ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 30 : PALI ROMAN Vimana.A. (paramatthadi.)

                       32. 4. Latavimanavannana
     lata ca sajja pavara ca devatati latavimanam. Tassa ka uppatti?
bhagava savatthiyam viharati jetavane anathapindikassa arame. Tena ca samayena
savatthivasino annatarassa upasakassa dhita lata nama pandita byatta medhavini
patikulam gata bhattu sassusasurananca manapacarini piyavadini parijanassa sangahakusala
gehe kutumbabharassa nittharanasamattha akkodhana silacarasampanna danasamvibhagarata
akhandapancasila uposatharakkhane ca appamatta ahosi. Sa aparabhage
kalam katva vessavanassa maharajassa dhita hutva nibbatti latatveva namena,
annapi tassa sajja pavara accimati sutati catasso bhaginiyo ahesum. Ta
pancapi sakkena devarajena anetva natakitthibhavena paricarikatthane thapita,
lata panassa naccagitadisu chekataya itthatara ahosi.
@Footnote: 1 ka. ramantiti
       Tasam ekato samagantva sukhanisajjaya nisinnanam sangitanepannam
paticca vivado uppanno. Ta sabbapi vessavanassa maharajassa santikam gantva
pucchimsu "tata katama amhakam naccadisu kusala"ti. So evamaha "gacchatha dhitaro
anotattadahatire devasamagame sangitam pavattetha, tattha vo viseso pakato bhavissati"ti.
Ta tatha akamsu. Tattha devaputta lataya naccamanaya attano sabhavena thatum
nasakkhimsu, sanjatapahasa acchariyabbhutacittajata nirantaram sadhukaram denta
ukkutthisadde celukkhepe ca pavattenta himavantam kampayamana viya mahantam
kolahalamakamsu. Itarasu pana naccantisu sisirakale kokila viya tunhibhuta nisidimsu.
Evam tattha sangite lataya viseso pakato ahosi.
       Atha tasam devadhitanam sutaya devadhitaya etadahosi "kim nu kho kammam
katva ayam lata amhe abhibhuyya titthati vannena ceva yasasa ca. Yannunaham
lataya katakammam puccheyyan"ti. Sa tam pucchi, itarapi tassa etamattham
vissajjesi. Tayidam sabbam vessavanamaharaja devacarikavasena upagatassa ayasmato
mahamoggallanassa acikkhi. Thero tamattham pucchaya mulakaranato patthaya bhagavato
arocento:-
       [316]      "lata ca sajja pavara ca devata
                   accimati rajavarassa sirimato
                   suta ca ranno vessavanassa dhita
                   rajimati dhammagunehi sobhatha. 1-
       [317]       Pancettha nariyo agamamsu nhayitum
                   sitodakam uppalinim sivam nadim
@Footnote: 1 ka. sobhita
                   Ta tattha nhayitva rametva devata
                   naccitva gayitva suta latam bravi.
       [318]       Pucchami tam uppalamaladharini
                   avelini kancanasannibhattace
                   timiratambakkhi nabheva sobhane
                   dighayuki kena kato yaso tava.
       [319]       Kenasi bhadde patino piyatara
                   visitthakalyanitara'ssu rupato
                   padakkhina naccanagitavadite
                   acikkha no tvam naranaripucchita"ti
sutaya puccha.
       [320]       "aham manussesu manussabhuta
                    ularabhoge kule sunisa ahosim
                    akkodhana bhattu vasanuvattini
                    uposathe appamatta ahosim.
       [321]        Manussabhuta dahara apapika
                    pasannacitta patimabhiradhayim
                    sadevaram sassasuram sadasakam
                    abhiradhayim tamhi kato yaso mama.
       [322]        Saham tena kusalena kammuna
                    catubbhi thanehi visesamajjhaga
                    Ayunca vannanca sukham balanca
                    khiddaratim paccanubhomanappakam.
       [323]        Sutam nu tam bhasati yam ayam lata
                    yam no apucchimha akittayi no
                    patino kiramhakam visittha narinam
                    gati ca tasam pavara ca devata.
       [324]        Patisu dhammam pacarama sabba
                    patibbata yattha bhavanti itthiyo
                    patisu dhammam pacaritva sabba
                    lacchamase bhasati yam ayam lata.
       [325]        Siho yatha pabbatasanugocaro
                    mahindharam pabbatamavasitva
                    pasayha hantva itare catuppade
                    khudde mige khadati mamsabhojano.
       [326]        Tatheva saddha idha ariyasavika
                    bhattaram nissaya patim anubbata
                    kodham vadhitva abhibhuyya maccharam
                    saggamhi sa modati dhammacarini"ti
lataya vissajjananti aha.
      #[316]  Tattha lata ca sajja pavara accimati sutati tasam namam.
Casaddo samuccayattho. Rajavarassati catunnam maharajanam varassa setthassa
Devarajassa. Sakkassa paricarikati adhippayo. Rannoti maharajassa. Tenaha
"vessavanassa dhita"ti, idam paccekam yojetabbam, vacanavipallaso va, dhitaroti attho.
Rajati vijjotatiti raji, rajiti mata pannata rajimati, idam tasam sabbasam
visesanam. Namameva etam etissa devatayati keci, tesam matena "pavara"ti sabbasam
visesanameva. Dhammagunehiti dhammiyehi dhammato anapetehi gunehi, yathabhuccagunehiti
attho. Sobhathati virocatha.
      #[317]  Pancettha nariyoti panca yathavuttanama devadhitaro ettha imasmim
himavantapadese. Sitodakam uppalinim sivam nadinti anotattadahato nikkhantanadimukham
sandhaya vadati. Naccitva gayitvati pitu vessavanassa anaya devasamagame tahi katassa
naccagitassa vasena vuttam. Suta latam braviti suta devadhita latam attano bhaginim
kathesi. "suta latam bravun"tipi 1- pathanti, suta dhitaro vessavanassa maharajassa
latam kathesunti attho.
      #[318]  Timiratambakkhiti niculakesarabhasasadisehi tambarajihi samannagatakkhi.
Nabheva sobhaneti nabham viya sobhamane, saradasamaye abbhamahikadiupakkilesavimuttam nabham
viya suvisuddhangapaccangataya virajamaneti attho. Atha va nabhevati nabhe eva,
samuccayattho evasaddo, akasatthavimanesu himavantayugandharadibhumipatibaddhatthanesu
cati sabbattheva sobhamaneti attho. Kena katoti kena kidisena punnena
nibbattito. Yasoti parivarasampatti kittisaddo ca. Kittisaddaggahanena ca
kittisaddahetubhuta guna gayhanti.
      #[319] Patino piyatarati samino piyatara samivallabha. Tenassa subhagatam dasseti.
Visitthakalyanitara'ssu rupatoti rupasampattiya visittha uttama kalyanitara
@Footnote: 1 Si. bruvunti ca
Sundaratara, assuti nipatamattam. "visitthakalyanitarasi rupato"ti ca pathanti.
Padakkhinati pakarehi, visesena va dakkhina kusala. Naccanagitavaditeti 1- ettha
naccanati 2- vibhattilopo kato, nacce ca gite ca vadite cati attho. Naranaripucchi-
tati devaputtehi devadhitahi ca "kaham lata, kim karoti lata"ti rupadassanatthanceva
sippadassanatthanca pucchita.
      #[321]  Niccam kayena asamsatthataya devo viya rameti, dutiyo varoti va
devaro, bhattu kanitthabhata, saha devarenati sadevaram. Sassu ca sasuro ca sasura,
saha sasurehiti sassasuram. Saha dasehi dasihi cati sadasakam patimabhiradhayinti
sambandho. Tamhi katoti tamhi kule, kale va sunisakale kato yaso
tannibbattakapunnassa nibbattanenati adhippayo. Mamati idam "kato"ti padam
apekkhitva "maya"ti parinametabbam.
      #[322]   Catubbhi thanehiti catuhi karanehi, catusu va thanesu nimittabhutesu.
Visesamajjhagati annahi atisayam adhigata. Ayunca vannanca sukham balancati "catuhi
thanehi"ti vuttanam sarupato dassanam. Ayuadayo eva hissa annahi
visitthasabhavataya visesa tassa tatha sambhavanavasena gahetabbataya hetubhavato
"thanan"ti ca vuttam. Visesamajjhaga. 3- Kidisam? ayunca vannanca sukhanca balancati
yojana.
      #[323]  Sutam nu tam bhasati yam ayam latati ayam lata amhakam jetthabhagini
yam bhasati, tam tumhehi sutam nu kim asutanti 4- itara tisso bhaginiyo pucchati.
Yam noti yam amhakam samsayitam. Noti nipatamattam, puna noti amhakam, avadharane
@Footnote: 1 Ma. naccagitavaditeti  2 Ma. naccati
@3 Si.,i. visesamajjhagati  4 Si. tam kim assutthati
Va "na no samam atthi"tiadisu 1- viya, tena akittayiyeva, aviparitam byakasiyevati
attho. Patino kiramhakam visittha narinam, gati ca tasam pavara ca devatati
anatthato palanato patino samika nama amhakam narinam itthinam visittha gati
ca tasam patisarananca, tasam matugamanam saranato 2- pavara uttama devata ca
sammadeva aradhita sampati ayatinca hitasukhavahati attho.
      #[324]  Patisu dhammam pacarama sabbati sabbava mayam patisu attano
samikesu pubbutthanadikam caritabbadhammam pacarama yatthati yam nimittam, yesu va
patisu caritabbadhamme cariyamane itthiyo patibbata nama bhavanti. Lacchamase
bhasati yam ayam latati ayam lata yam sampattim etarahi labhatiti bhasati, tam sampattim
patisu dhammam pacaritva labhissama.
      #[325]  Pabbatasanugocaroti pabbatavanasandacari. Mahindharam pabbatamavasitvati
mahim dharetiti mahindharanamakam 3- pabbatam acalam avasitva adhivasitva, tattha vasantoti
attho. "avasitva"ti hi padam apekkhitva bhummatthe cetam upayogavacanam. Pasayhati
abhibhavitva. Khuddeti balavasena nihine pamanato pana mahante hatthiadikepi mige
so hantiyeva.
      #[326]  Tathevati gathaya ayam upamasamsandanena saddhim atthayojana:- yatha
siho attano nivasagocaratthanabhutam pabbatam nissaya vasanto attano yathicchitamattham
sadheti, evameva sa saddha pasanna ariyasavika ghasacchadanadihi bharanato
posanato bhattaram patim samikam nissaya vasanti sabbatthapi patianukulatasankhatena
vatena tam anubbata parijanadisu uppajjanakam kodham vadhitva pajahitva
@Footnote: 1 khu.khu. 25/3/5, khu.su. 25/226/377  2 Ma. bharanato  3 Si. mahindharaparanamakam
Pariggahavatthusu uppajjanakam maccheram abhibhuyya abhibhavitva anuppadetva
patibbatadhammassa ca upasikadhammassa ca sammadeva caranato dhammacarini sa saggamhi
devaloke modati, pamodam apajjatiti. Sesam vuttanayameva.
                      Latavimanavannana  nitthita.
                      --------------------



             The Pali Atthakatha in Roman Book 30 page 148-155. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=30&A=3158&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=30&A=3158&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=26&i=32              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=26&A=910              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=26&A=912              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=26&A=912              Contents of The Tipitaka Volume 26 http://84000.org/tipitaka/read/?index_26

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]