ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 29 : PALI ROMAN Sutta.A.2 (paramattha.2)

                        2. Guhatthakasuttavannana
      [779] Satto guhayanti guhatthakasuttam. Ka uppatti? bhagavati kira
savatthiyam viharante ayasma pindolabharadvajo kosambiyam gangatire avattakam 3-
nama udenassa 4- uyyanam, tattha agamasi sitale padese divaviharam nisiditukamo.
Annadapi cayam gacchateva tattha pubbasevanena yatha gavampatitthero
tavatimsabhavananti vuttanayametam vangisasuttavannanayam. So tattha gangatire sitale
rukkhamule samapattim appetva divaviharam nisidi. Rajapi kho udeno 5-
tamdivasamyeva uyyanakilikam gantva bahudeva divasabhagam naccagitadihi uyyane
kilitva panamadamatto ekissa itthiya anke sisam katva sayi. Sesitthiyo
"sutto raja"ti utthahitva uyyane pupphaphaladini ganhanti yo theram disva
@Footnote: 1 Si. parinibbanenati  2 ka. sincitva
@3 Si. gangatale  4 cha.Ma. utenassa  5 cha.Ma. uteno
Hirottappam upatthapetva "ma saddamakattha"ti annamannam nivaretva
appasadda upasankamitva vanditva theram samparivaretva nisidimsu. Thero
samapattito vutthaya tasam dhammam desesi, ta tuttha "sadhu sadhu"ti vatva
sunanti.
      Ranno sisam ankenadaya nisinnitthi "ima mam ohaya kilanti"ti tasu
issapakata urum caletva rajanam pabodhesi, raja patibujjhitva itthagaram
apassanto "kuhim ima vasaliyo"ti. Sa aha "tumhesu abahukata `samanam
ramayissama'ti gata"ti. So kuddho 1- therabhimukho agamasi. Ta itthiyo rajanam
disva ekacca utthahimsu, ekacca "maharaja pabbajitassa santike dhammam
sunama"ti na utthahimsu. So tasu 2- bhiyyoso mattaya kuddho 1- theram avanditvava
"kimattham agatosi"ti aha. Vivekattham maharajati. So "vivekatthaya agato
evam itthagaraparivuto nisidanti"ti vatva "tava vivekam kathehi"ti aha. Thero
visaradopi vivekakathaya "nayam annatukamo pucchati"ti tunhi ahosi. Raja
"sace na kathesi, tambakipillikehi tam khadapessami"ti annatarasmim asokarukkhe
tambakipillikaputam ganhanto attanova upari vikiri. So sariram punchitva annam
putam gahetva therabhimukho agamasi. Thero "sacayam raja mayi aparajjheyya,
apayabhimukho bhaveyya"ti tam anukampamano iddhiya akasam abbhuggantva gato.
      Ta 3- itthiyo ahamsu "maharaja anne rajano idisam pabbajitam
disva pupphagandhadihi pujenti, tvam tambakipillikaputena asadetum araddho
ahosi, kulavamsam nasetum utthito"ti. So attano dosam natva hutva uyyanapalam
pucchi "annampi divasam thero idhagacchati"ti. Ama maharajati. Tena hi
@Footnote: 1 ka. ruddho  2 cha.Ma.,i. tena  3 cha.Ma.,A. tato
Yada agacchati, tada me aroceyyasiti. So ekadivasam there agate arocesi,
rajapi theram upasankamitva panham pucchitva panehi saranam gato ahosi.
Tambakipillikaputena asaditadivase pana thero akasenagantva puna pathaviyam
nimmujjitva bhagavato gandhakutiyam ummujji. Bhagavapi kho dakkhinena passena
sato sampajano sihaseyyam kappayamano theram disva "kim bharadvaja akale
agatosi"ti. Thero "ama bhagava"ti vatva sabbantam pavattim arocesi. Tam
sutva bhagava "kim karissati tassa vivekakatha kamagunagiddhassa"ti vatva dakkhinena
passena nipanno eva therassa dhammadesanattham imam suttam abhasi.
      Tattha sattoti laggo. Guhayanti kaye. Kayo hi ragadinam valanam
vasanokasato "guha"ti vuccati. Bahunabhichannoti bahuna ragadikilesajalena
abhicchanno. Etena ajjhattabandhanam vuttam. Titthanti ragadivasena titthanto.
Naroti satto. Mohanasmim pagalhoti mohanam vuccanti kamaguna. Ettha hi
devamanussa muyhanti, tesu ajjhogalho hutva. Etena bahiddhabandhanam
vuttam. Dure viveka hi tathavidho soti so tatharupo naro tividhapi
kayavivekadika viveka dure anasanne. Kimkarana? kama hi loke na hi
suppahaya, yasma loke kama suppahaya na hontiti vuttam hoti.
      [780] Evam pathamagathaya "dure viveka tathavidho so"ti 1- sadhetva
puna tathavidhanam sattanam dhammatam avikaronto "icchanidana"ti gathamaha.
Tattha icchanidanati tanhahetuka. Bhavasatabaddhati 2- sukhavedanadimhi bhavasate
baddha. Te duppamuncati te bhavasatavatthubhuta dhamma, te va tattha baddha
icchanidana satta duppamocaya. Na hi annamokkhati annena ca mocetum
@Footnote: 1 cha.Ma.,i. "dure viveka tathavidho"ti  2 cha.Ma.,i. bhavasatabaddhati
Na sakkonti. Karanavacanam va etam, te satta duppamunca. Kasma? yasma
annena mocetabba na honti. Yadi pana munceyyum, sakena thamena munceyyunti
ayamassa attho. Paccha pure vapi apekkhamanati anagate va atite va
kame apekkhamana. Imeva kame purimeva jappanti ime va paccuppanne
kame purime va duvidhepi atitanagate balavatanhaya patthayamana. Imesanca
dvinnam padanam "te duppamunca na hi annamokkha"ti imina saha sambandho
veditabbo, itaratha "apekkhamana jappam kim karonti kim va kata"ti na
pannayeyyum.
      [781-2] Evam pathamagathaya "dure viveka hi 1- tathavidho"ti sadhetva
dutiyagathaya ca tathavidhanam sattanam dhammatam avikatva idani nesam papakammakaranam
avikaronto "kamesu giddha"ti gathamaha. Tassattho:- te sattha kamesu
paribhogatanhaya giddha pariyesanadimanuyuttatta pasuta sammohamapannatta
pamulha avagamanataya maccharitaya buddhadinam vacanam anadiyanataya ca avadaniya.
Kayavisamadimhi visame nivittha antakale maranadukkhupanita "kimsu bhavissama ito
cutase"ti paridevayanti. Yasma etadeva, tasma hi sikkhetha .pe. Mahu
dhirati. Tattha sikkhethati tisso sikkha apajjeyya. Idhevati imasmimyeva
sasane. Sesamuttanatthameva.
      [783] Idani ye tatha na karonti, tesam byasanappattim dassento
"passami"ti gathamaha. Tattha passamiti mamsacakkhuadihi pekkhami. Loketi
apayadimhi. Pariphandamananti ito cito ca phandamanam. Pajam imanti imam
sattakayam tanhagatanti tanhaya gatam abhibhutam, nipatitanti adhippayo. Bhavesuti
@Footnote: 1 cha.Ma.,i. hisaddo na dissati
Kamabhavadisu. Hina narati hinakammanta naRa. Maccumukhe lapantiti antakale
sampatte maranamukhe paridevanti. Avitatanhaseti avigatatanha. Bhavabhavesuti
kamabhavadisu. Atha va bhavabhavesuti bhavabhavesu, punappunabhavesuti vuttam hoti.
      [784] Idani yasma avitatanha evam phandanti ca lapanti ca, tasma
tanhavinaye samadapento "mamayite"ti gathamaha. Tattha mamayiteti
tanhaditthimamattehi "maman"ti pariggahite vatthusmim. Passathati sotare alapanto
aha. Etampiti etampi adinavam. Sesam pakatameva.
      [785] Evamettha pathamagathaya assadam, tato parahi catuhi adinavanca
dassetva idani saupayam nissaranam nissarananisamsanca dassetum, sabbahi va
etahi kamanam adinavam okaram sankilesanca dassetva idani nekkhamme
anisamsam dassetum "ubhosu antesu"ti gathadvayamaha. Tattha ubhosu antesuti
phassaphassasamudayadisu dvisu paricchedesu. Vineyya chandanti chandaragam vinetva.
Phassam parinnayati cakkhusamphassadiphassam, phassanusarena va 1- tamsampayutte
sabbepi arupadhamme, tesam vatthudvararammanavasena rupadhamme cati sakalampi
namarupam tihi parinnahi parijanitva. Ananugiddhoti rupadisu sabbadhammesu
na anugiddho. 2- Yadattagarahi tadakubbamanoti yam attana garahati, tam akubbamano. 3-
Na limpati ditthasutesu dhiroti so evarupo dhitisampanno dhiro ditthesu ca
sutesu ca dhammesu dvinnam lepanam ekenapi lepena na lippati, akasamiva
nirupalitto accantavodanappatto hoti.
      [786] Sannam parinnati gathaya pana ayam sankhepattho:- na kevalanca
bhassameva, apica kho pana kamasannadibhedam sannampi, sannanusarena va
@Footnote: 1 ka. phassanusareneva  2 cha.Ma. agiddho  3 cha.Ma. akurumano
Pubbe vuttanayeneva namarupam tihi parinnahi parijanitva imaya patipadaya
catubbidhampi vitareyya ogham, tato so tinnogho tanhaditthipariggahesu
tanhaditthilepappahanena nopalitto 1- khinasavamuni ragadisallanam abbulhatta
abbulhasallo sativepullapattiya 2- appamatto caram, pubbabhage va appamatto
caram tena appamadacarena abbulhasallo hutva sakaparattabhavadibhedam nasimsati
lokamimam param ca, annadatthu carimacittanirodha nirupadano jatavedo va 3-
parinibbatiti arahattanikutena desanam nitthapesi dhammanettitthapanameva
karonto, uttarim imaya desanaya maggam va phalam va na uppadesi khinasavassa
desitattati.
                     Paramatthajotikaya khuddakatthakathaya
                          suttanipatatthakathaya
                      guhatthakasuttavannana nitthita.
                       ------------------



             The Pali Atthakatha in Roman Book 29 page 348-353. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=29&A=7845&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=29&A=7845&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=409              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=25&A=9969              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=25&A=10081              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=25&A=10081              Contents of The Tipitaka Volume 25 http://84000.org/tipitaka/read/?index_25

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]