ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 29 : PALI ROMAN Sutta.A.2 (paramattha.2)

                   6. Kapilasutta (dhammacariyasutta) vannana
      dhammacariyanti kapilasuttam. 1- Ka uppatti? hemavatasutte vuttanayeneva
parinibbute kassape bhagavati dve kulaputta bhataro nikkhamitva savakanam
santike pabbajimsu. Jettho sodhano 2- nama, kanittho kapilo nama. Tesam mata
sadhani 3- nama, kanitthabhagini tapana nama. Tapi bhikkhunisu pabbajimsu. Tato
te dvepi hemavatasutte vuttanayeneva "sasane bhante 4- kati dhurani"ti
pucchitva 5- sutva tesu 6- jettho "vasadhuram puressami"ti panca vassani
acariyupajjhayanam santike vasitva pancavasso hutva yava arahattam, tava
kammatthanam sutva arannam pavisitva vayamanto arahattam papuni. Kapilo
"ahantava taruno, vuddhakale 7- vasadhurampi paripuressami"ti ganthadhuram arabhitva
tepitako ahosi. Tassa pariyattim nissaya parivaro, parivaram nissaya labho
udapadi.
      So bahusaccamadena matto panditamani anannatepi annatamani
hutva parehi vuttam kappiyampi akappiyam, akappiyampi kappiyam, savajjampi
anavajjam, anavajjampi savajjanti bhanati. Tato 8- pesalehi bhikkhuhi "ma avuso
kapila evam avaca"tiadina nayena ovadiyamano "tumhe kim janatha
rittamutthisadisa"tiadihi vacanehi khumsento vambhentoyeva carati. Bhikkhu tassa
bhatuno sodhanattherassapi etamattham arocesum. Sopi nam upasankamitva aha
"avuso kapila sasanassa ayu nama tumhadisanam sammapatipatti, ma avuso
kappiyampi akappiyam, akappiyampi kappiyam, savajjampi anavajjam, anavajjampi
@Footnote: 1 paliyam dhammacariyasuttanti likhitam  2 dhammapadatthakathayam 2/327 (cha.Ma.)  3 Ma. sodhani
@4 cha.Ma. ayam patho na dissati  5 i. dhurani pucchitva  6 cha.Ma.,i. ca
@7 i. vuddha....evamuparipi  8 cha.Ma.,i. so
Savajjanti vadehi"ti. So tassapi vacanam nadiyi. Tato nam sodhanatthero
dvattikkhattum vatva:-
            "ekavacampi dvivacam 1-        bhaneyya anukampako
            tatuttarim 2- na bhaseyya         daso vayyassa 3- santike"ti 4-
parivajjetva "tvameva avuso sakena kammena pannayissasi"ti pakkami. Tato
pabhuti nam pesala bhikkhu chaddesum.
      So duracaro hutva duracaraparivuto viharanto ekadivasam "uposatham
osaressami"ti sihasanam abhiruyha citravijanim gahetva nisinnova 5- "vattati 6-
avuso ettha bhikkhunam patimokkho"ti tikkhattum aha. Atheko bhikkhupi "mayham
vattati"ti na avoca. Na ca tassa tesam va patimokkho vattati. Tato so
"patimokkhe sutepi assutepi vinayo nama natthi"ti asana vutthasi. Evam
kassapassa bhagavato sasanam osakkapesi vinasesi. Atha sodhanatthero tadaheva
parinibbayi. Sopi kapilo evam tam sasanam osakkapetva kalakato
avicimahaniraye nibbatti, sapi tassa mata ca bhagini ca tasseva ditthanugatim
apajjitva pesale bhikkhu akkosamana paribhasamana kalam katva niraye
nibbattimsu.
      Tasmimyeva ca kale pancasata purisa gamaghatadini katva corikaya
jivanta janapadamanussehi anubaddha palayamana  arannam pavisitva tattha kinci
gahanam va  patisaranam va apassanta avidure padese 7- vasantam annataram
arannikam bhikkhum disva vanditva "amhakam bhante patisaranam hotha"ti bhanimsu.
@Footnote: 1 ka. ekavacam dvevacam  2 ka. daduttarim
@3 ka. doso annassa, i. daso ayirassa  4 khu.ja. 28/76/34 (sya)
@5 cha.Ma.,i. nisinno  6 cha.Ma. vattati, evamuparipi  7 cha.Ma.,i. pasane
Thero "tumhakam silasadisam patisaranam natthi, sabbe panca silani samadiyatha"ti
aha. Te 1- "sadhu"ti sampaticchitva silani samadiyimsu. Thero "tumhe silavanto,
idani attano jivitam vinasentesupi ma mano padusayittha"ti aha. Te
"sadhu"ti sampaticchimsu. Atha te janapada sampatva 2- ito cito ca maggamana
te core disva sabbeva  jivita voropesum. Te kalam katva kamavacaradevaloke
nibbattimsu. Tesam 3- jetthakacoro jetthakadevaputto ahosi, itare tasseva
parivaRa.
      Te anulomapatilomam samsaranta ekam buddhantaram devaloke khepetva
amhakam bhagavato kale devalokato cavitva jetthakadevaputto savatthidvare
kevattagamo atthi, tattha pancasatakulajetthassa kevattassa pajapatiya kucchimhi
patisandhim aggahesi, itare avasesakevattapajapatinam. Evam tesam ekadivasamyeva
patisandhiggahananca gabbhavutthananca ahosi. Atha kevattajettho "atthi nu kho imasmim
game annepi daraka ajja jata"ti vicinanto te darake disva "ime me
puttassa sahayaka bhavissanti"ti sabbesam posavaniyam 4- adasi. Te sabbe
sahayaka sahapamsum kilanta anupubbena vayappatta     ahesum. Yasojo tesam aggo
ahosi.
      Kapilopi tada niraye pakkavasesena aciravatiya suvannavanno duggandhamukho
maccho hutva nibbatti. Athekadivasam sabbepi kevattadaraka jalani
gahetva "macche vadhissama"ti 5- nadim gantva jalani pakkhipimsu. Tesam jalam
so maccho pavisi. Tam disva sabbo kevattagamo uccasaddamahasaddo ahosi
"amhakam putta pathamam macche bandhanta suvannamaccham bandhimsu, vuddhi nesam
@Footnote: 1 i. te sabbe  2 cha.Ma. sampatta  3 cha.Ma.,i. tesu
@4 cha.Ma.,i. posavanikam  5 cha.Ma. bandhissamati
Darakanam, idani ca no raja pahutam dhanam dassati"ti. Atha tepi pancasata
darakasahayaka 1- maccham navaya pakkhipitva navam ukkhipitva ranno santikam
agamamsu. Raja disva "kim etam bhane"ti aha. Maccho devati. Raja
suvannavannam maccham disva "bhagava etassa vannakaranam janissati"ti maccham
gahapetva bhagavato santikam agamasi. Macchassa mukhavivaranakale jetavanam ativiya
duggandham hoti.
      Raja bhagavantam pucchi "kasma bhante maccho suvannavanno jato,
kasma cassa mukhato duggandho vayati"ti. Ayam maharaja kassapassa bhagavato
pavacane kapilo nama bhikkhu ahosi bahussuto agatagamo attano vacanam
aganhantanam bhikkhunam akkosakaparibhasako, tassa ca bhagavato sasanavinasako. Yam
so tassa bhagavato sasanam vinasesi, tena kammena avicimahaniraye nibbatti,
vipakavasesena ca idani maccho jato. Yam digharattam buddhavacanam vacesi,
buddhassa vannam kathesi, tassa nissandena idisam vannam patilabhi. Yam bhikkhunam
akkosakaparibhasako ahosi, tenassa mukhato duggandho vayati, ullapapemi nam
maharajati. Ama bhagavati. Atha bhagava maccham alapi "tvam 2- kapilo"ti. Ama
bhagava aham kapiloti. Kuto agatositi. Avicimahanirayato bhagavati. Sodhano kuhim
gatoti. Parinibbuto bhagavati. Sadhani kuhim gatati. Mahaniraye nibbatta bhagavati.
Tapana kuhim gatati. Mahaniraye nibbatta bhagavati. Idani tvam kuhim gamissasiti.
Mahanirayam bhagavati. Tavadeva vippatisarabhibhuto navam sisena paharitva kalakato
mahaniraye nibbatti. Mahajano samviggo ahosi lomahatthajato. Atha bhagava
tattha sampattagahatthapabbajitaparisaya tamkhananurupam dhammam desento imam suttam
abhasi.
@Footnote: 1 ka. sahayaka  2 cha.Ma.,i. tavamsi
      [277-8] Tattha dhammacariyanti kayasucaritadi dhammacariyam. Brahmacariyanti
maggabrahmacariyam. Etadahu vasuttamanti etam ubhayampi lokiyalokuttaram sucaritam
saggamokkhasukhasampapakatta vasuttamanti ahu ariya. Vasuttamam nama uttamaratanam,
anugamikam attadhinam 1- rajadinam asadharananti adhippayo.
      Ettavata "gahatthassa va pabbajitassa va sammapatipattiyeva patisaranan"ti
dassetva idani patipattivirahitaya pabbajjaya asarakattadassanena kapilam
anne ca tatharupe garahanto "pabbajitopi ce hoti"ti evamadimaha.
      Tatrayam atthavannana:- yo hi koci gihibyanjanani apanetva
bhandukasavadigahanamattam 2- upasankamanena pabbajitopi ce hoti pubbe
vuttamattham 3- agarasma anagariyam, so ce mukharajatiko hoti pharusavacano,
nanappakaraya vihesaya abhiratatta vihesabhirato, hirottappabhavena magasadisatta
mago. Jivitam tassa papiyo, tassa evarupassa jivitam atipapam atihinam. Kasma?
yasma imaya micchapatipattiya ragadimanekappakaram rajam vaddheti attano.
      [279] Na kevalanca iminava karanenassa jivitam papiyo, apica kho pana
ayam evarupo mukharajatikatta kalahabhirato bhikkhu subhasitassa atthavijananasammohanena
mohadhammena avuto, "ma avuso kapila evam avaca, iminapi pariyayena tam
ganhahi"ti evamadina nayena pesalehi bhikkhuhi akkhatampi na pajanati
dhammam buddhena desitam, yo dhammo buddhena desito, tam nanappakarena attano
vuccamanampi na janati. Evampissa jivitam papiyo.
      [280] Tada 4- so evarupo vihesaya abhiratatta vihesam bhavitattanam
bhavitatte khinasavabhikakhu sodhanattherappabhutike "na tumhe vinayam janatha, na
@Footnote: 1 Ma.,ka. anugamikatta nidhinam  2 Ma. bhandukasavadinam gahanamattam
@3 cha.Ma.vuttattham  4 cha.Ma.,i tatha
Suttam na abhidhammam, vuddhapabbajita"tiadina nayena vihesanto. Upayogappavattiyam
hi idam samivacanam. Atha va yathavuttanayena 1- "vihesam  bhavitattanam karonto"ti
pathaseso veditabbo. Evam nippariyayameva samivacanam sijjhati. Avijjaya purakkhatoti
bhavitattavihesane adinavadassanapaticchadikaya avijjaya purakkhato pesito
payojito sesapabbajitanam bhavitattanam 2- vihesabhavena pavattam dittheva dhamme
cittavibadhanena 3- sankilesam, ayatim nirayasampapanena maggam nirayagaminam na
janati.
      [281] Ajananto ca tena maggena catubbidhapayabhedam vinipatam
samapanno, tattha ca vinipate gabbha gabbham tama tamam ekekanikaye satakkhattum
sahassakkhattumpi matukucchito matukucchim candimasuriyehipi aviddhamsaniya
asurakayatama tamanca samapanno. Sa ve tadisako bhikkhu pecca ito paralokam gantva
ayam kapilamaccho viya nanappakaram dukkham nigacchati.
      [282] Kimkarana? guthakupo yatha assa, sampunno ganavassiko, yatha
Vaccakutiguthakupo ganavassiko anekavassiko bahuni vassani mukhato guthena puriyamano
sampunno assa, so udakakumbhasatehi udakakumbhasahassehi dhoviyamanopi
duggandhadubbanniyanapagama dubbisodho hoti, evameva yo evarupo assa digharattam
sankilitthakammanto guthakupo viya guthena papena sampunnatta sampunno
puggalo, so dubbisodho hi sangano, 4- cirakalam 5- tassa anganassa vipakam
paccanubhontopi na sujjhati. Tasma vassagananaya aparimanampi cirakalam 6- sa ve
tadisako bhikkhu pecca dukkham nigacchatiti. Atha va ayam imissa gathaya
@Footnote: 1 cha.Ma.,i. yathavutteneva nayena  2 Si.,i. payojito tam bhavitattanam
@ 3 ka. cittavighatanena  4 cha.Ma. sangano  5 cha.Ma.,i. kalam
@ 6 Si. sampunnatta sangano puggavoso dubbisodho hi cirakalam,
@ Ma. sampannatta sampunno sabbaso dubbisodho aticirakalam
Sambandho:- yam vuttam "sa ve tadisako bhikkhu, pecca dukkham nigaccha"ti, tatra
siya tumhakam "sakka panayam tatha katum, yatha pecca dukkham na nigaccheyya"ti.
Na sakka. Kasma? yasma guthakupo .pe. Sanganoti.
      [283-4] Yato patikacceva yam evarupam janatha, bhikkhavo gehanissitam,
yam evarupam pancakamagunanissitam janeyyatha  abhutagunapatthanakarappavattaya papikaya
icchaya samannagatatta papiccham, kamavitakkadihi samannagatatta papasankappam,
kayikavitikkamadina veludanadibhedena ca papacarena samannagatatta papacaram,
vesiyadipapagocarato papagocaram, sabbe samagga hutvana abhinibbajjiyatha nam.
Tattha abhinibbajjiyathati 1- vivajjeyyatha ma bhajeyyatha, ma cassa abhinibbajjana-
matteneva appossukkatam apajjeyyatha, apica kho pana karandamva 2- niddhamatha,
kasambum 3- avakassatha 4- tam kacavarabhutam puggalam kacavaramiva anapekkha niddhamatha,
kasambubhutanca 5- nam khattiyadinam majjhe pavittham pabhinnapaggharitakuttham candalam
viya avakassatha, hatthe va sise va gahetva nikkaddhatha. Seyyathapi ayasma
mahamoggallano tam puggalam papadhammam bahaya gahetva bahidvarakotthaka
nikkhametva sucighatikam adasi, evam nam avakassathati dasseti. Kimkarana?
samgharamo nama silavantanam kato, na dussilanam.
      [285-6] Yato etadeva tato palape vahetha, assamane samanamanine,
yatha hi palapa anto tandularahitapi bahi thusehi vihi viya dissanti,
evam papabhikkhu anto siladivirahitapi bahi kasavadiparikkharena bhikkhu viya
dissanti. Tasma "palapa"ti vuccanti. Te palape vahetha ophunatha 6- vidhamatha
@Footnote: 1 Si.,i. abhinibbijjayathati
@ 2 cha.,i. karandavam  3 i. kasambunca  4 cha. apakassatha, evamuparipi
@ 5 cha.Ma.,i. kasatabhutanca  6 cha.Ma.,i. opunatha
Paramatthato assamane vesamattena 1- samanamanine. Evam niddhamitvana .pe.
Patissata. Tattha kappayavhoti kappetha, karothati vuttam hoti. Patissatati
annamannam sagarava sappatissa. Tato samagga nipaka, dukkhassantam karissathati
athevam tumhe suddha suddhehi samvasam kappenta, ditthisilasamannataya samagga,
anupubbena paripakagataya pannaya nipaka, sabbassevimassa vattadukkhadino
dukkhassa antam karissathati arahattanikuteneva desanam nitthapesi.
      Desanapariyosane te pancasata kevattaputta samvegamapajjitva dukkhassa
antakiriyam patthayamana bhagavato santike pabbajitva nacirasseva dukkhassantam
katva bhagavata saddhim  anenjaviharasamapattidhammaparibhogena ekaparibhoga ahesum.
Sa ca tesam evam bhagavata saddhim ekaparibhogata 2- udane vuttayasojasuttavaseneva
veditabbati.
                     Paramatthajotikaya  khuddakatthakathaya
                          suttanipatatthakathaya
                       kapilasuttavannana nitthita.
                          ------------



             The Pali Atthakatha in Roman Book 29 page 117-124. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=29&A=2624&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=29&A=2624&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=321              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=25&A=7895              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=25&A=7879              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=25&A=7879              Contents of The Tipitaka Volume 25 http://84000.org/tipitaka/read/?index_25

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]