasamappitahadaya satta ummattakapi honti khittacitta, maranampi nigacchanti maranamattampi dukkham. Tasma evam tanhaya 2- :- socati puttehi puttima. Yatha ca puttehi puttima, gopiyo gohi tatheva socatiti. Kimkarana? upadhi hi narassa socana. Yasma ca upadhi hi narassa socana tasma eva. Na hi so socati, yo nirupadhi. Yo upadhisamsaggappahanena 3- nirupadhi hoti, so santuttho hoti kayapariharikena civarena kucchipariharikena pindapatena, @Footnote: 1 Ma. upadhihi 2 cha. ganha 3 cha.Ma. upadhisu sangappahanena

--------------------------------------------------------------------------------------------- page43.

Yena yeneva pakkamati, samadayeva pakkamati. Seyyathapi nama pakkhi sakuno .pe. Naparam itthattayati pajanati. Evam sabbasokasamugghata na hi so socati, yo nirupadhiti. Iti bhagava arahattanikutena desanam vosapesi. Atha va yo nikkileso, so na socati. Yavadeva hi kilesa santi, tavadeva sabbe upadhayo sokamulava 1- honti, kilesappahana pana natthi sokoti. Evampi arahattanikuteneva desanam vosapesi. Desanapariyosane dhaniyo ca gopi ca ubhopi pabbajimsu, bhagava akaseneva jetavanam agamasi. Te pabbajitva arahattam sacchikarimsu, vasanatthane ca nesam gopalaka viharam karesum. So ajjapi gopalakaviharotveva 2- pannayatiti. Paramatthajotikaya khuddakatthakathaya suttanipatatthakathaya dhaniyasuttavannana nitthita. -------------------


             The Pali Atthakatha in Roman Book 28 page 37-43. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=28&A=925&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=28&A=925&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=295              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=25&A=6895              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=25&A=6800              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=25&A=6800              Contents of The Tipitaka Volume 25 http://84000.org/tipitaka/read/?index_25

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]