ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 29 : PALI ROMAN Sutta.A.2 (paramattha.2)

                 12. Nigrodhakappasutta (vangisasutta) vannana
      evamme sutanti nigrodhakappasuttam, "vangisasuttan"tipi vuccati. Ka
uppatti? ayamevassa 1- nidane vutta. Tattha evamme sutantiadini 2-
vuttatthaneva, yato tani ca annani ca tathavidhani chaddetva avuttanayameva
vannayissama. Aggalave cetiyeti alaviyam aggacetiye. 3- Anuppanne
hi bhagavati aggalavagotamakadini anekani cetiyani ahesum yakkhanagadinam
bhavanani. Tani uppanne bhagavati manussa vinasetva vihare akamsu, teneva
ca namena voharimsu. Tato aggalavacetiyasankhate vihare viharatiti vuttam hoti.
Ayasmato vangisassati ettha ayasmati piyavacanam, vangisoti tassa therassa
namam. So jatito pabhuti evam veditabbo. So kira paribbajakassa putto
paribbajikaya kucchimhi jato annataram vijjam janati, yassanubhavena matasisam 4-
akotetva sattanam gatim janati. Manussapi sudam attano natinam kalakatanam
susanato sisani anetva tam tesam gatim pucchanti. So "asukaniraye nibbatto,
asukamanussaloke"ti vadati. Te tena vimhita tassa bahum dhanam denti. Evam so
sakalajambudipe pakato ahosi.
      So satasahassakappam puritaparami abhiniharasampanno pancahi purisasahassehi
parivuto gamanigamajanapadarajadhanisu vicaranto savatthim anuppatto. Teneva ca 5-
samayena bhagava savatthiyam viharati, savatthivasino purebhattam danam datva
pacchabhattam sunivattha suparuta pupphagandhadini gahetva dhammassavanatthaya
jetavanam gacchanti. So te disva "mahajanakayo kuhim gacchati"ti pucchi. Athassa
@Footnote: 1 cha.Ma.,i. ayameva yassa  2 cha.Ma.,i. evammetiadini
@ 3 Ma. aggalave cetiye, sa. pa. 1/255
@4 cha.Ma.,i. chavasisam  5 cha.Ma. tena ca
Te acikkhimsu "buddho loke uppanno, so bahujanahitaya dhammam deseti, tattha
gacchama"ti. Sopi tehi saddhim saparivaro gantva bhagavata saddhim sammoditva
ekamantam nisidi. Atha nam bhagava amantesi "kim vangisa janasi kira tadisam
vijjam, yaya matanam 1- chavasisani akotetva gatim pavedesi"ti. Evam bho gotama
janamiti. Bhagava niraye nibbattassa sisam aharapetva dassesi, so nakhena
akotetva "niraye nibbattassa sisam bho gotama"ti aha. Evam
sabbagatinibbattanam sisani dassesi, sopi tatheva natva arocesi. Athassa bhagava
khinasavasisam dassesi, so punappunam akotetva na annasi. Tato bhagava
"avisayo te ettha vangisa, mameveso 2- visayo, khinasavasisan"ti vatva imam
gatham abhasi:-
             "gati miganam pavanam        akaso pakkhinam gati
             vibhavo gati dhammanam       nibbanam arahato gati"ti. 3-
      Vangiso gatham sutva "imam me bho gotama vijjam dehi"ti aha, bhagava
"nayam vijja apabbajitanam sampajjati"ti aha. So "pabbajetva va mam
bho gotama yam va icchasi, tam katva imam vijjam dehi"ti aha. Tada ca
bhagavato nigrodhakappatthero samipe hoti, tam bhagava anapesi "tenahi
nigrodhakappa imam pabbajehi"ti. So tam pabbajetva tacapancakakammatthanamacikkhi.
Vangiso anupubbena patisambhidappatto araha ahosi etadagge ca bhagavata
niddittho "etadaggam bhikkhave mama savakanam bhikkhunam patibhanavantanam yadidam
vangiso"ti. 4-
@Footnote: 1 cha.Ma.,i. sattanam  2 i. mameva so
@3 vi.pa. 8/339/315,  4 an.ekaka. 20/213/24
      Evam samudagatassa ayasmato vangisassa upajjhayo vajjavajjadiupanijjhayanena
evam laddhavoharo nigrodhakappo nama thero. Kappoti tassa therassa
namam, nigrodhamule pana arahattam adhigatatta "nigrodhakappo"ti bhagavata vutto.
Tato nam bhikkhupi evam voharanti. Sasane thirabhavam pattoti thero. Aggalave
cetiye aciraparinibbuto hotiti tasmim cetiye aciraparinibbuto hoti. Rahogatassa
patisallinassati ganamha vupakatthatta rahogatassa  kayena, patisallinassa
cittena tehi tehi visayehi patinivattitva sallinassa evam cetaso parivitakko
udapaditi imina akarena parivitakko 1- uppajji. Kasma pana udapaditi?
asammukhatta ditthasevanatta ca. Ayam hi tassa parinibbanakale na sammukha ahosi,
ditthapubbam panetassa 2- hatthakukkuccadipubbasevanam, tadisam ca akhinasavanampi
hoti, khinasavanampi pubbaparicayena. Tatha hi pindolabharadvajo
pacchabhattam divaviharatthaya udenassa 3- uyyanameva gacchati pubbe raja
hutva tattha paricaresiti imina pubbaparicayena, gavampatitthero tavatimsabhavane
sunnam devavimanam gacchati devaputto hutva tattha paricaresiti imina
pubbaparicayena, pilindavaccho bhikkhu vasalavadena samudacarati abbokinnani
panca jatisatani brahmano hutva tatha abhasiti imina pubbaparicayena.
Tasma asammukhatta ditthasevanatta cassa evam cetaso parivitakko udapadi
"parinibbuto nu kho me upajjhayo, udahu no  parinibbuto"ti. Tato param
uttanatthameva. Ekamsam civaram katvati ettha pana punappunam 4- santhapanena
evam vuttam. Ekamsanti ca vamamsam parupitva thitassetam adhivacanam, yato yatha
vamamsam parupitva thitam hoti, tatha civaram katvati evamassa attho veditabbo.
Sesam pakatameva.
@Footnote: 1 cha.Ma.,i. vitakko  2 cha.Ma. ditthapubbancanena assa, i. ditthapubbanca tenassa
@3 cha.Ma. utenassa  4 cha.Ma.,i. puna
      [346] Anomapannanti omam vuccati parittam lamakam, na omapannam
anomapannam, mahapannanti attho. Dittheva dhammeti paccakkhameva, imasmimyeva
attabhaveti va attho. Vicikicchananti evarupanam parivitakkanam. Natoti pakato.
Yasassiti labhaparivarasampanno. Abhinibbutattoti guttacitto aparidayhamanacitto
va.
      [347] Taya katanti nigrodhamule nisinnatta "nigrodhakappo"ti vadata
taya katanti yatha attana upalakkheti, tatha bhanati. Bhagava pana na nisinnatta
eva tam tatha alapi, apica kho tattha arahattappattatta. Brahmanassati
jatim sandhaya bhanti. So kira brahmanamahasalakula pabbajito. Namassam acariti 1-
namassamano vihasi. Mutyapekkhoti nibbanasankhatam vimuttim apekkhamano,
nibbanam patthentoti vuttam hoti. Dalhadhammadassiti bhagavantam alapati.
Dalhadhammo 2- hi nibbanam abhijjanatthena, tanca bhagava dasseti. Tasma tam
"dalhadhammadassi"ti aha.
      [348] Sakkatipi 3- bhagavantameva kunanamena alapati. Mayampi sabbeti
niravasesaparisam 4- sanganhitva attanam dassento bhanati. Samantacakkhutipi
bhagavantameva sabbannutannanenalapati. Samavatthitati samma avatthita abhogam
katva thita. Noti amhakam. Savanayati imassa panhassa veyyakaranasavanatthaya.
Sotati sotindriyani. Tuvam no sattha tavamanuttarositi thutivacanamattamevetam.
      [349] Chindeva no vicikicchanti akusalavicikicchaya nibbicikiccho so,
vicikicchapatirupakam pana tam parivitakkam sandhayevamaha. Bruhi metanti bruhi me
@Footnote: 1 ka. acarinti  2 Si.,i. dalhadhammanti
@3 cha.Ma. sakyatipi  4 Si.,ka. avasesaparisam
Etam, yam maya yacitosi "tam savakam sakka 1- mayampi sabbe annatumicchama"ti,
bruhanto 2- ca tam brahmanam parinibbutam vedaya bhuripanna majjheva no bhasa,
parinibbutam natva mahapanna bhagava majjheva amhakam sabbesam bhasa, yatha
sabbeva mayam janeyyama. Sakkova devana sahassanettoti idam pana thutivacanameva.
Apicassa ayam adhippayo:- yatha sakko sahassanetto devanam majjhe tehi
sakkaccam sampaticchitavacano bhasati, evam amhakam majjhe amhehi sampaticchitavacano
bhasati.
      [350] Ye keciti imampi gatham bhagavantam thunantoyeva vattukamatam janetum
bhanati. Tassattho:- ye keci abhijjhadayo gantha tesam appahane mohavicikicchanam
pahanabhavato "mohamagga"ti ca "annanapakkha"ti ca "vicikicchatthana"ti
ca vuccanti, sabbe te tathagatam patva tathagatassa desanabalena viddhamsita
na bhavanti 3- nassanti. Kimkaranam? cakkhunhi etam paramam narananti, 4- yasma
tathagato sabbaganthavidhamanapannacakkhujananato naranam paramam cakkhunti vuttam hoti.
      [351] No ce hi jatuti imampi gatham thunantoyeva vattukamatam
janentova bhanati. Tattha jatuti ekamsavacanam. Purisoti bhagavantam sandhayaha.
Jotimantoti pannajotisamannagata sariputtadayo. Idam vuttam hoti:- yadi
bhagava yatha puratthimadibhedo vato abbhaghanam vihanati, evam desanavegena
kilese na 5- vihaneyya, tatha yatha abbhaghanena nivuto loko tamova hoti
ekandhakaro, evam annananivutopi tamovassa. Yepi ime dani jotimanto
khayanti sariputtadayo, tepi nara na tapeyyunti.
@Footnote: 1 cha.Ma. sakya  2 cha.Ma.,i. bruvanto  3 ka. honti
@4 cha.Ma.,i. naranam  5 Si.,ka. na-saddo na dissati
      [352] Dhira cati imampi gatham purimanayeneva bhanati. Tassattho:-
dhira ca pandita purisa pajjotakara bhavanti, pannapajjotam uppadenti,
tasma ahantam vira padhanaviriyasamannagata bhagava tatheva manne dhiroti ca,
pajjotakarotveva ca mannami. Mayam hi vipassinam sabbadhamme yathabhutam passantam
bhagavantam jananta eva 1- eva upagamamha, tasma parisasu no avikarohi
kappam, nigrodhakappam acikkha pakasehiti.
      [353] Khippanti imampi gatham purimanayeneva bhanati. Tassattho:-
khippam giram eraya lahum acirayamano vacanam bhasa vaggum manoramam bhagava. Yatha
suvannahamso gocarapatikkanto jatassaravanasandam disva givam paggayha
uccaretva rattatundena sanikam ataramano vaggum giram nikujati 2- nicchareti,
evameva tvampi sanikam nikuja 3- imina mahapurisalakkhanannatarena bindussarena
suvikappitena sutthu vikappitena  abhisankhatena, ete mayam sabbeva ujugata
avikkhittamanasa hutva tava nikujitam sunomati.
      [354] Pahinajatimarananti imampi gatham purimanayeneva bhanati. Tattha na
sesetiti aseso, tam asesam. Sotapannadayo viya kinci asesetva
pahinajatimarananti vuttam hoti. Niggayhati sutthu yacitva nibandhitva. Dhonanti
dhutasabbapapam. Vadessamiti kathapessami dhammam. Na kamakaro hi puthujjanananti
puthujjananameva hi kamakaro natthi, yam patthenti natum va vattum va, tam na
sakkonti. Sankhyeyyakaro ca tathagatananti tathagatanam pana vimamsakaro
pannapubbangama kiriya. Te yam patthenti natum va vattum va, tam sakkontiti
adhippayo.
@Footnote: 1 Si.,ka. evam  2 ka. nikkujjeti  3 ka.  nikkujja
      [355] Idani tam sankhyeyyakaram pakasento "sampannaveyyakaranan"ti
gathamaha. Tassattho:- tatha hi tava bhagava idam samujjapannassa 1- tattha tattha
samuggahitam vuttam pavattitam sampannaveyyakaranam, "santatimahamatto sattatalamattam
abbhuggantva parinibbayissati, suppabuddho sakko sattame divase pathavim
pavisissati"ti evamadisu aviparitam dittham, tato pana sutthutaram anjalim panametva
aha:- ayamanjali pacchimo suppanamito, ayamaparopi anjali sutthutaram
panamito. Ma mohayiti ma no akathanena mohayi janam jananto kappassa
gatim. Anomapannati bhagavantam  alapati.
      [356] Parovaranti 2- imam pana gatham aparenapi pariyayena amohanameva
yacanto aha. Tattha parovaranti lokiyalokuttaravasena sundarasundaram duresantikam
va. Ariyadhammanti catusaccadhammam. Viditvati pativijjhitva. Jananti sabbam
neyyadhammam jananto. Vacabhikankhamiti yatha ghammani ghammatatto puriso
kilanto tasito varim, evam te vacam abhikankhami. Sutampavassati sutasankhatam
saddayatanam pavassa pagghara munca pavattehi. "sutassam vassa"tipi patho,
vuttappakarassa saddayatanassa 3- vutthim vassati attho.
      [357] Idani yadisam vacam abhikankhati, tam pakasento:-
                   "yadatthikam brahmacariyam acari
                   kappayano kaccissa tam amogham
                   nibbayi so adu saupadiseso
                   yatha vimutto ahu tam sunoma"ti
gathamaha. Tattha kappayanoti kappameva pujavasena bhanati. Yatha vimuttoti  "kim
anupadisesaya nibbanadhatuya yatha asekkha, udahu upadisesaya yatha
sekkha"ti pucchati. Sesamettha pakatameva.
@Footnote: 1 cha.Ma.,i. samujjupannassa  2 Ma. varavaranti  3 ka. salayatanassa
      [358] Evam dvadasahi gathahi yacito bhagava tam viyakaronto:-
                "acchecchi tanham idha namarupe (iti bhagava)
                kanhassa sotam digharattanusayitam
                atari jatim maranam asesam
                iccabravi bhagava pancasettho"ti
gathamaha. Tattha purimapadassa tava attho:- yapi imasmim namarupe
kamatanhadibheda tanha digharattam appahinatthena anusayita kanhanamakassa marassa
"sotan"tipi vuccati, tam kanhassa sotabhutam digharattanusayitam idha namarupe tanham
kappayano chinditi. Iti bhagavati idam panettha sangitikaranam vacanam. Atari
jatim maranam asesanti so tam tanham chetva asesam jatimaranam atari,
anupadisesaya nibbanadhatuya parinibbayiti dasseti. Iccabravi bhagava pancasetthoti
vangisena puttho bhagava evam avoca 1- pancannam pathamasissanam pancavaggiyanam
settho pancahi va saddhadihi indriyehi, siladihi va dhammakkhandhehi ativiya
setthehi 2- cakkhuhi ca setthoti sangitikaranamevidam vacanam.
      [359] Evam vutte bhagavato bhasitamabhinandamanaso vangiso "esa
sutva"tiadigathayo aha. Tattha pathamagathaya isisattamati bhagava isi ca
sattamo ca uttamatthena, vipassisikhivessabhukakusandhakonagamanakassapanamake cha
isayo attana saha satta karonto patubhutotipi isisattamo, tam alapanto
aha. Na mam vancesiti yasma parinibbuto, tasma tassa parinibbutabhavam
icchantam mam na vancesi, na visamvadesiti attho. Sesamettha pakatameva.
      [360] Dutiyagathaya yasma mutyapekkho vihasi, tasma tam sandhayaha
"yathavadi tathakari, ahu buddhassa savako"ti. Maccuno jalam tatanti tam 3-
@Footnote: 1 cha.Ma. etadavoca  2 cha.Ma.,i. ativisitthehi  3 cha.Ma. ayam patho na dissati
Tebhumakavatte vitthatam marassa tanhajalam. Mayavinoti bahumayassa. "tatha
mayavino"tipi keci vadanti, 1- tesam yo anekahi mayahi anekakkhattumpi
bhagavantam upasankami, tassa tatha mayavinoti adhippayo.
      [361] Tatiyagathaya aditi karanam. Upadanassati vattassa. Vattam hi
upadatabbatthena idha "upadanan"ti vuttam, tasseva upadanassa adim
avijjatanhadibhedam karanam addasa kappoti evam vattum vattati bhagavati
adhippayena vadati. Accaga vatati atikkanto vata. Maccudheyyanti maccu ettha
dhiyatiti maccudheyyam, tebhumakavattassetam adhivacanam. Tam suduttaram maccudheyyam accaga
vatati vedajato bhanati. Sesamettha pakatamevati.
                     Paramatthajotikaya khuddakatthakathaya
                          suttanipatatthakathaya
                     nigrodhakappasuttavannana nitthita.
                      --------------------



             The Pali Atthakatha in Roman Book 29 page 162-170. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=29&A=3635&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=29&A=3635&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=329              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=25&A=8135              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=25&A=8110              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=25&A=8110              Contents of The Tipitaka Volume 25 http://84000.org/tipitaka/read/?index_25

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]