ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 29 : PALI ROMAN Sutta.A.2 (paramattha.2)

                        9. Magandiyasuttavannana
      [842] Disvana tanhanti magandiyasuttam. 1- Ka upapatti? ekam samayam
bhagava savatthiyam viharanto paccusasamaye buddhacakkhuna lokam olokento kurusu
kammasadhammanigamavasino 2- magandiyassa nama brahmanassa sapajapatikassa
arahattupanissayam disva tavadeva savatthito tattha gantva kammasadhammassa 3-
avidure annatarasmim vanasande nisidi suvannobhasam muncamano. Magandiyopi
tamkhanam tattha mukhadhovanattham gato suvannobhasam disva "kim idan"ti ito cito
ca pekkhanto 4- bhagavantam disva attamano ahosi. Tassa kira dhita suvannavanna,
tam bahu khattiyakumaradayo varayanta na labhanti. Brahmano evamladdhiko
hoti "samanasseva nam suvannavannassa dassami"ti. So bhagavantam disva "ayam
me dhitaya samanavanno, imassa nam dassami"ti cittam uppadesi. Tasma
disvava attamano ahosi. So vegena gharam gantva brahmanim aha "bhoti
bhoti maya dhitaya samanavanno puriso dittho, alankarohi darikam, tassa nam
dassama"ti. Brahmaniya darikam gandhodakena nhapetva vatthapupphalankaradihi
alankarontiya eva bhagavato bhikkhacaravela sampatta. Atha bhagava kammasadhammam
pindaya pavisi.
      Tepi kho dhitaram gahetva bhagavato nisinnokasam agamamsu, tattha bhagavantam
adisva brahmani ito cito ca vilokenti bhagavato nisajjatthanam tinasantharakam
addasa. Buddhananca adhitthanabalena nisinnokaso padanikkhepo ca abyakula
honti. Sa brahmanam aha. "esa brahmana tassa tinasantharo"ti, ama
bhotiti. Tenahi brahmana amhakam agamanakammam na sampajjissatiti. Kasma
@Footnote: 1 cha.Ma. magandiyasuttam  2 Si.,i. kammassadamMa...
@3 Si. kammassadhammassa  4 cha.Ma.,i. pekkhamano
Bhotiti? passa brahmana abyakulo tinasantharo, neso kamabhogino 1-
paribhuttoti. Brahmano "ma bhoti mangale pariyesiyamane avamangalamabhani"ti
aha. Punapi brahmani ito cito ca vicaranti bhagavato padanikkhepam disva
brahmanam aha 2- "ayam tassa padanikkhepo"ti ama bhotiti. Passa brahmana
padanikkhepam, nayam satto kamesu gadhito"ti 2- "katham tvam bhoti janasi"ti ca
vutta attano pannabalam dassenti aha:-
               "rattassa hi ukkutikam padam bhave
                dutthassa hoti anukaddhitam padam
                mulhassa hoti sahasanupilitam
                vivatacchadassa idamidisam padan"ti. 3-
      Ayam hi 4- tesam katha vippakata, atha bhagava katabhattakicco tameva vanasandam
agato. Brahmani bhagavato varalakkhanakhacitam byamappabhaparikkhittam rupam disva
brahmanam aha "esa taya brahmana dittho"ti. Ama bhotiti. 5- Ayam kame na
paribhunjissati, 5- agatakammam na sampajjissateva, evarupo nama kame
paribhunjissatiti netam thanam vijjatiti. Tesam evam vadantananneva bhagava tinasantharake
nisidi. Atha brahmano dhitaram vamena hatthena gahetva kamandalum dakkhinena hatthena
gahetva bhagavantam upasankamitva "bho pabbajita tvanca suvannavanno ayanca
darika, anucchavika esa tava, imaham bhoto bhariyam posavanatthaya dammi"ti
vatva bhagavato santikam gantva datukamo 6- atthasi. Bhagava brahmanam
analapitva annena saddhim sallapamano viya "disvana tanhan"ti imam gatham
abhasi.
@Footnote: 1 Si.,i. tinasantharako, kamabhibhuna sattena  2-2 ka. yassesa padanikkhepo na so
@kamesu gadhitoti  3 dhammapada.A. 2/40, visuddhi 1/132 (sya), mano.pu. 1/382
@4 cha.Ma.,i. ayancarahi  5-5 cha.Ma. ime patha na dissanti
@6 Si. dammi, patigganha udakupasattham darikanti vatva datukamo
      Tassattho:- ajapalanigrodhamule nanarupani nimminitva abhikamamagatam
maradhitaram disvana tanham aratim raganca chandamattampi me methunasmim nahosi, kimevidam
imissa darikaya muttakarisapunnam rupam disva labhissati 1- sabbattha padani nam
samphusitum na icche, kutonena samvasitunti.
      [843] Tato magandiyo "pabbajita nama manusake kame pahaya
dibbakamatthaya pabbajanti, ayanca dibbepi kame na icchati, idampi itthiratanam,
ka nussa ditthi"ti pucchitum dutiyagathamaha. Tattha etadisam ce ratananti
dibbitthiratanam sandhaya bhanati, narinti attano dhitaram sandhaya. Ditthigatam
silavatam nu jivitanti 2- ditthinca silanca vatanca jivitanca. Bhavupapattinca vadesi
kidisanti attano bhavupapattinca kidisam vadasiti.
      [844] Ito para dve gatha vissajjanapucchanayena pavattatta
pakatasambandhayeva. Tasu pathamagathaya sankhepattho:- tassa mayham magandiya
dvasatthiditthigatadhammesu vinicchinitva "idameva saccam moghamannan"ti evam idam
vadamiti samuggahitam na hoti natthi na vijjati. Kimkarana? ahanhi passanto
ditthisu adinavam kanci ditthim aggahetva saccani ca vicinanto ajjhattam 3-
ragadinam santibhavena ajjhattasantisankhatam nibbanameva addasanti.
      [845] Dutiyagathaya sankhepattho:- yanimani ditthigatani tehi tehi
sattehi vinicchinitva gahitatta vinicchayati ca attano paccayehi abhisankhatabhavadina
nayena pakappitani cati vuccanti, te tvam muni ditthigatadhamme aggahetva
ajjhattasantiti yametamattham brusi, acikkha me, katham nu dhirehi paveditam katham 4-
pakasitam dhirehi tam padanti. 5-
@Footnote: 1 ka. gadhissati  2 Si.,i. silavatanujivitanti
@3 Si.,ka. ajjhattanam  4 ka. paveditantam  5 ka. vadatam
      [846] Athassa bhagava yatha yena upayena tam padam dhirehi
pakasitam, tam upayam sappatipakkham dassento "na ditthiya"ti gathamaha. Tattha
"na ditthiya"tiadihi atthasamapattinanabahirasilabbatani 1- patikkhipati.
"suddhimaha"ti ettha vuttam ahasaddam sabbattha nakarena saddhim yojetva
purisabyatyam katva "ditthiya suddhim naham kathemi"ti evamattho veditabbo. Yatha
cettha, evam uttarapadesupi. Tattha ca aditthiya nahati dasavatthukam sammaditthim
vina na kathemi. Tatha asutiyati navangam savanam vina. Annanati
kammassakatasaccanulomikananam vina. Asilatati patimokkhasamvaram vina. Abbatati
dhutangavatam vina. Nopi tenapi tesu ekamekena ditthiadimattakenapi 2- no
kathemiti evamattho veditabbo. Ete ca nissajjaanuggahayati ete ca purime
ditthiadibhede kanhapakkhiye dhamme samugghatakaranena nissajja pacchime
aditthiadibhede sukkapakkhiye atammayatapajjanena anuggahaya. Santo anissaya
bhavam na jappeti imaya patipattiya kilesavupasamena 3- santo cakkhvadisu kanci
dhammam anissaya ekampi bhavam apihetum apatthetum samattho siya, ayamasseva 4-
ajjhattasantiti adhippayo.
      [847] Evam vutte vacanatthamasallakkhento magandiyo "no ce kira"ti
gathamaha. Tattha ditthadini vuttanayaneva. Kanhapakkhiyaniyeva pana sandhaya
ubhayatrapi aha. Ahasaddam pana no ce kirasaddena yojetva "no ce
kiraha no ce kira kathesi"ti evam attho datthabbo. Momuhanti atimulham,
mohanam va. Paccentiti jananti.
@Footnote: 1 cha.Ma. ditthisutiatthasamapatti......i. ditthisutisamapatti......
@2 cha.Ma.,i. ditthiadimattenapi  3 cha.Ma.,i.ragadivupasamena 4 cha.Ma.,i. ayamassa
      [848] Athassa bhagava tam ditthim nissaya puccham patikkhipanto "ditthinca
nissaya"ti gathamaha. 1- Tassattho:- tvam magandiya ditthim nissaya punappunam
pucchamano yani te ditthigatani samuggahitani, tesveva samuggahitesu evam
pamoham agato, tato 2- ca maya vuttaajjhattasantito patipattito dhammadesanato
va anumpi 3- yuttasannam na passasi, tena karanena tvam imam dhammam momuhato
passasiti.
      [849] Evam samuggahitesu pamohena 4- magandiyassa vivadapattim
dassetva idani tesu annesu ca dhammesu vigatappamohassa attano nibbivadatam
dassento "samo visesi"ti gathamaha. Tassattho:- yo evam tividhamanena va
ditthiya va mannati, so tena manena taya ditthiya tena va puggalena
vivadeyya, yo pana amhadiso imasu tisu vidhasu avikampamano, samo visesiti
na tassa hoti, na ca hinoti pathaseso.
      [850] Kinca bhiyyo:- saccanti soti gatha. Tassattho:- so
evarupo pahinamanaditthiko madiso 5- bahitapapattadina nayena brahmano
"idameva saccan"ti kim vadeyya kim vatthum 6- bhaneyya, kena va karanena
bhaneyya, "mayham saccam, tuyham musa"ti va kena manena ditthiya puggalena
va vivadeyya. Yasmim madise khinasave "sadisohamasmi"ti pavattiya samam va,
itaradvayabhavena pavattiya visamam va mannitam natthi, so samanadisu kena vadam
patisamyujeyya patipphareyyati. Nanu ekamseneva evarupo puggalo:- okam
pahayati gatha.
@Footnote: 1 ka. evamaha  2 ka. tvam  3 ka. anunti
@4 ka. sammohantassa
@5 ka. tadiso  6 ka. kimattham
      [851] Tattha okam pahayati rupavatthadivinnanassokasam tatra chandaragappahanena
chaddetva. Aniketasariti tani 1- rupanimittaniketadini, tanhavasena
asaranto. Game akubbam muni santhavaniti game gihisanthavani akaronto.
Kamehi rittoti kamesu chandaragabhavena sabbakamehi puthubhuto. Apurekkharanoti
ayatim attabhavam anabhinibbattento. Katham na viggayha janena kayirati janena
saddhim viggahikakatham na katheyya. So evarupo:- yehi vivittoti gatha.
      [852] Tattha yehiti yehi ditthigatehi. 2- Vivitto vicareyyati ritto
careyya. Na tani uggayha vadeyya nagoti "agum na karoti"tiadina 3- nayena
nago tani ditthigatani uggahetva na vadeyya. Elambujanti jalasannite 4-
ambumhi jatam kantakanalam varijam, padumanti vuttam hoti. Yatha jalena pankena
canupalittanti tam padumam yatha jalena ca pankena ca anupalittam hoti, evam muni
santivado agiddhoti evam ajjhattasantivado muni gedhabhavena agiddho. Kame
ca loke ca anupalittoti duvidhepi kame apayadike ca loke dvihipi lepehi 5-
anupalitto hoti.
      [853] Kinca bhiyyo:- na vedaguti gatha. Tattha na vedagu ditthiyayakoti 6-
catumaggavedagu madiso ditthiyayako na hoti, ditthiya gacchanto va, 7- tam sarato
paccento va na hoti, tattha vacanattho:- yayatiti yayako, 8- karanavacanena
ditthiya yatitipi ditthiyayako. 9- Upayogatthe samivacanenapi ditthiya 10- yatitipi
ditthiyayako. Na mutiya sa manametiti mutarupadibhedaya mutiyapi so manam na
@Footnote: 1 cha.Ma. ayam patho na dissati  2 ka. ditthigatadihi
@3 khu. cula. 30/417,574/200,280 (sya)  4 ka. elasannake
@5 ka. kamehi  6 ka. ditthiyati  7 ka. tam
@8 ka. yatiti ya, tato tato  9 Si.,ka. ditthiya  10 Si. ditthi
Eti. Na hi tammayo soti tanhaditthivasena tammayo hoti tapparayano, ayam
pana na tadiso. Na kammuna nopi sutena neyyati punnabhisankharadina
kammuna va sutasuddhiadina sutena va so netabbo na hoti. Anupanito
sa nivesanesuti so dvinnampi upayanam pahinatta sabbesu tanhaditthinivesanesu
anupanito. Tassa ca evam vidhassa:- sannavirattassati gatha.
      [854] Tattha sannavirattassati nekkhammasannapubbangamaya bhavanaya
pahinakamadisannassa. Imina padena ubhatobhagavimutto samathayaniko adhippeto.
Pannavimuttassati vipassanapubbangamaya bhavanaya sabbakilesehi vimuttassa
imina sukkhavipassako adhippeto. Sannanca ditthinca ye aggahesum, te
ghattamana 1- vicaranti loketi ye pana 2- kamasannadikam sannam aggahesum,
te visesato gahattha kamadhikaranam, ye ca ditthim aggahesum, te visesato
pabbajita dhammadhikaranam annamannam ghattenta vicarantiti. Sesamettha yam
avuttam, tam vuttanusareneva veditabbam. Desanapariyosane brahmano ca
brahmani ca pabbajitva arahattam papunimsuti.
                     Paramatthajotikaya khuddakatthakathaya
                          suttanipatatthakathaya
                      magandiyasuttavannana nitthita.
                      ---------------------



             The Pali Atthakatha in Roman Book 29 page 381-387. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=29&A=8561&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=29&A=8561&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=416              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=25&A=10222              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=25&A=10329              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=25&A=10329              Contents of The Tipitaka Volume 25 http://84000.org/tipitaka/read/?index_25

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]