ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 29 : PALI ROMAN Sutta.A.2 (paramattha.2)

                         5. Maghasuttavannana
      evamme sutanti maghasuttam. 4- Ka uppatti? ayamevassa 5- nidane
vutta. Ayam hi magho manavo dayako ahosi danapati. Tassetadahosi
"sanpattakapanaddhikadinam danam dinnam mahapphalam hoti, udahu noti samanam
gotamam etamattham pucchissami, samano kira gotamo atitanagatapaccuppannam
@Footnote: 1 cha.Ma. ayam patho na dissati  2 Si. bhukutim
@3 cha.Ma. ayam patho na dissati  4 pali. dhammikasuttam  5 cha.Ma. ayameva, yassa
Janati"ti. So bhagavantam upasankamitva pucchi, bhagava cassa pucchanurupam
byakasi. Tayidam sangitikaranam brahmanassa bhagavatoti tinnannampi 1- vacanam
samodhanetva "maghasuttan"ti vuccati.
      Tattha rajagaheti evamnamake nagare. Tanhi mandhatumahagovindadihi
pariggahitatta "rajagahan"ti vuccati. Annepettha pakare vannayanti, kintehi,
namametam tassa nagarassa. Tam panetam buddhakale ca cakkavattikale ca nagaram
hoti, sesakale sunnam hoti yakkhapariggahitam, tesam vasanavanam 2- hutva titthati.
Evam gocaragamam dassetva nivasatthanamaha "gijjhakute pabbate"ti. So ca
gijjha tassa kutesu vasimsu, gijjhasadisani vassa kutani, tasma "gijjhakuto"ti
vuccatiti veditabbo.
      Atha kho .pe. Avocati ettha maghoti tassa brahmanassa namam,
manavoti antevasivasam anatitabhavena 3- vuccati, jatiya pana mahallako.
"pubbacinnavasena"ti eke pingiyo manavo viya. So hi visavassasatikopi
pubbacinnavasena "pingiyo manavo "tveva sankham agamasi, sesam vuttanayameva.
      Aham hi bho gotama .pe. Pasavamiti ettha dayako danapatiti
dayako ceva danapati ca. Yo hi annassa santakam tenanatto deti, sopi
dayako hoti, tasmim pana dane issariyabhavato na danapati. Ayam
pana attano santakamyeva deti. Tenaha "aham hi bho gotama dayako
danapati"ti ayameva hi ettha attho, annatra pana antarantara maccherena
abhibhuyyamano dayako anabhibhuto danapatitiadinapi nayena vattum vattati.
Vadannuti yacakanam vacanam janami vuttamatteyeva "ayamidamarahati, ayamidan"ti
purisavisesavadharanena bahupakarabhavaggahanena va. Yacayogoti yacitum yutto.
@Footnote: 1 cha.Ma.,i. tinnampi  2 cha.Ma.,i. vasantavanam, vi.A. 1/342 (sya)
@ 3 ka. antevasivasagatikabhavena
Yo hi yacake disvava bhakutim katva pharusavacanadini bhanati, so na yacayogo
hoti. Aham pana na tadisoti dipeti. Dhammenati adinnadananikativancanadini
vajjetva bhikkhacariyaya, yacanayati attho. Yacana hi brahmananam
bhogapariyesane dhammo, yacamanananca nesam parehi anuggahakamehi dinna
bhoga dhammaladdha nama dhammadhigata ca honti, so ca tatha pariyesitva
labhi. Tenaha "dhammena bhoge pariyesami .pe. Dhammadhigatehi"ti. Bhiyyopi
dadamiti tato uttaripi dadami, pamanam natthi, ettha laddhabhogappamanena 1-
dadamiti dasseti.
      Tagghati ekamsavacane nipato. Ekamseneva hi sabbabuddhapacceka-
buddhasavakehi pasattham danam antamaso tiracchanagatanampi diyamanam. Vuttancetam
"sabbattha vannitam danam, na danam garahitam kavci"ti tasma bhagavapi
ekamseneva tam pasamsanto aha "taggha tvam manava .pe. Pasavasi"ti. Sesam
uttanatthameva. Evam bhagavata "bahum so punnam pasavati"ti vuttepi dakkhineyyato
dakkhinavisuddhim sotukamo brahmano uttari bhagavantam pucchi. Tenahu
sangitikara "atha kho magho manavo bhagavantam gathaya ajjhabhasi"ti. Tam
atthato vuttanayameva.
      [492] Pucchamahantiadigathasu pana vadannunti vacanavidum, sabbakarena
sattanam vuttavacanadhippayannunti vuttam hoti. Sujjheti dakkhineyyavasena suddham
mahapphalam bhaveyya. Yojana panettha:- yo yacayogo danapati gahattho
punnatthiko hutva paresam annapanam dadam yajati, na aggimhi ahutimattam
pakkhipanto, tanca kho punnapekkhova, na paccupakarakalyanakittisaddadiapekkho,
tassa evarupassa yajamanassa hutam katham sujjheyyati.
@Footnote: 1 Si. natthi, laddhabhogappamanena, i. natthi,  laddhaladdhabhogappamanena
      [493] Aradhaye dakkhineyyehi taditi tadiso yacayogo dakkhineyyehi
aradhaye sampadaye sodhaye, mahapphalam tam hutam kareyya, na annathati
attho. Iminassa "katham hutam yajamanassa sujjhe"iccetam byakatam hoti.
      [494] Akkhahi me bhagava dakkhineyyeti ettha yo yacayogo dadam
paresam yajati, tassa me bhagava dakkhineyye akkhahiti evam yojana
veditabba.
      [495] Athassa bhagava nanappakarehi nayehi dakkhineyye pakasento
"ye ve alagga"tiadika 1- gathayo abhasi. Tattha alaggati 2- ragadisangavasena
alagga. Kevalinoti parinitthitakicca. Yatattati guttacitta.
      [496-7] Danta anuttarena damathena, vimutta pannacetovimuttihi,
anigha ayatim vattadukkhabhavena, nirasa sampati kilesabhavena. 3- Imissa
pana gathaya dutiyagatha bhavananubhavappakasananayena vuttati veditabba.
"bhavananuyogamanuyuttassa bhikkhave bhikkhuno viharato kincapi na evam iccha
uppajjeyya `aho vata me anupadaya asavehi cittam vimucceyya'ti, athakhvassa
anupadaya asavehi cittam vimuccati"ti 4- idam cettha suttam sadhakam.
      [498-502] Raganca .pe. Yesu na maya .pe. Na tanhasu
upatipannati kamatanhadisu nadhimutta. 5- Vitareyyati vitaritva. Tanhati
rupatanhadichabbidha. Bhavabhavayati sassataya va ucchedaya va. Atha va bhavassa
abhavaya bhavabhavaya, punabbhavabhinibbattiyati vuttam hoti. Idha va huram vati idam
pana "kuhinci loke"ti imassa vittharavacanam.
@Footnote: 1 cha.Ma.,i asattati  2 cha.Ma. asattati  3 ka. dukkhabhavena
@4 an. sattaka. 23/71/103  5 Si.,i na nipanna
      [504] Ye vitaraga .pe. Samitavinoti samitavanto,
kilesavupasamakavinoti 1- attho. Samitavitatta ca vitaraga akopa. Idha vippahayati
idhaloke vattamane khandhe vihaya, tato param yesam gamanam natthiti vuttam hoti.
Ito param "ye kame hitva agaha caranti, susamyatatta tasaramva ujjun"ti
imampi gatham keci vadanti. 2-
      [506-8] Jahitvati hitva. "jahitvana"tipi 3- patho, ayamevattho.
Attadipati attano gune eva attano dipam katva vicaranta khinasava
vuccanti. Ye hetthati hakaro nipato padapuranamatte. Ayam panattho:- ye
ettha khandhayatanadisantane yathayidam khandhayatanadi, tatha jananti, yamsabhavam
tamsabhavameva sanjananti aniccadivasena jananta. Ayamantima natthi
punabbhavoti ayam no antima jati, idani natthi punabbhavoti evanca ye
janantiti.
      [509] Yo vedaguti idani attanam sandhaya bhagava imam gathamaha.
Tattha satimati chasatataviharasatiya samannagato. Sambodhipattoti sabbannutam
patto. Saranam bahunnanti bahunam devamanussanam bhayavihimsanena saranabhuto.
     [510] Evam dakkhineyye sutva attamano brahmano aha "addha
amogha"ti. Tattha tvanhettha janasi yatha tatha idanti tvam hi ettha
loke idam sabbampi neyyam yatha tatha janasi yathavato janasi, yadisam
tam tadisameva janasiti va 4- vuttam hoti. Tatha hi vidito esa dhammoti
tatha hi te esa dhammadhatu suppatividdha, yassa suppatividdhatta yam yam icchasi,
tam tam janasiti adhippayo.
@Footnote: 1 ka. vupasamitavinoti  2 cha.Ma. pathanti
@3 Si. jahetvatipi  4 cha.Ma. ayam saddo na dissati
      [511] Evam so brahmano bhagavantam pasamsitva dakkhineyyasampadaya
yannasampadam natva dayakasampadayapi tam chalangaparipuram yannasampadam sotukamo
"yacayogo"ti 1- uttari panham pucchi. Tatrayam yojana:- yo yacayogo dadam
paresam yajati, tassa akkhahi me bhagava yannasampadanti.
      [512] Athassa bhagava dvihi gathahi akkhasi. Tattha ayam atthayojana:-
yajassu magha, yajamano ca sabbattha vippasadehi cittam, tisupi kalesu cittam
pasadehi. Evam te yayam:-
           "pubbeva dana sumano        dadam cittam pasadaye
           datva attamano hoti         esa yannassa sampada"ti 2-
yannasampada vutta, taya sampanno yanno bhavissati. Tattha siya "katham cittam
pasadetabban"ti? dosappahanena. Katham dosappahanam hoti? yannarammanataya.
Ayam hi arammanam yajamanassa yanno ettha patitthaya jahati dosam, ayam hi
sattesu mettapubbangamena sammaditthipadipavihatamohandhakarena cittena yajamanassa
deyyadhammasankhato yanno arammanam hoti, so ettha yanne arammanavasena
pavattiya patitthaya deyyadhammapaccayam lobham, patiggahakapaccayam kodham, tadubhayanidanam
mohanti evam tividhampi jahati dosam. So evam bhogesu vitarago sattesu ca
viheyya 3- dosam tappahareneva pahinapancanivarano anukkamena upacarappanabhedam
aparimanasattapharanena ekasatte va anavasesapharanena appamanam mettacittam
bhavento puna bhavanaya vepullattham rattindivam sasatam sabbairiyapathesu appamatto
hutva tameva mettajjhanasankhatam sabba disa pharate appamannanti.
      [514] Atha brahmano tam mettam "brahmalokamaggo ayan"ti ajananto
kevalam attano visayatitam mettabhavanam sutva sutthutaram sanjatasabbannusambhavano
@Footnote: 1 cha.Ma.,i. yo yacayogoti  2 an.chakka. 22/308/377 (sya)  3 cha.Ma. pavineyya,
@i. pativineyya
Bhagavati attana 1- brahmalokadhimuttatta brahmalokupapattimeva ca suddhim muttinca
mannamano brahmalokamaggam pucchanto "ko sujjhati"ti gathamaha. Tatra
ca brahmalokagamim punnam karontam sandhayaha "ko sujjhati muccati"ti,
akarontam sandhaya "bajjhati ca"ti. Kenattanati. 2- Kena karanena. Sakkhi
brahmajjaditthoti brahma ajja sakkhi dittho. Saccanti bhagavato brahmasamattam
arabbha accadarena puccham 3- karoti. Katham upapajjatiti accadareneva punapi
pucchati. Jutimati bhagavantam alapati.
      Tattha yasma yo bhikkhu mettaya tikacatukkajjhanam uppadetva tameva
padakam katva vipassanto arahattam papunati, so sujjhati muccati ca, tatharupo
ca brahmalokam na gacchati. Yo pana mettaya tikacatukkajjhanam uppadetva
"santa esa samapatti"tiadina nayena tam assadeti, so bajjhati, tatha 4-
aparihinajjhano ca teneva jhanena brahmalokam gacchati, tasma bhagava yo
sujjhati muccati ca, tasma 5- brahmalokagamanam ananujananto anamasitvava tam
puggalam yo bajjhati, tassa tena jhanena brahmalokagamanam dassento
brahmanassa sappayena nayena "yo yajati"ti imam gathamaha.
      [515] Tattha tividhanti tikalappasadam sandhayaha. Tena dayakato
angattayam dasseti. Aradhaye dakkhineyyehi taditi tanca so tadiso tividhayanna-
sampattisadhako 6- puggalo tividham yannasampadam dakkhineyyehi khinasavehi sadheyya
sampadeyya. Imina patiggahakato angattayam dasseti. Evam yajitva samma
yacayogo evam mettajjhanapadatthanabhavena chalangasamannagatam yannam samma
yajitva so yacayogo tena chalangayannupanissayena mettajjhanena upapajjati
@Footnote: 1 Si. attano  2 Ma. kenatthenati, i. kenati  3 cha.Ma.,i sapatham
@4 cha.Ma.,i. ayam saddo na dissati  5 cha.Ma.,i tassa  6 cha.Ma. tividhasampattisadhako
Brahmalokanti brumiti brahmanam samussahento desanam samapesi. Sesam
sabbagathasu uttanatthameva, ito paranca pubbe vuttanayamevati.
                    Paramatthajotikaya   khuddakatthakathaya
                          suttanipatatthakathaya
                       maghasuttavannana nitthita.
                        ----------------



             The Pali Atthakatha in Roman Book 29 page 236-243. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=29&A=5336&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=29&A=5336&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=361              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=25&A=8679              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=25&A=8710              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=25&A=8710              Contents of The Tipitaka Volume 25 http://84000.org/tipitaka/read/?index_25

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]